مجله علوم و فنون دریایی
سال:1397 | دوره:17 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

مهم ترین مزیت سازه های چند پایداره هما ن گونه که از نام آن ها مشخص است پایداری آن ها در چندین وضعیت متفاوت می باشد. ساده ترین دسته از سازه ها، سازه های دوپایداره (دارای دو حالت پایدار) می باشند. مهم ترین مزیت های این سازه ها این است که در دو حالت بدون کرنش و تغییر شکل یافته کاملاً پایدارند و برای نگهداری سازه در هر یک از حالات پایداری نیاز به صرف هیچ گونه انرژی ای نمی باشد. ورق های مرکب لایه ای نامتقارن دارای پاسخ دو پایداره به انواع بارگذاری می باشند. در این مقاله، روابط غیرخطی دما-انحناء برای لمینیت های مرکب نامتقارن با استفاده از روش ریلی-ریتز مطالعه شده است. همچنین تأثیرات وابستگی حرارتی مواد و لایه های رزین مورد بررسی قرار گرفته است. نمونه ورق های مرکب با لایه چینی های متفاوت ساخته شده و با انجام آزمایش های حرارتی، ارتفاع نقطه میانی ورق مرکب با چینش های نامتقارن [0/90]، [20-/70] و[20/70]در دماهای مختلف اندازه گیری شد. این ارتفاع به کمک تئوری هیر و شبیه سازی اجزاء محدود نیز بدست آمد و پس از مقایسه با نتایج آزمایش های عملی هم خوانی مناسبی بین نتایج حاصل شد. ضخامت حقیقی لایه های ورق مرکب و همچنین لایه های رزین با استفاده از میکروسکوپ نوری تعیین شده و در مدل سازی ها منظور گردیده اند.

در هیدرولیک رسوب، برآورد صحیح غلظت رسوب معلق از جهات مختلف مانند تخمین دبی رسوب عبوری، جانمایی سازه های هیدرولیکی و غیره مهم می باشد. با توجه به اهمیت موضوع، در این مطالعه برای مدلسازی و پیش بینی غلظت رسوب رودخانه کارون از شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون چند لایه(ANN/MLP) استفاده شد. بدین منظور از 125 سری داده صحرایی اندازه گیری شده شامل غلظت نزدیک کف، سرعت نقطه ای، نزدیکترین فاصله از ساحل، عمق کل جریان و عمق نقطه ای جریان استفاده شد. کارایی مدل مورد استفاده با استفاده از پارامترهای آماری مانند ضریب تبیین(R2) و ریشه میانگین مجذور خطا، میانگین خطای مطلق(RMSE)مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد، مدل MLP با یک لایه میانی، تابع سیگمویید و 5 نرون، بهترین ساختار را در مدلسازی غلظت رسوب رودخانه کارون داشته اند. مقدار ضریب تبیین(R2) و خطای ریشه میانگین مربعات خطا(RMSE) برابر 953/0 و 37/63 میلی گرم بر لیتر به ترتیب در مرحله آموزش و752/0 و 02/203 میلی گرم بر لیتر در مرحله صحت سنجی بوده است. همچنین آنالیز حساسیت انجام شده بر روی پارامترهای ورودی مدل نشان می دهد کمترین و بیشترین تاثیر را دو پارامتر فاصله از ساحل و عمق جریان در یادگیری شبکه عصبی مصنوعی داشتند.

مطالعه حاضر در سال 1393 به منطور درک صحیح از خصوصیات ژن mtDNA خرچنگ Chiromantes boulengeri (Calman, 1920) در آب های جزر و مدی اروند رود در منطقه جزیره مینو (پل مینو شهر و منطقه ام العجاج) انجام گردید. بدین منظور در مهر ماه سال 1393 گونه مورد مطالعه از پهنه های جزر و مدی و نواحی کم عمق جزیره مینو جمع آوری گردید و در الکل %70 نگهداری شدند و در آزمایشگاه دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر مورد بررسی قرار گرفت. سپس به منظور آنالیزهای مولکولی جهت بررسی ارتباط فایلوژنتیک این گونه با گونه های نزدیک در بانک ژنی NCBI، DNA نمونه ها با استفاده از روش فنل-کلروفرم استخراج و قطعه ژنی میتوکندریایی 16S rRNA توسط PCR تکثیر و در نهایت توالی یابی شدند. نتایج شناسایی های ریخت شناسی همراه با بررسی فیلوژنی توالی های به دست آمده از نشانگر میتوکندریائی، حاکی از وجود گونه C. boulengeri در منطقه مورد مطالعه می باشد. با استناد بر بررسی پلی مورفیسم، بین گونه های C. boulengeri دو منطقه جهش رخ داده است که بیانگر سیر تکاملی و سازش گونه C. boulengeri جهت بقای بهتر در شرایط مختلف اکولوژیکی در منطقه مورد مطالعه می باشد.

