تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
سال:1397 | دوره:49 | شماره:4 |تعداد مقالات:17

هدف بررسی حاضر، تدوین یک الگوی مناسب برای پیش بینی قیمت پسته صادراتی ایران در بازار جهانی است. بررسی و تحلیل نموداری اولیه سری قیمت پسته ایران در دوره زمانی 2016-1987، وجود چرخه، اثرات فصلی و شکست ساختاری را نشان می دهد. از این رو، تدوین الگویی با قابلیت پیش بینی همه مؤلفه های تغییرات قیمت پسته ضروری است. برهمین اساس، الگوی سری زمانی ساختاری اجزاء مشاهده نشده (UCM)، می تواند چارچوب مناسبی برای تبیین رفتار سری قیمت پسته و پیش بینی مقادیر آینده آن باشد. نتیجه آزمون های تشخیصی متعدد انجام شده در چارچوب الگوی اجزاء مشاهده نشده (UCM)، وجود اجزاء چرخه تصادفی، روند با سطح ثابت قطعی و اثرات فصلی تصادفی را تأیید می کند. براساس الگوی تعیین شده یک قیمت 9/8 دلاری به ازاء هر کیلوگرم پسته برای سال 2022 پیش بینی می شود. علاوه براین، براساس نتایج الگو یک نوسان بزرگ در قیمت پسته در 5 سال آینده مورد انتظار نسیت.

کشورها با هدف توسعه تجارت و دستیابی به سهم بالا در اقتصاد جهانی، سیاست های تجاری متفاوتی را با در نظر گرفتن اثر تغییرات عامل های موثر بر تجارت اتخاذ می کنند. هدف پژوهش ﺣ ﺎ ﺿ ﺮ تحلیل ﭼ ﮕ ﻮ ﻧ ﮕ ﻲ واکنش تجارت بخش کشاورزی به عامل های موثر بر آن با استفاده از اطلاعات سال های 95-1360 و از طریق ﻣ ﺪ ل خود رگرسیون برداری (VAR) است. بنابر نتایج حاصل از تحلیل توابع واکنش، شوک های ناشی از حجم تجارت، ارزش افزوده و سرمایه گذاری بخش کشاورزی منجر به افزایش حجم تجارت بخش کشاورزی می گردد. در حالی که واکنش حجم تجارت در این بخش نسبت به شوک های ناشی از نرخ ارز، نرخ تعرفه و رابطه مبادله بخش کشاورزی منفی است. به طور کلی روند اثر شوک های ذکر شده در طول زمان کاهش یافته و به تدریج از بین می رود. یافته های تحلیل تجزیه واریانس نیز حاکی از آن است که در بلندمدت، شوک های ناشی از تجارت، ارزش افزوده، سرمایه گذاری، نرخ ارز، رابطه مبادله و نرخ تعرفه به ترتیب سهم 7/76، 3، 1/8، 4/5، 5/5 و 2/1 درصدی، در توضیح تغییرات تجارت دارند.

رشد بخش کشاورزی به عنوان بستری برای کسب اهداف توسعه در کشورهای در حال توسعه امری ضروری قلمداد می شود. با توجه به اهمیت بخش کشاورزی و همچنین ماهیت مخاطره آمیز تولید، فسادپذیری و سایر اهداف، حمایت از بخش کشاورزی همیشه مورد توجه دولت ها بوده است. در این پژوهش آثار متغیر های کلان اقتصادی و سیاست حمایتی بر رشد بخش کشاورزی مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا عامل های مؤثر بر ارزش افزوده، تشکیل سرمایه ناخالص، صادرات و واردات بخش کشاورزی با استفاده از الگوی حداقل مربعات سه مرحله ای به صورت یک سیستم معادلات هم زمان چهار معادله ای در دوره 1394-1360 بررسی گردید. متغیرهای نسبت سرمایه به نیروی کار، حمایت از تولیدکننده، حمایت از مصرف کننده، صادرات فرآورده های کشاورزی، وقفه ارزش افزوده بر ارزش افزوده بخش به ترتیب با ضرایب 111/0، 021/0، 008/0، 156/0، 488/0 اثر مثبت و معنی دار داشتند. همچنین متغیر واردات با ضریب 120/0-اثر معنی دار و منفی بر ارزش افزوده بخش کشاورزی دارد. عامل های مؤثر بر صادرات، واردات و تشکیل سرمایه ناخالص بخش کشاورزی، تصریح گردیند. نتایج نشان داد که سیاست حمایتی بر بخش، کارآیی لازم را نداشته و لزوم توجه برنامه ریزان و سیاستگذاران به میزان و نحوه تخصیص حمایت ها را بیش از پیش ضروری نشان می دهد.

