علوم گیاهان زراعی ایران
سال:1399 | دوره:51 | شماره:3 |تعداد مقالات:16

در این مطالعه، پاسخ های ترانسکریپتوم دو ژنوتیپ نخود متحمل (Sel96th11439) و حساس ILC533)) به تنش سرمای کوتاه مدت (چهار درجه سانتی گراد پس از 24 ساعت)، به کمک روش RNA-seq بررسی شد. تحت تنش سرما، محتوی پراکسید هیدروژن، پراکسیداسیون چربی های غشا و نشت الکترولیتی غشا در گیاهان حساس در مقایسه با گیاهان متحمل، به-طور معنی داری افزایش یافت. در ژنوتیپ متحمل در مقایسه با گیاهان شاهد (بدون تنش سرما)، 526 ژن، تغییر بیان معنی-دار نشان دادند، به طوری که 261 و 265 ژن، به ترتیب افزایش و کاهش بیان معنی دار داشتند. در ژنوتیپ حساس در مقایسه با گیاهان شاهد (بدون تنش سرما)، 901 ژن تغییر بیان معنی دار نشان دادند که 295 و 606 ژن، به ترتیب افزایش و کاهش بیان معنی دار داشتند. نتایج نشان داد که ژن های دارای بیان کاهشی، فراوانی بیشتری در مقایسه با ژن های دارای بیان افزایشی در هر دو ژنوتیپ داشتند. همچنین تعداد ژن های دارای بیان کاهشی ژنوتیپ حساس، 3/2 برابر در مقایسه با ژنوتیپ متحمل بود. بیان 216 ژن در ژنوتیپ متحمل افزایش یافت در حالی که این ژن ها در ژنوتیپ حساس کاهش بیان داشتند که تقریباً 15 درصد آن ها، ژن های فاکتور رونویسی بودند. بر اساس الگوهای رونوشت شناسایی شده، بیان ژن های مسیر سنتز برخی متابولیت ها در ژنوتیپ متحمل، افزایش و در ژنوتیپ حساس، کاهش یافت. تحت تنش سرما، 31 ژن در ژنوتیپ حساس افزایش و در ژنوتیپ متحمل کاهش بیان نشان دادند که ژن های مولد هیستون ها، تقریباً 10 درصد این ژن ها بودند. نتایج این مطالعه بیانگر نقش تعیین کننده پاسخ های زودهنگام، به خصوص فاکتورهای رونویسی و تغییرات اپی ژنتیکی در تحمل به تنش سرما در نخود بود.

به منظور بررسی اثر شیوه های کاربرد کودهای فسفات و سولفات روی بر عملکرد و اجزای عملکرد، درصد پروتئین، فسفر و روی دانه یک رقم لوبیای تلقیح شده با Rhizobium leguminosarum در سطوح مختلف کود نیتروژن آغازگر، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار، در سال زراعی 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینا انجام شد. در این آزمایش، سه عامل مقدار کود نیتروژن آغازگر (صفر، 30 و 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و شیوه مصرف سولفات روی (خاک پخش و محلول پاشی) و فسفات (خاک پخش و نواری) در نظر گرفته شد. بیش ترین تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، عملکرد دانه و عملکرد زیستی لوبیا، از تیمار 30 کیلوگرم نیتروژن + فسفر نواری + محلول پاشی روی، به ترتیب به میزان 25/14، 98/4، 3180 و 10197 کیلوگرم در هکتار به دست آمد که نسبت به تیمار شاهد (خاک پخش کودهای فسفات و سولفات روی + عدم مصرف نیتروژن)، به ترتیب 90، 81، 88 و 34/95 درصد افزایش داشتند. مصرف نواری کود فسفر در دو سطح صفر و 30 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن آغازگر، موجب افزایش پروتئین دانه، به ترتیب به میزان 6/23 و 7/20 درصد شد و غلظت فسفر دانه را نیز 34 درصد بالا برد. محلول پاشی سولفات روی نیز پروتئین و غلظت روی دانه را نسبت به کاربرد خاک پخش آن، به ترتیب 16 و 13 درصد افزایش داد. بر اساس نتایج به دست آمده، مصرف 30 کیلوگرم در هکتار نیتروژن آغازگر به همراه کاربرد همزمان فسفر نواری و محلول پاشی روی، تیمار مناسبی در بهبود کمیت و کیفیت دانه لوبیا می باشد.

