مجله تحقیقات نظام سلامت
سال:1390 | دوره:7 | شماره:4 |تعداد مقالات:14

مقدمه: حوادث ترافیکی یکی از مشکلات بزرگ سلامت عمومی به شمار می رود که پیشگیری مداوم و موثر از آنها نیازمند تلاش های هماهنگ و همه جانبه است. پاداش و هزینه درک شده، از سازه های تئوری انگیزش محافظت می باشند. ماهیت آنها به خوبی تبیین نشده است ولی شواهدی مبنی بر تاثیرگذاری آنها بر وضعیت رانندگی وجود دارد. بنابراین مطالعه حاضر با هدف تعیین وضعیت سازه های فوق در زمینه رانندگی انجام شد.روش ها: در این مطالعه مقطعی، 379 نفر از افراد 19 ساله و بالاتر مورد مطالعه قرار گرفتند. این افراد دارای گواهینامه رانندگی بودند و به روش خوشه ای تصادفی از جمعیت تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی شهری شهر یزد انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه ای با روایی و پایایی قابل قبول بود. پرسشنامه شامل اطلاعات دموگرافیک و سازه های پاداش درک شده، هزینه درک شده و نیز بخش تخلفات عمدی پرسشنامه رانندگی منچستر بود که به صورت خودگزارشی تکمیل گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با کمک نرم افزار SPSS18 و آزمون های آماری t-test،ANOVA  ضریب همبستگی و رگرسیون خطی انجام شد.یافته ها: آزمودنی ها به ترتیب 44.8 و 46.56 درصد نمرات قابل اکتساب پاداش درک شده و هزینه درک شده را کسب نمودند. مهمترین پاداش درک شده رانندگی غیر ایمن، تجربه شور و هیجان بیشتر به دلیل رانندگی با سرعت غیر قانونی (56.4 درصد) و مهمترین هزینه درک شده رانندگی ایمن، دیرتر به مقصد رسیدن به دلیل اجتناب از رانندگی به هنگام خستگی (51.2 درصد) عنوان شد. از نظر آماری تفاوت معنی داری بین سازه های پاداش درک شده و هزینه درک شده بر حسب جنس، سن، وضعیت تاهل و سابقه تصادفات و جریمه ها در طول یک سال گذشته مشاهده گردید (P<0.05). پاداش درک شده و هزینه درک شده با یکدیگر و با رانندگی غیر ایمن دارای همبستگی مثبت و معنی داری در سطح 0.01 دارند. سازه های پاداش و هزینه درک شده با یکدیگر، 28 درصد از واریانس رانندگی غیر ایمن را پیش بینی می کنند که در این میان نقش پاداش درک شده (b=0.382) بیش از هزینه درک شده (b=0.194) می باشد.نتیجه گیری: پاداش و هزینه درک شده نقش مهمی در اتخاذ رفتارهای غیر ایمن هنگام رانندگی دارند. کاهش پاداش و هزینه درک شده با هدف افزایش رفتارهای ایمن رانندگی می توانند به عنوان یک اصل در امر آموزش و سیاست گذاری ایمنی جاده مورد توجه قرار گیرند. به علاوه سازه های پاداش و هزینه از هم متمایز هستند و هر کدام می توانند به عنوان تعیین کننده های مستقل رفتار در رانندگی مورد توجه قرار گیرند.

