مجله علمی شیلات ایران (فارسی)
سال:1399 | دوره:29 | شماره:6 |تعداد مقالات:16

در این تحقیق اثرات رژیم های نوری مختلف شامل 24 ساعت روشنایی (تیمار 1)، سه ماه اول 18 ساعت روشنایی و سه ماه دوم 6 ساعت روشنایی (تیمار 2)، سه ماه اول 6 ساعت روشنایی و سه ماه دوم 18 ساعت روشنایی (تیمار 3) و 24 ساعت تاریکی (تیمار 4)، در شش ماهه دوم سال دوم زندگی آزادماهی دریای خزر (Salmo caspius) موردبررسی قرار گرفت. برای انجام تحقیق از مخازن یک هزار لیتری با 20 قطعه در هر مخزن (با سه تکرار برای هر تیمار) استفاده شد. نتایج نشان داد که رشد، تغذیه و شاخص های تولیدمثلی تحت تأثیر رژیم های نوری قرار گرفتند. بیش ترین رشد ویژه (44/0 درصد در روز) و کم ترین مقدار ضریب تبدیل غذایی (4/3) در ماهیان تیمار 4 مشاهده شد که نسبت به تیمار 1 (به ترتیب 30 درصد در روز و 4/4)، تیمار 2 (به ترتیب 29 درصد در روز و 7/4) و تیمار 3 (30 درصد در روز و 5/4) اختلاف معنی داری نشان داد. رژیم های نوری مختلف بر رشد و نمو گناد ها در ماهیان ماده تأثیر چندانی نداشتند، اما رشد و نمو گناد های ماهیان نر به شدت تحت تأثیر رژیم های نوری قرار گرفتند به طوریکه تمام ماهیان نر تیمار 2 کاملاً رسیده بودند. رژیم های نوری تیمار های 3 و 4 باعث توقف رشد و نمو یا تحلیل رفتن گناد های جنسی در ماهیان نر شده است. بنابراین، برای افزایش رشد ماهی آزاد دریای خزر، رژیم 24 ساعت تاریکی و برای تحریک رسیدگی جنسی آن، رژیم 18 و 6 ساعت روشنایی به ترتیب در سه ماه اول و سه ماه دوم بهتر است.

این تحقیق با هدف تعیین اثر فعالیت پرورش قزل آلای رنگین کمان بر پارامترهای غیرزیستی آب منطقه عباس آباد در حوضه جنوبی دریای خزر انجام گردید. بدین منظور نمونه آب در فواصل 5، 50، 100 و 1000 متری از قفس های پرورش ماهی طی ماه دی 1393 لغایت ماه مرداد 1394 جمع آوری شدند. بر اساس نتایج نشان داده شد که دمای لایه سطحی آب 16/30-2/12 درجه سانتی گراد از دی ماه لغایت مرداد ماه متغیر بود. بیشترین و کمترین میزان شوری به ترتیب در ماه مرداد (26/11 گرم در لیتر) و اردیبهشت (66/10 گرم در لیتر) به دست آمد. دامنه تغییرات pH (83/8-36/8)، همانند میزان تغییرات هدایت الکتریکی (07/19-11/18 میکروموهوس بر سانتی متر مربع) کم بود. همچنین بیشترین میانگین غلظت اکسیژن محلول (23/9 میلی گرم در لیتر) در ماه دی و ایستگاه 1000 متری و کمترین آن (27/7 میلی گرم در لیتر) در اردیبهشت و ایستگاه 5 متری مشاهده شد. میانگین TDS، کدورت، نیتریت، نیترات، آمونیوم، نیتروژن کل، فسفات و فسفر کل به ترتیب 59/9 (گرم بر لیتر)، 55/5 (NTU)، 67/3، 45/133، 6/92، 72/929، 63/21 و 73/37 میکروگرم بر لیتر به دست آمد. نتایج حاصل از آنالیز پارامترهای غیرزیستی نشان داد که بیشتر عوامل اندازه گیری شده فقط طی دوره های مختلف نمونه برداری دارای تفاوت معنی دار بودند (05/0>p) در حالی که برای فاکتورهایی مانند میزان اکسیژن محلول، یون آمونیوم و فسفات بین ایستگاه های مختلف در هر دوره ی نمونه برداری (اثر فاصله از قفس) نیز اختلاف معنی دار مشاهده شد (05/0>p). به نظر می رسد که به دلیل تراکم کم ماهی، کوتاه بودن دوره پرورش و سرعت جریان زیاد، میزان اثرات ناشی از فعالیت پرورش در قفس قزل آلای رنگین کمان در منطقه عباس آباد روی فاکتورهای اندازه گیری شده کم بود.

