بیماریهای گیاهی
سال:1392 | دوره:49 | شماره:1 (پیاپی 193) |تعداد مقالات:21

اطلاعات جدیدی در مورد سیاهک های ایران ارایه می گردد. هیبرید Ustilago hordei ´ U.nuda روی جو در استان یزد به عنوان عامل غالب سیاهک سخت جو گزارش می شود. گونه Urocystis tianschanica روی Critesion violaceum گزارش می گردد. گونه Tranzscheliella iranica برای دومین بار بعد از نمونه درج شده در پروتولوگ بازیابی و برای اولین بار به طور مصور تشریح می شود. هم چنین Tilletia loliolli به عنوان عامل سیاهک Loliolum subulatum در ایران معرفی می شود.

در بازدیدهایی که طی سال های 90 - 1389 از نهالستان ها و باغ های مختلف بادام در استان کرمانشاه به عمل آمد، از نهال ها و درختان بادام با علایم مشکوک به آلودگی به گونه های پیتیوم و فیتوفتورا و خاک همراه با طوقه و ریشه آلوده نمونه برداری شد. نمونه ها در محیط های کشت عمومی و نیمه انتخابی کشت و جدایه هایی از جنس های Phytophthora،Ovatisporangium  و Pythium به دست آمده بر اساس ویژگی های مورفولوژیک و پاره ای خصوصیات فیزیولوژیک مطالعه و شناسایی شدند. آزمون بیماری زایی جدایه ها روی شاخه های بریده در شرایط آزمایشگاه و هم چنین دانهال های بادام در گلخانه انجام گرفت. در این تحقیق، دوازده جدایه، اکثرا از خاک همراه با طوقه و ریشه به دست آمد که متعلق به گونه های Phytophthora cactorum، Pythium aphanidermatum، Ovatisporangium helicoides و Pythium group-G بودند. در آزمون بیماری زایی روی شاخه های بریده از نظر میزان توسعه بیماری، بین تیمارهای مختلف اختلاف بسیار معنی داری در سطح آماری یک درصد دیده شد. در این آزمون بیشترین میزان توسعه بیماری توسط P. cactorum ایجاد شد و O. helicoides در مرتبه بعدی قرار گرفت. اختلاف میزان توسعه علایم بیماری توسط قارچ های P. aphanidermatum و P. group-G روی شاخه های بریده با شاهد معنی دار نبود. در آزمون بیماری زایی روی دانهال های بادام در گلخانه جدایه های P.cactorum در مدت 7 روز پس از مایه زنی سبب سبز خشکی و مرگ سریع نهال ها شدند. در مورد جدایه های P. aphanidermatum وO. helicoides  پس از گذشت 40 روز پس از مایه زنی علایم خشکیدگی روی دانهال های بادام ایجاد شد، حال آن که P. group-G در هیچ شرایطی علایم بیماری را نشان نداد. این اولین گزارش از شناسایی و بیماری زایی گونه O. helicoides است.

درخت آزاد بومی رشته کوه البزز در ایران است. این درخت در حدود 20 - 30 متر ارتفاع و قطر تنه ای حدود دو متر دارد. در سال 1390 بیماری خشکیدگی شاخه های درختان آزاد با علائم شانکر به طور وسیع در جنگل دلند استان گلستان دیده شد. در فروردین ماه درختان دارای شانکرهای بزرگ رو به زوال بودند، در این شرایط وجود شانکرهای روی شاخه ها و تنه قابل توجه بود. قبل از جداشدن پوست در محل شانکر پوست تنه نسبت به قسمت های سالم پوست فرورفته و تیره بود، هم چنین در مواردی حاشیه شانکر کالوس تشکیل شده بود، (شکل 1A). نسوج آلوده با استفاده از روش های متعارف بیماری شناسی گیاهی روی محیط های کشت مصنوعی مناسب کشت و جدایه های قارچی خالص شد. برای تولید پیکنیدیوم قطعات نسج چوب درخت آزاد به محیط آگار 2% نیز افزوده شد. جدایه ای از قارچ با شماره 134016 در موسسه CBS هلند و شماره (GenBank KC461297) در بانک ژن نگهداری شد. برای بررسی مولکولی ناحیه ITS جدایه اخیر تعیین توالی و با توالی های نوکلئوتیدی دیگر تاکسون های موجود در NCBI مقایسه شد. بیماری زایی جدایه ای از قارچ نیز روی نهال های دو ساله آزاد در گلخانه انجام و با تغییررنگ ناحیه مایه زنی شده، توسعه زخم و تغییررنگ نسوج و جداسازی مجدد عامل از نسوج آلوده به اثبات رسید. بر اساس مطالعات مرفولوژی و تعیین توالی ناحیه ITS قارچ عامل بیماری Diplodia seriata de Not تعیین شد. پریتسیوم های قارچ که در لبه های شانکر تشکیل شده بودند از نظر مرفولوژی بررسی و Botryosphaeria obtuse (Schwein.) Shoemaker تشخیص گردید (شکل 1C). بر اساس منابع موجود این اولین گزارش این قارچ از درختان مبتلا به شانکر از درختان آزاد ایران است و تاکنون از روی درختان آزاد در سایر مناطق دنیا نیز گزارش نشده است. اصل مقاله بصورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

