تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه)
سال:1397 | دوره:24 | شماره:3 (پیاپی 94) |تعداد مقالات:7

هدف: در این پژوهش یک روش پیشنهادی به منظور پیش بینی نوع نیازهای مشتریان فروشگاه های اینترنتی کتاب با استفاده از روش های داده کاوی بر مبنای مدل کانو ارائه شده است. روش: ابتدا سه گروه از نیازها و عوامل موثر بر رضایت مشتریان فروشگاه اینترنتی آدینه بوک طبق نظر کارشناسان این حوزه استخراج شده و پرسشنامه کانو بر مبنای این شاخص ها طراحی گردید. پس از پیش پردازش داده های پرسشنامه ای، نوع نیاز هر یک از مشتریان طبق مدل کانو تعیین شد. پس از آن مشتریان بر اساس نوع نیازها و ویژگی های جمعیت شناختی خوشه بندی شدند. خوشه بندی با استفاده از الگوریتم کا-میانگین انجام شد و تعداد خوشه اولیه به کمک شبکه عصبی خودسازمان ده تعیین شد. سپس فراوانی نیازهای مشتریان در هر خوشه اولویت بندی شد و خوشه ها بر این اساس رده بندی شدند. در گام بعد، با استفاده از تکنیک درخت تصمیم به پیش بینی نیازهای مشتریان آتی پرداخته شد. طبق نتایج درخت تصمیم از بین متغیرهای جمعیت شناختی به ترتیب تحصیلات، سن، جنسیت و وضعیت تاهل بیشترین تاثیر را در تعیین نوع نیازهای مشتریان دارند. اصالت/ارزش: با در نظر گرفتن صحت درخت تصمیم که در حد مناسبی است، نتایج پژوهش نشان می دهد که روش پیشنهادی به منظور پیش بینی نوع نیازهای مشتریان جدید از دقت مطلوبی برخوردار است.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر خودکارآمدی و سرسختی روان شناختی بر فرسودگی شغلی با میانجی گری انگیزش شغلی در بین کارکنان کتابخانه های عمومی استان خوزستان است. روش: پژوهش حاضر با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه ی پژوهش شامل کارکنان کتابخانه های عمومی استان خوزستان است که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان[1] تعداد 175 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه است. نتایج آزمون روایی سازه حاکی از نمره مناسب برای تمای پرسشنامه های پژوهش است. پایایی تمامی پرسشنامه ها نیز بالای 70/0 بود. تجزیه و تحلیل داده ها توسط نرم افزار spss23 و Amos انجام شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که دو متغیر خودکارآمدی و سرسختی روان شناختی به شکل مستقیم بر فرسودگی شغلی تاثیر منفی معنادار دارند. همچنین این دو متغیر به طور غیر مستقیم از طریق متغیر انگیزش بر فرسودگی شغلی تاثیر معنادار دارند. نتیجه گیری: پدیده فرسودگی شغلی تحت تاثیر عوامل مختلفی می تواند شکل گیرد. در این میان نقش و تاثیر عوامل فردی-روانشناختی مانند خودکارآمدی و سرسختی روان شناختی و انگیزش شغلی بسیار مهم است.

هدف: هدف از این پژوهش، مطالعه جایگاه مؤلفه های سواد اطلاعاتی در اسناد فرادست نهاد کتابخانه های عمومی کشور و بررسی نتایج حاصل، با سند سواد اطلاعاتی ایفلا، است. روش: پژوهش بر پایه تحلیل های نظری نگاشته شده و از نظر رویکرد، در زمره مطالعات کیفی جای دارد. جامعه پژوهش 8 فقره از اسناد نهاد کتابخانه های عمومی ایران و همچنین سند رهنمود توسعه سواد اطلاعاتی ایفلا است که با ابزار سیاهه وارسی و با روش تحلیل محتوای کیفیِ مقوله ای و هدایت شده با استفاده از نرم افزار اِن وایوو(NVIVO)، با تکیه بر تکنیک گال(Gal)، انجام شده است. یافته ها: درمجموع44 مضمونِ مرتبط با مؤلفه های سواد اطلاعاتی، شناسایی شد که در پنج مقوله اصلیِ: آموزش، پژوهش، سواد رسانه ای، کارآفرینی و یادگیری مادام العمر دسته بندی شدند. مضامین مرتبط با آموزش سواد اطلاعاتی بیشترین توجه را در اسناد داشتند و سند برنامه 5 ساله راهبردی، حائز بیشترین مضامینِ مرتبط با مؤلفه های سواد اطلاعاتی ایفلا بود. علی رغم اهمیت سواد اطلاعاتی در کتابخانه های عمومی، به نقش سازنده این مهارت ها آن گونه که باید، در اسناد فرادست و همچنین در جهت توانمندسازی جامعه مخاطب، توجه نشده است. اصالت/ارزش: نتایج حاصل از این واکاوی می تواند بستری باشد بر توجه جدی و گنجانده شدن صریح تر مولفه های سواد اطلاعاتی در اسناد نهاد کتابخانه های عمومی، به منظور تدوین و اجرای برنامه های مستمر آموزش سواد اطلاعاتی برای جامعه مخاطب کتابخانه های عمومی ایران.

هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی و آزمون مدلی در جهت ارزیابی محیط خلق دانش مراکز پژوهشی اسلامی، بر اساس چرخه های خلق دانش تریپل هلیکس و آی سیستم و تأثیر ویژگی های شخصیتی، محیط پژوهش و توانمندی های پژوهشگران و اعضاء هیئت علمی بر عملکرد پژوهشی مراکز پژوهشی اسلامی انجام شده است. روش: پژوهش حاضر از بعد هدف، کاربردی است و ازنظر گردآوری داده ها، از نوع تحقیقات توصیفی پیمایشی و به طور مشخص مبتنی بر مدل یابی معادلات ساختاری است. ابزار اصلی گردآوری داده ها، پرسشنامه است. بر اساس متغیرهای مورد بررسی به ترتیب سی سؤال برای محیط پژوهش، هفت سؤال برای توانمندی های پژوهشگران و اعضاء هیئت علمی و پنج سؤال برای ویژگی های شخصیتی در نظر گرفته شد. ارزیابی عملکرد واحدهای پژوهشی اسلامی بر اساس فعالیت های پژوهشی پژوهشگران وزن دهی شد. جامعه آماری این پژوهش، پژوهشگران و اعضاء هیئت علمی مراکز پژوهشی اسلامی به تعداد 2328 نفر است که طبق فرمول کرجسی مورگان تعداد 330 نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شد. یافته ها: نتایج اندازه گیری ارزیابی محیط پژوهش نشان داد، نه(9) بعد: زیرساخت هوش، کنشگران هوش، اطلاعات هوش، زیرساخت مداخله، کنشگران مداخله، اطلاعات مداخله، زیرساخت خلاقیت، کنشگران خلاقیت و اطلاعات خلاقیت، سازه های اثرگذار بر ارزیابی محیط پژوهش هستند. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که تمامی سازه های بکار رفته در مدل برای توانمندی های پژوهشگران و اعضاء هیئت علمی و ویژگی های شخصیتی و عملکرد پژوهشی آنان معنادار است. درنهایت، نتایج تحقیق در بخش مدل ساختاری نشان داد محیط پژوهش، توانمندی های پژوهشگران و اعضاء هیئت علمی و ویژگی های شخصیتی تأثیر مثبت و معنی داری بر عملکرد پژوهشی پژوهشگران و اعضاء هیئت علمی مراکز پژوهشی اسلامی دارد. اصالت/ارزش: تحقیق حاضر یک تحقیق در سطح مراکز پژوهشی اسلامی است با توجه به نتایج این مطالعه، می توان شکاف بین وضعیت موجود محیط های پژوهشی و وضعیت مطلوب در چارچوب مدل تریپل هلیکس و آی سیستم را سنجش و تحلیل نمود و از یافته های آن برای ارتقاء عملکرد پژوهشی مراکز پژوهشی اسلامی استفاده کرد.

هدف: ارزیابی عملکرد فرایندی است که از طریق آن سازمان در فواصل مشخص مورد سنجش قرار می گیرد تا نقاط قوت و نیز حوزه های نیازمند بهبود خود را بهطور نظام مند تعیین کند. هدف پژوهش حاضر ارزیابی تعالی عملکرد کتابخانه های عمومی ایران با استفاده از مدل مالکوم بالدریج است. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، پیمایشی با رویکرد توصیفی و چارچوب کمّی در گردآوری داده ها انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر، کارکنان (کتابداران و مسؤولان) کتابخانه های عمومی بزرگ کشور بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی تعداد 210 نفر به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. برای سنجش تعالی عملکرد از پرسشنامه استاندارد مدل تعالی عملکرد بالدریج برای کارکنان و مدیران استفاده شد. قبل از گردآوری داده ها، روایی پرسشنامه با استفاده روایی ترجمه با تعیین روایی صوری مورد تایید قرار گرفت. علارغم تایید پایایی ابزار فوق در پژوهش های مختلف، در این پژوهش نیز برای سنجش پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد و پایایی کل آن 89/0 به دست آمد و مورد تأیید قرار گرفت. همچنین برای تجزیه و تحلیل اطلاعات توصیفی پژوهش از نرم افزار اس پی اس اس نسخه 24 و آزمون تی تک نمونه ای استفاده شد. یافته ها: از دیدگاه کارکنان کتابخانه های عمومی بزرگ کشور، تعالی عملکرد سازمانی در این کتابخانه ها در وضعیت نسبتاً مطلوبی قرار داشت. کتابخانه شهید مطهری بروات کرمان رتبه نخست تعالی عملکرد و نیز کتابخانه عمومی تربیت تبریز پایین ترین وضع تعالی عملکرد را داشت. وضعیت تعالی عملکرد کتابخانه های عمومی بزرگ کشور براساس استان در استان های کرمان و مرکزی، براساس منطقه در منطقه 5 (مشهد) و منطقه 3 (تبریز)، براساس درجه بندی کتابخانه ها، درجه استاندارد و درجه 2، به ترتیب بیش ترین و کم ترین امتیاز تعالی عملکرد را کسب کردند. اصالت/ ارزش: استفاده از مدل جهانی سنجش تعالی عملکرد مالکوم بالدریج برای ارزیابی عملکرد کتابخانه های عمومی بزرگ کشور در این پژوهش مورد توجه قرار گرفت. ابزاری که با بررسی سنجه های تعالی عملکرد تلاش نمود تا از دیدگاه کارکنان وضعیت تعالی کتابخانه های عمومی بزرگ کشور را بنمایاند.

