علوم گیاهان زراعی ایران
سال:1399 | دوره:51 | شماره:1 |تعداد مقالات:14

اکسپنسین ها پروتئین های غیر آنزیمی موجود در دیواره سلولی می باشند که عامل اصلی برای طویل شدن سلول محسوب می-شوند. انعطاف پذیری دیواره سلول گیاهی به واسطه اسیدی شدن و فعال شدن اکسپنسین ها تنظیم می گردد. در این تحقیق تأثیر انتقال ژن AtEXPA18 بر ریشه و بذر لاین های توتون تراریخته بررسی شد. برای اثبات تراریختگی گیاهان پس از استخراج RNA، cDNA ساخته شد و با استفاده از آغازگرهای اختصاصی طراحی شده ژن برای AtEXPA18 آزمایش PCR صورت گرفت. بذور در محیط کشت انتخابیMS حاوی کانامایسین کشت شدند. گیاهچه های تراریخته در محیط کشت حاوی کانامایسین به خوبی رشد کردند ولی گیاهچه های غیر تراریخته سفید شدند و از بین رفتند. سپس گروهی از این گیاهان تراریخته به گلخانه و گروهی به منظور بررسی صفات مورفولوژیک ریشه به گلدان های حاوی محلول غذایی هوگلند منتقل شدند. بررسی های گلخانه ای نشان داد گیاهان تراریخته نسبت به گیاهان غیرتراریخته در صفت هایی از جمله وزن بذر، وزن کپسول و وزن صد دانه بهتر عمل کردند. گیاهان تراریخته رشد کرده در هوگلند نسبت به گیاهان غیرتراریخته در صفت های وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، و ارتفاع ریشه بهتر بودند. به صورت کلی لاین تراریخته L4 بهترین عملکرد را در بین لاین های تراریخته از خود نشان داد.

این تحقیق، در دو سال زراعی 1393 و 1394، در مزرعه مؤسسه تحقیقات برنج کشور به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور، مقدار کود نیتروژن (40، 80، 120 و 160 کیلوگرم در هکتار) و شیوه تقسیط آن (در چهار سطح T1: مصرف 50% نیتروژن به صورت پایه+ 50% در زمان پنجه زنی، T2: % 33/33 ابتدای نشاکاری+ % 33/33 مرحله پنجه زنی+ % 33/33 مرحله ظهور خوشه آغازین، T3: % 25 ابتدای نشاکاری+% 5/37 مرحله پنجه زنی+ % 5/37 مرحله ظهور خوشه آغازین، T4: 25% ابتدای نشاکاری+ 25% مرحله پنجه زنی+ 50% مرحله ظهور خوشه آغازین)، در سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد، اثر تیمارهای به کاررفته بر کلیه صفات مورد بررسی در برگ پرچم، معنی دار بود. همچنین اثر متقابل فاکتورها بر شاخص کلروفیل برگ پرچم، زیستتوده گیاه و عملکرد دانه، معنی دار بود. بیشترین شاخص کلروفیل برگ پرچم (9/35) در مصرف 160 کیلوگرم نیتروژن در هکتار طی سطح چهارم تقسیط (T4)، به دست آمد. کمترین عملکرد دانه (5490 کیلوگرم در هکتار)، در سطح اول تقسیط (T1) با مصرف مقدار 40 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، حاصل شد. با توجه به نتایج به دست آمده برای حصول خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی مطلوب پرچم و عملکرد بالاتر در رقم شیرودی برنج، مصرف 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در سطح سوم (T3) و سطح چهارم (T4) تقسیط توصیه می گردد.