مقدمه: با توجه به عوارض جسمی، روحی و روانی یائسگی های زودرس و دیررس لازم است عوامل موثر بر زمان یائسگی به خصوص فاکتورهای اقتصادی - اجتماعی شناخته شوند. از آن جایی که سلامت خانواده در وهله اول منوط به سلامت مادران است و این پدیده در زنان اتفاق می افتد، از این رو هدف مطالعه حاضر تعیین سن یائسگی و فاکتورهای اجتماعی مرتبط با آن در شهر زاهدان می باشد.روش ها: در این مطالعه مقطعی تعداد 500 زن یائسه شهر زاهدان در سال 86 از 23 مرکز بهداشتی درمانی و 15 پایگاه بهداشتی انتخاب و بررسی شدند. نمونه گیری از کنار مراکز شروع شد و تا تکمیل تعداد 13 نمونه مورد نیاز در هر مرکز و با در نظر گرفتن معیارهای ورود به مطالعه ادامه یافت. اطلاعات با استفاده از مصاحبه جمع آوری شد و توسط ANOVA و روش تجزیه به مولفه های اصلی (((PCA) Principal component analysis و در نهایت با آنالیز رگرسیون خطی چند گانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: در این مطالعه متوسط سن یائسگی 47.3±6.3 و میانه سن یائسگی 48 سال به دست آمد. متوسط سن یائسگی در زنان تا به حال ازدواج نکرده (44.6 سال، P=0.04)، سطح درآمد پایین (45.3 سال، P=0.043)، با طبقه اقتصادی - اجتماعی پایین (45.2 سال، P=0.048)، مصرف کننده دخانیات (45.8 سال، P=0.039) به طور معنی داری پایین تر از سایرین بود.نتیجه گیری: علاوه بر نقش ژنتیک و فاکتورهای قاعدگی تولیدمثلی، فاکتورهای اقتصادی - اجتماعی نیز می توانند در سن یائسگی موثر باشند. به دلیل ارتباط این پدیده با بیماری ها، اختلالات، عوارض و میزان مرگ و میر زنان، باید به عنوان یک مساله اپیدمیولوژیک در جوامع، مورد توجه بیشتر قرار گیرد و از زودرس بودن آن تا حد امکان جلوگیری شود.

مقدمه: سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت جزء معطوف به ارتقای سلامت از سبک زندگی است که دارای شش بعد «فعالیت جسمانی»، «تغذیه»، «مسوولیت پذیری در مقابل سلامت»، «رشد روحی»، «روابط بین فردی» و «مدیریت استرس» می باشد. این سبک زندگی علاوه بر تداوم و تقویت سطح سلامت و رفاه باعث احساس رضایت، اقناع شخصی و خودشکوفایی می شود. با عنایت به اهمیت چگونگی تاثیر رفتار جدید بر «کیفیت زندگی» به عنوان یک عامل انگیزشی برای شروع رفتار و ادامه آن، این مطالعه به بررسی رابطه و میزان تاثیر این سبک زندگی و ابعاد آن می پردازد.روش ها: این مطالعه، یک بررسی توصیفی - تحلیلی با روش سرشماری از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1389 انجام شد. سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت با استفاده از پرسشنامه استاندارد Health promotion lifestyle profile2 و کیفیت زندگی با استفاده از ابزار سنجش کیفیت کلی زندگی از نسخه فارسی پرسشنامه استاندارد QLQ-C30 که توسط آقای دکتر منتظری و همکاران به فارسی ترجمه و روایی و پایایی آن مورد بررسی و تایید قرار گرفته است، اندازه گیری شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری توصیفی و استنباطی استفاده گردید.یافته ها: میانگین سنی شرکت کنندگان 21.12 سال و 54.3 درصد از آنها خانم بوده، 100 درصد آنان مجرد بودند. از میان شش بعد رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت، «رشد روحی» و «مسوولیت پذیری» به ترتیب با میانگین های 22.01±2.224 و 20±2.31 بیشترین و «فعالیت جسمانی» با میانگین 17.58±2.9 کمترین امتیاز را به خود اختصاص دادند. کیفیت زندگی عمومی 40.7 درصد از دانشجویان خوب بود و تنها 19.8 درصد از آنها دارای کیفیت زندگی عمومی متوسط بودند. بیشترین فراوانی مربوط به کیفیت زندگی مرتبط با سلامت خیلی خوب (58.6 درصد) و کمترین فراوانی مربوط به عالی است (9 درصد). در این مطالعه بین وضعیت تغذیه، فعالیت جسمانی، مسوولیت پذیری در مورد سلامت خود، روابط بین فردی و رشد روحی و جنس ارتباط آماری معنی داری مشاهده نشد، اما بین مدیریت استرس و جنس دانشجویان ارتباط آماری معنی داری وجود داشت (P=0.05). بین کیفیت زندگی عمومی دانشجویان و وضعیت تغذیه، فعالیت جسمانی، مسوولیت پذیری در مورد سلامت خود، مدیریت استرس آنها ارتباط آماری معنی داری وجود نداشت، اما بین کیفیت زندگی عمومی و رشد روحی دانشجویان ارتباط آماری معنی دار وجود داشت. بین کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و تغذیه، فعالیت جسمانی، روابط بین فردی دانشجویان، رشد روحی ارتباط آماری معنی دار وجود نداشت، اما بین کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و مدیریت استرس در دانشجویان ارتباط آماری معنی دار وجود داشت.نتیجه گیری: کیفیت زندگی عمومی اکثریت دانشجویان خوب است و تنها 19.8 درصد از آنها دارای کیفیت زندگی عمومی متوسط بودند. با توجه به میزان فراوانی مربوط به کیفیت زندگی مرتبط با سلامت خیلی خوب (58.6 درصد) و این که کمترین میزان فراوانی مربوط به عالی به دست آمد (9 درصد)، این امر شاهدی بر کیفیت زندگی مناسب دانشجویان تحت مطالعه می باشد. اتخاذ سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت و ابعاد «رشد روحی» و «مدیریت استرس» حداقل در گروه دانشجویان با کیفیت کلی زندگی رابطه معنی دار داشتند.