در مطالعه حاضر فعالیت آنتی اکسیدانی غلظت های مختلف پروتئین آبکافتی حاصل از سر ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) در زمان های مختلف آبکافت مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور 8 قطعه کپور معمولی با میانگین وزن 034/0± 766/0 کیلوگرم از بازار تهیه شدند، سپس آبکافت سر ماهی کپور معمولی با آنزیم آلکالاز با غلظت 1 درصد (حجمی/وزنی) در دمای 55 درجه سانتی گراد و pH 8 در زمان های مختلف (30، 60، 120 و 180 دقیقه) انجام شد. نتایج آنالیز تقریبی نشان داد که در نتیجه آبکافت، درصد پروتئین (از 9/1± 31/58 به 49/1± 26/75 درصد) به طور معنی داری افزایش و مقدار چربی و خاکستر (به ترتیب از 87/0± 46/16 به 97/0± 37/2 و از 64/0± 16/27 به 63/1± 34/25 درصد) به طور معنی داری کاهش یافت (05/0p<). همچنین محتوای پروتئین محلول و درجه آبکافت با افزایش مدت زمان آبکافت به طور معنی داری افزایش یافت به طوری که بیشترین پروتئین محلول 19/0± 01/23 میلی گرم/ میلی لیتر و درجه آبکافت 86/0± 67/49 درصد در زمان 180 دقیقه به دست آمد (05/0p<). درصد مهار رادیکال آزاد DPPH نیز با افزایش غلظت و افزایش مدت زمان آبکافت، به طور معنی داری افزایش یافت (05/0p<) و بهترین زمان برای شاخص قدرت مهار رایکال آزاد DPPH، 180 دقیقه و مقدار IC50 در حذف این رادیکال، 08/2 میلی گرم بر میلی لیتر تعیین شد. همچنین با افزایش غلظت و زمان آبکافت، قدرت کاهندگی یون آهن سه ظرفیتی و فعالیت مهارکنندگی رادیکال ABTS نیز افزایش معنی داری پیدا کردند (05/0p<). به طور کلی، با توجه به عملکرد مناسب پروتئین آبکافتی سر ماهی کپور معمولی در حذف رادیکال های آزاد DPPH و ABTS و قدرت کاهندگی آهن سه ظرفیتی، می توان اظهار داشت که این پروتئین آبکافتی می تواند به عنوان یک افزودنی غذایی با عملکرد آنتی اکسیدانی مطلوب مورد استفاده قرار گیرد.

این مطالعه به منظور بررسی تأثیر غلظتهای متفاوت نانو ذرات سلنیوم و روی بر فاکتورهای رشد، بازماندگی و ترکیبات شیمیایی لاشه میگوی پا سفید غربی انجام شد. برای این منظور میگوها با میانگین وزنی 2/0± 1/5گرم در 12 تانک فایبرگلاس (300 لیتری) با تراکم 25 عدد میگو توزیع و طی مدت 56 روز با غلظتهای متفاوت نانو ذرات سلنیوم و روی در چهار تیمار و هر تیمار دارای 3 تکرار شامل: 0 (شاهد)، تیمار 1 (3/0 میلیگرم/کیلوگرم خوراک نانوذرات سلنیوم)، تیمار 2 (15/0 میلیگرم نانو سلنیوم+ 15 میلیگرم/ کیلوگرم خوراک نانو روی) و تیمار 3 (30 میلیگرم/ کیلوگرم خوراک نانو ذرات روی) غذادهی شدند. بر اساس این نتایج درصد افزایش وزن (BWI)، افزایش وزن بدن، میزان نرخ رشد ویژه (SGR) و ضریب تبدیل غذایی (FCR) در تیمار 2 (15/0 میلیگرم نانو سلنیوم+ 15 میلیگرم نانو روی) نسبت به گروه شاهد و تیمارهای 1 (3/0 میلیگرم نانوذرات سلنیوم) و 3 (30 میلیگرم نانو ذرات روی) اختلاف معنیداری داشت (05/0p<). همچنین اختلاف معنی داری در درصد بازماندگی بین تیمارهای 1 و 2 نسبت با تیمارهای شاهد و 3 مشاهده شد (05/0p<). بررسی آماری نشان داد که اختلاف معناداری در درصد پروتئین و چربی لاشه میان میگو پا سفید غربی تغذیه شده با جیره های حاوی سطوح مختلف نانو ذرات سلنیوم و روی با تیمار شاهد وجود دارد (05/0p<). در مجموع، تأثیر سطوح مختلف نانو ذرات سلنیوم و روی بهویژه در تیمار 2 بر شاخص های رشد و بازماندگی و ترکیبات شیمیایی لاشه میگوی پا سفید غربی کاملاً مثبت و معنی دار ارزیابی شد.

