مجله علمی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران
سال:1397 | دوره:36 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

در حیطه سلامت شغلی تخمین میزان مشارکت عوامل خطر شغلی در ایجاد بیماری از اهمیت ویژه ایی برخوردار می باشد. جهت بررسی شکایات شاغلین مبنی بر شغلی بودن بیماری در سیستم های قانونی و قضایی بخصوص در کمیسیون های پزشکی قانونی و در پاسخ به استعلام سازمانهای بیمه گر و مراجع مختلف دیگر، تعیین میزان مشارکت عوامل خطر شغلی برای ایجاد بیماری در حضور عوامل خطر متعدد غیرشغلی ضروری می باشد. در ایران روش مدونی برای تعیین میزان مشارکت شغل در ایجاد بیماری وجود ندارد و بنظر می رسد یک خلاء علمی و اجرایی در زمینه نحوه تعیین مشارکت شغل در ایجاد بیماری وجود داشته باشد. در این مقاله یک روش اپیدمیولوژیک که جهت تخمین میزان مشارکت عوامل خطر متعدد برای ایجاد بیماری کاربرد دارد، معرفی می گردد تا شاید پیش درآمدی برای تدوین مستندات علمی با رویکرد واحد در این زمینه را در کشور به همراه داشته باشد.

امروزه، مسئولیت قراردادی دیرین یا مسئولیت مبتنی بر تقصیر، پاسخگوی مسائل مستحدثه به ویژه عرضه و مصرف تجهیزات پزشکی معیوب نیست و نمی تواند میان حقوق تولیدکننده و مصرف کننده تعادل برقرار نماید. بر حسب ماده433 قانون مدنی و ماده2 قانون حمایت از حقوق مصرف کننده، زیان دیده در صورتی که مبیع معیوب، جزئی باشد، حق فسخ معامله یا نگهداری مبیع و اخذ ارش را دارد و اگر معامله کلی باشد، تعویض کالا با نمونه سالم یا استرداد آن، حق اوست. در غیر اینصورت بایستی بر طبق قواعد عمومی مدنی یا قواعد عام مسئولیت قراردادی جبران ضرر نماید. در این راستا، تصویب قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان مصوب1388 و آیین نامه تجهیزات و ملزومات پزشکی مصوب1394، گامی موثر در سیر نظام حقوقی ایران به سمت تاسیس رویکردهای نوین در نظام مسئولیت ناشی از عیب تولید به حساب می آید. که مقاله حاضر با هدف ارزیابی مسئولیت ناشی از عیب تجهیزات مصرفی و بررسی مبانی حقوقی بدان پرداخته است. حاصل پژوهش، نشانگر آن است که به استناد ماده25 آیین نامه تجهیزات و ملزومات پزشکی مصوب1394، صرف احراز عدم انطباق عملکرد کالای تولیدی با ادعای تولیدکننده، مستلزم حکم به جبران زیان است و حمایت از حقوق مصرف کننده، نیازمند قرارداد یا اثبات تقصیر نیست. بر این اساس، مسئولیت در آیین نامه مذکور مبتنی بر مسئولیت محض بوده و فراتر از مسئولیت های مندرج در قانون مدنی و قواعد عمومی یا قواعد عامی است که در حقوق ایران پیش بینی شده است و با مبنای خطر در حقوق و قاعده اتلاف در فقه امامیه سازگارتر است. تحقیق حاضر به روش توصیفی-تحلیلی بوده و بدین شرح است که بعد از مراجعه به منابع مکتوب در حقوق پزشکی، حقوق مدنی، کیفری و فقه امامیه و گردآوری داده ها، با روش منطقی و استدلال عقلی به تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده پرداخته است.