درخت فندق (Corylus avellana) بومی شمال غرب ایران بوده و بالع بر 12500 هکتار باغ را در استان گیلان پوشش می دهد. در سال 1389 گال هایی با اندازه هایی حدود 2 - 4 سانتی متر روی شاخه های درختان فندق منطفه اشکورات استان گیلان مشاهده و نمونه برداری شد. در ابتدا برای تشخیص احتمالی باکتری عامل بیماری مطالعات باکتریولوژی در آزمایشگاه باکتریولوژی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی انجام شد، پس از اطمینان از عدم وجود عامل باکتریایی، مطالعات قارچ شناسی جهت سبب شناسی بیماری آغاز شد. قطعاتی از بخش های داخلی گال با استفاده از روش های متعارف ضد عفونی سطحی و در محیط PDA و MA کشت شد، در اکثر موارد جدایه ای از یک قارچ پیکنیدیوم دار جدا شد، پس از خالص سازی، جهت اسپورزایی جدایه ها در دمای 25°C و تحت 12 ساعت نور نزدیک فرا بنفش (nuv) و 12 ساعت تاریکی نگهداری شدند. به منظور تعیین دمای بهینه رشد جدایه ها در محیط  PDAو در دامنه دمایی 35 - 5°C به فاصله دمایی 5°C قرار داده شدند و مطالعات مرفولوژیک جهت تعیین گونه انجام شد (santos et al. 2010). جدایه ای از قارچ با شماره 134017 در موسسه CBS هلند و شماره هایGenBank KC609756 ,KC609755 ,GenBank  در بانک ژن نگاهداری شد. برای بررسی مولکولی نواحیITS  و TEF جدایه اخیر تعیین توالی و با توالی های نوکلئوتیدی دیگر تاکسون های موجود در NCBI مقایسه شد. بیماری زایی جدایه ای از قارچ با دو روش در آزمایشگاه و گلخانه با قرار دادن قطعه ای به ابعاد 5´5 میلی متر از محیط کشت حامل میسلیوم قارج در زیر پوست 20 شاخه بریده شده فندق در فصل بهار با منظور نمودن شاهد حامل محیط و فاقد میسلیوم و در گلخانه با روش مایه زنی فوق روی نهال های شش ماهه فندق انجام شد. نشانه های بیماری به صورت تغییر رنگ نسوج به قهوه ای متمایل به سیاه و توسعه آن (3 - 4 سانتی متر) پس از 20 روز در محل مایه زنی شاخه های بریده در آزمایشگاه، و در گلخانه به صورت زردی، ضعف و زوال نهال های مایه زنی شده توام با ریزش برگ ها پس از دو ماه و ظهور جوانه های جدید از زیر محل مایه زنی شده و تولید گال در محل مایه زنی در نهال های قویتر پس از نه ماه دیده شد. با کشت مجدد از 4 - 5 سانتی متری محل مایه زنی عامل بیماری مجددا جداسازی شد. بر اساس مطالعات مرفولوژی و تعیین توالی نواحی ITS و TEF و مقایسه آن به ترتیب با جدایه های GenBank AY485752, strain STE-U 5151 (Farr et al. 1999) و Gen Bank GQ250339 (Van niekerk et al. 2005)) موجود در بانک ژن، قارچ عامل بیماری Phomopsis amygdali (Delacr.) تشخیص شد. بر اساس منابع موجود این اولین گزارش این قارچ از درختان فندق مبتلا به گال از ایران است و تاکنون از روی درختان فندق در سایر مناطق دنیا نیز گزارش نگردیده است. اصل مقاله بصورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