در این مطالعه خواص فارماکولوژیک سه گونه از ماکروجلبک های بومی سواحل چابهار (دریای عمان) شامل: Ulva lactuca، Sargassum ilicifolium و Nizimuddinia zanardini بررسی شد. عصاره متانولی از سه گونه جلبکی سبز، قرمز و قهوه ای تهیه گردید. اندازه گیری میزان بتا-کاروتن، فنلی کل و قدرت مهارکنندگی رادیکال آزاد DPPH بر اساس روش های معمول آزمایشگاهی انجام شد. بر اساس نتایج بدست آمده خواص آنتی اکسیدانی متفاوتی بین جلبک ها مشاهده شد. این نتایج احتمالاً متناسب با محتوای ترکیبات آنتی اکسیدانی جلبک ها بود. مقدار شاخص های مذکور در U. lactuca، S. ilicifolium و N. zanardini بترتیب برای بتاکاروتن 56/0، 048/0 و 041/0 میلی گرم در 100 گرم وزن خشک، فنول کل 206/0، 396/0 و 133/0 میلی گرم اسید گالیک بر گرم وزن خشک و قدرت مهارکنندگی رادیکال آزاد DPPH 7/45-4/60، 6/51-8/61 و 6/9-28 درصد اندازه گیری شد. بر این اساس بیشترین مقدار بتا کاروتن در عصاره U. lactuca و بیشترین مقدار فنل و قدرت مهارکنندگی رادیکال آزاد DPPH در عصاره S. ilicifolium ثبت شد (05/0p<). در مجموع نتایج این تحقیق نشان داد هر سه جلبک از قابلیت بالایی برای استفاده به عنوان یک ماده اولیه در صنایع غذایی و دارویی برخوردار هستند.

تغییرپذیری ژنتیکی جمعیت های سیاه ماهی خالدار صید شده از رودخانه های چومان، شوی، گرماب (منطقه بانه)، قشلاق، سیروان، گاوه رود (منطقه سیروان) و روآر (منطقه مریوان) در استان کردستان با استفاده از نشانگرهای چندشکلی تکثیر شده بین رتروترانسپوزونی (IRAP) مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده های حاصل از نشانگر مولکولی IRAP نشانداد که بیشترین و کمترین تعداد باندهای مشاهده شده، تعداد و درصد باندهای پلی مورف، تعداد باند متفاوت و اختصاصی، بیشترین تعداد آلل موثر، شاخص شانون و هتروزیگوسیتی مورد انتظار به ترتیب مربوط به جمعیتهای روآر و گرماب می باشند. بیشترین فاصله ژنتیکی بین جمعیت روآر و شوی و کمترین فاصله ژنتیکی بین جمعیت چومان و گرم آب بود. نتایج تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که 9 % واریانس ژنتیکی مربوط به بین مناطق جغرافیایی، 16 % مربوط به بین جمعیت ها و 75 % مربوط به درون جمعیت ها می باشد. بیش ترین و کم ترین مقدار جریان ژنی (تعداد مهاجرت در هر نسل) به ترتیب بین جمعیتهای چومان و گرم آب و روآر و شوی مشاهده شد. بررسی روابط خویشاوندی جمعیت ها با روش بیشینه پارسیمونی نشانداد که جمعیت های منطقه مریوان در یک تک شاخه خواهری با جمعیتهای مناطق بانه و سیروان قرار دارند. نتایج این پژوهش نشانداد که اگرچه جمعیت سیاه ماهی خالدار منطقه مریوان تفاوت هایی با سایر جمعیت ها داشت، ولی وجود شباهت ها مانع از جدایی کامل آن میباشد. با این وجود ماهیان متعلق به هر جمعیت از مناطق جغرافیایی مورد بررسی با توجه به داشتن باندهای اختصاصی، قابل تفکیک می باشند. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که نشانگر IRAP دارای تکرارپذیری بالا و توان بیشتر در آشکار سازی تنوع ژنتیکی است و می تواند به طور موثر در مطالعات بررسی تنوع ژنتیک ماهیان و از جمله گونه سیاه ماهی خالدار مورد استفاده قرار گیرد.

