مجله دانشکده پزشکی
سال:1396 | دوره:75 | شماره:3 |تعداد مقالات:15

فاکتور نکروزدهنده تومور-آلفا (TNF-a) یک سایتوکین پیش التهابی است که در انواع مختلفی از سلول های خون ساز و غیرخون ساز و بدخیم تولید می شود که این سلول ها به طور عمده شامل ماکروفاژها، لنفوسیت های T، لنفوسیت های B، سلول های کشنده طبیعی، نوتروفیل ها، آستروسیت ها، سلول های اندوتلیال، سلول های ماهیچه صاف می باشند ولی به طور عمده توسط ماکروفاژهای فعال شده تولید می شوند. به طور کلی، TNF-a سیستم های کنترلی درگیر در تکثیر سلولی، تمایززایی، التهاب، مرگ و تنظیم ایمنی را فعال می کند. اگرچه سطح طبیعی TNF-a برای تنظیم پاسخ های ایمنی بسیار مهم است، اما تداوم واکنش ایمنی که در اثر تولید نابه جا و بیش از حد آن ایجاد می شود می تواند سبب بعضی از بیماری های التهابی یا خودایمنی شود. بنابراین خنثی سازی آن و یا بلوکه کردن گیرنده های آن با استفاده از مهارکننده های آن می تواند یک استراتژی درمانی موثر در کنترل و درمان چنین بیماری هایی باشد. برای مهار TNF-a از چندین روش استفاده می شود، از جمله تولید آنتی بادی های کایمریک و یا به طور کامل انسانی، گیرنده های آن که محلول در خون هستند، مولکول های کوچک ضد TNF-a که باعث مسدود شدن مسیرهای بیوسنتز mRNA های سنتز کننده آن می شوند و یا مانع از پیام رسانی می شوند که در تولید آن درگیر است، همچنین می توانند ترجمه mRNA مولکول TNF-a یا پردازش پس از ترجمه آن را مهار کنند و یا مانع از برهمکنش آن با گیرنده آن شوند. بنابراین هدف قراردادن TNF-a با استفاده از مهارکننده های آن می تواند یک استراتژی درمانی موثر در کنترل و درمان چنین بیماری هایی باشد. در این مطالعه مروری، ساختار و ویژگی فاکتور نکروزدهنده تومور-آلفا و گیرنده های مرتبط با آن، نحوه سیگنالینگ آن در ارتباط با بیماری های مختلف و نیز راهکارهای مهار آن مورد بررسی قرار گرفته است.

زمینه و هدف: بیماری سل یک معضل بهداشتی در سراسر جهان است. حدود یک سوم جمعیت جهان با این باکتری آلوده هستند که تنها 5-10% افراد به سل فعال مبتلا می باشند. عوامل ژنتیکی و محیطی در ابتلا به این بیماری نقش مهمی ایفا می کنند. مطالعات نشان داده است که آلل های Human leukocyte antigen (HLA) در دفاع میزبان در این بیماری اهمیت زیادی دارند. در این مطالعه فراوانی آلل های HLA در گروه شاهد و کنترل مورد بررسی و مقایسه آماری قرار گرفته اند.روش بررسی: این مطالعه به صورت تحلیلی و به روش مورد- شاهد (Case-control) انجام گرفته است. این بررسی از مهر ماه تا اسفند 1394 تعداد 50 بیمار مبتلا به سل از نژاد سیستانی و 100 نفر گروه کنترل سالم سیستانی ساکن استان گلستان، دانشگاه علوم پزشکی گلستان، مرکز بهداشت انتخاب شدند، نمونه ها پس از انتقال به تهران آزمایشگاه ایمونوژنتیک دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، استخراج ژنومیک DNA و سپس آلل های HLA کلاس II (HLA-DRB1 و –DQB1) با روش PCR-SSP تعیین گردید.یافته ها: فراوانی آلل (P=0.01) DRB1*04:03، (p=0.01) DRB1*14:04، (P=0.004) DQB1*0601 و (P=0.009) DQB1*0201 در بیماران به طور معناداری از گروه کنترل بیشتر بود، درحالی که فراوانی آلل های (P=0.0003) DRB1*07 در گروه کنترل بیشتر بود.نتیجه گیری: این پژوهش نشان می دهد که احتمالا برخی از آلل های HLA کلاس II در استعداد ابتلا به سل و برخی دیگر در محافظت از بیماری در قومیت سیستانی نقش دارند. با این حال مطالعه نقش آلل های HLA در اقوام و جمعیت های مختلف ضروری است.