به منظور بررسی توان ذخیره سازی و انتقال مجدد ماده خشک ساقه سه رقم گندم زراعی تحت رژیم های مختلف رطوبتی، پژوهشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 94-1393 در مزرعه آموزشی-پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، اجرا شد. تیمارهای این آزمایش، شامل سه رقم گندم زراعی (پیشتاز، سیوند و پارسی) و 12 سطح رطوبتی به صورت ترکیبی (70، 90، 110 و 130 میلی متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A در مرحله قبل از گلدهی (مرحله 30 تا 60 زادوکس) و سطوح 90، 110 و 130 میلی متر تبخیر تجمعی در مرحله پس از گلدهی از 60 تا 93 مراحل زادوکس) بود. نتایج نشان داد که بیشترین میزان ذخیره سازی ماده خشک ساقه مربوط به رقم پارسی (1046 میلی گرم در ساقه) و تیمار 70 میلی متر تبخیر در مرحله قبل از گلدهی و 90 میلی متر تبخیر در مرحله بعد از گلدهی (T79) با 1070 میلی گرم در ساقه بود. با این حال، ارقام تحت رژیم های مختلف رطوبتی از نظر صفات انتقال مجدد و کارایی انتقال مجدد واکنش متفاوتی نشان دادند؛ به گونه ای که رقم پیشتاز تحت تیمار 130 میلی متر تبخیرتجمعی در مرحله قبل و بعد از گلدهی (T1313)، بیشترین میزان انتقال مجدد و کارایی انتقال مجدد را به ترتیب با میانگین 476 میلی گرم در ساقه و 56 درصد داشت و از این نظر، میانگره های زیرین (حدفاصل سطح خاک تا ابتدای میانگره ماقبل آخر)، بیشترین میزان انتقال مجدد ماده خشک (195 میلی گرم در ساقه در تیمار T1313 را نسبت به دو میانگره دیگر (پدانکل و پنالتیمیت) داشتند. در همین تیمار (T1313)، رقم پارسی (با وجود بالاترین میزان ذخیره سازی ماده خشک ساقه) کمترین میزان انتقال مجدد و کارایی انتقال مجدد را (به ترتیب با میانگین 427 میلی گرم در ساقه و 45 درصد) نسبت به دو رقم دیگر داشت. رقم پیشتاز با توان بالا در انتقال مجدد ماده خشک ساقه، بیشترین میزان عملکرد دانه (6850 کیلوگرم در هکتار) را نیز به خود اختصاص داد، که می تواند در شرایط تنش خشکی بسیار حائز اهمیت باشد.

به منظور بررسی اثر کشت مخلوط افزایشی لگوم و غله (جو رقم آبیدر و ماشک برگ درشت) بر شاخص های اکولوژیک تنوع گونه ای و غالبیت علف های هرز، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان، در دو سال زراعی 95-1393، به-صورت فاکتوریل چهار در پنج و با سه تکرار، در یک مکان و به صورت دیم اجرا شد. تیمارهای کشت مخلوط، تعداد و وزن خشک کل علف های هرز را به طور معنی داری نسبت به تک کشتی کاهش دادند. بهترین تیمارها در سال اول و دوم از جهت کنترل علف های هرز به ترتیب یک بار وجین و نسبت های بذری 70: 100 (جو: ماشک) و 100: 100 و دوبار وجین × 70: 100 بود. همچنین اثر متقابل سه فاکتور مورد مطالعه (سال، علف هرز و کشت مخلوط)، بیانگر سهم به سزای ترکیب 40: 100 و 70: 100 به همراه یک بار وجین در کاهش وزن خشک علف های هرز بود (در سال اول به ترتیب برابر 98/17 و 16/17 گرم در متر مربع). این اثر متقابل در سال دوم نیز کم ترین وزن خشک علف هرز را داشت (82/20 و 20 گرم). کم ترین غنای گونه ای نیز به تیمارهای یک بار و دوبار وجین و عدم وجین با نسبت بذری 100: 100 تعلق داشت. همچنین تیمارهای بالا در سال اول، بیش از سال دوم غالبیت علف های هرز را نشان دادند.

