مطالعات بین رشته ای در رسانه و فرهنگ (رسانه و فرهنگ)
سال:1397 | دوره:8 | شماره:2 (پیاپی 16) |تعداد مقالات:10

محقق در این پژوهش ضمن نشان دادن لزوم تغییر رویکردها از رویکردهای مقابله ای به رویکردی فرهنگی و اجتماعی، رویکردی تحت عنوان «رویکرد مخاطب محور» معرفی نموده است. رویکردی که اساس نگاهش به جای توجه صرف به فرستنده پیام، توجه به مخاطب دارد تا با توانمند سازی مخاطب، به او توان نقد و تجزیه تحلیل پیام را بدهد. پژوهش حاضر به روش تحلیل محتوای کمی انجام شده و نتایج حاصل بیانگر آن است که با رویکردی مخاطب محور می توان در قالب راهبرد آگاه سازی و آموزش و از طریق ارتقای سواد رسانه ای به توانمندسازی مخاطب در تحلیل و تفسیر و نقد پیام پرداخت و نیز در قالب راهبرد ایجاد و تنوع سازی از تکنیک های اقناع مخاطب برای جلب نظر مخاطب و جذب مخاطب بهره برد.

هدف این مقاله درک این موضوع است که چگونه در طی دهه گذشته با تغییرات فناوری، مخاطبان در سراسر جهان تغییر کرده اند و آنها چگونه بر فضای رسانه ای خود اثرگذار بوده اند. بنابراین به اجمال، می توان ادعا کرد که خلاء پژوهشی همه-جانبه نگر در دیدگاه هارولد لاسول در حوزه رسانه با دیدگاه چه ذی نفعانی، چه نوع پیام و محتوایی با چه تکنولوژی و پلتفرمی به کجا و با چه محدودیت هایی ارسال می نمایند موجب انجام این پژوهش شد.

سینما در مقایسه با سایر هنرها سهمی انکار ناپذیر در تجلی، ایجاد و حیات اسطوره های امروزین دارد. این مقاله با مطالعه ی چهار فیلم نامه ی مرز، دو چشم بی سو، آژانس شیشه ای و اتوبوس شب به روش تحلیل روایت، بر آن است که بخشی از بازنمایی قهرمان مظلوم در سینمای دفاع مقدس را شرح و تحلیل کند و برای این منظور نظریه سطوح بازنمایی واقعیت بودریار را به عنوان چارچوب خود انتخاب کرده است. این مقاله در جستجوی یافتن ماهیت اسطوره ی امروزین قهرمان در سینمای دفاع مقدس است و به این نتیجه می رسد که قهرمان فیلم های مورد مطالعه، قهرمانی توانمند نیست که بتواند برای مخاطبش به عنوان الگو و اسطوره مطرح شود و اگر دو روی توانمندی و مظلومیت داشته باشد، در فیلم نامه های مورد مطالعه مقاله ی حاضر، عنصر مظلومیت است که خود را بیشتر بروز می دهد و توانمندی اگر نگوییم موجودیتی غایب داشته، همواره در پس پرده و در اندرونی محتوای داستان، جایگاهش را یافته است.

فعالیت و حضور مؤثر در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی تابع قواعد و ویژگی های آن است. امروزه با انقلاب ارتباطات تغییر تغییر نقش مخاطب به کاربر یعنی حضور هر فرد برحسب توان در فضای مجازی برای تولید محتوا و عرضه آن به دیگران، بسیاری از معادلات گذشته در ارتباطات را تغییر داده است. هر کاربر برای حضور اثرگذارش باید عناصری که در این فرایند نقش دارند مدیریت نماید. لذا این پرسش وجود دارد: آیا ارزش و اعتبار همه افراد در این فضا یکسان است؟ آیا راه هایی برای تشخص سازی فردی(personal branding) و یا جمعی وجود دارد تا بتوان از آن ها استفاده کرد؟ افراد چگونه خود را به دیگران در شبکه های اجتماعی می نمایانند یا چگونه با تشخص سازی هویت خود را شکل داده و بروز می دهند؟ افراد چگونه هویت خود را می توانند بهبود بخشند؟ این گونه پرسش ها در رابطة میان هویت فرد و هویتی که ناشی از حضورش در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی است، امری طبیعی و قابل انتظار به نظر می رسد. این مقاله سعی دارد ضمن نشان دادن اهمیت هویت های واقعی فردی در شبکه های اجتماعی چگونگی برساخت هویت در فضای مجازی و ارتقاء آن را نیز با روشی توصیفی و تحلیلی بیان نماید. نتایج حاکی از اهمیت چندین عنصر از قبیل پروفایل، نوع مطلب یا پست، میزان اظهار علاقه، میزان تفسیر، تعداد دنبال کنندگان و. . در ساخت این هویت بسیار اثرگذار هستند.