زمینه و هدف: تغییر شیوه تغذیه نوزادان در سال های اخیر و روند رو به رشد استفاده از شیر خشک در آن ها باعث اهمیت بیشتر به کیفیت شیر خشک های مصرفی و ارزیابی سلامت در آن ها شده است. هدف از این پژوهش شناسایی سویه های توکسین زای گونه های گروه باسیلوس سرئوس در شیر خشک نوزادان با استفاده از روش واکنش زنجیره ای پلیمراز بوده است.روش بررسی: در این مطالعه مقطعی که در طی 12 ماه از فروردین تا اسفند سال 1394 در آزمایشگاه میکروب شناسی مواد غذایی دانشکده بهداشت صورت گرفت، از 125 نمونه شیر خشک نوزادان پس از تهیه رقت 0.1 بر روی محیط اختصاصی باسیلوس سرئوس (MYP Agar، Mannitol Egg Yolk Polymyxin Agar) تلقیح شد و پس از گرمخانه گذاری به مدت 24 ساعت در 30oC، کلنی های ظاهر شده از نظر واکنش های بیوشیمیایی بر اساس روش های استاندارد مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای تایید نهایی باسیلوس ها و بررسی توکسین های این باکتری، واکنش زنجیره ای پلیمراز برای ژن های انتخابی ITS تایید کننده باسیلوس و NHE مرتبط با اسهال و EM مرتبط با استفراغ انجام شد.یافته ها: از 125 نمونه شیر خشک نوزادان، 84 نمونه (%67.2) آلوده و تعداد 110 جدایه با روش فنوتیپی، مشکوک به گروه باسیلوس به دست آمد. با مطالعه ژن ITS، %91.8 از جدایه ها باسیلوس سرئوس شناسایی شد، %53.63 این باکتری ها دارای ژن های NHE عامل سندرم اسهالی و %79 دارای ژن EM عامل سندرم استفراغی در باسیلوس سرئوس بودند.نتیجه گیری: داده های این مطالعه نشان داد که نزدیک به %80 از جدایه های باسیلوس سرئوس دارای ژن مرتبط با استفراغ هستند و بیان کننده قدرت بیماری زایی بالای این سویه ها است. وجود حتی تعداد اندک این سویه های بیماری زا یعنی کمتر از میزان مجاز تعریف شده در مواد غذایی، می تواند مشکل ساز باشد.

زمینه و هدف: لوشیا دفع خونریزی مختصر بین 24 ساعت تا 12 هفته پس از زایمان است و استاندارد مشخصی جهت افتراق موارد طبیعی از غیرطبیعی وجود ندارد. هدف از این پژوهش، تعیین ارتباط یافته های سونوگرافیک رحم پس از زایمان طبیعی با مدت زمان دفع لوشیا پس از زایمان بود.روش بررسی: این مطالعه مقطعی در سال 1393 در بخش اورژانس زایمان بیمارستان امام خمینی (ره) تهران انجام شد. افراد مورد مطالعه زنانی بودند که زایمان واژینال به دنبال حاملگی ترم با سن حاملگی بیشتر از 37 هفته و تک قلو داشتند و رضایت جهت شرکت در مطالعه داشتند. معیارهای خروج سابقه سزارین یا هر اسکار دیگر رحمی بود. سونوگرافی ترانس واژینال طی 48 ساعت اول زایمان انجام گردید و ضخامت و اکوژنیسیته اندومتر و سایز رحم مورد ارزیابی قرار گرفت و مادران به مدت شش هفته پس از زایمان جهت میزان و مدت دفع لوشیا پیگیری شدند.یافته ها: از 160 مادر وارد شده در مطالعه 96 نفر (%60) خونریزی بیش از شش هفته و یک نفر دفع لوشیای کمتر از چهار هفته داشت. از شاخص های سونوگرافی، اندازه رحم و طول آندومتر ارتباطی با مدت زمان دفع لوشیا نداشتند، اما ضخامت آندومتر ارتباط معناداری با طول مدت دفع لوشیا داشت (p=0.04). همچنین معیارهای بالینی شامل تعداد حاملگی، زایمان، تولد زنده، سقط و وزن تولد کودک، ارتباط معناداری با طول مدت دفع لوشیا نداشت. مدت زمان زایمان با مدت دفع لوشیا دارای ارتباط آماری معناداری بود. در تحلیل چند متغیره فقط ضخامت آندومتر ارتباط معناداری با طول مدت دفع لوشیا داشت.نتیجه گیری: ضخامت آندومتر رحم در 48 ساعت اول پس از ختم بارداری طبیعی با مدت زمان دفع لوشیا مرتبط است و می تواند به عنوان فاکتور پیش بینی کننده مدت دفع لوشیا باشد.