به دلیل وجود مشکلاتی نظیر ریسک بالا، محدودیت منابع آبی، مشکلات زیست محیطی و سطح فناوری پایین در بخش کشاورزی، سیاستگذاری در این بخش، نیازمند تجدیدنظر اساسی است. بر این اساس هدف اصلی این پژوهش تحلیل تأثیر سیاست ها و عواملی نظیر کاهش منابع آب، کاهش مصرف کود شیمیایی و توسعه ماشینی کردن بر الگوی کشت شهرستان های نهاوند و بهار استان همدان با در نظر گرفتن شرایط ریسکی و با استفاده از رهیافت برنامه ریزی ریاضی مثبت است. براساس ضریب تغییرات عملکرد، شهرستان های نهاوند و بهار به عنوان کم ریسک ترین و پرریسک ترین شهرستان انتخاب شدند. طبق نتایج، با کاهش منابع آب، سطح کشت جو در نهاوند و یونجه در بهار ثابت مانده و گندم و ذرت در بهار و یونجه در نهاوند از الگوی کشت حذف می شوند. تحلیل حساسیت آب نشان داد که با صرفه جویی 55 درصدی در مصرف آب نیز می توان به سطح تولید و سود فعلی رسید. بر اثر اعمال سیاست کاهش مصرف کود شیمیایی در بهار، سطح کشت یونجه ثابت و گندم، ذرت و جو از الگو کشت حذف می شوند اما در نهاوند تغییری در الگو کشت ایجاد نمی کند که تحلیل حساسیت محدودیت های کود نشان داد که تا کاهش 40 درصدی مصرف کود، الگوی کشت تغییری نخواهد کرد. در بهار با سیاست توسعه مکانیزاسیون، سطح کشت گندم و ذرت کاهش، جو افزایش و یونجه و سیب زمینی ثابت است اما در نهاوند، یونجه، گندم و جو کاهش، ذرت افزایش و سیب زمینی همانند بهار ثابت باقی می ماند. همچنین با اعمال این سناریو سود کل در شهرستان بهار افزایش و در شهرستان نهاوند کاهش یافته است. بنابراین منطقه نهاوند نیاز کمتری به توسعه مکانیزاسیون دارد. نتایج این مطالعه نشان داد ریسک بالای تولید در هر منطقه منجر به ریسک اجرای سیاست ها می شود. به این معنا که تغییرات قابل توجه عملکرد و به تبع آن ریسک بیشتر، کشاورزان را نسبت به تغییر وضعیت فعلی و اعمال محدودیت ها و اجرای سیاست های بیان شده حساس تر خواهد کرد.

عدم مدیریت صحیح و عرضه کافی آب سطحی در بخش کشاورزی اثرات زیان بار اقتصادی-اجتماعی فراوانی به همراه داشته است. هدف اصلی مطالعه حاضر برآورد ارزش عرضه ی آب کافی و مقایسه آن با درآمد کشاورزی از دست رفته ناشی از عدم عرضه کافی آب کشاورزی از سدهای لتیان و ماملو در شهرستان ورامین می باشد. برای رسیدن به اهداف مطالعه پژوهش میدانی در سال 1395 صورت گرفت؛ با استفاده از روش مایکل و کارسون تعداد نمونه ها انتخاب شد و با تکمیل 320 پرسش نامه از کشاورزان دشت ورامین اطلاعات لازم استخراج گردید، جهت برآورد ارزش عرضه ی آب از ارزش گذاری مشروط و تکنیک دوگانه تک بعدی بهره گیری شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که ارزش عرضه آب به ازای هر متر مکعب 1575 ریال است. ارزش به دست آمده در مقایسه با قیمت آب منطقه ( 300 ریال به ازای هر متر مکعب) بیش تر است. با توجه به هدف احداث دو سد لتیان و ماملو که تخصیص 160 میلیون متر مکعب آب کشاورزی برای دشت ورامین بوده، ارزش کل آب تخصیص یافته بر اساس ارزش به دست آمده 252. 000 میلیون ریال برآورد گردید. همچنین بر اساس قیمت محصولات در سال 1395، درآمد از دست رفته کشاورزان به دلیل عدم عرضه کافی آب 3. 251. 850 میلیون ریال برآورد گردید. با مقایسه ارزش کل آب با درآمد از دست رفته کشاورزان مشخص شد که ارزش گذاری عرضه آب کافی توسط کشاورزان منطقه، به دلیل از دست رفتن درآمد بسیار زیاد ناشی از عدم کشت است. نتایج این مطالعه می تواند برای برنامه ریزان و سیاست گذاران بخش آب به عنوان معیاری در جهت برآورد هزینه-فایده طرح های جدید آب رسانی و عرضه آب آبیاری کافی باشد.