توسعة گیاهان زراعی با صفات مطلوب ریشه ای، آن ها را قادر می سازد تا در خاکهای شور و دارای محدودیت آبی، عملکرد بالاتری داشته باشند. هدف از اجرای این مطالعه، تعیین سطوح مورد نظر پتانسیل آب خاک، به منظور دستیابی به واکنش های رشدی ریشه و شناسایی تفاوت ژنوتیپی از نظر طول ریشه اصلی و انشعابات ریشه در پاسخ به تنش خشکی بود. در این پژوهش، سه آزمایش گلخانه ای جداگانه با استفاده از لوله های پی وی سی (قطر 5/10 سانتی متر و طول 50 سانتی متر)، در مرحله رویشی گندم، به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تنش خشکی در پتانسیل آب خاک 7-تا 8-مگاپاسکال، به عنوان پتانسیل مناسب برای ایجاد پاسخ رشدی معنی دار ریشه تعیین شد. بین ارقام گندم از نظر واکنش رشدی ریشه به تنش خشکی، تفاوت معنی داری مشاهده شد. خشکی سبب کاهش رشد سیستم ریشه ای همه ارقام از جمله طول ریشه های اصلی، طول دو ریشه بلندتر، تعداد ریشه اصلی و فاصله اولین انشعاب تا نوک ریشه، به ترتیب به میزان 19، 21، 37 و 46 درصد در مقایسه با شاهد شد. کاهش مقادیر صفات رشدی ریشه برای ارقام متحمل به خشکی در مقایسه با ارقام حساس، کمتر بود. تفاوت ژنوتیپی در پاسخ رشدی ریشه به تنش خشکی در ارقام گندم، بیانگر وجود فرصت های مناسب برای بهبود تحمل به خشکی از طریق به نژادی گیاهی است.

آفتابگردان (Helianthus annuus L. ) گیاهی است از خانواده کلاهپرک سانان که بیشتر برای استحصال روغن خوراکی کشت می-شود. قارچ اسکلروتینیا (Sclerotinia sclerotiorum) یکی از بیمارگرهایی با پراکندگی وسیع در مزارع آفتابگردان است که در صورت فراهم بودن شرایط محیطی مناسب، باعث از بین رفتن کل محصول می شود. استفاده از ژنوتیپ های مقاوم به بیماری، یکی از اقتصادی ترین روش های کنترل آن است. در این مطالعه، بیان ژن های PDF1. 2(ژن دفاعی)، HaZFHD (فاکتور رونویسی) و HaPP2C (موثر در مسیر انتقال پیام دفاعی) در ژنوتیپ های 8A*/LC1064C (جزئی مقاوم) و SDR19 (حساس) آفتابگردان، بعد از آلودگی با جدایه ی (A37) قارچ عامل بیماری، با تکنیک PCR در زمان واقعی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که پس از مایه زنی با قارچ، بیان این ژن ها در ژنوتیپ جزئی مقاوم (8A*/LC1064C)، زودتر از ژنوتیپ حساس (SDR19) افزایش یافته است. افزایش نرخ بیان ژ ن های مورد بررسی در لاین جزئی مقاوم، احتمالا حاکی از نقش موثر آن ها در مقاومت جزئی آفتابگردان به قارچ عامل بیماری پوسیدگی یقه ساقه است. نتایج این پژوهش می تواند در برنامه های به-نژادی آفتابگردان برای تولید ارقام مقاوم به بیماری اسکلروتینیا مفید واقع شود.

شناخت زیست شناسی جوانه زنی گیاه چوچاق (Eryngium caeruleum)، امکان پیش بینی سطح خواب و جوانه زنی بذر در شرایط مختلف در طول فصل را فراهم می نماید. این آزمایش، با هدف مطالعه میزان خواب بذر و پاسخ پارامترهای دمایی جوانه زنی گیاه چوچاق، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار، در آزمایشگاه گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل سه سطح اسیدجیبرلیک (صفر، 250 و 500 میلی-گرم در لیتر)، شش زمان سرمادهی (یک، سه، پنج، 10، 15 و 30 روز) و هفت سطح دمایی (پنج، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتی گراد) بودند. پارامترهای جوانه زنی با استفاده از مدل دوتکه ای و تحت تأثیر سطوح مختلف اسیدجیبرلیک و سرمادهی به دست آمدند. نتایج این آزمایش نشان داد که در تیمار 15روز سرمادهی ×500 میلی گرم در لیتر اسید جیبرلیک که بهترین تیمار برای کاهش سطح خواب بود، دماهای کاردینال جوانه زنی شامل دمای پایه، مطلوب و سقف، به ترتیب 81/1، 31/22 و 10/34 درجه سانتی گراد به دست آمد. افزایش زمان سرمادهی و غلظت اسیدجیبرلیک از صفر به 250 میلی گرم در لیتر، دمای پایه را کاهش داد، دمای مطلوب را افزایش داد و دمای سقف جوانه زنی چوچاق را ابتدا افزایش و سپس کاهش داد.