به منظور تسهیل در امر گزینش ژنوتیپ های جدید، ارزیابی تنوع و تحلیل روابط بین صفات موثر بر عملکرد دانه برنج در جمعیت های 2F حاصل از تلاقی رقم عنبربو به عنوان والد مادری با ارقام پاکوتاه و پرمحصول شفق و نجفی به عنوان والد پدری، 450 ژنوتیپ (240 ژنوتیپ از تلاقی عنبربو ×نجفی و تعداد210 ژنوتیپ از تلاقی عنبربو ×شفق)، همراه با ژنوتیپ های والدی در گلخانه کاشته شدند و عملکرد دانه به همراه 16 صفت مختلف زراعی دیگر بررسی شد. با مقایسه آماره های توصیفی برآورد شده از ژنوتیپ های والدی و نتاج F2حاصل از آن ها، تفکیک متجاوز برای صفات مختلف برآود شد. همبستگی ساده صفات وزن خشک خوشه، تعداد دانه در بوته، عملکرد بیولوژیک، تعداد پنجه بارور، تعداد دانه در خوشه، شاخص برداشت، وزن صد دانه، ارتفاع، طول خوشه و طول پدانکل با عملکرد دانه مثبت و معنی دار بود. به منظور گزینش صفات توجیه کننده عملکرد دانه، تجزیه رگرسیون گام به گام انجام شد و صفات وزن خشک خوشه، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، تعداد دانه در خوشه، فاصله گره اول تا گره دوم ساقه و فاصله طوقه تا اولین گره، به عنوان موثرترین صفات بر عملکرد دانه وارد مدل شدند. تجزیه ضریب مسیر نشان داد که بیشترین اثرات مستقیم و مثبت، به ترتیب به صفات تعداد دانه در بوته (834/0)، وزن صد دانه (348/0) و وزن خشک خوشه (122/0) تعلق داشت. در این تحقیق، صفات تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه و وزن خشک خوشه که به عنوان شاخص های انتخاب برای بهبود عملکرد دانه در برنج شناسایی شدند، به منظور استفاده در پروژه های اصلاحی برنج توصیه می شوند. با توجه به تنوع فنوتیپی ایجاد شده در بین نتاج 2F برای صفات مختلف (دامنه تغییرات و ضریب تغییرات بالا) در این تحقیق و بکارگیری تفکیک یافته های مطلوب در برنامه های به نژادی، می توان در نسل های بعد به ارقامی با خصوصیات مورد نظر و افزایش عملکرد دست یافت.

تحقیق حاضر به منظور بررسی برخی تفاوت های صفات کیفی و عملکرد علوفه چهار گونه شبدر، در رژیم های مختلف آبیاری در شرایط مدیریتی پرنهاده در سال 1394 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران اجرا شد. آزمایش به صورت کرت های یک بار خرد شده و در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد و تیمارهای آزمایش شامل چهار گونه شبدر قرمز، لاکی، ایرانی و برسیم و رژیم آبیاری در سه سطح آبیاری مطلوب، کم آبیاری متوسط و کم آبیاری شدید از روش افزایش فواصل آبیاری به وسیله دستگاه انعکاس سنجی زمانی بود. نتایج نشان داد که در سطح کم آبیاری شدید، محتوی کربوهیدرات های محلول، بیشترین میزان را نسبت به سایر سطوح آبیاری به خود اختصاص داد درحالی که در سایر صفات کیفی، سطح تنش شدید، کمترین میزان را نسبت به سایر سطوح داشت. در سطح کم آبیاری متوسط نیز میزان تمامی صفات کیفی، حد فاصل بین سطوح آبیاری مطلوب و کم-آبیاری شدید بود. گونه لاکی نسبت به گونه های دیگر در صفات کیفی برتری داشت. گونه لاکی در سطح آبیاری مطلوب و کم آبیاری متوسط، بالاترین عملکرد علوفه خشک را به ترتیب به میزان 16/5517 و 36/2681 کیلوگرم را به خود اختصاص داد؛ بنابراین در شرایط آبیاری مطلوب و کم آبیاری متوسط، کشت گونه لاکی جهت حصول بالاترین عملکرد کمی علوفه مورد توصیه می باشد. همچنین گونه ایرانی در سطح کم آبیاری شدید، بیشترین عملکرد کمی به میزان 31/1814 کیلوگرم را داشت؛ بنابراین در شرایط خشکی و کم-آبیاری شدید، برای رسیدن به عملکرد علوفه بالاتر، کشت این گونه پیشنهاد می شود.