زمینه و هدف: در سال های اخیر افزون بر هورمون پاراتیرویید نقش ویتامین د در بروز هیپوکلسمی پس از تیروییدکتومی کامل مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این مطالعه بررسی رابطه سطح سرمی ویتامین د پیش از عمل جراحی با بروز هیپوکلسمی پس از جراحی تیروییدکتومی کامل بود.روش بررسی: در یک مطالعه مقطعی (توصیفی-تحلیلی) 57 بیمار کاندید تیروییدکتومی کامل از فروردین 1392 تا اسفند 1393 در بیمارستان ولی عصر (عج) مورد مطالعه قرار گرفتند. برای تمامی بیماران کلسیم، ویتامین د، پاراتورمون پیش از عمل و کلسیم روز اول و دوم پس از عمل اندازه گیری و سپس بر اساس اهداف مطالعه میزان ویتامین د پیش از عمل با میزان بروز هیپوکلسمی پس از جراحی مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: میانگین کلسیم بیماران پیش از عمل 9.2±.77 mg/dl میانگین ویتامین د پیش از عمل 24±12.1 nmol/l بود. میانگین کلسیم پیش از عمل و روز اول پس از عمل تفاوت آماری معناداری داشتند (p<0.001). از لحاظ ویتامین د، 37 بیمار (%64.9) دچار کمبود ویتامین د پیش از عمل و 20 بیمار (%35.1) دچار ویتامین د ناکافی بودند. از 37 بیماری که کمبود ویتامین د پیش از عمل داشتند، 26 بیمار دچار هیپوکلسمی روز اول پس از عمل و از 20 بیماری که ویتامین د ناکافی داشتند 14 بیمار دچار هیپوکلسمی در روز اول شدند که تفاوت از نظر آماری معنادار نبود (p=0.58).نتیجه گیری: سطح سرمی ویتامین د پیش از عمل تیروییدکتومی کامل نقشی در بروز هیپوکلسمی پس از عمل که از عارضه های مهم و به طور تقریبی شایع این جراحی می باشد ندارد.

زمینه و هدف: تزریق فرآورده های خونی در نوزادان شایع و در بهبود وضعیت بالینی آن ها نقش موثری دارد. با توجه به ضعف سیستم ایمنی نوزادان و احتمال بروز عوارض بایستی به ضرورت تجویز فرآورده های خونی توجه بیشتری شود. هدف از این مطالعه بررسی فراوانی و علل و برخی از عوامل موثر در تزریق فرآورده های خونی در نوزادان بستری بود.روش بررسی: مطالعه کنونی به صورت توصیفی-مقطعی در 1106 نوزادان بستری در بخش مراقبت ویژه نوزادان در بیمارستان شهید مصطفی خمینی (ره) در تهران طی سال های 91-1388 انجام شد. فراوانی و علل تزریق فرآورده های خونی شامل پلاسمای منجمد تازه (FFP)، پلاکت، خون کامل، گلبول قرمز متراکم، ایمونوگلوبولین وریدی، کرایوپرسیپیتیت (Cryoprecipitate) و ارتباط آن با سن حاملگی، جنس، وزن تولد، آپگار نوزاد، طول مدت بستری، استفاده از ونتیلاتور مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: از 1106 نوزاد بستری 221 نوزاد (%19.98) فرآورده خونی دریافت کرده بودند که تعداد 82 (%37) دختر و 139 (%63) مورد پسر بودند. 113 (%51) نوزاد نارس و 108 (%48) مورد ترم بودند. از 361 نوبت تزریق، فراوانی تزریق پلاسمای تازه منجمد شده 173 (%47.9)، پک سل 122 (%33)، پلاکت 32 (%8.8) کرایو 20 (%5.1) خون کامل 3 (%0.83) بود. 121 (%54.75) نوزاد فقط یک نوبت تزریق فرآورده خونی داشتند. شایعترین اندیکاسیون تزریق پلاسمای تازه منجمد شده درمان جایگزینی 140 (%80)، تزریق پک سل اصلاح آنمی علامت دار 68 (%55.6) و تزریق پلاکت پیشگیری از خونریزی در نوزدان مبتلا به ترومبوسیتوپنی 20 مورد (%60) بود. دفعات تزریق خون با سن حاملگی (p=0.022)، وزن تولد (p=0.01)، علت بستری (p=0.001)، استفاده از ونتیلاتور (p=0.002) و طول مدت بستری ارتباط معناداری داشت (p=0.001).نتیجه گیری: با کنترل عوامل موثر در تولد نوزادان نارس، کاهش طول مدت بستری و مدت زمان استفاده از ونتیلاتور می توان دفعات و عوارض ناشی از تزریق خون را به طور موثری کاهش داد.