مقدمه: سرطان دسته ای از بیماری ها می باشد که با رشد کنترل نشده سلولی، تهاجم به بافت های موضعی و متاستاز سیستمیک مشخص می شود. میزان بروز سرطان طی 50 سال گذشته به طور یکنواخت افزایش یافته است. تغذیه، فعالیت بدنی و روحیه امیدوارانه از فاکتورهای بسیار مهم در بیماری سرطان می باشند که متاسفانه بیماران آگاهی و نگرش صحیحی در زمینه این مسایل ندارند. در این پژوهش به جای تزریق و انتقال یک سویه مطالب آموزشی، بیماران و خانواده آنان با به کارگیری روش (Problem based learning) PBL به مشارکت فعال در فرایند یادگیری دعوت شدند. این روش در حقیقت نوعی آماده کردن فراگیر برای زندگی است زیرا زندگی، مواجه شدن با مسایل و کوشش برای حل آنها می باشد. هدف از این پژوهش ارتقای آگاهی و تغییر نگرش بیماران و خانواده آنان در خصوص اهمیت تغذیه و فعالیت بدنی در جریان بیماری و درمان آن می باشد. همچنین ارتقای امید در بیماران با به کارگیری روش یادگیری بر اساس حل مساله (PBL) مدنظر می باشد.روش ها: این مطالعه یک بررسی از نوع شاهددار اتفاقی شده ( Randomized controlled trial(RCT)) می باشد. جمع آوری داده ها از طریق تکمیل پرسشنامه سنجش آگاهی و نگرش در قالب مدل بزنف و پرسشنامه امید هرث (Herth hope index (HHI)) قبل و بعد از مداخله در بیماران گروه مورد و شاهد (هر گروه 25 نفر) و همچنین تکمیل پرسشنامه سنجش آگاهی و نگرش در خانواده بیمار به عنوان مراقبین اصلی در دو گروه مورد و شاهد (هر کدام 25 نفر) صورت گرفت. مداخله آموزشی و ارتقایی برای بیماران و خانواده گروه مورد به صورت چهره به چهره و انفرادی و با روش PBL انجام شد. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS14، آزمون های کای اسکویر (c2) و آنالیز کوواریانس در سطح معنی داری a=0.05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: میانگین نمره آگاهی در بیماران گروه مداخله به طور معنی داری بیش از گروه شاهد است (P<0.000). همچنین انجام مداخله باعث مطلوب تر شدن وضعیت نگرش در گروه مداخله شده است (P<0.000). میانگین نمرات نرم های انتزاعی (P=0.12) و فاکتورهای قادرسازی (P=0.08) دو گروه، اختلاف معنی داری مشاهده نشد. میانگین نمرات امید در بیماران گروه مداخله به طور معنی داری بیش از گروه شاهد به دست آمد (P<0.008). میانگین نمره آگاهی در خانواده بیماران گروه مداخله بیش از گروه شاهد به دست آمد (P<0.000). همچنین انجام مداخله باعث بهبود وضعیت نگرش در خانواده گروه مداخله شد (P<0.000).نتیجه گیری: مداخلات آموزشی و ارتقایی بر اساس روش PBL در افزایش آگاهی، بهبود نگرش و افزایش امید بیماران و خانواده آنان موثر هستند. بنابرین برای ارتقای کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان، شایسته است ارایه خدمات آموزشی با روش های مناسبی مانند PBL با مشارکت فعال بیمار و خانواده در فرایند بحث با برنامه ریزی مدون انجام پذیرد.