به منظور بررسی تأثیر شرایط طبیعی دمای بالا همزمان با محلول پاشی اسیدسالیسیلیک بر ظرفیت فتوسنتزی و عملکرد گلرنگ زراعی، آزمایشی مزرعه ای به صورت اسپلیت فاکتوریل، در سال زراعی 97-1396در دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل سه تیمار دمایی (شاهد، تنش دمایی ملایم و شدید) در کرت های اصلی، محلول پاشی اسیدسالسیلیک در سه سطح (شاهد، 200 و 400 میلی مولار) و ارقام گلرنگ (صفه، پرنیان، گلدشت و فرامان) در کرت های فرعی بودند. نتایج نشان داد که در شرایط شاهد دمایی با محلول پاشی اسیدسالیسیلیک، صفات مهم عملکرد دانه، سرعت فتوسنتز و شدت تعرق، برتری معنی داری نسبت به تیمارهای تنش در ارقام نشان داد. در شرایط تنش گرمایی ملایم، محلول پاشی توانست اثر کاهشی دما را بر صفات گفته شده کنترل نماید و اختلاف معنی داری بین دو غلظت محلول پاشی وجود نداشت. با افزایش تنش دمایی، تفاوت بین ارقام و غلظت های محلول پاشی آشکار شد، به طوری که در تیمار تنش شدید، دو رقم گلدشت و فرامان، دارای ثبات، پایداری فتوسنتز و رشد بیشتری بودند. سرعت فتوسنتز در تمام ارقام، همبستگی مثبت و بالایی با عملکرد داشت. با توجه به روند تغییرات فیزیولوژیکی و عملکرد گلرنگ در پاسخ به افزایش دمای محیط و تحمل نسبی تنش شدید دمایی، محلول پاشی اسیدسالیسیلیک در شرایط تنش دمای بالا جهت تکمیل مراحل رشدی و بروز پتانسیل عملکرد در ارقام گلدشت و فرامان، موثرتر بود.

به منظور بررسی نسبت های مختلف کشت مخلوط سیاهدانه و شنبلیله بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن در شرایط کنترل و عدم کنترل علف هرز، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان در سال زراعی 1394 اجرا شد. تیمارها شامل ترکیب نسبت های کشت مخلوط (کشت خالص سیاهدانه، کشت خالص شنبلیله، 25% سیاهدانه + 75% شنبلیله، 50% سیاهدانه + 50% شنبلیله و 75% سیاهدانه + 25% شنبلیله) و مدیریت علف های هرز (کنترل و عدم کنترل) بودند. نتایج نشان داد که در کشت خالص، هر دو گیاه عملکرد بهتری داشتند، درحالی که ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و درصد روغن در الگوهای کشت مخلوط بیشتر بودند. الگوهای کشت مخلوط نسبت به کشت خالص، دارای مزیت نسبی بودند و در همه نسبت های کشت مخلوط، مجموع عملکرد نسبی بیشتر از یک بود. کشت مخلوط 25% سیاهدانه + 75% شنبلیله در شرایط کنترل علف های هرز بیشترین مجموع عملکرد نسبی (55/1) را داشت. کنترل علف های هرز در الگوهای کشت مخلوط بهتر بود، به طوری که تعداد و وزن خشک علف های هرز در کشت مخلوط به طور معنی داری کمتر بود. درصد کاهش عملکرد شنبلیله در اثر حضور علف های هرز در کشت خالص، 2/87 درصد و در الگوهای کشت 25 درصد سیاهدانه + 75 درصد شنبلیله، 75 درصد سیاهدانه + 25 درصد شنبلیله و 50 درصد سیاهدانه +50 درصد شنبلیله، به ترتیب برابر با 8/34، 1/27 و 25 درصد بود. به طورکلی نتایج این پژوهش نشان داد که کشت مخلوط در الگوی 25% سیاهدانه + 75% شنبلیله، ضمن افزایش مجموع عملکرد نسبی، سبب بهبود کنترل علف هرز شد.