بیماری لکه زاویه ای ختمی خواب آلود (Malvaviscus pendulifloru) در چند سال متوالی در برخی از مناطق استان های مازندران و گلستان مشاهده شده است. لکه ها به قطر 3 تا 4 میلی متر، نکروزه، قهوه ای رنگ، زاویه ای شکل و بدون هاله بودند. از برگ های بیمار، یک سودوموناس اکسیداز منفی و تولید کننده لوان جداسازی گردید. جدایه ها در ویژگی های فنوتیپی، نوع و میزان اسیدهای چرب سلولی و توالی ناحیه ITS شبیه به پاتووار  Pseudomonas syringae pv. syringaeبودند و بیماری زایی آن ها با مایه زنی به برگ های ختمی خواب آلود، به اثبات رسید. در واکنش زنجیره ای پلی مراز با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ژن syrB در همه جدایه ها، یک قطعه 720 جفت بازی تکثیر گردید. در الگوی انگشت نگاری،rep-PCR ,DNA ، جدایه ها از پاتووار P. s. pv. syringae تفکیک شده و میزان شباهت آن ها به جدایه مرجع 28 درصد برآورد شد. نتایج حاصل از بررسی مقدماتی دامنه میزبانی و تعیین توالی برخی از ژن های حفاظت شده ژنومی (gyrB ,rpoD) نشان داد که جدایه های بیماری زا در ختمی خواب آلود مشابه با پاتووار Pss بوده اما احتمالا می توان آن ها را در گروه ژنومی یا پاتووار دیگری قرار داد.

بیماری های کوتولگی و زردی در غلات که توسط ویروس های گروه کوتولگی زرد جو (BYDV)، کوتولگی زرد غلات  (CYDV)و ویروس کوتولگی گندم (WDV) ایجاد می شوند خسارت زیادی به این محصولات در ایران وارد می نمایند. حداقل دو سویه از WDV، سویه جو (WDV-B) و سویه گندم (WDV-W)، گزارش شده اند. در این مطالعه پراکنش سویه های WDV در مزارع غلات ایران مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از مزارع گندم و جو در سه استان چهارمحال و بختیاری، فارس و یزد طی سال های 1389 - 1388 نمونه برداری انجام شد. در مورد این نمونه ها و نمونه های مربوط به سال های 1385 - 1384، از چند استان دیگر، مراحل استخراج دی ان ای ویروس، آزمون PCR با آغازگرهای اختصاصی در سطح سویه و تعیین ترادف انجام شد. بررسی ها نشان داد که این ویروس در تمام مناطق نمونه برداری شده وجود دارد. از 270 نمونه با علائم کوتولگی و زردی 155 نمونه به WDV آلوده بودند که از بین آن ها 85 نمونه (55 درصد) آلوده به WDV-W و 70 نمونه (45 درصد) آلوده به WDV-B بودند. نتایج این بررسی نشان داد که در شرایط طبیعی WDV-W علاوه بر گندم، جو را نیز آلوده می کند اما WDV-B به طور طبیعی تنها از جو آلوده جدا می شود. بنابراین هر دو سویه WDV همراه با ویروس های گروه BYDV از عوامل اصلی ایجادکننده زردی و کوتولگی در مزارع غلات ایران هستند. با توجه به پراکنش وسیع WDV در مناطق مختلف کشور، انتقال آن توسط زنجرک به گیاهان گندم و جو به اثبات رسید. شناسایی ناقل WDV با توجه به شکل اندام تناسلی جنس نر انجام شد و گونه Psammotettix alienus به عنوان ناقل WDV در ایران معرفی شد.