زمینه: دندانپزشکی مبتنی بر شواهد روشی برای گنجاندن نتایج تحقیقات در اعمال بالینی روزمره ی دندانپزشکی است. مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان آگاهی و نگرش دندانپزشکان فعال در شهرستان اردبیل درباره ی دندانپزشکی مبتنی بر شواهد صورت گرفت. روش کار: در این مطالعه توصیفی-مقطعی، آگاهی و نگرش دندانپزشکان فعال در شهرستان اردبیل با استفاده از پرسشنامه ی محقق ساخته در خصوص دندانپزشکی مبتنی بر شواهد مورد بررسی قرار گرفت. پاسخ دندانپزشکان به سوالات آگاهی و نگرش به صورت درصد گزارش شد و ارتباط آگاهی و نگرش با متغیرهای سن، جنس، سابقه اشتغال، محل فعالیت و تحصیل بر حسب مورد، توسط آزمون های t-test، ضریب همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: میانگین مجموع نمرات آگاهی دندانپزشکان فعال در شهرستان اردبیل برابر 36/4± 17/9و میانگین مجموع امتیازات نگرش آنان نیز معادل 8/4± 53/23 بوده است. ارتباط معنی داری از نظر امتیازات آگاهی و نگرش بر حسب سن (آگاهی 13/0=p، نگرش 06/0=p)، جنس (آگاهی 25/0=p، نگرش 31/0=p)، محل فعالیت (آگاهی 25/0=p نگرش 26/0=p)، مدت اشتغال (آگاهی 13/0=p، نگرش 06/0=p) و محل فارغ التحصیلی (آگاهی 15/0=p، نگرش 69/0=p) یافت نشد. نتیجه گیری: مجموعا آگاهی دندانپزشکان اردبیل در خصوص دندانپزشکی مبتنی بر شواهد رضایت بخش نبوده، با این وجود نگرش منفی در این زمینه وجود نداشت و بیشتر دندانپزشکان تمایل به آموزش در این زمینه را عنوان نمودند.

زمینه: فرسودگی شغلی کارکنان یکی از عوامل اساسی در کاهش کارایی و از دست رفتن نیروی انسانی است. معضل فرسودگی شغلی درحرفه های یاری دهنده از جمله مشاغل پزشکی به دلیل ماهیت استرس زای آنها بیشتر ایجاد می شود. این پژوهش با هدف بررسی فرسودگی شغلی در پزشکان خانواده روستایی در شهرستان مشهد در سال 1393 صورت گرفت. روش کار: این مطالعه مقطعی با مشارکت120پزشک خانواده روستایی شاغل شهرستان مشهد انجام شد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه فرسودگی شغلی مازلاک Maslach Burnout Inventory بود. یافته ها: ابعاد سه گانه فراوانی فرسودگی شغلی پزشکان خانواده بصورت خستگی عاطفی کم (2/56 درصد)، عملکرد شخصی، زیاد (3/39 درصد) و مسخ شخصیت، کم (2/74 درصد) گزارش شد. در رابطه با ابعاد سه گانه شدت فرسودگی شغلی پزشکان خانواده؛ مسخ شخصیت، متوسط (4/67 درصد)، خستگی عاطفی، متوسط (6/50 درصد) و عملکرد شخصی، زیاد (2/47 درصد) گزارش شد. یافته ها نشان داد خستگی عاطفی ارتباط معناداری با وضعیت تاهل و وضعیت استخدام دارد و شدت خستگی عاطفی در پزشکان خانواده رسمی بیشتر بود. نتیجه گیری: باتوجه به تاثیر محیط کار بر پزشکان خانواده و لزوم برخورداری از بهداشت روانی مطلوب، انجام اقدامات پیشگیرانه جهت جلوگیری ازاحتمال بروز فرسودگی شغلی ضرورت دارد. لذا تدوین استراتژی های کاهش عوامل تنش زای شغلی مانند حمایت های معنوی مدیران، شرکت دادن پزشکان خانواده درتصمیم گیری ها، تقلیل ساعات کاری و یا افزایش پرداختی، سیاستگذاری های یکنواخت و متعادل در دستورالعمل های اجرایی نامه پزشک خانواده، پرهیز از سیاست های چندگانه درطول اجرای برنامه دربین کارکنان متعدد می تواند از جمله این اقدامات باشد.