با وجود مزایای کشت پاییزه در مقایسه با کشت بهاره، عمده ترین مشکل در کشت پاییزه، اثرات تنش یخ زدگی بر رشد و عملکرد گیاهان می باشد؛ بنابراین شناسایی ارقام متحمل یخ زدگی، راه کار مناسبی برای رفع این مشکل محسوب می شود. در همین راستا، مطالعه ای با هدف ارزیابی تحمل یخ زدگی در 40 ژنوتیپ منتخب عدس در سال زراعی 97-1396 به صورت طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. کمترین دمای ثبت شده در طول دوره رشد، 12-درجه سانتی گراد بود. درصد بقای ژنوتیپ ها بین 53 تا 92 درصد متغیر بود و بالاترین درصد بقا (92 درصد) در ژنوتیپ های MLC8 و MLC33 مشاهده شد. تعداد 25 ژنوتیپ، دارای بقای بالای 75 درصد بودند. بیشترین ارتفاع بوته در ژنوتیپ MLC13 با 61 سانتی متر و بیشترین تعداد غلاف بارور در ژنوتیپ MLC22 با 96 غلاف در بوته مشاهده شد. ژنوتیپ های MLC16، MLC454، MLC458، MLC71 و MLC303 دارای وزن صد دانه بیشتر از سه گرم بودند. بیشترین میزان زیست توده و عملکرد دانه در ژنوتیپ MLC334، به ترتیب با 3159 و 383 گرم در مترمربع تولید شد. گروه بندی خوشه ای و مقایسه میانگین گروه ها با میانگین کل نشان داد که هشت ژنوتیپ MLC8، MLC12، MLC13، MLC33، MLC74، MLC103، MLC469 و MLC742 درصد بقا و عملکرد دانه بیشتری نسبت به میانگین کل داشتند. به طورکلی هشت ژنوتیپ از 40 ژنوتیپ مورد مطالعه، بقای بالایی در دمای 12-درجه سانتی گراد داشتند و همچنین از نظر عملکرد دانه نیز برتر از سایر ژنوتیپ ها بودند، با این وجود، تداوم آزمایش ها جهت تائید تحمل یخ زدگی این ژنوتیپ ها ضروری است.

