چشم انداز مدیریت مالی
سال:1398 | دوره:9 | شماره:4 (پیاپی 28) |تعداد مقالات:7

هدف از پژوهش حاضر شناسایی باورهای سرمایه گذار، عوامل موثر بر آنها و رتبه بندی مقوله های بدست آمده در بستر خاص بازار سرمایه ایران است. به این منظور پس از شناسایی باورهای سرمایه گذاران خرد و عوامل موثر بر آنان از طریق مصاحبه، از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) جهت اولویت بندی باورهای شناخته شده و از تکنیک دیمتل به منظور رتبه بندی عوامل موثر بر آنان استفاده شده است. پس از مصاحبه عمیق با 24 فعال بازار سرمایه و استخراج باورها و عوامل علی از طریق کدگذاری، پرسشنامه ای به منظور اولویت بندی عوامل شناسایی شده تهیه و توسط خبرگانی که علاوه بر داشتن دانش کافی در زمینه رفتار سرمایه گذار با بازار سرمایه ایران نیز آشنایی مطلوبی دارند تکمیل گردید. بر اساس یافته های پژوهش مشخص شد از میان 14 باور شناخته شده توسط خبرگان، به ترتیب باورهای بیش اطمینانی، زیان گریزی، خوداسنادی، کوتاه نگری و پشیمان گریزی شاخص ترین باورهای مشاهده شده در بازار سرمایه ایران هستند. به علاوه، از میان 6 عامل علی شناسایی شده، احساسات، محدودیت ظرفیت ذهنی سرمایه گذار جهت پردازش اطلاعات موجود و عدم آگاهی ایشان نسبت به مسایل بنیادی اقتصاد و سرمایه گذاری به عنوان مهمترین عوامل اثر گذار بر باورهای سرمایه گذاران شناخته شدند.

از جمله مخاطرات پیش روی سرمایه گذاران هنگام ورود به بازار سرمایه، ریسک سقوط قیمت سهام است. در پژوهش حاضر با مشاهده 115 شرکت در «بورس اوراق بهادار تهران» در بازه زمانی سال های 1380 تا 1395، انتخاب 26 شرکت یا 416 شرکت-سال از میان آن ها و همچنین بررسی 75016 قیمت در روزهای کاری، ارتباط بین ریسک سقوط قیمت سهام با ساختار گزارش های مالی شرکت ها آزمون شد. نتایج پژوهش نشان داد، ارتباط معناداری بین ریسک سقوط قیمت سهام با ساختار گزارش های مالی شرکت ها وجود دارد؛ بدین معنی که هر چه گزارش های مالی شرکت ها محافظه کارانه تر تهیه شده باشد، ریسک سقوط قیمت آن ها کاهش خواهد یافت؛ همچنین با تفکیک بازده قیمت به دو بخش «بازده ناشی از فعالیت شرکت» و «بازده ناشی از ریسک سیستماتیک بازار» در سطح اطمینان 95 درصد، پژوهش حاضر نشان داد که قسمت قابل توجهی از بازده در دوره یادشده، ناشی از تغییرات ریسک سیستماتیک بازار (یا تغییرات عواملی همچون نرخ ارز و تورم) بوده است. بازده پایین ناشی از فعالیت شرکت سبب تمایل مدیران به اغراق در وضعیت مالی شرکت ها می شود؛ به عبارت دیگر یکی از اهداف مدیران در تهیه صورت های مالی به صورت غیر محافظه کارانه، برجسته کردن نقش فعالیت خود در بازده کل حاصل شده است.