مطالعه حاضر در راستای بررسی های انگل شناسی ماهی سفید (Rutilus kutum) و کفال ماهیان (Chelon saliens و Chelon auratus ) به عنوان ماهیان وحشی و ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) پرورش یافته در قفس سواحل جنوبی دریای خزر به شناسایی، معرفی و مقایسه انگل های کاذب در این دو گروه از ماهیان مذکور میپردازد. نمونه ماهیان وحشی از چهار ایستگاه صید پره انزلی، کیاشهر، چالوس و محمودآباد و ماهی قزل آلای پرورش یافته در قفس از سه ایستگاه کیاشهر، عباس آباد و سی سنگان بوسیله تور ساچوک در بهار سال های 1396 و 1397 جمع آوری شدند. پس از انتقال نمونهها به آزمایشگاه، زیستسنجی شده و بررسی انگل شناسی بر تمامی اندام های داخلی و خارجی آنها انجام شد. نماتودهای آزاد زی، گرده گیاهی[1] و دانه گرده[2]، تک یاختههای گیاهی و جانوری، اسپورهای قارچی، دانهها و رشتههای گیاهی به عنوان انگلهای کاذب از ماهیان جدا شدند. بیشترین درصد فراوانی انگل های کاذب متعلق به گرده گیاهی بود و تقریباً در تمامی اندام های ماهیان دیده شد. نماتودهای آزاد زی از معده، روده و آبشش و دانه گرده از کبد، طحال و کلیه ماهیان جدا شدند. انگلهای کاذب دارای پراکنش وسیع هستند و ممکن است بوسیله مواد غذایی یا به صورت تصادفی به ماهی ها انتقال پیدا کنند. انگلهای کاذب ایجاد عفونت و بیماری در میزبان خود نمی کنند و هیچ تاثیری در ظاهر بازارپسندی آنها ندارند. بررسی و شناخت آنها بواسطه فراوانی و اهمیتشان در بحث انگل شناسی میتواند برای انگل شناسان و پرورش دهندگان ماهی جهت جلوگیری از مصرف بیهوده مواد دارویی مفید باشد.

ارزیابی کیفی منابع آب با استفاده از شاخص های زیستی از روش های بسیار مناسب می باشد. این مطالعه با هدف بررسی کیفیت آب رودخانه پسیخان از پل بداب تا نوخاله با استفاده از تغییرات زمانی و مکانی بی مهرگان کفزی انجام پذیرفته است. بدین منظور در شش ایستگاه تعیین شده بر رودخانه پسیخان به مدت یک سال به صورت فصلی از پاییز 1394 لغایت تابستان 1395 از بزرگ بی مهرگان کفزی نمونه برداری صورت گرفت. نمونه های بی مهرگان کفزی توسط سوربر 25×25 سانتی متری با شانزده بار تکرار جمع آوری، شناسایی و شمارش شدند. نتایج حاصل از بررسی جوامع کفزی این رودخانه نشان داد غالب تاکسون های بزرگ بی مهرگان جمع آوری شده متعلق به گروه حشرات آبزی است. در این تحقیق 18 خانواده از 9 راسته از بی مهرگان کفزی شناسایی شدند. محاسبه شاخص [1]BMWP در ایستگاه 6 (نوخاله)، کمترین مقدار میانگین سالانه در حد 38/2± 50/5 را با درجه کیفی خیلی بد و در ایستگاه 2 (شهرک صنعتی)، بیشترین مقدار میانگین یعنی 39/00± 16/41 را با درجه کیفی متوسط نشان داد. همچنین بر اساس متوسط سالانه شاخص ASPT[2] ایستگاه 2، بیشترین امتیاز (38/0± 83/5) را دارد و رده کیفی آب های با کیفیت مشکوک به آلودگی را به خود اختصاص می دهد و ایستگاه 6، با کمترین امتیاز (91/0± 50/2) در رده کیفی آب های با آلودگی شدید قرار می گیرد. در بین فصول، بیشترین مقدار میانگین BMWP و ASPT، در زمستان و کمترین آن، در فصل پاییز می باشد. نتایج حاصل از محاسبه شاخص هیلسنهوف نیز نشان می دهد که در بین ایستگاه ها، ایستگاه 1 (پل بداب) با متوسط امتیاز (10/1± 26/5) در رده کیفی متوسط و ایستگاه 4 (پل خطیبان) با متوسط امتیاز (56/0± 58/4) در رده کیفی خوب قرار می گیرد که دلیل کاهش کیفیت در پل بداب می تواند فعالیت برداشت شن و ماسه در بالادست آن باشد. بر اساس نتایج، شاخص ها نشان گر آن است که کیفیت آب در ایستگاه نوخاله که در پایین دست قرار دارد، از ایستگاه های بالاتر کمتر است که می تواند به دلیل فعالیت های انسانی و ورود فاضلاب های خانگی و رواناب های کشاورزی و برداشت شن و ماسه باشد.