مقدمه: مصرف نمک زیاد با شدت فشارخون سرخرگی و هایپرتروفی بطنی قلب مرتبط است. با توجه به مصرف زیاد نمک در شهر یزد، این مطالعه با هدف شناسایی تعیین کننده های مصرف نمک مبتنی بر نظریه عمل منطقی در زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر یزد انجام شد.روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی - تحلیلی است که بر روی 247 نفر از زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر یزد انجام شد. نمونه ها به روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بود که بر طبق سازه های نظریه عمل منطقی بر روی سه رفتار مرتبط با مصرف نمک طراحی شد. تجزیه و تحلیل داده ها پس از ورود به نرم افزار آماری SPSS11.5 با استفاده از آزمون های آماری Student t-test، آنالیز واریانس یک طرفه، c2 و ضریب همبستگی پیرسون، همبستگی اسپیرمن و رگرسیون خطی صورت گرفت.یافته ها: میانگین سنی شرکت کنندگان 29.91±6.75 سال بود. همبستگی معنی دار بین رفتار مصرف کمتر از یک قاشق چای خوری نمک هنگام پختن غذا و قصد آن (P<0.05، r=0.132)، بین رفتار خودداری از مصرف نمک حین غذا خوردن با قصد آن (P<0.05، r=0.422) و نگرش آن (P<0.05، r=0.411) و بین رفتار خودداری از مصرف غذاهای پر نمک و نگرش (P<0.05، r=0.169) مشاهده شد. در مطالعه حاضر 43 درصد تغییر در قصد مصرف کمتر از یک قاشق چای خوری نمک حین غذا پختن، 37 درصد قصد خودداری از مصرف نمک حین غذا خوردن و 18 درصد قصد خودداری از مصرف غذاهای پر نمک توسط نگرش و هنجار انتزاعی پیش بینی شد که نگرش مهمترین جنبه در پیش بینی قصد است.نتیجه گیری: با توجه به این که نگرش مهمترین پیش بینی کننده رفتارهای مرتبط با مصرف نمک است، تدوین برنامه جهت تغییر نگرش جامعه در این زمینه از اهمیت بسزایی برخوردار است.

مقدمه: حفظ سلامت از دغدغه های دیرین انسان ها است و از مولفه های متعددی تاثیر می پذیرد. اعلامیه ها و راهبردهای جهانی سلامت همواره بر تهیه و مصرف صحیح داروها و درمان مناسب تاکید می نماید. خوددرمانی در ایران از معضلات سلامتی به شمار می رود و سه برابر متوسط جهانی و رتبه دوم در آسیا را دارا است. برای اثرگذاری بر این معضل، یکی از روش های علمی، بررسی عوامل موثر بر این رفتار بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی است. در این پژوهش عوامل موثر بر خوددرمانی با تعیین میزان تاثیر مورد شناسایی قرار گرفتند تا جهت اثرگذاری اولویت بندی شوند.روش ها: در این پژوهش توصیفی تحلیلی مقطعی، 380 سالمند شهر گناباد به روش نمونه گیری طبقه ای با تخصیص متناسب انتخاب شدند. اطلاعات بر اساس پرسشنامه مشتمل بر 47 سوال به روش مصاحبه سازمان یافته در بخش های الگوی اعتقاد بهداشتی جمع آوری گردید. روایی و پایایی به روش های علمی تایید گردید. داده ها با نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: میانگین سنی سالمندان 66.2±5.31 بود. 36.1 درصد بازنشسته، 29.4 درصد تحصیلات ابتدایی و 53.9 درصد بیمه درمانی داشتند. 77.6 درصد خودسرانه دارو مصرف می کردند و 85.3 درصد در منزل دارو نگه می داشتند. 42.3 درصد داروهای مصرف شده مسکن و 15.1 درصد مربوط به اعصاب و روان بودند. میانگین نمره حساسیت 50.21 و موانع درک شده 70.23 بود. بین جنس، وضعیت تاهل و تحصیلات با خوددرمانی ارتباط معنی داری وجود داشت. مهمترین علت خوددرمانی، تجربه بهبودی قبلی و بی خطر دانستن داروها ذکر شد. وسایل ارتباط جمعی موثرترین راهنمای عمل در پیشگیری از خوددرمانی عنوان شد.نتیجه گیری: در این مطالعه شیوع خوددرمانی بالا است و عوامل قابل تعدیل در شرایط نامطلوبی قرار داشتند. افراد در موارد الگوی اعتقاد بهداشتی حتی 50 درصد حداقل ها را کسب نکردند ولی نمره Self-efficacy مطلوب به دست آمد که این اطمینان کاذب، خوددرمانی را تشدید کرد.