زمینه و هدف: بیماری های قلب و عروق شایعترین علت مرگ در جهان بوده که بیشترین علت آن گرفتاری عروق است که این مطالعه به جهت محاسبه و مقایسه سال های از دست رفته عمر به دلیل مرگ و ناتوانی برای مهمترین عامل مرگ (سکته قلبی) در جامعه مورد بررسی انجام شد.روش بررسی: مطالعه به صورت مقطعی و طی سال های 1391 و 1392 با همکاری معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه انجام گرفت، تمامی بیماران با تایید رخداد سکته قلبی بر اساس علایم بالینی، بروز تغییرات در نوار قلب و افزایش آنزیم های قلبی وارد مطالعه شدند و بار سلامتی ناشی از سکته قلبی، با استفاده از شاخص Disability adjusted life years (DALY) محاسبه گردید. داده های ابتلا از سامانه ثبت سکته قلبی وزارت بهداشت و داده های مرگ بر اساس نظام ثبت مرگ ICD10 از معاونت بهداشت دانشگاه استخراج گردید.یافته ها: تعداد رخداد سکته قلبی 7235 نفر (مردان %60.6 و زنان %39.4) بود که میانگین سنی 15±69 سال بود. نتایج گویای 53804 سال ( 17.7 در هزار نفر) مفید از دسته رفته عمر به دلیل مرگ یا ناتوانی ناشی از سکته قلبی بود که سهم مرگ زودرس ناشی از سکته قلبی 52170 سال (17.1 در هزار نفر) و ناتوانی حاصل از این بیماری 1634 سال (0.54 در هزار نفر) بود. بار سکته قلبی در مردان بیشتر از زنان بود. در هر دو جنس بیشترین بار در گروه سنی 80 به بالا بود. میزان شیوع بیماری 376 (در صد هزار نفر) برآورد شد و سکته قلبی %18.8 از کل علل مرگ را به خود اختصاص داد.نتیجه گیری: بالا بودن بار ناشی از سکته قلبی به ویژه در مردان، رخداد سکته قلبی را به عنوان یک اولویت بهداشتی و لزوم برنامه ریزی مناسب در جهت اقدامات موثر پیشگیری و درمان مطرح می کند.