به منظور بررسی اثرات کاربرد میکوریزا و پرایمینگ بذر بر روی عملکرد و اجزای عملکرد ذرت هیبرید سینگل کراس704 در خاک شور، آزمایش تجزیه مرکب به صورت فاکتوریل دو عاملی، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار، طی دو سال 1393 و 1394 در دو مکان شور (EC=7dS/m) و غیرشور (EC=2/5dS/m) در شمال شرقی خوزستان اجرا شد. اولین عامل، تلقیح و عدم تلقیح میکوریزا (Glomus mossea L. ) و دومین عامل، پرایمینگ با محلول NaCl، اسید سالیسیلیک، آب معمولی و عدم پرایمینگ بودند. نتایج نشان داد که تیمارهای تلقیح با میکوریزا و پرایمینگ، اثرات معنی داری روی تمامی صفات، در هر دو مکان و طی دو سال نشان دادند. در محیط شور، بیشترین افزایش، در تیمار پرایمینگ با اسید سالیسیلیک به دست آمد که باعث افزایش تعداد دانه در بلال (1/30 درصد)، وزن هزار دانه (1/11 درصد) و عملکرد دانه (6/44 درصد) نسبت به شاهد شده بود. در محیط شور، تلقیح با میکوریزا باعث افزایش تعداد دانه در بلال (17 درصد)، وزن هزار دانه (4/3 درصد) و عملکرد دانه (9/20 درصد) نسبت به شاهد شد. همچنین متقابل پرایمینگ بذر و تلقیح با میکوریزا، باعث افزایش تمامی صفات شد و بیشترین افزایش، در تیمار پرایمینگ با اسید سالیسیلیک و تلقیح با میکوریزا بدست آمد که باعث افزایش درصد کلونیزاسیون(5/93 درصد)، تعداد دانه در بلال (8/36 درصد)، وزن هزار دانه (2/16 درصد) و عملکرد دانه (9/58 درصد) نسبت به شاهد شد.

به منظور بررسی تاثیر سیستم های تغذیه ای آلی، شیمیایی و زیستی بر عملکرد و کیفیت علوفه سه لاین خلر (Lathyrus sativus L. ) به عنوان یکی از لگوم های سردسیری، آزمایشی در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، در سال زراعی 96-1395 به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اول، سه لاین خلر شامل L1 (Sel. B/222)، L2 (Sel. B/111) و L3 (Sel. 290)) و عامل دوم، چهار سیستم تغذیه ای شامل بدون کود (F0)، 100% شیمیایی (F1)، 100% دامی (F2) و 75% دامی+ 25% نیتروکسین (F3) بود. نتایج نشان داد که لاین L1 (Sel. B/222) در تیمار 100% شیمیایی، بیشترین عملکرد علوفه تر (kg. ha-1 8/20145) را داشت و در تیمار تغذیه تلفیقی(75% دامی+ 25% نیتروکسین)، بیشترین عملکرد علوفه خشک (kg. ha-1 3/3005 ) را تولید کرد. سیستم تغذیه ای 75% دامی+ 25% نیتروکسین، با داشتن بیشترین درصد ماده خشک قابل هضم، بالاترین درصد پروتئین و کمترین درصد دیواره سلولی به غیر از همی سلولز، از لحاظ کیفیت علوفه بر سایر تیمارها برتری داشت. لاین L1(Sel. B/222) بیشترین درصد ماده خشک قابل هضم و کمترین درصد دیواره سلولی به غیر از همی سلولز را به خود اختصاص داد و لاین L3(Sel. 290)، فقط از نظر درصد پروتئین برتر بود. کمترین درصد فیبر خام علوفه خلر در برهمکنش لاین L3(Sel. 290) و سیستم تغذیه تلفیقی 75% کود دامی+ 25% نیتروکسین حاصل شد. در مجموع می توان تیمار L1F3( لاینL1) با سیستم تغذیه ا ی تلفیقی 75% کود دامی+ 25% نیتروکسین که جایگزین مناسبی برای کود شیمیایی و گامی بسوی تحقق اهداف کشاورزی پایدار می باشد را برای تولید بیشترین علوفه مرغوب از خلر معرفی کرد.