قارچ Rhizoctonia oryzae-sativae عامل لکه موجی غلاف برگ یکی از بیمارگرهای برنج در استان گیلان است. با توجه به شیوع بیماری در اکثر مزارع برنج استان و عدم وجود اطلاعات کافی از زیست شناسی آن، این پژوهش با هدف بررسی برخی از جنبه های زیست شناسی این قارچ صورت گرفت. در این بررسی ضمن اندازه گیری دمای بهینه رشد این قارچ، کاه برنج آلوده شده با میسلیوم و سختینه قارچ در شرایط مختلف مزرعه مانند سطح خاک، عمق پنج سانتی متری، شرایط غرقاب و سطح خاک حاشیه مزرعه رهاسازی شد و با فواصل زمانی مشخص مورد بررسی قرار گرفت. هم چنین امکان بقای سختینه و توانایی جوانه زنی آن در دماهای مختلف (5، 0، 5-، 10-، 15-، 20-، 72- و دمای محیط) به مدت یک ماه ارزیابی شد. بر اساس نتایج به دست آمده دمای بهینه رشد برای جدایه های مورد مطالعه، 32 درجه سلسیوس تعیین شد. بر همین اساس، قارچ شرایط نامساعد زمستان را به صورت میسیلوم روی بقایای گیاهی در سطح خاک مزرعه و حاشیه آن و سختینه در خاک تا فصل رشد بعدی، سپری می کند. هم چنین نتایج به دست آمده امکان بقا و زنده ماندن سختینه ها را در دماهای زیر صفر ثابت کرد، به طوری که 30.4 درصد از سختینه هایی که در دمای 72- درجه سانتی گراد قرار داشتند، پس از گذشت یک ماه، روی محیط PDA قادر به جوانه زنی بودند.

بیماری سوختگی آلترناریایی کلزا ناشی از Alternaria spp. در بسیاری از نقاط جهان خسارت های شدیدی را به گونه های روغنی براسیکا وارد می کند و باعث کاهش کمی و کیفی روغن می شود. این تحقیق به منظور تعیین رابطه کمی بین میزان وقوع (I) و شدت (S) بیماری و ارائه مدلی جهت پیش بینی شدت بیماری بر اساس ارزیابی میزان وقوع آن در دو ژنوتیپ خردل زراعی (j-98-102.51-5 و Bard-1)، دو ژنوتیپ شلغم روغنی (Rainbow وCandle ) و سه ژنوتیپ کلزا (Hayola 401،Shiralee  و RGS003) و ژنوتیپ Select4 (نسل 4 تلاقی کلزا و خردل زراعی) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. برای این منظور، شدت بیماری در فاصله های زمانی مشخص از ظهور علائم تا زمان برداشت اندازه گیری شد. در تجزیه و تحلیل ها، مدل آلومتری (تبدیل لگاریتم طبیعی I وS ) با ضریب تبیین حدود 66 درصد، بهترین برازش را با داده های جمع آوری شده ایجاد کرد. ژنوتیپ ها بر اساس تجزیه واریانس شیب خط رگرسیون لگاریتم طبیعی بین وقوع و شدت بیماری، در سه گروه قرار گرفتند. گروه اول شامل ژنوتیپ Bard-1 با شیب بالا (1.48)، گروه دوم شامل سه ژنوتیپ Candle،Select4  و RGS003 با شیب متوسط (1.25) و گروه سوم شامل ژنوتیپ های Rainbow، Shiralee،J-98  و Hayola 401 با شیب کم (1.15) بود.

ویروس موزائیک جنوبی مرغ (Bermuda grass southern mosaic virus ,BgSMV)، فراوان ترین ویروس مولد موزائیک در مرغ در نواحی گرمسیری جنوب ایران می باشد. به منظور تعیین تنوع ژنتیکی BgSMV، گیاهان مرغ با علائم موزائیک از جیرفت، بوشهر، برازجان، رامهرمز، اندیمشک، شوشتر، بهبهان و داراب جمع آوری و ناحیه ´3 ژنوم آن ها با استفاده از آغازگرهای اختصاصی این ویروس با روش RT-PCR تکثیر و همسانه سازی شد. ناحیه CP-UTR این جدایه ها به همراه تعدادی از ترادف های پوتی ویروس های غلات موجود در بانک ژن مقایسه و پس از انجام همردیف سازی چندگانه، مورد تجزیه و تحلیل فیلوژنتیکی قرار گرفت. جدایه های مورد مقایسه در درخت فیلوژنتیکی در 6 شاخه جداگانه قرار گرفتند که عبارت بودند از: BgSMV، ویروس موزائیک کوتولگی ذرت (Maize dwarf mosaic virus ,MDMV)، ویروس موزائیک نیشکر (Sugarcane mosaic virus ,SCMV)، ویروس موزائیک قیاق (Johnson grass mosaic virus ,JGMV)، ویروس موزائیک سورگوم (Sorghum mosaic virus ,SrMV) و دو ویروس موزائیک ایرانی قیاق (Iranian Johnson grass mosaic virus ,IJMV) و موزائیک زآ (Zea mosaic virus ,ZeMV) که در یک شاخه قرار گرفتند. در بین پوتی ویروس ها، BgSMV بیشترین تشابه را با MDMV داشت. اما در ناحیه 5 ژن پروتئین پوششی BgSMV، 90 نوکلئوتید (معادل 30 آمینو اسید) بیشتر از MDMV داشت و این مساله در تمام جدایه های  BgSMVصادق بود. میانگین درصد تشابه نوکلئوتیدی ناحیه CP-UTR بین جدایه های BgSMV، 98.1 درصد به دست آمد که نشان دهنده تنوع ژنتیکی پایین این ویروس در این ناحیه از ژنوم است. به رغم وجود تشابه نوکلئوتیدی بالای  BgSMVبا MDMV، با توجه به تفاوت های اساسی از نظر دامنه میزبانی و سرولوژی بین دو ویروس و وجود یک قطعه 90 نوکلئوتیدی اضافی در ناحیه 5’ ژن CP، BgSMV به عنوان گونه ای نزدیک به MDMV در جنس پوتی ویروس در نظر گرفته می شود.