مقدمه: با رشد سریع تکنولوژی، ابزارهای مرتبط با آن از جمله کامپیوتر، نمایشگرها و پایانه های تصویری (Visual display terminals) به سرعت در حال گسترش هستند. بر اساس تحقیقات، بیشترین شکایات کاربران VDT، ناراحتی های چشمی گزارش شده است. هدف از این مطالعه، طراحی ابزاری مناسب جهت سنجش خستگی بینایی کاربران VDT می باشد.روش ها: نوع مطالعه مقطعی، بر روی 248 نفر از کاربران VDT در مشاغل مختلف در سال 1390 انجام شد. پس از مطالعه کتب، مقالات و پرسشنامه های مشابه، بانک سوالات تهیه و پرسشنامه اولیه تدوین شد. روایی و پایایی پرسشنامه با استفاده از شاخص روایی محتوایی (CVI) و ضریب آلفای کرونباخ تایید گردید. یک الگوی نظری چهار عاملی در زمینه خستگی چشمی، از مطالعات قبلی، اقتباس و با استفاده از نرم افزار Amose16 و به روش تحلیل عاملی تاییدی و محاسبه شاخص های برازش، اعتبار سازه آن بررسی شد. همچنین با استفاده از نرم افزار SPSS18 ضریب همبستگی درونی حیطه ها محاسبه و جهت بررسی اعتبار ملاک و سطح بندی خستگی چشمی، از نتایج اندازه گیری هم زمان خستگی چشمی با دستگاه VFM-90.1 و پرسشنامه استفاده شد و نقاط برش به وسیله منحنی ROC مشخص شدند.یافته ها: پرسشنامه در 4 حیطه اصلی استرین چشمی (4 سوال)، اختلال دید (5 سوال)، اختلالات سطح چشم (3 سوال) و مشکلات خارج چشمی (3 سوال) به تایید نهایی رسید. پایایی نهایی پرسشنامه برابر 0.75، حداقل شاخص CVI معادل 0.75، شاخص های برازش مدل RMSEA=0.36، GFI=0.96، AGFI=0.92 و ضریب همبستگی نتایج پرسشنامه و دستگاه -0.87 به دست آمد و نقاط برش پرسشنامه، معادل 0.65 و 2.36 و 3.89 بر مبنای 10 محاسبه شدند.نتیجه گیری: پرسشنامه خستگی چشمی دارای 15 سوال تخصصی بوده، از پایایی و روایی بسیار خوبی برخوردار است. این ابزار با توجه به تعداد کم سوالات و سادگی جملات، به راحتی می تواند میزان و سطح خستگی چشمی کاربران VDT را ارزیابی کند.