تحقیق حاضر به بررسی پرورش ریزجلبک Dunaliella viridis در پساب کارخانجات آرد ماهی (stickwater) پرداخته است. بدین منظور، محیط کشت گیلارد (F/2) به عنوان تیمار شاهد مورد استفاده قرار گرفت و با پنج سطح متفاوت از استیک واتر (SW) به نسبت های 10، 25، 50، 75 و 100 درصد جایگزین گردید. سپس این ریزجلبک ها در ظروف پلاستیکی 8 لیتری به مدت 14 روز به منظور اندازه گیری تراکم جلبکی و محتوای رنگدانه (کلروفیل a و کاروتنوئید کل) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که با افزایش غلظت SW تا 75 درصد میزان تراکم سلولی در ریزجلبک افزایش داشت. به علاوه، SW به صورت معنی داری محتوای رنگدانه ها را تحت تأثیر قرار داد به طوری که بیشترین میزان کلروفیل a در غلظت 75 درصد SW در مقایسه با سایر تیمارها مشاهده گردید (05/0p<). همچنین بالاترین مقدار کاروتنوئید به طور همزمان در تیمارهای 75 و 50 درصد SW نسبت به سایر تیمارها ثبت شد (05/0p<). با توجه به نتایج به دست آمده استفاده از SWدر سطح 75 درصد برای کشت ریزجلبک های D. viridis امکان پذیر است.

امروزه، ریزجلبک ها به عنوان یکی از منابع مهم برای تولید سوخت های زیستی و محصولات دارویی مورد توجه قرار گرفته اند. با این وجود فقدان یک روش کارآمد و اقتصادی برای آب گیری و برداشت زی توده آنها یک چالش مهم برای دستیابی به این هدف است. در انتخاب روش برداشت، مواردی مانند ویژگی های گونه، ارزش نهایی محصول و میزان مصرف انرژی اهمیت دارند. لذا، در این مطالعه تأثیر روش لخته سازی با تکنیک تغییرات pH در دامنه11-6، با استفاده از هیدروکسید سدیم و کلرید هیدروژن بر راندمان برداشت، چربی و محتوی اسید های چرب ریزجلبک Dunaliella salina، مورد آزمون قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که با افزودن هیدروکسید سدیم و افزایش pH در دامنه 8/9-2/8 روند لخته سازی به صورت صعودی افزایش یافت و از 18 به 90 درصد رسید و سپس تا pHمعادل 11، به طور ثابت باقی ماند. در مقابل افزودن کلرید هیدروژن و ایجاد محیط اسیدی تا pH معادل 6 تاثیر در تحریک لخته سازی نداشت. بالاترین ضریب تغلیظ زی توده نیز در تیمار قلیایی با pH معادل با 8/9 به میزان 10 برابر غلظت اولیه (در pH معادل 2/8) مشاهده شد. در مرحله بعد، تاثیر تکنیک افزایش pH قلیایی بر محتوی چربی و اسید های چرب زی توده جمع آوری شده مورد آزمون بررسی قرار گرفت. در این آزمایش از تکنیک سانتریفیوژ به عنوان شاهد استفاده شد. آنالیز ها نشان داد که با افزایش pH قلیایی درصد چربی و اسید های چرب زی توده جمع آوری شده کاهش یافت. بر اساس نتایج به دست آمده روش لخته سازی از طریق افزایش pHبه میزان 8/9، تکنیکی ساده و نسبتاً ارزان با راندمان بالاست و برای برداشت زی توده ریزجلبک Dunaliella salina در راستای اهداف خاص مناسب می باشد.