بیماری لکه برگی آفتابگردان یکی از مهم ترین بیماری های اندام های هوایی این محصول به شمار می آید. کشت ژنوتیپ های مقاوم به این بیماری بدون تردید یکی از اقتصادی ترین روش کنترل بیماری به شمار می رود. این مطالعه با هدف ارزیابی واکنش ارقام رایج روغنی و آجیلی رایج در مزارع استان آذربایجان غربی در مقابل بیماری انجام شد. مقاومت نسبی شش رقم آفتابگردان رایج تحت کشت در این استان شامل سه رقم آجیلی دورسفید، پسته ای، قلمی و سه رقم روغنی آذرگل، اوروفلور، Master-op در شرایط گلخانه نسبت به سه جدایه از گونه A. alternata سنجیده شد. نتایج بررسی نشان داد که اختلاف معنی داری بین جدایه ها از نظر میزان بیماری زایی وجود دارد. قدرت بیماری زایی جدایه ها در بخش هایی بالایی و پایینی کانوپی نیز متفاوت بود. با اینکه ارقام مختلف واکنش های متفاوتی در مقابل بیماری نشان دادند، اما به طور کلی تمام ارقام در برابر بیماری آسیب پذیر بودند. تحقیق حاضر، اولین مطالعه در زمینه تعیین مقاومت نسبی برخی ارقام آفتابگردان در مقابل بیماری لکه برگی آلترناریایی در ایران می باشد.

ویروس پیچیدگی برگ شلغم (Turnip curly top virus ,TCTV)، یک جمینی ویروس جدید است که اخیرا از مزارع شلغم استان فارس گزارش شده است. از آنجا که این ویروس از نظر سازمان دهی ژنوم از سایر جمینی ویروس ها متفاوت است، هنوز بسیاری از ویژگی های بیولوژیکی آن از جمله ناقل و سایر میزبان های طبیعی آن مورد مطالعه قرار نگرفته است. به منظور شناسایی ناقل TCTV در شرایط آزمایشگاهی، توانایی زنجرک های Circulifer haematoceps و Orosius albicinctus در انتقال ویروس، مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه این مطالعه نشان داد که زنجرک C.haematoceps با راندمان بالائی در شرایط گلخانه ویروس عامل بیماری را از گیاهان آلوده به بوته های سالم انتقال می دهد. آلودگی گیاهان با ایجاد علائم مشخص بیماری شامل پیچیدگی شدید برگ ها به سمت بالا و تورم رگبرگ ها در پشت برگ ها و تشخیص وجود ویروس در گیاهان آلوده با استفاده از آزمون PCR به اثبات رسید. برای تعیین سایر میزبان های طبیعی TCTV، نمونه های گیاهی شامل گیاهان زراعی و علف های هرز از اطراف و داخل مزارع به شدت آلوده شلغم جمع آوری و آلودگی گیاهان با تشخیص وجود ویروس در آن ها با استفاده از آزمون PCR و دو جفت آغازگر اختصاصی مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس، از میان نمونه ها، تنها آلودگی طبیعی تربچه با علائم پیچیدگی برگ و سبزردی و علف های هرز خاکشیر، گاوزبان کوچک، تاجریزی سیاه و گل یک ساعتی (بامیه سه شاخ) که همگی بدون علائم مشخصی بودند، اثبات گردید. به منظور مقایسه جدایه تربچه با جدایه های شلغم TCTV، ژنوم کامل جدایه تربچه توسط آنزیم فی دی ان ا پلی مراز به روش دایره غلتان تکثیر و بعد از همسانه سازی، تعیین ترادف گردید. مقایسه توالی کامل ژنوم جدایه تربچه با ژنوم جدایه های شلغم موجود در بانک جهانی ژن نشان داد که میزان شباهت آن با سایر جدایه ها 99 - 93 درصد است. این نتایج نشان می دهد که TCTV بر خلاف اکثر کرتوویروس ها دارای دامنه میزبانی محدودی در طبیعت است.