در شرایط کنونی، جهت گیری برنامه های اقتصادی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران (ج. ا. ا. ) به سمت اعمال سیاست های تشویقی در رابطه با افزایش رشد جمعیت قرار دارد. با افزایش رشد جمعیت، نیاز به محصولات خانواده گندم در کشور بیشتر می شود و مسائلی از قبیل کاهش منابع آبی باعث خواهد شد که تولید این محصولات در کشور با چالش های مهمی مواجه باشد. علاوه براین، کشور ایران به دلیل قرار گرفتن در موقعیت حساس خاورمیانه همواره در معرض تهدیدات سیاسی و اقتصادی قرار داشته است. لذا، تاکنون برنامه ریزی های متعددی به منظور کاهش وابستگی به واردات و ارتقای میزان خودکفایی محصول راهبردی گندم در کشور در دستور کار سیاست گذاری قرار گرفته است. ازاین رو، در این مطالعه با طراحی یک مدل تعادل جزئی پویا به بررسی وضعیت خودکفایی گندم و رشد جمعیت در چشم انداز 1404 در ایران و ارزیابی اثربخشی سیاست خرید تضمینی گندم در این زمینه پرداخته شد. نتایج نشان داد که در افق زمانی 1404، در صورتی که قیمت خرید تضمینی گندم برابر با تورم سالیانه افزایش یابد، علی رغم افزایش جمعیت کشور، شاخص خودکفایی در تولید گندم علاوه بر افزایش، نوسان های معدودی خواهد داشت. لذا، به منظور دستیابی به خودکفایی پایدار و کاهش وابستگی به واردات این محصول، پیشنهاد شد که افزایش سالیانه قیمت خرید تضمینی گندم لزوماً متناسب با افزایش تورم و نیز با توجه به تغییرات قیمت محصول جو تصویب گردد.

با مدنظر قرار دادن اثر بازگشتی انرژی، صرفه جویی واقعی انرژی در اثر کارایی منابع مشخص می شود. در غیراینصورت با ایجاد فضایی غیرواقعی، تجزیه و تحلیل و برنامه ریزی اقتصادی صورت می پذیرد. لذا نتایج سیاست های اعمال شده، مطلوب نمی باشد. در این مقاله، اثر بازگشتی انرژی بخش کشاورزی در دو مدل، با شاخص دیویژیا و ضرایب معنی دار مدل اثرات ثابت داده های تابلویی تابع کاب داگلاس، که تاثیر مثبت مصرف انرژی زیربخش های کشاورزی بر ارزش افزوده کشاورزی در دوره زمانی 1394-1375، با روش حداقل مربعات نشان می دهد، برآورد شد. نتایج تجزیه انرژی شاخص دیویژیا، اثر شدت انرژی را موثرترین عامل در افزایش مصرف انرژی تایید می کند. اثر بازگشتی انرژی در دو مدل دارای روند نزولی است و به ترتیب با متوسط نرخ رشد سالانه 38/19٪ و 99/16٪ می باشد. لذا به طور متوسط در 62/80٪ و 01/83٪ از ذخیره انرژی مورد انتظار صرفه جویی شده است. با توجه به این که اثر شدت انرژی، مهمترین فاکتور در افزایش مصرف انرژی کشاورزی می باشد و بعد از هدفمندی یارانه ها اثر بازگشتی انرژی با رشد کمتری کاهش یافته است. لذا برنامه ریزی و سیاست گذاری در کارایی و اثر بازگشتی انرژی باید، با دقت بیشتری صورت پذیرد.