یکی از روش های استانداردسازی تورهای گوشگیر تعیین اندازه چشمه مناسب برای هر گونه بر اساس پارامترهای زیستی می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی تعیین اندازه چشمه مناسب در تورهای گوشگیر شناور سطحی مخصوص صید ماهی هوور مسقطی (Katsuwonus pelamis) صورت پذیرفت. عملیات نمونه برداری با لنج در فصل بهار 1397 انجام گرفت. ابزار صید شامل تور گوشگیر شناور سطحی ماهی هوور مسقطی با اندازه چشمه 160 میلیمتر به صورت کشیده بود. طول چنگالی و دور بدن در دو ناحیه از بدن ماهی هوور مسقطی صید شده اندازه گیری شد. از 394 عدد ماهی هوور مسقطی زیست سنجی شده، دامنه طول چنگالی 77-38 سانتی متر با میانگین و انحراف معیار 90/5 ± 02/55 سانتی متر به دست آمد. بیشترین فراوانی طول ماهی هوور مسقطی در دامنه 58-48 سانتی متر با 77 درصد بود. معادله رابطه خطی بین طول چنگالی و محیط برانش به صورت 866/1FL+ 577/0Gop= با ضریب تشخیص 926/0 و رابطه خطی برای طول چنگالی و حداکثر دور بدن به صورت 750/9FL-922/0Gmax= با ضریب تشخیص 963/0 به دست آمد. میزان کشیدگی برای دور برانش 17 درصد و همین مقدار برای دور بدن 21 درصد تعیین شد. به طور کلی، براساس مطالعه حاضر می توان از تور گوشگیر سطحی با اندازه چشمه 136 میلی متر برای صید هوور مسقطی استفاده کرد که اندازه چشمه پیشنهادی تا حدی کوچکتر از حداقل اندازه چشمه مورد استفاده صیادان (140 میلی متر) می باشد.

تعیین اثرات زیر حد کشندگی سم دیازینون بر استروئیدزایی و وضعیت جنسی در مولدین نر ماهی قرمز در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تعیین میزان LC50 ماهیان در غلظت های 9، 10، 11، 5/12، 15 و 20 میلی گرم در لیتر دیازینون، در آکواریوم قرار گرفتند. پس از تجزیه و تحلیل نتایج با استفاده از نرم افزار پروبیت، مقدار LC50 در 96 ساعت مشخص شد. مقادیر LC50 طی 96 ساعت (40/11 میلی گرم در لیتر) به دست آمد و ماهیان براساس غلظت های، 25/0، 50/0 و 75/0 درصد LC50 در 96 ساعت، و گروه شاهد (فاقد سم دیازینون) تیماربندی شدند و به مدت 2 ماه در غلظت های مذکور قرار گرفتند. در پایان دوره آزمایش، سطوح استروئیدهای جنسی (17 بتا استردایول و تستوسترون) و فاکتورهای کیفیت اسپرم از قبیل جمع اسپرم دهی، طول دوره تحرک، درصد اسپرم های متحرک، تراکم اسپرم، اسپرماتوکریت و شاخص گنادی در مولدین نر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که سم دیازینون سبب کاهش معنی دار تستوسترون و 17 بتا-استرادیول در تیمارهای 50/0 و 75/0 درصد نسبت به شاهد (صفر درصد) شد (05/0p<). اختلاف معنی داری در برخی از پارامترهای کیفی اسپرم مثل حجم اسپرم، تراکم اسپرم و اسپرماتوکریت بین تیمار شاهد و تیمار 25/0 مشاهده نشد، اما با افزایش میزان سم دیازینون (75/0-25/0 درصد) طول دوره تحرک اسپرم کاهش معنی داری داشت (05/0p<). درصد اسپرم های متحرک نیز در تیمار شاهد نسبت به تیمار های دریافت کننده بالاتر بود و با افزایش غلظت سم دیازینون روند کاهشی داشت (05/0p<). شاخص گنادوسوماتیک در تیمار شاهد نسبت به تیمار های دریافت کننده به طور معنی داری بالاتر بود (05/0p<) و با افزایش میزان سم روند کاهشی نشان داد. در مجموع، سم دیازینون در محیط های آبی حتی در غلظت های زیر حد کشنده سبب تغییرات منفی در سطوح استروئیدهای جنسی و کیفیت گناد نر در ماهی قرمز می شود.