با گذر از دوران سنتی به دوران مدرن و پس از آن جامعه پست مدرن، شاهد جلوه های نوینی از زندگی اجتماعی هستیم. طی گذر از هر یک از این دوران ها، به راحتی می توان تغییر در نوع تفکر، نگرش و رفتار انسانی را مشاهده کرد. یکی از عناصری که نقش اساسی در تغییر نگرش و رفتار انسان های عصر جدید دارد، رسانه ها می باشد. در این بین اما تلویزیون به عنوان یکی از عناصر اصلی رسانه در دنیای جدید، تاثیر بسزایی در جهان بینی های افراد دارد لذا این تحقیق درصدد بررسی تاثیر رسانه ی ارتباط جمعی با تاکید بر (تلویزیون) و عناصر فرهنگی پست مدرنیسم می باشد. این تحقیق از طریق روش کمی در بین 384 نفر از جوانان شهر یزد صورت گرفت. روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و ابزار سنجش پرسشنامه محقق ساخته میباشد. نتایج تحقیق نشان داد که بین جنس و فرانوگرایی فرهنگی رابطه ی معنی داری وجود نداشت هر چند برخی از مولفه های پست مدرنیسم با جنس رابطه ی معنی داری برقرار کرده اند. بین استفاده از ماهواره و پست مدرنیسم فرهنگی رابطه معنی دار و مثبتی وجود داشت. ولی بین استفاده از تلویزیون داخلی و پستمدرنیسم فرهنگی رابطه ی معنی داری وجود نداشت و فقط بعد نسبی گرایی فرهنگی با استفاده از تلویزیون داخلی رابطه مثبت و معنی داری برقرار کرد. نتایج رگرسیون نشان داد که متغیر استفاده از ماهواره قادر به تبیین 17/0 از واریانس پست مدرنیسم فرهنگی می باشد.

با توجه به اهمیت نقش تلویزیون بر پر کردن میزان اوقات فراغت و تاثیرگذاری بر روابط افراد به ویژه زوجین، پژوهش حاضر به بررسی تدوین مدل الگوهای ارتباطی زوجینشاغل شهر بیرجند در جهت تاثیر مصرف کمی شبکه های تلویزیون با توجه به متغیرهای میانجی؛ که دراینجا راهبردهای کنترل فکردر نظر گرفته شده؛ پرداخته است. روش پژوهش از نوع همبستگی و نمونه آماری این پژوهش 350 نفر از متأهلین کارمند شهر بیرجند در سال 1393 می باشد که به روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزارها شامل پرسشنامه محقق ساخته مصرف کمی رسانه دیداری (تلویزیون)، پرسشنامه الگوهای ارتباطی زوجین کریستنسن و سالاوی، 1984، و پرسشنامه راهبردهای کنترل فکر ولز و دیویس، 1994، می باشد که در اختیار افراد نمونه قرار گرفت و از روش مدل یابی معادلات ساختاری بهره گرفته شد. مدل برازش یافته نشان داد مدت زمان تماشای برنامه های شبکه تخصصی (آموزش، قرآن، بازار، ورزش، سلامت) از طریق افزایش راهبرد های انطباقی کنترل فکرافزایش دهنده الگوی ارتباطی سازنده زوجین است و مدت زمان تماشای برنامه های شبکه سرگرمی(نمایش و تماشا) از طریق افزایش راهبرد های غیر انطباقیکاهش دهنده الگوی ارتباطی سازنده زوجین است. نتایج در این راستا بحث شد.

هدف ازاین پژوهش نشان دادن نوع زبان بکار رفته در فضاهای است که برخواسته از ابزاری الکترونیکی، جهانی و تعاملی است. همچنین به نحوه نوبت گیری و واگذاری آن هنگام استفاده از این تکنولوژی برای برقراری ارتباط پرداخته شده است. داده های این پژوهش شامل گفت وگوها و ارتباطات کاربران فارسی زبان در فضاهای مجازی از جمله اتاق های چت یاهو، شبکه ی اجتماعی فیس بوک و تلگرام می باشد. علت انتخاب این فضاها، عمومی بودن و آشنابودن آن ها برای اغلب کاربران اینترنت در ایران بود. به طورکلی می توان گفت نوبت گیری، کنترل، مدیریت و انتقال آن در گفتگوهای اینترنتی دارای اصول مشخص و قواعد ازپیش تعیین شده ای نمی باشد، بلکه تا حد زیادی بستگی به عادات افراد هنگام چت و تایپ کردن دارد.