شواهد نشان می دهد که سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران برای تعیین ارزش سهام علاوه بر روش های کمی، از قضاوت هایی مبتنی بر تصورات ذهنی، اطلاعات غیرعلمی، شایعات و پیروی کورکورانه از عده معدودی از مشارکت کنندگان در بازار سرمایه که از آن با عنوان رفتار جمعی، رمه ای و توده وار نیز یاد می شود، استفاده می کنند. هدف از این پژوهش معرفی مدلی برای بررسی ترکیب عوامل موثر بر بروز رفتار توده وار سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران، بر مبنای پیشینه ی مطالعات مربوط در این زمینه است. این پژوهش از نوع آمیخته بوده که به لحاظ هدف کاربردی و از نوع توصیفی، پیمایشی می باشد. در این پژوهش تعداد 190 سرمایه گذار به عنوان نمونه در دسترس پرسشنامه برخط را تکمیل نموده و آزمون فرضیه ها با استفاده از نرم افزار SPSS22 و AMOS18 و در چارچوب روش معادلات ساختاری مورد ارزیابی قرار گرفته و مدل پژوهش ترسیم گردیده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که مدل ارایه شده از برازش مطلوبی برای بیان ارتباط عوامل موثر بر بروز رفتار توده وار سرمایه گذاران برخوردار است و می تواند ارتباطات و اثرات میانجی بین ویژگی های فردی و فرهنگی، ریسک پذیری و رفتار توده وار را در سرمایه گذاران مشخص نماید.

در این پژوهش، تاثیر بازارهای اولیه و ثانویه بر عملکرد شرکت های پذیرفته شده در «بورس اوراق بهادار تهران» بعد از عرضه عمومی اولیه در یک چارچوب یکپارچه بررسی می شود؛ چراکه هر دو بازار به نوعی با هم تعامل دارند و شرکت ها از هر دو بازار تاثیر می پذیرند. این مطالعه درصد سهام عرضه شده توسط مالکان اولیه شرکت در عرضه عمومی اولیه را به عنوان متغیر بازار اولیه و حساسیت سرمایه گذاری به قیمت و محتوای اطلاعاتی قیمت سهام را به عنوان متغیرهای بازار ثانویه در نظر می گیرد؛ همچنین از نسبت های سود عملیاتی به دارایی، فروش به دارایی و سود خالص به دارایی به عنوان متغیرهای عملکرد استفاده می شود. این پژوهش با استفاده از داده های 51 شرکت و روش رگرسیون های چارکی ناپارامتریک طی سال های 1380 تا 1397 انجام شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد چنانچه بازار اولیه بر مبنای درصد سهام عرضه شده توسط مالکان شرکت در نظر گرفته شود، متغیر مزبور بر عملکرد شرکت ها اثرگذار نیست؛ از طرفی در رابطه با تاثیر بازار ثانویه بر عملکرد شرکت ها ملاحظه شد که حساسیت سرمایه گذاری به قیمت سهام ابتدا به صورت معکوس و سپس به صورت مستقیم بر عملکرد شرکت ها تاثیر می گذارد؛ همچنین بین محتوای اطلاعاتی قیمت سهام و متغیر عملکردی فروش رابطه ای معکوس وجود دارد.

سرمایه گذاری مطمین برای یک سرمایه گذار وابسته به این است که بداند افزایش قیمت رخ داده در هر سهم واقعی است یا حباب قیمتی باعث این رشد قیمت شده است. به منظور بررسی نقش و اثر حباب قیمتی بر بازده سهام داده های ماهانه نمونه ای شامل 276 شرکت از بازار بورس اوراق بهادار تهران برای دو دوره ی رونق و رکود بازار در یک مدل پنج عاملی بکار گرفته شده است. تخمین الگوی تحلیلی نشان می دهد که ارزشگذاری نادرست سهام در دوره ی رونق در تمام پرتفوها اثر مثبت و معنادار بر بازده سهام دارد. اما در دوره ی رکود تنها در پنج پرتفوی اثر مثبت و معنادار مشاهده شده است. این نتایج به این معناست که در دوره رکود ارزشگذاری نادرست سهام با بازدهی بالاتر در سهم مربوطه همراه نیست اما این رابطه در دوره رونق تقویت می شود. همچنین ضریب عامل صرف ریسک بازار در دوره ی رکود در پرتفوهای بزرگ مثبت و معنادار است ولی در دوره ی رونق در پرتفوهای بزرگ معنادار بوده ولی علامت ثابتی را نشان نمی دهد. عامل اندازه هم در دوره ی رونق و هم در دوره ی رکود در پرتفوهای بزرگ رابطه ی منفی و معناداری با بازدهی سهام دارد. عامل مومنتوم در دوره ی رکود در پرتفوهای بزرگ و ارزشی معنادار است ولی در هر دو دوره علامت ثابتی را نشان نمی دهد این عامل در دوره ی رونق در پرتفوهای بزرگ معنادار است.