به منظور کشف، تعیین و ژنوتیپ سنجی نشانگرهای SNP و گروه بندی لاین های پیشرفته گندم نان، از روش ddRAD-Seq استفاده شد. DNAاز برگ گیاهچه استخراج شد و پس از تهیه کتابخانه، از پلاتفرم NextSeq TM 500 Illumina ® برای توالی یابی استفاده شد. متوسط نمره کیفیت فرد (Phred) برای تمام افراد برابر30 بود. از مجموع 178811846 خوانش توالی قرائت شده، 150108678 خوانش صحیح و به طور متوسط به ازای هر لاین، 2207480 خوانش تولید شد. بالاترین نرخ هم ردیفی، مربوط به ژنوم B و کمترین، مربوط به ژنوم D بود. با توجه به شرایط فیلتر، (DP≥ 5)، (Quality score=≥ 999)، (MAF>5%) و (Het<10%)، تعداد کل SNP های صحیح فراخونی شده برای 50 درصد داده گم شده برابر با 3342 عدد، که تعداد 1322 روی ژنوم B، 1253 روی ژنوم A و 767 روی ژنوم D و بیشترین SNP روی کروموزوم دوم و سوم از ژنوم B و کمترین آن روی کروموزوم چهارم از ژنوم D شناسائی شد. بیشترین چگالی نشانگری، روی کروموزوم های دوم و پنجم ژنوم B و کمترین، روی کروموزوم چهارم از ژنوم D مشاهده شد. بین چگالی نشانگری و اندازه کروموزوم در سه ژنوم، رابطه خطی بسیار معنی داری مشاهده شد. تجزیه به مولفه های اصلی و ماتریس تشابه و گروه بندی همزمان با استفاده از اطلاعات نشانگر SNP، قادر به شناسائی و تفکیک زیر جمعیت ها از یک جمعیت اصلی شد.

کشت های سوسپانسیون سلولی به عنوان یک فن کشت درون شیشه ای، به طور گسترده ای در گیاهانبرای تولید متابولیت های اولیه و ثانویه استفاده می شوند. فروکتان ها یکی از متابولیت های گیاهی هستند که به مقدار زیاد در خانواده کلاهپرک سانان، به خصوص در ریشه ی کاسنی ذخیره می شوند. در این پژوهش، مقدارگلوکز، فروکتوز، ساکارز، 1-کتوز، نیستوز، اینولین، میانگین درجه پلی مریزاسیون آن و بیان ژن های درگیر در تولید اینولین (1-SST، 1-FFT، 1-FEHIو1-FEHII) در ریشه و کشت سوسپانسیون سلولی کاسنی بررسی شدند. نتایج نشان داد که مقدار و میانگین درجه پلی مریزاسیون اینولین در سوسپانسیون سلولی، کمتر از ریشه است. تجزیه واکنش زنجیره ای پلیمراز در زمان واقعی (qRT-PCR) نشان داد که بیان ژن 1-FFT در سوسپانسیون سلولی نسبت به ریشه گیاه، به طور معناداری کاهش یافته است. برای سایر ژن ها، تفاوت معنی داری بین ریشه و سوسپانسیون سلولی مشاهده نشد. مقادیر بالای گلوکز و فروکتوز در سوسپانسیون سلولی نشان دهنده فعالیت آنزیم های تجزیه کننده فروکتان (1-FEHI و 1-FEHII) است. بنابراین مقدار و میانگین درجه پلی مریزاسیون کمتر اینولین در سوسپانسیون سلولی می تواند ناشی از بیان کم ژن 1-FFT و افزایش فعالیت ژن های 1-FEH باشد. نتایج این پژوهش نشان داد که اگرچه مقدار اینولین در سوسپانسیون سلولی کمتر از ریشه است، اما کشت های سوسپانسیون سلولی، از قابلیت تولید اینولین را در مدت زمان کوتاه دارا برخوردارند.

به منظور ارزیابی ویژگی های کمی و کیفی گلرنگ و نخود در سریهای افزایشی و جایگزینی کشت مخلوط، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 11 تیمار و سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کردستان، طی سال زراعی 95-1394 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل الگوهای مختلف کشت از جمله کشت خالص گلرنگ و نخود، سریهای جایگزینی با الگوهای 4: 4، 2: 2، 1: 1، 3: 1 و 1: 3 و سریهای افزایشی 20 و 40 درصد نخود، هرکدام در دو حالت بین (I) و اطراف (II) ردیفهای گلرنگ بودند. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین عملکرد دانه، زیستی و روغن گلرنگ، به ترتیب از الگوهای I40درصد و 4: 4 بهدستآمد. بالاترین عملکرد دانه و زیستی نخود نیز از کشت خالص نخود به دست آمد اما تعداد و وزن گرههای ریشه در این تیمار، کمترین مقدار را به خود اختصاص دادند. بیشترین LER نیز به سری افزایشی I40درصد تعلق داشت. به نظر می رسد که سری افزایشی مذکور، موجب بهبود عملکرد و کیفیت گلرنگ شد. بنابراین انتخاب الگوی کشت مناسب می تواند تاثیر مثبتی بر عملکرد کمی و کیفی گیاهان داشته باشد.