ارزیابی پایداری کشاورزی و شناخت نقاط قوت و ضعف آن این قابلیت را دارد تا در هر منطقه به قانونگذاران در اتخاذ سیاست ها و راهبردهای متناظر با وضعیت کنونی کمک نماید. هدف این پژوهش، ارزیابی پایداری کشاورزی ایران از طریق سنجه های کشاورزی پایدار در پنج بعد اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، فنی و سیاستی بود. برای دستیابی به این هدف، با استفاده از یک شاخص ترکیبی پایداری(ICSA) و وزن دهی سنجه ها بر اساس روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، سطح کلی پایداری کشاورزی طی بازه زمانی 1384 تا 1394 تعیین شد. نتایج نشان داد شاخص ترکیبی پایداری در ایران با میانگین521/0، در وضعیت پایداری قرار دارد و روند این شاخص طی سال های مورد بررسی از 41/0 تا 65/0 با نرخی معادل 15/4 افزایش یافته است. استان های فارس، خراسان رضوی و آذربایجان شرقی به ترتیب با مقدار 683/0، 653/0 و 625/0 بهترین وضعیت پایداری و استان های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و هرمزگان به ترتیب با مقدار 348/0، 374/0 و 397/0 ضعیف ترین پایداری کشاورزی را به خود اختصاص داده اند. با توجه به سطح متوسط پایداری کشاورزی لازم است متولیان بخش کشاورزی با سرمایه گذاری بر روی زیرساخت های تولید از جمله بذر، کود، استفاده از سیستم های نوین آبیاری و روش های مناسب کشاورزی در جهت توسعه پایدار کشاورزی گام بردارند.

پژوهش پیش رو با هدف تحلیل سازو کارهای صندوق های اعتباری خرد در توانمندسازی زنان روستایی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق، تمامی اعضای صندوق های اعتبارات خرد زنان روستایی استان لرستان (772N=)، که 160 نفر از آنان با استفاده از فرمول کوکران به عنوان حجم نمونه تعیین گردید. نمونه ها با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب و داده های مورد نیاز از آنان به وسیله ی پرسشنامه گردآوری شد. روایی و پایایی پرسشنامه به ترتیب، به روش اعتبار محتوایی و ضریب آلفای کرونباخ (89/0) مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS20 و LISREL8. 8 انجام شد. بر اساس نتایج تحلیل عاملی اکتشافی راه کار های بهبود عملکرد صندوق های اعتبارات خرد در توانمندسازی زنان روستایی در استان لرستان به ترتیب اهمیت در پنج دسته راه کار های؛ 1) حمایت از اعضاء و جهت دهی فعالیت های آنها 2) ارائه آموزش به اعضاء و هیئت مدیره 3) بهبود مدیریت صندوق ها 4) بهره گیری از ظرفیت های جانبی و 5) تقویت روحیه مشارکتی در بین اعضاء دسته بندی شدند. این راه کار ها در مجموع 3/68 درصد از واریانس کل را تبیین نمودند. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نیز حاکی از معنی داری و تأیید عوامل یاد شده به عنوان راه کار های بهبود عملکرد صندوق های اعتبارات خرد در توانمندسازی زنان روستایی بود.

از گذشته های دور تا به امروز موضوع مدیریت مناطق روستایی همواره یکی از بحث برانگیزترین مباحث در محافل علمی و اجرایی کشور بوده است. این امر منجر به به کارگیری الگوهای مختلف مدیریتی از سوی برنامه ریزان و مسئولان در برهه های زمانی مختلف شده است. در سال های اخیر، اتاق فکر روستایی به عنوان الگویی نوین جهت توسعه همه جانبه مناطق روستایی پا به عرصه وجود گذاشته است. به نظر می رسد این الگو تلاش در ارتقاء کیفی مدیریت همه جانبه در زمینه توسعه ی اجتماعی-اقتصادی مناطق روستایی کشور دارد. بررسی ها نشان می دهد تاکنون پژوهشی در خصوص دستاوردهای این تجربه نو در مناطق روستایی کشور صورت نگرفته است. از این رو در پژوهش کیفی پیش رو تلاش شد با استفاده از موردپژوهی به مطالعه دستاوردهای اتاق فکر روستایی در روستای زردوئی بخش باینگان، شهرستان پاوه کرمانشاه پرداخته شود. برای این منظور با استفاده از فنون گفت و گوی نیمه ساختار یافته، گفت و گو با مطّلعان، گفت و گو با گروه های متمرکز و بررسی شرح حال روستا اطلاعات لازم از 11 فرد کلیدی که به صورت ملاک محور انتخاب شده بودند، جمع آوری و ثبت شد. سپس داده های استخراج شده به کمک روش تحلیل محتوا طبقه بندی شدند. برای تعیین اعتبار داده ها نیز از معیارهای چهارگانه مقبولیت، قابلیت اعتماد، تأییدپذیری و انتقال پذیری استفاده شد. بر اساس یافته ها، اتاق فکر روستایی در روستای زردوئی دارای دستاوردهایی از قبیل: مشارکت، حل مشکلات اساسی(مسئله محوری)، تسهیل امور اداری، آموزش، نخبه شناسی، اشتغال زایی، ظرفیت سازی، مهاجرت معکوس، بازاریابی و بازارگرایی و. . . بوده است. با توجه به دستاوردهای اتاق فکر روستایی، به مدیران و برنامه ریزان توسعه روستایی استآنها توصیه می شود از این ابزار مدیریتی به عنوان الگویی مناسب جهت تحقق اهداف و برنامه های دولت در مناطق روستایی بهره گرفته شود.