به منظور تحلیل اقتصادی-اجتماعی بازار ماهی، پرسشنامه ای از طریق مصاحبه با صاحب نظران و جستجو در منابع علمی طراحی شد. در سال 1398 اطلاعات 72 ماهی فروشی در سطح استان گلستان جمع آوری شد. با توجه به آزمون کلموگروف اسمیرنوف و ناپارامتریک بودن داده ها برای تجزیه تحلیل و مقایسه عوامل مستقل و وابسته از آزمون های کروسکال والیس و من ویتنی یو استفاده شد. علاوه بر سودآوری و محاسبه سرانه هر یک از عوامل اقتصادی برای اولویتبندی مشکلات از آزمون فریدمن و ارزیابی ویژگی های اجتماعی فروشندگان از رگرسیون خطی استفاده شد. میانگین فروش سالانه هر ماهی فروشی 3/23 میلیون تومان بود که حدود 60 درصد سوددهی دارد. تنها 36 درصد شهرستان های استان ماهی فروشی داشتند. سرانه درآمد ماهی فروشان حدود 22 میلیون و سرانه سود آنان 5/13 میلیون تومان است. روزانه به طور متوسط حداقل 45 و حداکثر 528 کیلوگرم فروش دارند. مهم ترین مشکلات بازار ماهی آنها کاهش قدرت خرید مشتریان، رقبای زیاد، کمبود ذخایر دریایی و فضای کم و نامناسب است. فروشندگان با سابقه بالای 15 سال رقیب زیاد و کمبود ذخایر دریایی و خرده فروشان اجاره سنگین، مالیات و عوارض را مهم ترین مشکل بازار نسبت به گروه دیگر می دانستند. در مقابل، عمده فروشان کمبود ذخایر دریایی و افزایش صید غیرمجاز را مشکل اصلی تر می دانستند. فروشندگان زیر 35 سال نیز بیشتر از کمبود سرمایه و اجاره های سنگین رنج می بردند. سالانه فروشگاه های با سابقه بالای 15 سال 1/39 میلیون تومان درآمد و فروشندگان با تحصیلات بالاتر از دیپلم 47/33 تن فروش بیشتر نسبت به گروه مقابل ایجاد می کنند. بنابراین، ساماندهی بازار با تشویق به راه اندازی فروشگاه های ماهی فروشی در شهرستان های فاقد بازار و همچنین کمک به افزایش درآمد شهروندان گلستانی می تواند کمک های موثری در افزایش فروش و در نتیجه مصرف آبزیان باشد.

کیفیت گوشت ماهی تحت تاثیر عوامل متعددی از جمله روش کشتار و همچنین شرایط پرورش قبل از کشتار می باشد. هدف این تحقیق بررسی تاثیر شاخص های زمان قطع غذا (Xt)، تراکم (Xn) و وزن ماهی ( ) به عنوان عوامل تاثیر گذار قبل از کشتار بر میزان TBA فیله کپور معمولی (Cyprinus carpio) با استفاده از روش سطح پاسخ و مدل باکس-بنکن و بهینه سازی عددی مدل برای رسیدن به کمترین میزان TBA بوده است. ماهی کپور معمولی پس از سازگاری تحت تیمارهای قطع غذا، تراکم و وزن پس از 1، 4 و 7 روز برداشت و به روش خفه شدن خارج از آب کشتار و فیله گردید. نتایج نشان داد که کمترین میزانTBA بر پایه مدل درجه دوم در شرایط آزمایشی با سطح پایین (Xn) (4 عدد)، سطح پایین (Xw) (500 گرم) و سطح بالای (Xt) (7 روز قطع غذا) بود. میزان TBA در شرایط پیشنهادی با مدل 6842/0 (میلی گرم مالون دی آلدئید در کیلوگرم گوشت ماهی) تعیین گردید که پس از انجام تست اعتبارسنجی عملی در شرایط بهینه برابر 701/0 اندازه گیری گردید. این تفاوت و خطای ناچیز میزان TBA بین مدل و شرایط عملی نشان از صحت و اعتبار مدل پیشنهادی و نتایج بدست آمده دارد. لذا، نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از روش سطح پاسخ برای بهینه سازی شرایط پیش از کشتار کپور معمولی مناسب بوده است و نیز مدل درجه دوم می تواند برای پیش بینی متغیر پاسخ در شرایط پیش کشتار متفاوت استفاده گردد.