ویروس موزائیک کلم گل (CaMV) یکی از ویروس های مهم آلوده کننده و خسارت زا در گیاهان تیره Brassicaceae از جمله کلزا (Brassica napus L.) است. جهت ردیابی CaMV در گیاه کلزا، در مجموع 684 عدد از نمونه های برگی دارای علائم ویروسی از مزارع کلزای استان های تهران، قزوین، چهارمحال و بختیاری، مازندران، اردبیل، آذربایجان غربی و فارس جمع آوری شد. نمونه ها با روش سرولوژیک DAS-ELISA با آنتی سرم چند همسان های اختصاصی برای وجود CaMV مورد ارزیابی قرار گرفتند. سپس جدایه های CaMV که توسط آزمون الایزا وجودشان تایید شده بود به نمایندگی از 7 استان، برای مطالعه بیشتر انتخاب شدند. برای بررسی تنوع بیولوژیکی، از علائم مشخصه و متمایز کننده این ویروس روی دو میزبان شلغم، کلم قمری و تاتوره استفاده شد. همه جدایه ها در شلغم لکه های موضعی ایجاد کردند لکن اندازه و زمان ظهور در برخی جدایه ها متفاوت بود. در کلم قمری و تاتوره هیچ علائمی دیده نشد. تکثیر ژن مربوط به پروتئین رپلیکاز در چارچوب خوانش شماره 5 از ژنوم ویروس، در آزمون PCR با استفاده از جفت آغازگرهای اختصاصی با تشکیل باند 840 جفت بازی نتایج مثبت آزمون الایزا را تایید کرد. مطالعات فیلوژنتیکی و ترسیم درخت تبارزایی نشان داد 8 جدایه مذکور به همراه دو جدایه از کشور چین (Xinjiang ,AF140604) و مجارستان(Cabb-D/H ,M10376) ، در یک شاخه و بقیه جدایه های موجود در بانک جهانی ژن در شاخه جداگانه قرار می گیرند.

لکه برگی سرکوسپورایی چغندرقند با عامل Cercospora beticola یکی از مهم ترین بیماری های اندام های هوایی چغندرقند می باشد. با توجه به مشکلات موجود در شناسایی گونه های مختلف Cercospora بر اساس خصوصیات ریخت شناسی، در این تحقیق دو مجموعه آغازگرهای اختصاصی طراحی شده بر اساس توالی ژن کالمودولین و اکتین جهت تشخیص مولکولی این گونه مورد استفاده واقع شد. برای این منظور جدایه های استاندارد C. beticola همراه با دیگر جدایه های این گونه که از گیاهان چغندرقند جداسازی شدند، مورد استفاده قرار گرفتند. کارایی این آغازگرها روی جدایه های Cercospora جمع آوری شده از علف های هرز نیز ارزیابی گردید. جفت آغازگر طراحی شده بر اساس توالی ژن اکتین قادر به تشخیص اختصاصی C. beticola از دیگر گونه های این جنس و دیگر گروه های قارچی نبود. آغازگرهای مبتنی بر ژن کالمودولین قطعه ای به طول 234 جفت باز از تمامی جدایه های Cercospora و قطعه ای به طول 176 جفت باز را به صورت اختصاصی از جدایه های C. beticola تکثیر و با موفقیت گونه C. beticola را از دیگر گونه های این جنس تفکیک نمودند. بنابراین از این مجموعه آغازگر می توان برای غربال کردن گونه C. beticola از دیگر گونه های این جنس و ردیابی و تعیین دامنه میزبانی گونه C. beticola استفاده نمود.

