افق توسعه آموزش علوم پزشکی
سال:1399 | دوره:11 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

بیماری ویروسی کووید 19 در دسامبر 2019 در ووهان چین پدیدار شد و به سرعت در کل جهان شیوع یافت و مسئله ای جدی برای بهداشت عمومی و سلامت افراد و جوامع محسوب می شود. با توجه به اینکه هنوز کنترل و روش خاصی برای پیشگیری و درمان این بیماری کشف نشده است، یکی از راه های کنترل و جلوگیری از شیوع این بیماری ماندن در خانه، دوری از تعاملات فیزیکی روزانه و قرنطینه خانگی است. این بحران بر سیستم های آموزشی در تمامی کشورهای جهان از جمله ایران تأثیر گذاشته و منجر به تعطیلی دوره های حضوری در مدارس و دانشگاه ها شده است. بسیاری از دانشگاه ها به جای لغو برنامه آموزشی خود، اساتید را نسبت به ارائه مطالب آموزشی و ارزیابی یادگیری از طریق آموزش از راه دور و آموزش های آنلاین ترغیب نمودند. بنابراین بکارگیری تجربیات آموزش مجازی دوران بحران کوید19 در جهت ارتقای آموزش مجازی علوم پزشکی امری ضروری و مهم است.

مقدمه: سلامت روانی یکی از ابعاد مهم سلامت دانشجویان است که شیوع اختلالات و بیماری های مربوط به آن در بین دانشجویان در حال افزایش است. هدف این مطالعه تعیین استرس، اضطراب و افسردگی دانشجویان پیراپزشکی که عهده دار سلامت جامعه در آینده هستند، می باشد. روش ها: در این مطالعه توصیفی تحلیلی از نوع مقطعی، 165 نفر از دانشجویان دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای در سال 1395 مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه استاندارد DASS-21 جهت سنجش استرس، اضطراب و افسردگی دانشجویان و همچنین پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک بود. داده ها توسط نرم افزار 16 SPSS و آزمون های آماری کای اسکوئر، t مستقل و آنالیز واریانس یک طرفه مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نتایج مطالعه حاضر نشان داد که میانگین نمره استرس، اضطراب و افسردگی افراد مورد مطالعه به ترتیب 25/4 ± 91/13، 00/4 ± 15/12 و 93/3 ± 94/11 از مجموع 28 نمره بود. نتایج مطالعه نشان داد 5/11 درصد دانشجویان از استرس، 61 درصد از اضطراب و 3/30 درصد دانشجویان از افسردگی رنج می برند. اختلاف آماری معنی داری بین افسردگی با ترم تحصیلی وجود داشت (P < 0. 05). نتیجه گیری: با توجه به وجود مشکلات روان شناختی در دانشجویان پیراپزشکی برنامه ریزی و توجه ویژه مسئولین به این امر ضروری می باشد. لذا پیشنهاد می گردد مسئولین و دست اندرکاران با شناخت مشکلات دانشجویان و رفع آن ها در جهت ارتقای سلامت روحی و روانی این قشر آینده ساز گام بردارند.

مقدمه: یکی از مهمترین مشکلات آسیب زا در بین دانش آموزان دختر، رفتارها و نگرش های ناسالم مرتبط با خوردن در میان آنهاست که می تواند موجب افزایش تنش در روابط عادی آنها گردد. از این رو پژوهش حاضر با هدف پیش بینی رفتارها و نگرش های خوردن ناسالم بر اساس بدتنظیمی هیجان و واکنش های ناکارآمد در دانش آموزان دختر 14 تا 20 ساله شهر کرمانشاه انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر توصیفی از نوع مقطعی بود. جامعه ی آماری، تمامی دانش آموزان دختر در محدوه سنی 14 تا 20 ساله شهر کرمانشاه در سال 1397 بودند، که به روش نمونه گیری در دسترس، تعداد 150 نفر انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش عبارت بود از: پرسشنامة بازخورد خوردن، پرسشنامة واکنش های ناکارآمد و پرسشنامه دشواری تنظیم هیجان. برای تحلیل داده ها، از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چندمتغیره به روش همزمان و همبستگی کانونی به وسیلة نرم افزار SPSS-22 استفاده شد. نتایج: نتایج نشان داد که واکنش های ناکارآمد و بد تنظیمی هیجان، بر رفتارها و نگرش های خوردن ناسالم تأثیر معناداری دارد (001/0>P). همچنین نتایج تحلیل روشن ساخت که متغیرهای پیش بین همگی باهم، می توانند 27 درصد تغییرات مرتبط با رفتارها و نگرش های خوردن ناسالم را تبیین کنند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان دهنده آن بود که رفتارها و نگرش های خوردن ناسالم در دختران نوجوان، می تواند موجب چالش در بهداشت روانی و جسمانی این گروه شود، بنابراین پیشنهاد می شود؛ که درمانگران حوزه سلامت به این مهم توجه بیشتری داشته باشند