شناخت عوامل مؤثر بر عملکرد شغلی همواره یکی از دغدغه های پژوهشگران بوده است. بر این اساس، این پژوهش به بررسی رابطه سرمایه اجتماعی، انگیزش شغلی و عملکرد شغلی با نقش میانجی تعهد سازمانی می پردازد. جامعه آماری شامل کلیه کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان همدان به تعداد 635 تن بوده و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران به تعداد 242 تن تعیین شد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، چهار مقیاس استاندارد سرمایه اجتماعی کارملی و همکاران (2009)، انگیزش شغلی آمابیل و همکاران (1994)، تعهد سازمانی آلن و میر (1990) و عملکرد شغلی پاترسون (1992) بود که پایایی آنها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تایید شد (64/0≥ α ≥ 94/0). داده ها با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی و با کمک نرم افزار SmartPLS 3. 0 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که تعهد سازمانی نقش میانجی در رابطه بین سرمایه اجتماعی و انگیزش شغلی با عملکرد شغلی کارکنان در سازمان جهاد کشاورزی استان همدان ایفا می کند. در نتیجه می توان گفت با بهبود تعهد کارکنان از طریق عواملی چون سرمایه اجتماعی و انگیزش شغلی، می توان عملکرد شغلی آنان را بهبود داد.

تعیین الگوی بهینه کشت محصولات زراعی در یک واحد کشاورزی در شهرستان پیشوا بر مبنای تحلیل مزیت نسبی، هدف این مطالعه بود. برای دست یابی به این هدف، شاخص های فیزیکی مزیت نسبی تولید به همراه مزیت صادراتی محصولات زراعی و گلخانه ای محاسبه شد. پژوهش از نوع کاربردی و بر پایه مطالعات میدانی بود. داده های لازم برای محاسبه شاخص های مزیت نسبی از طریق پرسشنامه، مصاحبه با کارشناسان واحد تولیدی و گزارش های آماری وزارت جهاد کشاورزی ایران و سازمان فائو بدست آمد. نتایج مطالعه نشان داد که الگوی کشت فعلی واحد تولیدی ورامین دارای مزیت مقیاس، کارآیی و جمعی بوده و از این رو الگوی فعلی کشت باید حفظ شود. تحلیل مزیت نسبی محصولات گلخانه ای در سطح منطقه ای نیز نشان داد که محصولات خیار، فلفل دلمه ای رنگی و گوجه فرنگی دارای مزیت نسبی در سطح استان تهران هستند. شاخص مزیت نسبی صادرات نیز نشان داد که محصولات خیار، فلفل دلمه ای رنگی و گوجه فرنگی گلخانه ای به همراه انواع کلم (برگ، گل و بروکلی) دارای مزیت صادراتی در سطح ملی هستند. بنابراین الگوی بهینه کشت واحد کشاورزی با حفظ الگوی کشت فعلی به همراه افزودن محصولات گلخانه ای دارای مزیت در سطح منطقه ای و محصول کلم دارای مزیت تولید و صادرات در سطح ملی بدست آمد.