به منظور ارزیابی تاثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد و شاخص های سودمندی کشت مخلوط جو و خلر، آزمایشی به صورت فاکتوریل و بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار، طی دو سال 94-93 و95-94 در مزرعه تحقیقاتی جهاد کشاورزی شهرستان ابهر استان زنجان به اجرا درآمد. تیمارها شامل پنج الگوی کشت مخلوط به روش جایگزینی، شامل کشت خالص جو و خلر و نسبت های 75: 25، 50: 50، 25: 75 از جو و خلر و چهار سطح کود فسفر شامل کود فسفر شیمیایی (100 کیلوگرم سوپرفسفات تریپل در هکتار)، فسفر زیستی (100 گرم در هکتار فسفات بارور دو) و مصرف ترکیبی 50 درصد فسفر زیستی به علاوه 50 درصد فسفر شیمیایی و شاهد( عدم مصرف کود) بودند. نتایج تجزیه مرکب داده ها و مقایسه صفات مورد مطالعه نشان داد که بیشترین عملکرد مخلوط علوفه تر (21/6403 کیلوگرم در هکتار)، خشک (67/2101کیلوگرم در هکتار)، درصد پروتئین و قابلیت هضم ماده خشک، تحت تاثیر نسبت های کشت قرار گرفت و در نسبت کشت 75: 25 از خلر و جو بدست آمد. همچنین بررسی تاثیر منابع کود فسفر نشان داد که ترکیب کود زیستی و شیمیایی، منجر به بیشترین تولید مخلوط علوفه و بالاترین کیفیت شد. بیشترین مقادیر نسبت برابری زمین (21/1)، مزیت پولی (32/124) و شاخص بهره وری سیستم (5/2)، از ترکیب کود زیستی و شیمیایی در نسبت کشت مخلوط 75: 25 از خلر و جو به دست آمد.

به منظور ارزیابی روابط صفات و پاسخ ارقام کنجد از نظر عملکرد کمی و کیفی و کارایی مصرف آب به رژیم های مختلف آبیاری (شرایط آبیاری کامل و کم آبیاری)، پژوهش مزرعه ای به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در سال 1395 اجرا شد. در این آزمایش، دو عامل رژیم آبیاری (عامل اصلی) و ارقام کنجد (عامل فرعی) مورد بررسی قرار گرفتند. رژیم آبیاری در دو سطح، شامل آبیاری پس از مصرف 40 و 80 درصد رطوبت قابل استفاده خاک (به ترتیب آبیاری کامل و کم آبیاری) در کرت های اصلی و شش رقم کنجد در کرت های فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تنش کم آبیاری، باعث کاهش اکثر صفات (به جز درصد پروتئین دانه و کارایی مصرف آب) شد. در بین صفات مورد بررسی، عملکرد دانه و کارایی مصرف نیتروژن در شرایط کم آبیاری، بیشترین کاهش (60 درصد) را نشان دادند. در بین ارقام مورد بررسی، ارقام اولتان و دشتستان بیشترین عملکرد را در شرایط آبیاری کامل داشتند؛ این ارقام از تعداد کپسول، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، کارایی مصرف آب و نیتروژن بالاتری نیز برخوردار بودند. هیچ یک از ارقام مورد بررسی، عملکرد مطلوبی در شرایط کم آبیاری نداشتند. هم در شرایط آبیاری کامل و هم در شرایط کم آبیاری، درصد روغن با وزن هزار دانه همبستگی مثبت و معنی-داری داشت. بنابراین تلاش در جهت افزایش وزن دانه می تواند منجر به تولید ارقامی با درصد روغن بالا شود.