کنجد (Sesamum indicum L.) از گیاهان روغنی است که کشت آن در دنیا رایج می باشد. بوته میری فوزاریومی کنجد با عامل Fusarium oxysporum f.sp. sesami، یکی از مهم ترین بیماری های این گیاه در دنیا می باشد. در این تحقیق میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز به عنوان یکی از مکانیسم های دخیل در مقاومت، در توده محلی آسفیج (بهاباد، یزد) به عنوان توده مقاوم و توده محلی کهنوج (کرمان) به عنوان توده حساس به این بیماری بررسی شد. بدین منظور از نمونه های جمع اوری شده از سطح مزارع کنجد استان یزد، 15 جدایه F. oxysporum جداسازی و خالص سازی شد و از این میان جدایه ای که دارای بالاترین سطح بیماری زایی بود انتخاب و در آزمون تعیین دامنه میزبانی مورد استفاده قرار گرفت. در بررسی دامنه میزبانی عامل بیماری، از بین ده گونه گیاهی متعلق به خانواده های مختلف که به طور مصنوعی با عامل بیماری آلوده شدند، تنها گیاه کنجد علائم بیماری را نشان داد که بیانگر این مطلب بود که جدایه مربوطه F. oxysporum f.sp. sesami می باشد. در مرحله بعدی تحقیق، میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز توده های مقاوم و حساس کنجد در 2، 4، 6، 8، 10 و 12 روز پس از مایه زنی با قارچ عامل بیماری اندازه گیری شد. فعالیت آن پس از مایه زنی با قارچ در توده مقاوم با شیب تندی افزایش و در روز چهارم به اوج خود رسید و سپس کاهش یافت. ولی در توده حساس، افزایش فعالیت آنزیم به میزان کمتری رخ داد. نتایج این تحقیق بیان کننده این مطلب است که میزان افزایش آنزیم پراکسیداز در گیاه، می تواند نقش احتمالی در بروز القا مقاومت داشته باشد.

نهال های غیرپیوندی و پیوندی دو رقم انگور تجاری روی پنج دورگ بین گونه ای با شش سویه بیماری زای Rhizobium vitis مایه زنی شدند. ارزیابی آلودگی نهال ها با بروز بیماری بر اساس تعداد، اندازه و وزن گال های رشد کرده، پس از چهار ماه انجام و درصد نهال های سالم تا پایان آزمایش معیار مقاومت به بیماری محسوب شد. نتایج نشان داد که ارقام تجاری در گروه بسیار حساس قرار دارند. میزان موفقیت پیوند بین پایه ها اختلاف نداشته ولی تعداد، وزن و اندازه غده های ایجاد شده در تاک های پیوندی روی پایه های H4 و H6 از سایرین کمتر بود. طی شش سال بیش از 90% نهال های غیرپیوندی، 18% روی پایه H4 و کمتر از 5% روی پایه H6 از هر دو رقم از بین رفتند. عملکرد هر دو رقم پیوند شده روی پایه H6 (2.98 کیلوگرم/ تاک) بیشتر از شاهد (1.25 کیلوگرم/ تاک) و سایر پایه ها (2.25 کیلوگرم/ تاک) بود.

فعالیت بیوکنترلی مخمر Metschnikowia pulcherrima به تنهایی و در ترکیب با سیلیکون علیه قارچPenicillium expansum  و توانایی مخمر برای القای پاسخ های دفاعی در بافت میوه سیب مورد بررسی قرار گرفت. در شرایط آزمایشگاهی، میزان درصد بازدارندگی از رشد میسلیومی قارچ بیمارگر با انجام آزمون های کشت متقابل، متابولیت های غیرفرار و مواد فرار مورد آزمایش قرار گرفت. در شرایط آزمایشگاهی، غلظت های مختلف سیلیکون رشد میسلیومی قارچ عامل بیماری را به خوبی کنترل کرد. غلظت های مختلف سیلیکون در شرایط آزمایشگاهی در محیط مایع روی جمعیت مخمر تاثیر چندانی نداشت. در بررسی های انباری، هر یک از زخم های روی میوه ها با 20 ml سوسپانسیون مخمر و سیلیکون به تنهایی و ترکیب مخمر با غلظت های مختلف سیلیکون تلقیح شدند. بعد از 24 ساعت 20 ml سوسپانسیون اسپور قارچ بیمارگر در محل زخم ها مایه زنی شد. سپس سیب ها در دو دمای 4°C و 20°C نگهداری شدند. قطر لکه ها در دمای 4°C و 20°C، به ترتیب، چهل و پنج و پانزده روز بعد از مایه زنی اندازه گیری شد. سیلیکون تاثیر معنی داری بر جمعیت مخمر در محل زخم ها نداشت. در هر دو شرایط دمایی مخمر همراه با سیلیکون اثر کنترلی بهتری نسبت به مخمر و سیلیکون به تنهایی داشت. فعالیت آنزیم پراکسیداز و میزان فنل کل در میوه های مایه زنی شده با مخمر به طور معنی داری افزایش یافت.