از میان گونه های متنوع برنامه سازی (تلویزیونی)، مستند اجتماعی به علت مؤثر بودن درعرصه ی آموزش، ترویج فرهنگ و پرداخت به موضوعات مبتلا به مخاطبان، رمزگانی است که می توان بهوسیله ی آن ارجاعی به پیام های معروف و منکر داشت و در مخاطب انگیزشی مناسب و متناسب ایجاد کرد. از آنجا که مستند اجتماعی از وجود شخصیت، به ویژه شخصیت های واقعی بهره می جوید، زمانی که مستندساز از مقوله شخصیت استفاده می کند، می بایست به گونه ای شخصیت خود را انتخاب و روایت نماید که ارجاعی به پیام های معروف و منکر داشته باشد و در مخاطب انگیزشی نسبت به انجام معروف و انجام ندادن منکر ایجاد نماید؛ بنابراین در پژوهش حاضر از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با خبرگان، گردآوری داده ها و با روش تحلیل مضمون و گویه سازی، تحلیل آنها انجام شده که به مهم ترین مؤلفه های مؤثر در انتخاب و روایت شخصیت مستندهای اجتماعی به منظور اجرای صحیح فرآیند امر به معروف و نهی از منکر در رسانه، مانند انتخاب یک فرد معمولی با ویژگی های نظیر زندگی متحول شده، مسئله ای قابل درک، توانایی در معرفی خود و در آخر صورت و بیان جذاب، انتخاب الگوی والامقام یا فرد موفقِ نزدیک به فرهنگ مخاطب و کم حاشیه برای پاسخ به مسئله فیلم و. . . نائل گشته ایم.

پژوهش حاضر کوششی است در جهت تبیین چیستی "رسانه های نوین" و توصیف ویژگی هاو تبیین وجوه تفاوت آن با رسانه های قدیم. با توجه به هم زیستی روز افزون انسان با رسانه های نوین، درک ماهیت این رسانه امروزه بسیار ضروری است. نتایج این نوشته که از روش تحلیلی-توصیفی بهره برده است، نشان می دهد که رسانه های نوین جهت ویژگی هایی بسیار متفاوت و نوظهور، از سایر رسانه ها متمایز گردیده است و به تبع آن مفاهیم و معانی جدیدی به وجود آمده است تا حدی که آثار و لوازم آن، همه ابعاد زندگی انسان معاصر را در بر گرفته است. روشن است هرگونه آینده پژوهی، مدیریت، تعامل و یا نظارت و بهینه سازی رسانه های نوین مبتنی بر شناخت آن است.

اسلام هراسی طبق مصطلح رایج، ایجاد هراس و نفرت برنامه ریزی شده از اسلام و مظاهر اسلامی و در نتیجه روا شمردن گونه های مختلف تبعیض، خشونت و اعمال محرومیت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و ارتباطی علیه مسلمانان و نهادها و سازمان های ذی ربط است. رسانه های جمعی به ویژه مطبوعات، شبکه های رادیو-تلویزیونی و فیلم های سینمایی همواره از ابزارهای مهم و از جهاتی بی بدیل برای پیشبرد این سیاست نژادپرستانه و استعماری بوده اند. از این رو، بررسی نقش و تأثیر وسایل ارتباط جمعی در اسلام هراسی، طی دهه های اخیر، به یکی از پروژه های پر طرفدار در مطالعات اجتماعی تبدیل شده است. در همین راستا، هدف مطالعه پیش رو عبارت است از: واکاوی نقش رسانه ها در بازخوانی و برجسته سازی تنش های تاریخی و تعاملات واگرا میان دو حوزه تمدنی اسلام و غرب، برخورد انتقادی و سخریه آمیز با باورها، ارزش ها، شعائر و احکام اسلام، انتساب ظالمانه اعمال تروریستی برخی گروه های افراطی به اسلام، ترغیب دولت های غربی به اتخاذ و اعمال سیاست های خشن علیه گروه ها و جوامع اسلامی و در یک کلام، ایجاد هراس و نفرت از هر آنچه رنگ و برچسب اسلامی دارد. روش این پژوهش در مقام گردآوری و گزینش اطلاعات؛ اسنادی و کتابخانه ای و در مقام تحلیل و بررسی مضامین؛ توصیفی، تبیینی (علت یابی) و تفسیری (معناکاوی) است.