مقدمه: در دانشکده های علوم پزشکی، نیاز مبرم به استفاده از توانایی های زیاد دانشجویان مقاطع بالاتر به وضوح احساس می شود. به نظر می رسد بتوان با استفاده از روش آموزش از طریق همتایان، که یکی از روشهای پرکاربرد سازنده گرایی است، خلاء کمبود استادان بالینی را تا حدودی برطرف کرد. هدف از این مطالعة تعیین تأثیر به کارگیری شیوة یادگیری به کمک همتایان در آموزش بالینی از دیدگاه دانشجویان پرستاری و مقایسه آن با روش متداول است. روش کار: مطالعه حاضر مطالعه ای نیمه تجربی بوده که جامعه پژوهش آن شامل دانشجویان ترم 3، به عنوان کارآموز و دانشجویان عرصه پرستاری دانشکده پرستاری-مامایی رشت، به عنوان مربی همتا، بودند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای مشتمل بر آیتم-های عمومی و اختصاصی بود. پس از جمع آوری داده ها، برای تجزیه و تحلیل از نرم افزار SPSS21 و آزمون های آمار توصیفی و استنباطی (آزمون تی مستقل، کای دو، تست دقیق فیشر و ضریب همبستگی پیرسون) با سطح معنی داری P≤ 0. 05 استفاده شد. نتایج: میانگین نمره کلی و نمرة بعد عمومی پرسشنامه در گروه آموزش همتایان بیشتر از گروه سنتی بود(به ترتیب 91/23± 47/149 در مقابل 78/24± 19/147؛ 23/17± 5/91 در مقابل 45/18± 66/88)، ولی تفاوت معناداری بین نمرات دو گروه وجود نداشت (P=0. 68؛ P=0. 48). در بعد اختصاصی پرسشنامه نیز بین نمرات دانشجویان در دو گروه تفاوت معناداری مشاهده نشد (P=0. 81) و میانگین نمرات دانشجویان در گروه سنتی کمی بیشتر از گروه آموزش همتایان بود (به ترتیب 55/11± 54/58 در مقابل 16/9± 97/57). نتیجه گیری: با توجه به اهمیت موضوع و نتایج مطالعه، مبنی بر نمرات بالاتر گروه مداخله در بعد عمومی و کلی و نمرات بالاتر گروه شاهد در بعد اختصاصی، مشاهده می شود که شیوة یادگیری به کمک همتا مؤثر است، به نحوی که می توان از نیروهای جوان مقاطع بالاتر؛ یعنی کارشناسی ارشد که تجربه و تخصص بیشتری دارند (مشروط به آموزش و سنجش مداوم و برگزاری کارگاه برای ارتقای بیشتر بعد تخصصی آنان) استفاده شود. همچنین پیشنهاد می شود مطالعاتی نیز برای بررسی میزان یادگیری و اثربخشی این شیوه با در نظر گرفتن موارد ذکر شده صورت گیرد.

