پیشینه و هدف: شایعترین علت عدم موفقیت پیوند قرنیه به صورت دیررس، دفع آن توسط دستگاه ایمنی میزبان می باشد که عوامل متعددی در ایجاد آن موثرند. این مطالعه به منظور تعیین شیوع دفع پیوند و میزان تاثیر این عوامل بر خطر دفع پیوند قرنیه در بیمارستان شهید لبافینژاد طی سالهای 78-1377 انجام پذیرفت.
مواد وروش ها: مطالعه به روش توصیفی- تحلیلی بر روی کلیه بیمارانی که تحت عمل جراحی پیوند قرنیه قرارگرفته، دارای پیگیری کامل بوده و از داروهای ایمونوساپرسیو استفاده نمیکردند، انجام پذیرفت. ویژگیهای فردی بیماران، علت پیوند قرنیه و وقوع انواع دفع پیوند بررسی گردید. عوامل موثر بر ایجاد خطر دفع پیوند، میزان بقای شفافیت و میزان شکست ناشی از دفع برای هر یک از عوامل خطر بررسی و ارزیابی گردید. داده های به دست آمده با استفاده از برنامه نرمافزاری SPSS، نگارش 10 و آزمونهای آماری مربع کای و تحلیل رگرسیون چندمتغیری مورد ارزیابی آماری قرار گرفتند.
یافتهها: در طول دو سال مورد بررسی، 295 پیوند قرنیه برروی 286 بیمار انجام شد که 61 درصد بیماران مرد بودند. سن بیماران 20±38 سال بود و به مدت 10±20 ماه پیگیری شدند. در 31.8 درصد موارد، دفع پیوند روی داد که به فاصله 6±7.3 ماه (20 روز تا 39 ماه) از زمان پیوند بود. شایعترین نوع دفع، دفع آندوتلیومی (20.7 درصد) بود. عوامل موثر بر دفع پیوند عبارت بودند از میزان واسکولاریزاسیون قرنیه، پیوند مجدد قرنیه، وجود چسبندگیهای قدامی عنبیه به قرنیه دهنده، وجود بخیه تحریککننده، التهاب فعال در زمان پیوند، عمل جراحی ثانویه سگمان قدامی، سابقه ضربه، فشار داخل چشمی کنترلنشده و گلوکوم در زمان پیوند، سابقه دفع پیوند قبلی، عود مجدد هرپس برروی پیوند و پیوند غیرمرکزی (P<0.05). سن بیماران هنگام پیوند، اندازه قرنیه دهنده و پیوند دوطرفه بر روی وقوع دفع تاثیری نداشتند (P<0.05).
نتیجهگیری: میزان و شدت واسکولاریزاسیون قرنیه گیرنده، وجود چسبندگیهای قدامی، بخیه تحریککننده، وجود التهاب فعال حین پیوند، انجام پیوند مجدد، عمل جراحی ثانویه سگمان قدامی، ضربه، فشار داخل چشمی کنترلنشده، سابقه دفع پیوند قبلی، عود مجدد هرپس، وجود پیوند غیرمرکزی و زخم قرنیه بر روی پیوند، از عوامل موثر در وقوع دفع پیوند میباشند و میتوانند موجب بروز شکست پیوند گردند. شناخت سریع، پیشگیری از وقوع و درمان مناسب این عوامل میتواند سبب افزایش بقا و شفافیت پیوند گردد. انجام پژوهش در مورد نقش هر یک و مداخله مناسب برای کاهش مشکل دفع پیوند توصیه میگردد.