تنش شوری، یکی از مشکلات رو به رشد شالیزارهای استان مازندران است. جهت دستیابی به لاین های کیفی برنج با قابلیت کشت در اراضی مستعد شوری، بذرهای ارقام طارم محلی، حسنی و عنبربو با دزهای 200، 250 و 300 گری اشعه گاما پرتوتابی شدند. با کشت بذرهای پرتوتابی شده در سال 1390، تعداد 22000 خوشه انتخاب شدند. در سال 1391، تمامی این خوشه ها به تفکیک دُز و رقم، در زمینی با شوری خاک بین چهار تا شش دسی زیمنس، به تعداد 10 الی 15 بوته برای هر موتانت، نشاکاری شدند. گزینش از بین لاین های جهش یافته نسل دوم (M2) ارقام طارم محلی، حسنی و عنبربو و بر اساس عملکرد دانه، زود رسی، تیپ خوشه و ارتفاع بوته انجام شد و تعداد 432 بوته انتخاب شدند. در سال سوم، 134 لاین جهش یافته نسل سوم بر اساس ارزیابی مزرعه ای انتخاب شدند (M3). 134 خوشه انتخابی همراه با شاهدها، در یک قطعه زمین شور (پنج تا هشت دسی زیمنس بر متر) در قالب طرح آگمنت (حجیم شده) در منطقه جویبار کشت شدند. در مرحله گلدهی، صفات ارتفاع بوته، تعداد خوشه در کپه و تعداد روز تا 50% گلدهی، ثبت شدند و در مرحله رسیدن، با برداشت ده خوشه به طور تصادفی، اجزای عملکرد اندازه گیری شد و در نتیجه، 30 لاین جهش یافته بر اساس صفات زراعی و عملکرد دانه انتخاب شدند. خوشه های انتخابی در سال 1394 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. دو لاین 3214 و 3215، بیشترین عملکرد را در شرایط شوری داشتند. از 15 لاین جهش یافته نیز در حد یک تا چند خوشه برداشت شد.

این پژوهش با هدف ارزیابی پیش بینی عملکرد علوفه یونجه، بر پایه برخی پارامترهای اقلیمی، خاکی و شاخص های پوشش گیاهی (PVI)، حاصل از سنجنده Sentinel-2 مربوط به شهرستان سرایان در تیرماه 1397 انجام شد. داده های زمینی عملکرد یونجه از 52 نقطه (شامل 10 نقاط آزمایشی) جمع آوری شدند. سپس جهت پیش بینی عملکرد یونجه طی دو برداشت متوالی، از رگرسیون خطی چند متغیره به روش گام به گام استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که نقشه عملکرد یونجه طی هر دو چین، با مؤلفه های میانگین بارندگی، کلاس خاک و شاخص PVI در سطح احتمال یک درصد ارتباط معنی داری داشت. نتایج حاصل از اعتبار سنجی مدل، مقادیر R2، RMSE و GMER را به ترتیب معادل 82/0، 88/0 و 91/0نشان داد که بیانگر انطباق بالای مدل تخمینی عملکرد با عملکرد واقعی یونجه بود. همچنین نتایج آزمون کای اسکوئر (P= 0. 99)، عدم تفاوت معنی دار بین مقادیر واقعی و تخمینی عملکرد یونجه طی دو چین را نشان داد. بنابراین، به دلیل اعتبار بالای داده های مشاهداتی زمینی و داده-های اقلیمی در منطقه جهت ارائه الگوی بهره برداری مناسب گیاهان علوفه ای، می توان از این متغییر ها استفاده نمود.