آبزی پروری، به عنوان فعالیتی کشاورزی، از رویکردهای اخیر توسعه کشاورزی در مناطق روستایی به شمار می رود که افزون بر جایگاه مهمی که در تولید غذا دارد، نقش بسزایی در اشتغال زایی نیز ایفا می کند. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر آبزی پروری در استخرهای دومنظوره قزل آلا بر معیشت خانوارهای شاغل در این واحدها بود. این تحقیق از نوع مطالعات توصیفی-تحلیلی بوده که به روش پیمایشی انجام شد. داده های مورد نیاز با استفاده از مطالعات کتابخآنهای و روش میدانی با ابزار پرسشنامه جمع آوری شد. جامعه آماری شامل همه سرپرستان خانوارهای دارای استخر دومنظوره در سطح روستاهای استان همدان بوده که تمامی 130 نفر شاغل به صورت تمام شماری مورد مطالعه قرار گرفتند. روایی پرسشنامه با استفاده از دیدگاه صاحب نظران تأیید و به منظور بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاه شد که میزان آن در گویه های سرمایه های پنج گانه و نتایج معیشتی بالاتر از 70/0 و در کل 94/0 بدست آمد. یافته های تحقیق نشان داد که آبزی پروری بر بهبود سرمایه های پنج گانه معیشتی (طبیعی، مالی، فیزیکی، انسانی و اجتماعی) افراد مورد بررسی تأثیر داشته است. بر پایه نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه، سرمایه های مالی، انسانی، طبیعی، و اجتماعی به ترتیب بیشترین اثر را بر سطح معیشت خانوارهای آبزی پرور داشته است. همچنین، یافته ها نشان از وجود رابطه مثبت و معنی دار بین سرمایه های پنج گانه معیشتی با سطح معیشت خانوارهای شاغل در این فعالیت دارد. بنابراین، می-توان دریافت که به منظور ارتقاء و پایداری معیشت جامعه هدف می بایست نگاهی چند جانبه و در عین حال تمام گرایانه داشت.

یکی از مسائل و مشکلات اساسی زندگی تحصیلی افراد و نظام آموزشی هر کشور، مسئله افت تحصیلی و پایین بودن سطح پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان آن کشور است. به طورکلی پیشرفت تحصیلی به عنوان متغیر وابسته تحت تأثیر یک عامل نیست بلکه عوامل متعددی مانند عوامل شناختی و فراشناختی روی آن تأثیر دارند. پژوهش حاضر، با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری به دنبال بررسی اثر مهارت های فراشناختی و خودکارآمدی تحصیلی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان انجام شده است. برای تحقق این هدف با استفاده از جدول مورگان و روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب 120 دانشجوی کشاورزی دانشکده کشاورزی مجتمع آموزش عالی سراوان به پرسش نامه ای متشکل از خرده مقیاس های مهارت های فراشناختی و خودکارآمدی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی، پاسخ دادند. نتایج حاصل از پایایی و روایی ابزارها، حاکی از قابل قبول بودن آنها بود. یافته ها به طورکلی نشان دادند که سازه مهارت های فراشناختی اثر مثبت و معنی داری بر سازه خودکارآمدی تحصیلی دارد. همچنین خودکارآمدی تحصیلی نیز بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان اثر مستقیم و معناداری دارد. اما مهارت های فراشناختی به طور غیرمستقیم بر پیشرفت تحصیلی تأثیر دارد. در ادامه پژوهش نتایج مورد بحث قرار گرفت و پیشنهادهایی جهت افزایش مهارت های فراشناختی و خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان ارائه شد.

افزایش بحران های زیست محیطی، فقر، بیکاری و مهاجرت، توسعه کارآفرینی روستایی را ضروری ساخته است. لذا این پژوهش با هدف واکاوی تعیین کننده های کارآفرینی روستایی و پیشران های توسعه این نوع کارآفرینی انجام شده است. به منظور شناسایی عوامل تعیین کننده کارآفرینی روستایی نسبت به فراتحلیل 34 مقاله منتشر شده تا انتهای سال 1395 اقدام شد. پیشران های توسعه کارآفرینی در مناطق روستایی نیز از طریق مرور ساختار یافته 15 مطالعه انجام شده در حوزه کارآفرینی روستایی شناسایی شدند. یافته ها نشان داد که اندازه اثر سازه های مختلف در شکل گیری کارآفرینی روستایی یکسان نیست. به نحوی که متغیرهای تجربه، شغل والدین، نگرش نسبت به کارآفرینی و ارتباطات درون اجتماعی اندازه اثر بزرگتری داشتند. به منظور توضیح بخشی از ناهمگونی یافته ها از دو متغیر جنسیت و میزان توسعه یافتگی مناطق به عنوان متغیرهای تعدیل گر استفاده شد. یافته ها نشان داد که با در نظر گرفتن نقش متغیرهای تعدیل گر، معنی داری اندازه اثر متغیرها تغییر نخواهد کرد و تنها میزان بزرگی یا کوچکی اثرگذاری متغیرها دست خوش تغییر قرار می گیرد. از سوی دیگر، مرور ساختاریافته مطالعات منتخب نشان داد که سازه های مختلفی به پیش برد اهداف توسعه کارآفرینی روستایی کمک می کنند که مهم ترین آنها توانایی های کارآفرینانه، فرهنگ کارآفرینی، اصلاح یا تدوین قوانین حمایتی و دسترسی به سرمایه است.