مقدمه: در سال های اخیر مصرف فست فود به طور چشمگیری در بین نوجوانان افزایش یافته است به طوری که حدود 30 درصد کودکان و نوجوانان ایالات متحده به طور روزانه فست فود مصرف می کنند. مصرف فست فودها با اضافه وزن، رژیم غذایی کم ارزش و مقاومت انسولین در ارتباط می باشد. هدف از این مطالعه، بررسی عوامل پیش بینی کننده رفتار دانش آموزان دبیرستانی اصفهان در خصوص مصرف فست فود با استفاده از تئوری رفتار برنامه ریزی شده می باشد.روش ها: مطالعه به صورت توصیفی تحلیلی و شامل 521 دانش آموز دبیرستانی در رنج سنی 15 تا 18 سال است. روش نمونه گیری چند مرحله ای تصادفی است. در این مطالعه توصیفی از متغیرهای دموگرافیک و متغیرهای مبتنی بر سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده، نگرش، هنجارهای انتزاعی، کنترل رفتاری درک شده و متغیرهای مستقل دیگر شامل رفتار گذشته و کنترل رفتار واقعی استفاده شد. داده های جمع آوری شده توسط نرم افزار SPSS14 و آزمون های توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: میانگین سنی دانش آموزان 16.28 (SD=0.89) سال به دست آمد. یافته های این مطالعه نشان داد که رفتار (مصرف فست فود) با تحصیلات بالای والدین و درآمد بالای خانوار ارتباط مستقیم دارد (P<0.01). سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی (نگرش، هنجارهای انتزاعی و کنترل رفتاری درک شده) با هم توانسته بودند که 25.7 درصد قصد و 6 درصد رفتار را پیش بینی کنند. در این میان نقش نگرش (b=0.311) در پیش بینی قصد بیشتر از سایر سازه ها بود.نتیجه گیری: یافته های این مطالعه همانند سایر مطالعات انجام شده نشان داد که تئوری رفتار برنامه ریزی شده پیش بینی کننده خوبی برای قصد و پیش بینی کننده ضعیفی برای رفتار است.

مقدمه: سواد سلامت را می توان به صورت توانایی خواندن، درک کردن و عمل کردن بر اساس توصیه های بهداشتی و سلامتی تعریف نمود. افراد با سواد سلامت ناکافی، با احتمال کمتری اطلاعات نوشتاری و گفتاری ارایه شده توسط متخصصان سلامتی را درک می کنند و به دستورات داده شده توسط آنها عمل می کنند. همچنین وضعیت سلامتی ضعیف تری دارند و هزینه های پزشکی بیشتری را متحمل می شوند. در نتیجه امروزه سواد سلامت ناکافی به عنوان یک تهدید جهانی به شمار می آید. از این رو هدف از این مطالعه، تعیین وضعیت سواد سلامت، تعیین ارتباط سطح سواد سلامت با وضعیت سلامت عمومی و رفتارهای بهداشتی همچون استفاده از خدمات درمانی و همچنین اتخاذ رفتارهای پیشگیرانه در سالمندان شهر اصفهان به عنوان یک گروه آسیب پذیر می باشد.روش ها: مطالعه از نوع توصیفی تحلیلی است که بر روی 354 نفر سالمند (60 سال به بالا) در شهر اصفهان انجام شد. روش نمونه گیری به صورت خوشه ای متناسب با حجم بود. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه سواد سلامت عملکردی بزرگسالان (TOFHLA، Test of functional health literacy in adults) استفاده شد. در این پژوهش، داده ها و اطلاعات به روش پرسشگری درب منازل جمع آوری شد. اطلاعات جمع آوری شده از طریق نرم افزار SPSS18 و با به کارگیری آزمون های آماری من ویتنی، کراسکال والیس و همبستگی اسپیرمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: میانگین سنی آزمودنی ها 67±6.97 سال بود. حدود 57 درصد از افراد مورد مطالعه مرد و 43 درصد زن بودند. سواد سلامت 79.6 درصد از سالمندان در حد ناکافی، 11.6 درصد مرزی و تنها 8.8 درصد شرکت کنندگان از سواد سلامت کافی برخوردار بودند. سطح سواد سلامت ناکافی در افراد با سنین بالاتر (P<0.001)، میزان تحصیلات کمتر (P<0.001)، درآمد پایین تر (P<0.001) و زنان (P=0.001) شایع تر بود. همچنین افراد با سطح پایین سواد سلامت بیش از سایرین به پزشک مراجعه می کردند (P=0.003) و سابقه بستری شدن در بیمارستان (P=0.01) را داشتند. در این مطالعه، ارتباط آماری معنی داری بین سطح سواد سلامت و مراجعه به بخش اورژانس در افراد مورد مطالعه دیده نشد. افراد با سطح سواد سلامت بالاتر، وضعیت سلامت عمومی خود را بهتر ارزیابی کردند (P<0.001). همچنین آنها بیش از سایرین نسبت به انجام آزمایش های غربالگری (PSA، Prostate-specific antigen test) جهت غربالگری سرطان پروستات در مردان (P<0.001) و (FOBT، Fecal occult blood test) جهت غربالگری سرطان کولورکتال (P=0.003) مبادرت می ورزیدند. بین سطح سواد سلامت و انجام ماموگرافی در زنان سالمند ارتباط آماری معنی دار دیده نشد.نتیجه گیری: به طور کلی این پژوهش سطح سواد سلامت را در سالمندان بسیار ناکافی نشان داد که این خود لزوم توجه بیشتر به امر سواد سلامت را در برنامه های ارتقای سلامت می رساند. از این رو با تدوین برنامه های جامع، ایجاد رسانه ها و مواد آموزشی ساده و قابل فهم و همچنین مداخلات آموزشی کارآمد برای افراد با سواد سلامت ناکافی می توان گامی موثر برای توسعه مهارت های سواد سلامت و ارتقای سلامت در جامعه برداشت. در نهایت بدین طریق می توان تاثیرات منفی سطح پایین سواد سلامت را در جامعه کاهش داد.