به منظور بررسی تاثیر مواد ضد تعرق بر خصوصیات فیزیولوژیکی گندم مانند میزان فتوسنتز و کلروفیل کل (کلروفیل a و (b، درصد پروتئین دانه، میزان عملکرد دانه، میزان تعرق و کارآیی مصرف آب فتوسنتزی، آزمایشی بصورت اسپلیت پلات فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در سال 95-1394، در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب استان آذربایجان غربی انجام شد. عامل آبیاری شامل قطع آبیاری از مرحله ظهور سنبله، قطع آبیاری از مرحله گلدهی(ظهور پرچم) و آبیاری کامل در کرت های اصلی بود وکرت های فرعی شامل تیمار هایمحلول پاشی با مواد ضد تعرق (پرومترین، کائولین، تماترم، کیتوسان و شاهد) و دو رقم گندم (زرین و میهن) بودند. نتایج نشان داد که تیمار پرومترین در مرحله قطع آبیاری در گلدهی نسبت به شاهد، دو میکرومول دی اکسید کربن بر متر مربع در ثانیه فتوسنتز هر دو رقم را افزایش داد. بیشترین میزان کلروفیل کل (69/4 میکروگرم بر گرم وزن تر)، بهمحلول پاشی کیتوسان در شرایط قطع آبیاری در مرحله ظهور سنبله و بیشترین میزان کلروفیل a، به تیمار کیتوسان (42/2 میکرو گرم بر گرم وزن تر) تعلق داشت. محلول پاشی کیتوسان در رقم زرین و همچنین در مرحله قطع آبیاری در مرحله ظهور سنبله، بیشترین میزان کلروفیل b را دارا بود. تیمار کیتوسان، بیشترین میزان پروتئین دانه را در مرحله قطع آبیاری در گلدهی (27/12 میلی گرم بر گرم وزن خشک) داشت و نسبت در رقم میهن به شاهد، موجب افزایش عملکرد دانه به میزان 868 کیلوگرم در هکتار شد. کمترین میزان تعرق در مرحله قطع آبیاری در ظهور سنبله به دست آمد (83/3 میلی مول آب بر متر مربع در ثانیه). نتایج نشان داد که تاثیرات، بسته به زمان اعمال تنش و نوع رقم می تواند متغیر باشد و استفاده از مواد ضد تعرق، به ویژه کیتوسان می توانند موجب بهبود خصوصیات فتوسنتزی گندم میهن و عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی شود.