مقدمه: یکی از روش های ارزشیابی نهایی در بیشتر بخش های بالینی دانشگاههای علوم پزشکی، استفاده از آزمون ساختار یافته عینی (OSCE) است. با توجه به اهمیت سنجش ابعاد مختلف مهارتهای بالینی در دانشجویان پزشکی، این مطالعه با هدف بررسی دیدگاه فراگیران پزشکی بیمارستان شهید بهشتی دانشگاه علوم پزشکی کاشان، نسبت به این آزمون در سال 1397 انجام شد روش کار: این مطالعه به صورت توصیفی مقطعی با مشارکت 103 نفر از فراگیران پزشکی در مقاطع دستیاری و کارورزی و کارآموزی انجام شد. این دانشجویان حداقل یک بار در آزمون شرکت کرده بودند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای روا و پایا شامل 23 پرسش در مقیاس لیکرت برای تعیین دیدگاه فراگیران در مورد ساختار کلی، نحوه برگزاری و کل آزمون بود. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS16 و آزمون های آماری تجزیه و تحلیل شد. نتایج: میزان موافقت اکثر دانشجویان نسبت به کل آزمون OSCE (8/74 درصد) با میانگین نمره 1/10± 6/59 و در سطح متوسط بود. در میزان موافقت دانشجویان نسبت به کل آزمون OSCE و ساختار کلی آن بر حسب جنس، مقطع تحصیلی و سال دستیاری اختلاف معناداری وجود نداشت اما در ارتباط با نحوه برگزاری آزمون OSCE، میزان موافقت کارآموزان به طور معناداری بیشتر از کارورزان و دستیاران بود (022/0=p). در مجموع از دیدگاه بیشتر فراگیران آزمون OSCE در سطح متوسطی برگزار می شود نتیجه گیری: در مجموع فراگیران پزشکی بیمارستان شهید بهشتی کاشان دیدگاه مثبتی نسبت به برگزاری آزمون OSCE داشتند. اما ساختار و نحوه برگزاری آزمون باید تغییر یافته و کیفیت آن از نظر محتوای ایستگاهها، حضور ممتحن و بیمار استاندارد شده بهبود یابد و بتواند به عنوان یک ابزار ارزشیابی در دپارتمان های آموزشی بیمارستان استفاده شود.

مقدمه: تلاش های زیادی برای طراحی برنامه های درسی مبتنی بر چارچوب های مفهومی صورت پذیرفته است. هدف از مطالعه حاضر بازنگری برنامه درسی کارشناسی پرستای مبتنی بر مفهوم مراقبت در آموزش است. روش کار: مطالعه در 5 مرحله بر اساس الگوی لینا وایز انجام گردید: 1-طراحی چارچوب و زمینه برنامه درسی که شامل دو گام است: در گام اول و در طراحی چارچوب، مفهوم مراقبت در آموزش پرستاری با استفاده از روش تحلیل مفهوم مبتنی بر اصول فلسفی هاپسی و پنراد 2005 مورد تحلیل قرار گرفت. سپس تجارب مراقبتی اساتید و دانشجویان پرستاری دانشکده پرستاری مشهد با کمک روش تحلیل محتوی (هدایت شده) مورد تحلیل قرار گرفت. در نهایت با استفاده از روش شناسی مقایسه الگوی هاپسی و پنراد یافته های دو مطالعه (تحلیل مفهوم و تحلیل محتوی) ادغام و تعریف نظری منسجم و توسعه یافته ای از مفهوم مراقبت در آموزش پرستاری معرفی گردید. در گام دوم یعنی طراحی زمینه، موقعیت دانشکده پرستاری مشهد تحلیل گردید، 2-تعریف رسالت و دورنمای برنامه درسی بر اساس مفهوم مراقبت در آموزش پرستاری، 3-طراحی برنامه درسی کلان و پیامد ها، 4-طراحی برنامه درسی جزیی. 5-برنامه ریزی جهت ارزشیابی برنامه درسی نتایج: تعریف منسجم و توسعه یافته ای از مفهوم مراقبت در آموزش پرستاری ارائه گردید. در بخش خرد و کلان برنامه، دوره های دروسی پیشنهادی و تطبیقی پیشنهاد و توصیف گردید و روش ارزیابی درونی و بیرونی جهت ارزشیابی برنامه پیشنهاد شد. نتیجه گیری: برنامه درسی پرستاری کارشناسی بر مبنای مفهوم مراقبت در آموزش پرستاری و بر اساس نتایج حاصل از تحلیل مفهوم و تحلیل موقعیت طراحی و بازنگری شد. تلفیق مفهوم مراقبت در آموزش برای طراحی و بازنگری تمامی دروس و مقاطع پرستاری توصیه می گردد.