به منظور بررسی پایداری عملکرد علوفه ارزن معمولی، پنج لاین ارزن معمولی به همراه شاهد (رقم پیشاهنگ)، در شش منطقه (کرج، بیرجند، گنبد، یزد، ایرانشهر و ساری) طی دو سال و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار کشت شدند. نتایج تجزیه مرکب صفات مورد بررسی (تعداد پنجه، تعداد برگ، تعداد روز تا گل دهی، ارتفاع، عملکرد علوفه تر، عملکرد علوفه خشک و عملکرد دانه) نشان داد که ژنوتیپ ها و محیط های مورد آزمایش، اختلاف معنی داری با یکدیگر داشتند و اثرات متقابل ژنوتیپ و محیط از لحاظ آماری معنی دار بود. میانگین عملکرد کل آزمایش، 74/29 تن در هکتار بود و میانگین عملکرد کلیه ژنوتیپ ها به جز سه ژنوتیپ KCM92/3، KCM92/4 و پیشاهنگ، کمتر از میانگین کل بود. بررسی پایداری ژنوتیپ ها با استفاده از GGE بای پلات، کلیه محیط ها را به دو محیط بزرگ با برتری ژنوتیپ های KCM92/4 و پیشاهنگ تقسیم کرد. بررسی روابط بین محیط های آزمایش نشان داد که محیط های شماره 5 و 6 از قدرت تمایز بیشتری نسبت به دیگر محیط ها برخوردار بودند. همچنین نتایج نشان داد که این دو محیط، معرف خوبی برای کلیه محیط های مورد بررسی بودند. به طورکلی، نتایج این بررسی نشان داد که ژنوتیپ KCM92/4 علاوه بر عملکرد بالا، از سازگاری خوبی به کلیه محیط های آزمایش برخوردار بود.

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی 74 لاین خالص نوترکیب برنج ایرانی حاصل تلاقی ارقام ندا × اهلمی طارم در مرحله گیاهچه ای و تحت تنش شوری، ، آزمایشی به صورت تجزیه مرکب و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار، در دو شرایط کشت نرمال و تنش شوری در دانشگاه گنبد کاووس در سال 1395 انجام شد. برای اعمال تنش شوری، گیاهچه ها به مدت یک هفته تحت تنش شش دسی-زیمنس بر متر قرار گرفتند و سپس میزان تنش شوری به 12 دسی زیمنس بر متر افزایش یافت. محتوای کلروفیل، طول ریشه و ساقه، وزن تر و خشک ریشه و ساقه، سطح برگ، طول و عرض بزرگترین برگ، تعداد ریشه، قطر ریشه، چگالی سطحی ریشه، غلظت سدیم و پتاسیم ریشه و ساقه، نسبت سدیم به پتاسیم ریشه و ساقه، طول، عرض و تعداد روزنه، زیست تودهزیست توده تر و خشک و امتیاز ارقام براساس امتیازدهی موسسه بین المللی تحقیقات برنج ثبت شد. معنی دار بودن تفاوت بین لاین ها برای صفات مورد بررسی، تنوع بین آن ها را نشان داد. بالاترین همبستگی ها مربوط به صفات قطر ریشه و چگالی سطحی ریشه بود. امتیاز ارقام، همبستگی معنی-داری با وزن خشک گیاهچه، مساحت برگ و محتوای کلروفیل و طول ریشه داشت. در رگرسیون مرحله ای، صفات محتوای کلروفیل و مساحت برگ، بیشترین تغییرات را توجیه کردند. تجزیه خوشه ای بر اساس مجموع صفات گیاهچه ای، لاین ها را به چهار گروه تقسیم کرد و لاین های 11، 102، 39 و 85، متحمل به تنش شوری تشخیص داده شدند. نتایج به دست آمده از این پژوهش می تواند لاین های متحمل را برای تلاقی و تهیه جمعیت های مناسب برای برنامه های اصلاحی شناسایی کند.