آلژینات یکی از پلی ساکاریدهای منحصربه فرد موجود در جلبک های قهوه ای است که به طور گسترده در صنایع نساجی، کاغذ، غذایی، داروئی، پزشکی و آرایشی-بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد. سواحل جنوبی کشور ما دارای تعداد زیادی گونه جلبک قهوه ای می باشد. اما متاسفانه تاکنون مطالعات محدودی جهت استخراج پلی ساکارید آلژینات از این منابع صورت پذیرفته است. بر این اساس در تحقیق حاضر پلی ساکارید آلژینات از جلبک قهوه ای Sargassum ilicifolium استخراج و خالص سازی گردید. در ادامه بازده، وزن مولکولی، ویژگی های ضداکسایشی (خنثی کنندگی رادیکال آزاد DPPH و قدرت کاهندگی آهن) و امولسیون کنندگی (شاخص امولسیفایری) آلژینات استخراج شده، ارزیابی گردید. همچنین طیف سنجی مادون قرمز با تبدیل فوریه (FT-IR) برای شناسایی گروه های عاملی آلژینات مورد استفاده قرار گرفت. بازده پلی ساکارید استخراج شده 24/1± 84/20 درصد (بر مبنای وزن خشک جلبک) بود. نتایج طیف FT-IR نشان داد که پلی ساکارید استخراج شده عمدتاً آلژینات سدیم می باشد. وزن مولکولی آلژینات استخراج شده 1865 کیلو دالتون اندازه گیری شد. میزان مهارکنندگی رادیکال های آزاد DPPH و کاهندگی آهن آلژینات استخراجی در غلظت یک میلی گرم بر میلی لیتر به ترتیب 03/2± 17/18 درصد و 004/0± 155/0 (جذب) اندازه گیری شدند. آلژینات استخراج شده قادر به امولسیون کردن روغن های آفتابگردان، ذرت و کانولا بوده است که در این بین بیشترین و کمترین مقدار شاخص امولسیون کنندگی به ترتیب در روغن های آفتابگردان و کانولا مشاهده شدند. به طورکلی، نتایج تحقیق حاضر نشان داد که آلژینات استخراجی از گونه S. ilicifolium دارای ویژگی های ضد اکسایشی متوسط و امولسیون کنندگی بالا می باشد.

با توجه به اینکه پرورش میگو به عنوان یک صنعت آبزی پروری در سواحل جنوب و شمال کشور در حال توسعه است، از اینرو با چالش های مهمی در زمینه کیفیت آب روبروست که نیاز به پایش دارد. این مطالعه با هدف بررسی پارامترهای کیفی آب و مواد آلی کل (TOM) بستر مزارع پرورش میگوی وانامی طی یک دوره پرورشی از نیمه دوم تیرماه 1393 در منطقه تیاب شمالی واقع در 130 کیلومتری جنوب شرقی بندرعباس صورت گرفته است. نتایج بدست آمده بیانگر این است که میانگین میزان درجه حرارت، شوری، pH و اکسیژن محلول اختلاف معنی داری طی دوره پرورش نداشته است (05/0(p> در حالیکه میزان TOM به سمت انتهای دوره پرورش به طور معنی داری افزایش یافته است. نتایج بدست آمده همبستگی مثبتی را بین pH و درجه حرارت، pH و اکسیژن محلول، pH و آمونیاک نشان داده است. از سوی دیگر، بین میزان مواد آلی و pH، میزان مواد آلی و درجه حرارت، میزان مواد آلی و آمونیاک همبستگی منفی مشاهده شد. نتایج حاصل از آنالیز خوشه بندی نشان داد که کیفیت آب طی اوایل دوره پرورش از ثبات نسبی برخوردار بوده و از ماه دوم به سمت پایان دوره پرورش شرایط کیفیت آب ناپایدار گردیده است. بهرحال پارامترهای کیفیت آب بایستی مورد پایش قرار گیرد تا از آن به عنوان راهنمایی برای مدیریت استخرهای پرورش استفاده شود و از بروز شرایطی که به طور مخاطره آمیزی پرورش میگو را تهدید می کند، پرهیز گردد.