مقدمه: آموزش بالینی تجربه ای پر استرس است خصوصا در حرفه پرستاری که با جان انسان ها سر و کار دارند. لذا شناسایی عوامل استرس زا آموزش بالینی یک ضرورت است. هدف از این مطالعه بررسی عوامل استرس زای آموزش بالینی دانشجویان ترم های مختلف پرستاری است. روش کار: در این مطالعه توصیفی-مقطعی، واحدهای پژوهش شامل 131 نفر از دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال 1395 بودند که به شیوه سرشماری انتخاب شدند. ابزارگردآوری داده ها، پرسشنامه پژوهشگر ساخته بود که عوامل استرس زای آموزش بالینی را در شش حیطه عوامل مربوط به ماهیت رشته (4 عبارت)، مربی (9 عبارت)، محیط بالین (9 عبارت)، بیمار (12 عبارت)، دانشجو (16 عبارت) و سیستم آموزشی(4 عبارت) بررسی می کرد نتایج: بر اساس یافته های این مطالعه، بیشترین استرس واحدهای پژوهش مربوط به حیطه مربی (6/20± 2/15)، محیط بالین (9/5± 9/12) و دانشجو (8/6± 1/12) بود. در حیطه ماهیت رشته تفاوت آماری معنی داری بین دانشجویان ترم های مختلف وجود نداشت اما این تفاوت در سایر حیطه های دیگر معنی دار بود (001/0>p). نتیجه گیری: از آنجایی که عوامل استرس زا تأثیر منفی در عملکرد تحصیلی، سلامت جسمی و روانی دانشجویان دارد؛ لذا ضروری به نظر می رسد مسئولان با درک عوامل استرس زا در اموزش بالین، جهت کاهش آن تدابیری از جمله: آشنایی دانشجویان با مفهوم استرس و راههای مقابله با استرس نظیر آرام سازی، ورزش و موسیقی از ابتدای دوره تحصیل از طریق برنامه های آموزشی، مشاوره های تحصیلی و روانشناختی، تغییرساختار کار تیمی، اصلاحات مدیریتی، افزایش حمایت اجتماعی و. . . را اتخاذ نمایند.

مقدمه: اگرچه فن آوری چاپ سه بعدی در اواسط دهه 1980 وارد دنیای علوم پزشکی شد، فقط در سالهای اخیر در جهان به طور گسترده ای شناخته شده است. پیشرفت های اخیر در سرعت چاپ، فن آوری و انتخاب مواد، تأثیرات قابل توجهی در چندین صنعت و حتی مراقبت های بهداشتی دارد. این فن آوری در رشته های مختلفی کاربرد دارد. به همین ترتیب، فن آوری چاپ سه بعدی می تواند در نمونه سازی ماکتها یا ترسیم بعضی از قسمت های بدن انسان اعم از بافت سخت و نرم مؤثر باشد. هدف از این مطالعه مروری بررسی کاربردهای مختلف فن آوری چاپ سه بعدی در علوم پزشکی می باشد. روش کار: این مطالعه مروری با استفاده از جستجوی در پایگاه های اطلاعاتی از جمله Scopus, ERIC, Science Direct Elsevier, PubMed, Google scholar, ProQuest با کلیدواژه های آموزش، فن آوری آموزشی، آموزش سه بعدی، پرینت اعضای بدن، اوربیت و آناتومی به زبان انگلیسی و فارسی بدون محدودیت زمانی جستجو انجام شد که بعد از بررسی نتایج مرتبط ترین پژوهش های انجام شده ارائه شده است. نتایج: در مجموع 220 مقاله یافت شد. پس از بررسی عنوان و چکیده، مرتبط ترین مقالات مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته های این مطالعات حاکی از آن بود که فن آوری چاپ سه بعدی باعث تحول در سیستم های علوم پزشکی شده است. این فناوری در رشته های مختلف پزشکی اعم از داروسازی، چشم پزشکی، ارتوپدی پزشکی، جراحی پزشکی، قلب، دندانپزشکی و. . . مورد استفاده قرار گرفته و نتایج رضایت بخشی داشته است. نتیجه گیری: اهمیت فن آوری چاپ سه بعدی در بکارگیری آن در پزشکی سبب طراحی ایمپلنت ها که خود باعث کاهش زمان جراحی ها، افزایش دقت تشخیص، ایجاد انگیزه در کسب دانش و جلب توجه، اثرات مثبت نگرش و تفکر منطقی، ایجاد شبیه سازهایی برای جراحی و بازنمایی آناتومیک و ویژگی های بافت واقعی شده است.