هدف: هدف از پژوهش حاضر ارزیابی اثربخشی تبلیغات طرح های کتاب خوانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور بر جذب مخاطب به کتابخانه های عمومی ازنظر کاربران کتابخانه های عمومی استان زنجان است. روش پژوهش: جامعه آماری پژوهش شامل 333 مراجعه کننده به کتابخانه های عمومی استان زنجان است. پژوهش از نوع کاربردی و روش پژوهش پیمایشی-توصیفی است. ابزار اندازه گیری شامل پرسشنامه ای طراحی شده بر اساس مدل آیدا است. برای آزمون فرضیات پژوهش از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش میان ابعاد جلب توجه، ایجاد علاقه، ایجاد تمایل و عمل انتخاب مدل آیدا و تبلیغات طرح ملی نشست کتاب خوان رابطه مثبت و معناداری مشاهده شد. بر اساس آزمون های اجراشده اولویت برگزاری طرح های کتاب خوانی بر اساس نظر مراجعه کنندگان عبارت از طرح ملی نشست کتاب خوان در رتبه اول، طرح جشنواره های کتاب خوانی در رتبه دوم، طرح پویش کتاب خوان مجازی در رتبه سوم، طرح کتاب خوان ماه رتبه چهارم و طرح کتاب خوان تخصصی رتبه پنجم است. درنتیجه تبلیغات طرح ملی نشست کتاب خوان در جذب مخاطبان مؤثر بوده است. همچنین تبلیغات طرح مزبور در تمامی ابعاد مدل آیدا نیز مؤثر بوده است. از دیدگاه مراجعه کنندگان کتابخانه های عمومی استان زنجان طرح ملی نشست کتاب خوان مفید بوده و متناسب با نیازهای اطلاعاتی مخاطبان است و به میزان زیادی موافق به برگزاری طرح های مزبور در استان هستند. ارزش/اصالت: پژوهش های پیشین کمتر به بررسی اثربخشی تبلیغات در حوزه کتابخانه و کتابداری پرداخته اند و پژوهش حاضر قصد دارد به بررسی اثربخشی تبلیغات طرح های کتاب خوانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور برجذب مخاطب به کتابخانه های عمومی ازنظر کاربران بر اساس پارامترهای مذکور در تحقیق بپردازد.

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر آگاهی از وجود رابطه هوش اجتماعی کتابداران با ارتقای مسئولیت اجتماعی کتابخانه های عمومی استان مرکزی است. روش شناسی: این پژوهش به شیوه همبستگی، از نوع پیش بینی انجام شده است. جامعه آماری کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی استان مرکزی به تعداد 184 نفر است که با نمونه گیری تصادفی تعداد 89 نفر انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه هوش اجتماعی کری آن کراون با 21 گویه و پرسشنامه مسئولیت اجتماعی دنیسون با 19 گویه بود. مقدار آلفای کرونباخ به دست آمده برای پرسشنامه هوش اجتماعی 83% و پرسشنامه مسئولیت اجتماعی 5/92% تعیین گردید. روایی پرسشنامه توسط متخصصان مربوطه تعیین شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که بین هوش اجتماعی کتابداران با مسئولیت اجتماعی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. میزان برخورداری کتابداران از ابعاد و مؤلفه های هوش اجتماعی بالاتر از حد متوسط تعیین شد. همچنین در زمینه تأثیر مؤلفه های هوش اجتماعی کتابداران (شامل پردازش اطلاعات اجتماعی، مهارت های اجتماعی و آگاهی های اجتماعی) بر مسئولیت اجتماعی کتابخانه ها معلوم گردید که هر سه مؤلفه هوش اجتماعی کتابداران بر مسئولیت اجتماعی کتابخانه ها اثر معناداری دارند. نتایج آزمون فریدمن نشان داد که متغیر آگاهی های اجتماعی کتابداران بیشترین تأثیر را بر مسئولیت اجتماعی کتابخانه ها دارد. اصالت/ ارزش: پژوهش حاضر که در تلاش برای بررسی تأثیر هوش اجتماعی کتابداران بر ارتقای مسئولیت اجتماعی کتابخانه های عمومی استان مرکزی است، موجب تولید دانش و ارتقای آگاهی پژوهشگران و مدیران کتابخانه های عمومی استان مرکزی در این زمینه می شود و اینکه یافته های حاصل از این پژوهش می تواند مدیران و کارشناسان را از وضعیت هوش اجتماعی کتابداران در این استان آگاه نماید و آنان را در اجرای برنامه ریزی جهت ارتقاء هوش اجتماعی کتابداران یاری نماید.