هدف پژوهش حاضر تبیین رابطه بین توانایی های شناختی و اعتماد به شهود با استراتژی های معاملاتی و عملکرد سرمایه گذاران حرفه ای بورس اوراق بهادار تهران است. برای این منظور مولفه های مربوط به توانایی شناختی و اعتماد به شهود در ارتباط با استراتژی های سرمایه گذاری فعال/خرید و نگهداری و تنوع/تمرکز پرتفوی و همچنین عملکرد افراد مورد بررسی قرار گرفت. نمونه مورد بررسی 310 نفر از سرمایه گذاران حرفه ای شامل 160 معامله گر و 150 تحلیلگر در بازار سرمایه را شامل می شود که اطلاعات آنها با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده است. به منظور تحلیل داده ها از رگرسیون های لجستیک و حداقل مربعات به تناسب استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که در مورد معامله گران، اعتماد به شهود بالا با خرید و فروش فعالانه سهام مرتبط است، از سوی دیگر، معامله گرانی که توانایی شناختی بالاتری دارند پرتفوی متمرکز تری دارند. در نهایت، توانایی شناختی بالاتر تاثیر مثبت و معناداری بر عملکرد معامله گران دارد، این در حالی است که اعتماد به شهود بالاتر تاثیر منفی و معناداری بر عملکرد آنان دارد. نتایج در مورد تحلیلگران قدری متفاوت است؛ به نحوی که با افزایش سن تحلیلگران پرتفوی آنها متنوع تر شده است در حالی که اعتماد به شهود بالا موجب می شود تا تحلیلگران پرتفوی متمرکزی داشته باشند. با این حال، اعتماد به شهود در مورد تحلیل گران نیز همچون معامله گران، ارتباط منفی و معناداری با عملکرد دارد.

هدف پژوهش حاضر مقایسه عملکرد روشی ترکیبی نوآورانه با عملکرد بهینه سازی سبد سهام، به روش معمول مارکوییتز است. بدین منظور، ابتدا با استفاده از یک شبکه یادگیری عمیقDNN، و متغیرهای تکنیکی سهام برای بازه 2/4/1397 تا 2/6/1397، به پیش بینی قیمت آتی سهام پرداخته شد. سپس بر اساس قیمت های آتی سهام، بازده و ریسک سهام محاسبه و سود پرتفو با قید ریسک، و با روش الگوریتم گرانشی حداکثر شد. این عمل منجر به ایجاد پرتفوی های ریسک گریز تا ریسک پذیر روی مرز کارای پارتو می شود. پس از آن بازدهی آتی پرتفوها برای دو ماه آینده محاسبه و فرایند ذکر شده برای 30 هفته به شکل پنجره غلطان و با گام های یک هفته ای تکرار شد. این نتایج با نتایج حاصل از روش عادی مارکوییتز و با بهینه سازی از طریق الگوریتم جستجوی گرانشی مبتنی بر شاخص های تکنیکی برای 30 دوره مقایسه شد. نتایج نشان داد که روش مبتنی بر پیش بینی قیمت سهام با استفاده از شاخص های تکنیکی، و همچنین روش مارکویتز تنها در پرتفوی ریسک گریز عملکرد بهتری نبست به میانگین شاخص بازار ارایه می دهد.