به منظور بررسی تأثیر کود نیتروژن و محلول پاشی برگی با عنصر روی بر گیاه سیب زمینی، آزمایشی در قالب طرح کرت های نواری خردشده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار، در سال زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران انجام شد. فاکتور عمودی شامل سه سطح کود نیتروژن اوره (N1=0، kg ha-1N2=400 و(N3=800 kg ha-1 و فاکتور افقی شامل سه شیوه محلول پاشی برگی با عنصر روی (محلول پاشی برگی با آب (شاهد)، یک نوبت محلول پاشی برگی (پیش از گلدهی)، دو نوبت محلول پاشی برگی (پیش و پس از گلدهی)) و دو رقم سیب زمینی (آریندا و میلوا) بود. نتایج نشان داد تأثیر کود نیتروژن و رقم بر بیشتر صفات مورد بررسی معنی دار بود. سطح سوم کود نیتروژن، سبب افزایش معنی دار شاخص SPAD، عملکرد، درصد ماده خشک غده و تعداد غده شد ولی تأثیری بر چگالی ویژه غده نداشت. یک نوبت محلول پاشی برگی با عنصر روی (پیش از گلدهی)، عملکرد بوته های سیب زمینی را نسبت به شاهد و نسبت به دو نوبت محلول پاشی برگی با عنصر روی (پیش و پس از گلدهی)، به طور معنی داری افزایش داد. شاخص SPAD و عملکرد در رقم آریندا و درصد ماده خشک غده، تعداد غده و چگالی ویژه غده در رقم میلوا بالاتر بود. کود نیتروژن و محلول پاشی برگی با عنصر روی، سبب افزایش معنی دار درصد نیتروژن و درصد پروتئین غده نسبت به شاهد شد.

به منظور بررسی مناطق مستعد کشت گندم آبی استان آذربایجان غربی با در نظر گرفتن مسائل اقتصادی، عملکرد و مقدار آب مصرفی و قابل صرفه جویی در سامانه های مختلف آبیاری (سنتی و مدرن)، آزمایشی در سال 1396 در قالب طرح آشیانه ای انجام شد. از 17 شهرستان استان و در هر شهرستان بسته به اقلیم، از سه روستا و در هر روستا به صورت تصادفی، از سه زارع، پرسشنامه تکمیل و نمونه برداری لازم انجام شد. صفات اندازه گیری شده از هر مزرعه شامل هزینه تولید، درآمد محصول، سود خالص، آب مصرفی به روش آبیاری سنتی و مدرن، آب صرفه جویی شده با آبیاری مدرن، عملکرد محصول و کارآیی مصرف آب به روش آبیاری سنتی و مدرن بود. نتایج نشان داد که شهرستان نقده در بین شهرستان های استان، بالاترین مقدار سود خالص (56/64 میلیون ریال در هکتار) و عملکرد محصول (67/4986 کیلوگرم در هکتار) را داشت و شهرستان چایپاره، بیشترین کارآیی مصرف آب به روش مدرن (2/2 کیلوگرم بر متر مکعب) و از طرفی کمترین مقدار آب مصرفی به روش سنتی و مدرن در استفاده از ارقام مقاوم به خشکی گندم را نشان داد. همچنین افزایش 106 تا 152 درصدی شاخص کارآیی مصرف آب، به ترتیب در شهرستان های ماکو و نقده در آبیاری مدرن نسبت به آبیاری سنتی مشاهده شد. به نظر می رسد باتوجه به کمبودن منابع آب موجود در منطقه، به جای افزایش سطح زیر کشت که سبب افزایش مصرف آب می شود، بهتر است از میزان آن کاست و بخش بیشتری از منابع آب موجود را به محیط زیست و به خصوص دریاچه ارومیه اختصاص داد و از طرفی، استفاده از آبیاری مدرن و کشت گندم های مقاوم به کم آبی در زمینه افزایش کارآیی مصرف آب کارگشا باشد؛ همچنین شهرستان های نقده و چایپاره، به عنوان مناطق مستعد برای کشت گندم آبی در این استان بودند.