هدف از پژوهش حاضر شناخت سازه های مؤثر و روش های تغییر رفتار کشاورزان نسبت به کشاورزی ارگانیک در بین کشاورزان استان بوشهر است. در این تحقیق پیمایشی، 101 کشاورز با روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی از شهرستان های بوشهر، دیّر و جم و ریز به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند. روایی صوری پرسشنامه توسط اساتید دانشگاه و مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی مورد تأیید قرار گرفت. پایایی آن نیز با انجام مطالعه راهنما توسط 30 کشاورز خارج از جامعه آماری انجام شد؛ به طوری که ضرایب آلفای کرونباخ بین 91/0-6/0 به دست آمد. یافته های پژوهش نشان داد که میزان استفاده کشاورزان مورد مطالعه از روش های مبارزه زیستی و همچنین کودهای آلی و سبز، بیش از سایر روش های کشاورزی ارگانیک است. همچنین طبق نتایج الگوی علّی، مؤلفه های سابقه کشاورزی، میزان استفاده و اثربخشی رسانه-های ارتباطی، نگرش به پیامدهای منفی کشاورزی متداول، دانش نسبت به اصول کشاورزی ارگانیک، نگرش به گروه مرجع، نگرش به محیط زیست و سلامتی انسان و نگرش به کشاورزی ارگانیک از عوامل اثرگذار بر میزان به کارگیری فعالیت های کشاورزی ارگانیک توسط کشاورزان مورد مطالعه هستند. در پایان، پیشنهادهایی در راستای توسعه شیوه ارگانیک در منطقه ارائه شده است: انتخاب افراد تحصیل کرده و آموزش به آنان در راستای توسعه شیوه ارگانیک در منطقه، در اختیار قرار دادن عوامل زیربنایی توسعه این شیوه نوین کشاورزی، واگذاری تأمین این عوامل زیربنایی به مراکز خدمات و ترویج کشاورزی، ارتقاء مهارت های علمی و عملی کارشناسان و مروّجان منطقه در زمینه کشاورزی ارگانیک و محصولات سالم.

صنعت زنبورداری یکی از بخش های تولیدی مهم کشاورزی است که با سرمایه ای نسبتاً کم قادر به ایجاد اشتغال زیاد است و مدیریت دانش در این صنعت توسط زنبورداران به همراه اجرای دقیق زنجیره ارزش می تواند نقش مؤثری در شکوفایی هر چه بیشتر این صنعت بازی کند. هدف تحقیق حاضر بررسی تأثیر مدیریت دانش بر زنجیره ارزش در صنعت زنبورداری در استان اردبیل بود. این پژوهش از نوع توصیفی و جامعه موردمطالعه نیز زنبورداران استان اردبیل(3900=N) بودند. نمونه پژوهش با استفاده از فرمول کوکران 345 نفر تعیین شد. ابزار اصلی مورداستفاده در تحقیق حاضر پرسشنامه ای بود که روایی آن ها به وسیله افراد متخصصین و پایایی آن با استناد به ضرایب آلفای کرونباخ، مورد تأیید قرار گرفت. داده های گردآوری شده در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی در نرم افزار SPSS16 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از برازش مدل رگرسیون نشان داد ابعاد مدیریت دانش بر زنجیره ارزش در صنعت زنبورداری تأثیر مثبت و معنا داری دارند. در بین ابعاد مدیریت دانش، بیشترین تأثیر را کسب دانش و کاربرد دانش بر زنجیره ارزش در صنعت زنبورداری دارند. با توجه به مقدار ضریب تعیین (62/0)، مدل از توانایی لازم برای تشریح رفتار متغیر وابسته برخوردار است.