هدف از این مطالعه، بررسی اثرات جداگانه و ترکیبی پروبیوتیک با پربیوتیک جیره بر عملکرد رشد، پاسخ ایمنی غیراختصاصی، ترکیب لاشه، فعالیت آنزیم گوارشی و فلور باکتریایی روده بچه ماهی صبیتی (Sparidentex hasta) بود. برای این منظور تعداد 425 قطعه ماهی با میانگین وزنی 3/0 ± 64/7 گرم از پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور تهیه شد. این مطالعه در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار و 3 تکرار (45 قطعه ماهی به ازاء هر تکرار) در داخل مخازن فایبرگلاس 300 لیتری انجام شد. بچه ماهیان به مدت 42 روز با جیره های حاوی 0 (گروه شاهد)، 106×1 CFU پروبیوتیک (Lactobacillus plantarum) در هر گرم غذا (تیمار 1)، 5/0 و 1 درصد زایلواولیگوساکارید+ 106×1 CFU پروبیوتیک در هر گرم غذا (تیمار 2 و 3) در حد 5/4 درصد وزن بدن تغذیه شدند. در پایان آزمایش نمونه های لاشه، روده، خون، پلاسما و موکوس جمع آوری شد. نتایج حاصل نشان داد که پروبیوتیک و پربیوتیک جیره عملکرد رشد، فلور باکتریایی روده و پاسخ ایمنی غیراختصاصی ماهی صبیتی را تغییر نداد (05/0 < P). با این حال فعالیت باکتری کشی پلاسما تیمار شاهد به صورت معنی داری بالاتر از تیمار 3 بود (05/0 >P ). میزان پروتئین و رطوبت لاشه تیمار 2 اختلاف معنی داری را با گروه شاهد نشان داد (05/0 >P ). نتایج این مطالعه نشان داد فعالیت آنزیم های گوارشی شامل آلکالین پروتئاز، آمیلاز و لیپاز به وسیله افزودن پروبیوتیک و پربیوتیک به جیره تحت تاثیر قرار می گیرد (P<0. 05).

ماکروجلبک ها در بسیاری از کشورها به عنوان غذای دریایی و نیز ذخیره غذایی جهت استحصال مواد شیمیایی مفید، نظیر مواد افزودنی زیست فعال مورد توجه می باشند. در مطالعه حاضر، با هدف ارزیابی خواص زیستی، تعیین ترکیبات کاروتنوئیدی، فنلی، فلاونوئیدی، سنجش فعالیت ضد اکسیدانی عصاره های آلی استحصال شده از گونه های ماکروجلبک قرمز Gracilariopsis persica و Hypnea flagelliformis در غلظت 3 میلی گرم بر میلی لیتر به روش های سنجش قدرت احیاکنندگی آهن (FRP)، ظرفیت ضد اکسیدانی کل (TAC) و نیز فعالیت ضد باکتریایی این عصاره ها مطالعه گردید. عصاره اتیل استاتی در دو ماکروجلبک و عصاره Nهگزانی در ماکروجلبک Gp. persica، دارای بیش ترین میزان قدرت احیا کنندگی می باشند که در قیاس با آسکوربیک اسید (استاندارد)، فعالیت کم تری را نشان داده اند و فعالیت ضد اکسیدانی کل عصاره ی اتیل استاتی ماکروجلبک ها بیش ترین فعالیت را نشان داد. بیش ترین میزان محتوای ترکیبات فنل و فلاونوئید متعلق به عصاره ی متانولی ماکروجلبک Gp. persica، به ترتیب (01/0± 12/45) و (007/0± 28/2) میلی گرم استاندارد بر گرم وزن خشک بوده در حالی که H. flagelliformis واجد بیش ترین میزان کاروتنوئید (06/0± 17) میلی گرم بر صد گرم وزن تر است. به علاوه عصاره های Nهگزانی Gp. persica در برابر سویه P. aeruginosa و اتیل استاتی H. flageliformis در مقابل سویه E. coli واجد فعالیت ضد باکتریایی و عصاره متانولی فاقد اثر مشاهده گردید. در یک قیاس کلی هر چند طبق نتایج، خاصیت ضد اکسیدانی و ضد باکتریایی گونه های مورد مطالعه کمتر از استاندارد محاسبه گردید، اما می توان ماکروجلبک های Gp. persica و H. flagelliformis را به عنوان گونه های واجد خواص زیستی ایمن معرفی نموده و با نظر به وفور آن ها، جهت مصارف داروئی و مکمل های تغذیه ای مورد بهره برداری واقع گردند.