ویروس لکه بافت مرده گل حنا Impatiens necrotic spot virus (INSV) از مهم ترین توسپویروس های جداشده از گیاهان زینتی در دنیا و ایران می باشد که تاکنون در اغلب گلخانه های پرورش گیاهان زینتی در استان های تهران و مرکزی علائم ناشی از آلودگی به آن به صورت لکه های نکروزه برگی، کلروز و کوتولگی دیده شده است. این ویروس با توجه به خسارت وارده روی میزبان های زینتی کشور و کاهش کیفیت و کمیت در گیاهان آلوده و در مواردی مرگ کامل گیاه میزبان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. برای تعیین میزان آلودگی گیاهان زینتی به این ویروس در کشور، طی سال های 90 - 1389 تعداد 581 نمونه برگی از 58 گونه زینتی مختلف با نشانه های لکه های نکروزه برگی، کلروز و کوتولگی شبیه به آلودگی به INSV از مناطق عمده کشت و پرورش گیاهان زینتی در 5 استان کشور (گیلان 128 نمونه، مازندران 159 نمونه، تهران 122 نمونه، مرکزی 108 نمونه، دزفول 64 نمونه) جمع آوری و توسط آزمون سرولوژیکی الایزا (DAS-ELISA) از نظر آلودگی به ویروس لکه بافت مرده گل حنا INSV مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشانگر آلودگی 20.13 درصد نمونه های جمع آوری شده به ویروس لکه بافت مرده گل حنا و انتشار آلودگی در 4 استان از مناطق مورد بررسی بود. بیشترین آلودگی به ترتیب مربوط به استان های مرکزی با %28.7 آلودگی، تهران %24.5 آلودگی، مازندران %22.01 و گیلان %16.4 آلودگی بود و هیچ یک از نمونه های مورد بررسی مربوط به استان خوزستان به ویروس INSV آلوده نبودند. طبق بررسی های انجام شده در این تحقیق از 58 گونه زینتی مورد بررسی 33 گونه (%56.89) به ویروس INSV آلودگی نشان دادند. تعدادی از گونه های دارای واکنش مثبت به ویروس INSV در سنجش الایزا، با آزمون زنجیره ای پلیمراز (RT-PCR) با به کارگیری جفت پرایمرهای اختصاصی و طراحی شده برای قسمت نوکلئوکپسید (N-gene) باعث تکثیر قطعه مورد انتظار آن ناحیه و تشکیل باند 777 bp در ژل آگاروز گردید. بر این اساس گیاهان آلسترومریا (مرکزی)، اریکا (مازندران و گیلان)، اسپات (مازندران و گیلان)، آهار (تهران)، آنتوریوم (گیلان و مازندران)، بنجامین (مرکزی و مازندران)، بنفشه (تهران)، بنفشه افریقایی (مرکزی و تهران)، پتوس (گیلان)، پیله آ (مرکزی)، جین جر (مازندران)، حنا (تهران و مازندران)، ختمی (مازندران، گیلان و مرکزی)، داودی (گیلان و مازندران)، دراسنا (گیلان)، دیفن باخیا (مازندران)، رز (مازندران، گیلان، مرکزی و تهران)، سلوی (مازندران و مرکزی)، سیکاس (مازندران)، سیسوس (مازندران)، سینگونیوم ابلق (مازندران)، شب بو (مرکزی)، شمعدانی (تهران و مرکزی)، فیکوس (مرکزی)، فیلودندرون (مرکزی و مازندران)، کاغذی (تهران)، کوروتن (تهران)، کوکب (مرکزی و تهران)، گازانیا (مرکزی و تهران)، گلایول (تهران)، مارگریت (مرکزی)، میخک (مرکزی و تهران) و همیشه بهار (مرکزی و تهران) به عنوان گیاه میزبان ویروس INSV معرفی می گردند. از میان 33 گونه فوق الذکر بنجامین، بنفشه افریقایی، گلایول، سیسوس، سیکاس، فیکوس، رز، کاغذی و میخک به دلیل مشکلات استخراج مستقیم RNA از بافت برگی آن ها با آزمون زنجیره ای پلیمراز (RT-PCR) در این تحقیق بررسی نشدند.