زمینه: بیماران مبتلا به سل امکان دارد که دچار مشکلات روانشناختی از جمله تحریفات شناختی شوند که باعث پردازش اطلاعات به صورت نادرست می شوند. یکی از رویکردهای مهم روان درمانی در این زمینه، رفتاردرمانی عقلانی-هیجانی (REBT(Rational Emotional Behavioral Therapy است که بر توانمندسازی انسان ها تاکید می کند. از این رو در این پژوهش تلاش شد تا با شناسایی تحریفات شناختی بیماران مبتلا به سل، REBT برای بیماران برنامه ریزی شود. روش کار: مطالعه از نوع مداخله ای خود شاهدی است. تعداد 90 نفر در دو گروه به صورت تصادفی قرار گرفتند. پس از تکمیل پرسشنامه های اطلاعات دموگرافیک و تحریفات شناختی به عنوان پیش تست در هر دو گروه، مداخله REBT تنها بر گروه آزمایش اجرا شد و سپس، پرسشنامه تحریفات شناختی به عنوان پس تست مجددا توسط دو گروه تکمیل گردید. ابزارهای مورد استفاده در پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه تحریفات شناختی بودند. یافته ها: در زیر مقیاس های تفکر همه یا هیچ، فیلتر سازی (P ≤ 0/05)، تعمیم مبالغه آمیز، بی توجهی به امور مثبت، شتابزدگی، استدلال احساسی، و برچسب زنی (P ≤ 0/01) در مرحله پس آزمون در گروه آزمایش کاهش معنی داری نشان داد. نتیجه گیری: بیشتر زیر مقیاس های تحریفات شناختی، بعد از اجرای مداخله روان درمانی REBT کاهش معنی دار داشتند. انجام روان درمانی در بیماران جسمانی و توجه همزمان به مسائل روانشناختی و جسمانی آنها، به پیشبرد درمان کل نگر کمک می کند.

زمینه: هدف این پژوهش بررسی میزان اثربخشی برنامه آموزشی مبتنی بر معنای زندگی بر بهزیستی ذهنی پرستاران بود. روش کار: این مطالعه از نظر هدف در زمره پژوهش های کاربردی و از نظر روش شناسی جزء طرح های نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری پژوهش را همه پرستاران کارشناس شاغل در بیمارستان های دولتی شهر کرمانشاه در سال 1396 تشکیل دادند که از این جامعه با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی ابتدا یک بیمارستان و سپس 30 نفر از پرستاران آن بیمارستان انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفره آزمایش و کنترل جایگزین شدند. به پرستاران گروه آزمایش 8 جلسه 90 دقیقه ای (هفته ای دو جلسه) برنامه آموزشی مبتنی بر معنای زندگی ارائه شد. اعضای هر دو گروه در هر دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون پرسشنامه بهزیستی ذهنی کییز و ماگیارمو (Keyes & Margyar-moe) را تکمیل کردند. داده ها نیز با روش تحلیل کوواریانس چند متغیره بررسی شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد که میانگین نمرات متغیر بهزیستی ذهنی در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل، در مرحله پس آزمون افزایش معناداری داشته است. نتیجه گیری: بنابر یافته های به دست آمده، برنامه آموزشی مبتنی بر معنای زندگی بر بهزیستی ذهنی پرستاران اثربخش بوده است.

زمینه: یکی از عوامل اصلی ایجاد کننده نابرابری های خدمات سلامت در مناطق محروم، عدم توزیع عادلانه نیروی انسانی این بخش، به ویژه پزشکان است. ماندگاری پزشکان عمومی و متخصص در مناطق محروم یکی از بسته های خدمتی طرح تحول نظام سلامت است تا مناطق محروم کشور معضل کمبود پزشک نداشته باشند. بنابراین این پژوهش با هدف بررسی رضایت مندی پزشکان ماندگار در مناطق محروم استان یزد از اجرای طرح تحول نظام سلامت انجام گرفته است. روش کار: این پژوهش به صورت توصیفی-مقطعی انجام گرفت. جامعه آماری شامل کلیه پزشکان شرکت کننده در طرح ماندگاری استان یزد در سه ماهه اول سال 1395 بودکه به صورت تصادفی 94 پزشک ماندگار در این مطالعه شرکت کردند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته و تجزیه و تحلیل داده ها توسط نرم افزار SPSS نسخه 21 و با استفاده از آمار توصیفی، فراوانی و درصد انجام شد. یافته ها: طی بررسی انجام شده 4/63% از پزشکان ماندگار به صورت داوطلبانه در این طرح شرکت داشته اند. 1/47% از آنان از میزان درآمد خود بعد از اجرایی شدن طرح تحول و نیز4/75% از امکانات رفاهی اقامتی که در اختیار آنها گذاشته شده بود رضایت داشتند و در نهایت 1/52% از پزشکان ماندگار ازاجرایی شدن طرح تحول نظام سلامت کاملا راضی و 4/23% نسبتا راضی بوده اند. نتیجه گیری: باتوجه به اینکه هدف کلی این برنامه، بهره مندی به هنگام مردم از خدمات درمانی از طریق حضور دائم پزشکان متخصص در بیمارستان های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می باشد، نتایج نشان داد که شاخص های اصلی این برنامه در وضعیت نسبتا مناسبی بوده است.