زمینه و هدف: در زمینه ارتباط پزشک و بیمار، راستگویی به بیمار از مباحث مهم به شمار می رود. باتوجه به اینکه بیان یا کتمان حقیقت علاوه بر مسایل اخلاقی از نظر قانونی نیز مشکلاتی را ایجاد می کند، در نتیجه شیوه برخورد درست با این موضوع و عواملی که بر این موضوع تاثیرگذارند، به ویژه در بیماری های سخت درمان مانند سرطان اهمیت زیادی دارد. هدف این پژوهش تحلیل عوامل موثر بر حقیقت گویی پزشکان به بیماران سرطانی ایران از دیگاه متخصصان حوزه سرطان در دانشگاه علوم پزشکی تهران بود.روش بررسی: این پژوهش به صورت توصیفی- پیمایشی انجام شد که نمونه آماری آن را 161 تن از متخصصان مرتبط با سرطان در شهر تهران، دانشگاه علوم پزشکی تهران (اسفند 1394) تشکیل می داد که با روش نمونه گیری تصادفی ساده از بین آنان در زمینه های مختلف انتخاب شدند. ابزار بررسی پرسشنامه ای بود که بر اساس ادبیات پژوهش تنظیم و روایی آن توسط اساتید کارآزموده و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ (Cronbach's alpha coefficient) تایید شد.یافته ها: نتایج نشان داد، تفاوت معنا داری بین نگرش پزشکان مرد و زن در بیان حقیقت وجود نداشت (p=0.481)، اما در زمینه تمایل تفاوت معنا داری بین متخصصان و غیر متخصصان سرطان وجود داشت. همچنین نشان داد که تفاوت بین رفتار پزشکان وجود داشت. بین رفتار پزشکان بخش خصوصی (میانگین 8.87)، با پزشکانی که در بخش خصوص-دولتی مشغول فعالیت بودند (8.62) تفاوت مشاهده شد (p=0.014)نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که بین دیدگاه برخی متخصصان در بیان حقیقت تفاوت وجود دارد، ولی این مساله دلیلی بر کتمان حقیقت نیست و پزشکان باید در بیان حقیقت به عوامل مختلف توجه کنند.

زمینه و هدف: رضایت بیماران یکی از شاخص های مهم کیفیت و اثربخشی خدمات بیمارستانی است. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر سیستم مدیریت کیفیت بر میزان رضایت بیماران انجام شد.روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه اقدام پژوهی مشارکتی بوده که در بخش مراقبت های ویژه تنفسی بیمارستان لبافی نژاد تهران در سال 1392 انجام شد. با تشکیل تیم بهبود کیفیت و استفاده از مدل ده مرحله ای مدیریت کیفیت مصدق راد، اقدام به بهبود فرایندهای کاری بخش شد. رضایت بیماران بخش، پیش و پس از اجرای مدیریت کیفیت سنجیده شد.یافته ها: فرایندهای اصلی بخش اصلاح و استاندارد شدند و اهداف ارتقای فرایندهای کاری تعیین شدند. برنامه عملیاتی دستیابی به اهداف تدوین و اجرا شد. اجرای مدیریت کیفیت منجر به بهبود 54.5 درصدی کیفیت خدمات بخش و افزایش 2.7 درصدی رضایت بیماران شد.نتیجه گیری: اجرای درست یک مدل مناسب مدیریت کیفیت می تواند منجر به بهبود کیفیت خدمات بیمارستانی و افزایش رضایت و وفاداری بیماران شود.

زمینه و هدف: مالفورماسیون های شریانی- وریدی مغزی آنومالی های نادرمادرزادی هستند. نارسایی احتقانی قلب در دوره نوزادی به ندرت می تواند به دنبال مالفورماسیون شریانی- وریدی مغزی رخ دهد.معرفی بیمار: نوزاد پسر ترم تازه متولد شده با امتیاز آپگار طبیعی به روش سزارین در استان خراسان جنوبی، شهرستان فردوس در خردادماه 1395 متولد گردید. به دنبال سمع سوفل سیستولیک قلبی در اکوکاردیوگرافی یک نقص دیواره بین دهلیزی نوع ثانویه و بازماندن سوراخ بیضی مشخص شد. 72 ساعت پس از تولد نشانه های نارسایی قلبی در وی نمایان گردید. در سونوگرافی ترانس فونتانل، اتساع سیستم وریدی مغزی مشاهده شد.Magnetic Resonance Imaging (MRI) و Magnetic Resonance Venography (MRV) یک مالفورماسیون شریانی- وریدی مغزی بزرگ در سمت راست را آشکار نمودند. در نهایت نوزاد 9 روز پس از تولد و پیش از درمان قطعی برای بستن مالفورماسیون شریانی- وریدی فوت نمود.نتیجه گیری: مالفورماسیون شریانی- وریدی مغزی آنومالی بسیار نادری در نوزادان می باشد که می تواند به صورت نارسایی احتقاقی قلبی در دوره نوزادی تظاهر کند. با وجود تشخیص زودرس، پیش آگهی بسیار ناامیدکننده ای دارند.