مقدمه: یائسگی یکی از مراحل انتقال طبیعی رشد است که در زندگی هر زنی با افزایش سن، روی می دهد. زنان در طی دوران یائسگی، تغییرات جسمی، ذهنی، اجتماعی و روانی خاصی را تجربه می کنند. آشنایی با این تغییرات و درک دلایل آن به زنان کمک می کند تا با آمادگی بیشتری خود را با این تغییرات تطبیق دهند. آموزش بهداشت یکی از مهمترین راه های توانمندسازی زنان است. اولین گام در هر آموزشی شناخت، تجزیه و تحلیل آگاهی و نگرش افراد مطالعه است. هدف این مطالعه، بررسی آگاهی و نگرش زنان نسبت به پدیده یائسگی است.روش ها: این مطالعه به صورت مقطعی بر روی 400 زن 45-40 ساله غیر یائسه و سالم تحت پوشش مراکز بهداشتی - درمانی شهری انجام شد. نمونه ها بر اساس نمونه گیری طبقه ای، انتخاب شدند. پس از کسب رضایت، وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای مشتمل بر سه بخش اطلاعات جمعیت شناختی، سوالاتی جهت سنجش آگاهی و سوالات بررسی نگرش بود. اطلاعات گردآوری شده با استفاده از نرم افزار آماریSPSS  و به وسیله آزمون های همبستگی پیرسون، همبستگی اسپیرمن، آنالیز واریانس و t-test مستقل تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: میانگین نمره آگاهی افراد تحت مطالعه 63.57±10.76 و میانگین نمره نگرش آنها 61.21±12.73 بود. در این مطالعه میزان آگاهی 0.8 درصد نمونه ها ضعیف، 68 درصد متوسط و 38.5 درصد خوب به دست آمد. در ضمن 81.5 درصد زنان نسبت به پدیده یائسگی نگرش مثبت داشتند. آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که میان آگاهی و نگرش زنان تحت مطالعه، ارتباط معنی داری وجود ندارد. آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد که آگاهی و نگرش با وضعیت اقتصادی و سطح تحصیلات رابطه معنی داری دارد.نتیجه گیری: فراهم نمودن دسترسی بیشتر به اطلاعات و برقراری حمایت، گام هایی ضروری برای ارتقای سلامت زنان در طی سال های یائسگی می باشد.