در مناطق معتدلی همچون ایران، تحمل به تنش یخ زدگی، یکی از عوامل موفقیت گیاهان در کشت پاییزه است. بنابراین ارزیابی تحمل به تنش یخ زدگی گیاهان زراعی و علف های هرز رایج آن ها، ضمن دستیابی به اطلاعاتی در خصوص توان رقابتی آن ها در این شرایط، سبب کسب اطلاعات مناسبی درزمینه مدیریت علف های هرز خواهد شد. به همین منظور، آزمایشی در پاییز سال 1396 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. گندم رقم پیشگام و توده بومی قزل خوشه و علف های هرز جودره و چاودار وحشی، گیاهان مورد مطالعه بودند که در شرایط طبیعی، تا مرحله دو برگ حقیقی رشد یافتند و سپس در معرض دماهای مورد نظر (دماهای مثبت چهار، صفر، منفی چهار، منفی هشت، 12-، 16-و 20-درجه سانتی گراد) قرار گرفتند. نتایج نشان داد که درصد نشت الکترولیت ها با کاهش دما از منفی هشت درجه سانتی گراد شروع به افزایش کرد و در دمای 20-درجه سانتی گراد به حداکثر میزان خود رسید. درحالی که تمام گیاهان تا دمای 12-درجه سانتی گراد، بقای 100 درصدی خود را حفظ کردند، بقای جودره در این دما، 36 درصد کاهش یافت. میزان بالای LT50suجودره و در نتیجه کاهش سریع-تر بقای این گیاه، حساسیت بیشتر این گیاه به دماهای یخ زدگی را نسبت به سایر گیاهان تأیید کرد. در دمای 12-درجه سانتی گراد، علف هرز جودره با کاهش وزن خشک بیشتری در مقایسه با سایر گیاهان مواجه شد که با توجه به RDMT50بالا، حساسیت بیشتر این گیاه به دماهای یخ زدگی را نشان داد، درحالی که چاودار وحشی به همراه گندم (رقم پیشگام و توده قزل خوشه)، RDMT50کمتری داشتند و این موضوع نشان دهنده توان بالای رقابتی چاودار وحشی در شرایط تنش یخ زدگی بود. بین درصد نشت الکترولیت ها و درصد بقاء و همچنین درصد بقاء و LT50su، همبستگی منفی و معنی داری (به ترتیب *93/0-r= و **99/0-r=) مشاهده شد؛ بنابراین و بر اساس نتایج آزمایش حاضر، اولویت مدیریت علف های هرز در مناطقی با شرایط اقلیمی سرد، با چاودار وحشی است.

به منظور تعیین صفات موثر بر عملکرد روغن و پروتئین و انتخاب ارقام مناسب کنجد در شرایط تلقیح و عدم تلقیح با قارچ های میکوریزا و سطوح مختلف آبیاری، آزمایشی به صورت فاکتوریل-اسپلیت پلات با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه ساعتلوی ارومیه در سال زراعی 1394 و 1395 اجرا شد. کرت های اصلی شامل ترکیب عامل A یعنی سه سطح مختلف آبیاری (آبیاری نرمال: آبیاری بعد از 70 میلیمتر تبخیر و تعرق گیاه یا ETc، تنش ملایم: آبیاری بعد از 90 میلیمتر ETc و تنش شدید: آبیاری بعد از 110 میلیمتر ETc) و عامل B یعنی سه سطح تلقیح با قارچ میکوریزا Glomus mosseae، تلقیح با قارچ میکوریزا Glomus intraradices و عدم تلقیح بودند. کرت های فرعی در برگیرنده عامل C شامل ارقام تجاری کنجد بود. در تجزیه رگرسیون گام به گام، با در نظر گرفتن جداگانه عملکرد روغن و پروتئین به عنوان متغیرهای پاسخ، علاوه بر عملکرد دانه و درصد روغن و درصد پروتئین، صفات متفاوتی در شرایط مختلف میکوریزا و تنش رطوبتی وارد مدل شدند. در تجزیه مسیر (صفات وارد شده در مدل شامل عملکرد دانه، درصد روغن، تعداد دانه در مترمربع، درصد پروتئین، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، عملکرد بیولوژیک، عملکرد پروتئین، وزن 1000 دانه، عملکرد روغن، تعداد شاخه فرعی، ارتفاع بوته، قطر ساقه و درصد کلونیزاسیون ریشه بودند)، در شرایط مختلف آزمایش، بیشترین اثر مستقیم بر عملکرد روغن و پروتئین، به ترتیب از درصد روغن و درصد پروتئین به دست آمد. بر اساس نتایج تجزیه خوشه ای به روش وارد، ارقام داراب دو و داراب 14 برای کشت در شرایط مختلف مناسب به نظر می رسید. همچنین دو صفت عملکرد دانه و درصد روغن برای رسیدن به عملکرد روغن بالا و دو صفت عملکرد دانه و درصد پروتئین به عنوان شاخص های گزینشی برای رسیدن به عملکرد پروتئین بالا مناسب به نظر می رسند.