در طی این تحقیق سمیت حاد دیازینون بر بچه ماهی سیم دریای خزر مطالعه گردید. آزمایش سمیت حاد به صورت ساکن و بر اساس روش استاندارد O. E. C. D به مدت 4 شبانه روز انجام و پارامترهای موثر فیزیکوشیمیایی آب شامل pH، اکسیژن محلول و درجه حرارت کنترل گردید. آزمایشات ابتدایی به منظور یافتن محدوده کشندگی با رهاسازی 3 عدد بچه ماهی به داخل آکواریوم هایی که به حجم 10 لیتر آبگیری شده بودند انجام شد و بعد از به دست آوردن محدوده کشندگی، تیمارهای نهایی با 5 تیمار و 3 تکرار برای تعیین غلظت کشنده (LC50 96h) انجام پذیرفت. داده های حاصل با استفاده از روش آماری Probit در سطح اطمینان 95 درصد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. غلظت های کشندگی حاد 24 ساعت (LC50 24h)، 48 ساعت (LC50 48h)، 72 ساعت (LC50 72h) و 96 ساعت (LC50 96h) دیازینون بر بچه ماهی سیم به ترتیب 974/10، 391/10، 134/9 و 316/7 میلی گرم بر لیتر به دست آمد. حداکثر غلظت مجاز سمیت (MATC) دیازینون بر بچه ماهی سیم، 73/0 میلی گرم بر لیتر و حداقل غلظت موثر (LOEC) این سم که به 96h LC10 اطلاق می گردد، 63/2 میلی گرم بر لیتر بدست آمد. مقاومت ماهی سیم در برابر دیازینون نسبت به سایر گونه ها زیاد می باشد و محدوده کشندگی دیازینون بر ماهی سیم در یک طیف محدود می باشد.

به طور کلی، بررسی رابطه تغییرات وسعت مانگروها آن با تغییرات مقادیر آب های جاری سطحی ورودی به محیط ساحلی می تواند اطلاعات ارزشمندی را در مورد اثرات نامطلوب ناشی از تغییر اقلیم بر این اکوسیستم ها ارائه دهد. لذا در این مطالعه نیز رابطه میان تغییرات دبی رودخانه های ورودی به محیط ساحلی (وقوع خشکسالی هیدرولوژیک) و تغییرات وسعت مانگروها در رویشگاه های خمیر، تیاب و جاسک در دوره زمانی 30 ساله (1986-2016) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعه نیز نشان داد که با وقوع خشکسالی های هیدرولوژیک شدید تا بسیار شدید در دوره زمانی پس از سال 1998 در سطح نواحی ساحلی جنوب ایران، مانگروهای واقع در حوزه های رویشگاهی خمیر، تیاب و جاسک نیز دچار کاهش وسعت یا افت روند توسعه در این دوره زمانی نسبت به دوره ترسالی پیش از سال 1998 شده است. همبستگی بالای میان وقوع خشکسالی هیدرولوژیک و تغییرات وسعت مانگروها در رویشگاه های مختلف نیز نشان دهنده تاثیر نامطلوب ناشی از کاهش آب شیرین ورودی به محیط ساحلی بر گستره مانگروها بود. نتایج مطالعات صورت گرفته در مانگروهای سایر مناطق جهان نیز نشان داده که کاهش بارندگی و مقادیر آب شیرین ورودی به محیط سبب کاهش وسعت و یا تقلیل روند توسعه مانگروها می گردد. نتایج حاصل از این تحقیق با فراهم آوردن اطلاعات دقیق در مورد نحوه پاسخ مانگروها به تغییرات اقلیمی می تواند نقش مهمی در کارایی و موفقیت برنامه های سازگاری با تغییر اقلیم و حفاظت و توسعه جنگل های مانگرو ایران داشته باشد.

در این مقاله، مجرای سم حلزون مخروطی دریایی Conus frigidus که جایگاه تولید توکسین های پپتیدی با پتانسیل دارویی است، مطالعه شد. مجرای تولید سم حدود 6 عدد جداسازی گردیدند و به سه قسمت: حباب سم، بخش پروگزیمال مجرای سم(نزدیک به حباب سم) و بخش دیستال مجرای سم (نزدیک به حلق) تقسیم شدند. سپس به مدت 48 ساعت در بوئن فیکس و به اتانول 70 درصد منتقل گردیدند. پس از آبگیری، پارافینه کردن و قالب گیری، توسط میکروتوم برش زده شدند و پس از تهیه لام و رنگ آمیزی به روش هماتوکسیلین-ائوزین با میکروسکوپ نوری مطالعه شدند. نتایج نشان داد، حباب سم از ماهیچه های طولی، حلقوی و یک ردیف سلول مکعبی با هسته های گرد تشکیل شده است. بخش های پروگزیمال و دیستال، دارای سلولهای استوانه ای کشیده با هسته های قاعده ای هستند. سلولهای اپیتلیالی مجرا دارای گرانول های فراوان بوده که در بخش دیستال بزرگتر از بخش پروگزیمال است. مسیر عبوری بین لومن مجرای سم و حلق، کانال باریکی است که به کیسه رادولا حاوی رادولاهایی با درجه متفاوت رشد منتهی می شود. لذا تولید و تحویل سم در C. frigidus با سنتز در مجرای سم، ذخیره سم تولیدی در دندان رادولایی و تزریق سم توسط حباب سم انجام می شود و بهترین جایگاه جهت استخراج توکسین های پپتیدی ناحیه دیستال مجرای سم می باشد. دلیل این امر فعال بودن این بخش در ترشح سموم بالغ است، که می تواند جهت اهداف دارویی استفاده شود.