مقدمه: رابطه بین اوقات فراغت و کار از دیرباز مورد توجه است. از آن به عنوان عاملی در جهت ایجاد انگیزه شغلی و رضایتمندی در کارکنان یاد می شود. در این راستا نیاز کارکنان در محیط های کاری ویژه مثل بیمارستان ها به خاطر وجود تنیدگی شغلی و فشارهای کاری، بیش از بیش احساس می شود. از این رو توجه به اوقات فراغت و برنامه ریزی دقیق آن با تاکید بر فعالیت های جسمانی، عاملی در جهت شادابی روحی و آمادگی جسمانی کارکنان است. این امر زمینه را برای ارایه خدمات بهتر از سوی بیمارستان ها فراهم می کند. هدف از پژوهش حاضر، تعیین الگوی عوامل بازدارنده از مشارکت در فعالیت های ورزشی در اوقات فراغت کارکنان بیمارستان های آموزشی شهر اصفهان با استفاده از مدل سلسله مراتبی می باشد.روش ها: پژوهش حاضر از دسته مطالعات توصیفی است که به صورت مقطعی و پیمایشی اجرا شد. جامعه آماری در این پژوهش، کلیه کارکنان شاغل در بخش های مختلف بیمارستان های آموزشی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود. نمونه مورد مطالعه از طریق روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای همراه با طبقه بندی متناسب با حجم طبقات انتخاب شد. کل حجم نمونه مورد نیاز برای انجام این پژوهش بر اساس روشKrejcie and Morgan  345 نفر تعیین گردید. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه ای که در اختیار شرکت کنندگان قرار گرفت، جمع آوری گردید. در این پژوهش، تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و تحلیل عاملی اکتشافی صورت گرفت.یافته ها: در این پژوهش، ترتیب و توالی عوامل سه گانه فردی، بین فردی و ساختاری تابع مدل سلسله مراتبی عوامل بازدارنده برای پرداختن به فعالیت های ورزشی در اوقات فراغت به دست نیامد. به ترتیب عوامل ساختاری، عوامل فردی و در نهایت عوامل بین فردی به لحاظ اولویت قرار گرفتند. در عوامل ساختاری عوامل اقتصادی بیشترین نقش را در عدم مشارکت در فعالیت های ورزشی ایفا نمودند.نتیجه گیری: جهت افزایش مشارکت کارکنان بیمارستان ها در فعالیت های ورزشی در اوقات فراغت، مدیران بیمارستان ها می بایست علاوه بر تلاش برای تعدیل و به حداقل رساندن عوامل بازدارنده، با فرهنگ سازی و ایجاد بستری مناسب برای مشارکت کلیه کارکنان بیمارستان ها در فعالیت های ورزشی، سلامت جسمانی و روانی کارکنان را بهبود و بهره وری آنان را افزایش دهند.

مقدمه: در بسیاری از محیط های شغلی با وجود فن آوری های حساس و پیچیده، خطاهای انسانی به دلیل منتهی شدن به حوادث ناگوار از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین دلیل جهت پیشگیری و محدود ساختن پیامدهای ناشی از خطاهای انسانی، شناسایی و علت یابی آنها لازم است. هدف این مطالعه شناسایی، ارزیابی و کنترل خطاهای انسانی در واحد تقطیر پالایشگاه نفت اصفهان است.روش ها: این مطالعه در سال 1389 صورت گرفت. جمع آوری اطلاعات با استفاده از روش مشاهده وظایف و مصاحبه با مسوولین ایمنی، سرپرستان واحد و شیفت و اپراتورها انجام شد و 8 وظیفه بحرانی تعیین شد. سپس تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی (Hierarchical task analysis، HTA) وظایف بحرانی صورت گرفت. سپس خطاهای انسانی هر یک از وظایف بحرانی با روش (Systematic human error reduction prediction approach) SHERPA شناسایی شد.یافته ها: با تجزیه و تحلیل برگه های کاری SHERPA، 198 خطای انسانی شناسایی گردید. از این تعداد 134 خطا (67.64 درصد) از نوع عملکردی، 23 خطا (11.61 درصد) چک کردنی، 11 خطا (5.6 درصد) ارتباطی، 24 خطا (12.12 درصد) بازگشتی و 6 خطا (3.03 درصد) انتخابی طبقه بندی شد. 64 درصد از خطای انسانی در اپراتور اتاق کنترل از احتمال رخداد «پایین» و 36 درصد احتمال رخداد «متوسط» برآورد شد. همچنین 59 درصد از خطاهای شناسایی شده اپراتور اتاق کنترل، بدون کنترل کننده لازم بودند ولی از این میان، تنها 29 درصد پیامد حساس داشتند.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که روش SHERPA می تواند به عنوان یک روش موثر جهت شناسایی خطاهای انسانی در اتاق کنترل واحدهای حساس پالایشگاه های نفت مورد استفاده قرار گیرد.