مجله به زراعی نهال و بذر (نهال و بذر)
سال:1397 | دوره:34-2 | شماره:1 |تعداد مقالات:7

باغ های گلابی ایران اغلب روی پایه های پابلند احداث شده، اما در سال های اخیر توجه بیش تری به کشت نیمه متراکم تا کاملاً متراکم این محصول روی برخی پایه ها نظیر کوئینس A معطوف شده است. علاوه بر پایه کوئینس A، پایه ولیک قرمز (Crataegus atrosanguinea) نیز با برخی ارقام گلابی سازگاری داشته و ضمن ایجاد پاکوتاهی، دارای تحمل بالائی به تنش خشکی است. در این پژوهش رشد و باردهی پنج رقم تجاری گلابی (شاه میوه، درگزی، هاروسوئیت، اسپادونا و بارتلت) روی پایه های ولیک قرمز، کوئینس A و بذری درگزی (به عنوان شاهد) طی سال های 94-1392 بررسی شد. نتایج بیانگر بیش ترین پاکوتاهی نسبت به پایه بذری به میزان 7/64 درصد برای رقم درگزی و 4/24 درصد برای رقم بارتلت روی پایه ولیک بود. در میان ارقام بررسی شده، رقم اسپادونا با میانگین 3/296، 9/220 و 9/189 سانتی متر بیش ترین ارتفاع را به ترتیب روی پایه بذری، کوئینس A و ولیک داشت. نوع پایه، تأثیر قابل توجهی بر اندازه میوه، اسیدیته قابل تیتر (TA) و میزان مواد جامد محلول (TSS) در ارقام مختلف نداشت. با توجه به بیشترین میزان پاکوتاهی ارقام روی پایه ولیک، کم ترین میزان عملکرد در درخت روی این پایه مشاهده شد. بر اساس شاخص عملکرد به سطح مقطع تنه (TCA)، بیشترین کارایی عملکرد در ترکیبات پیوندی رقم درگزی/کوئینس A و سپس درگزی/ولیک به دست آمد. در مناطق فاقد بیماری آتشک، ترکیب پیوندی رقم اسپادونا/ولیک با توجه به کارایی بالا و سال-آوری پایین می تواند به عنوان مناسب ترین ترکیب در نظر گرفته شود.

برای تأمین بخشی از روغن خوراکی و کنجاله مورد نیاز و همچنین جهت پایداری تولید غلات، ضروری است ارقام مناسب کلزا در جایگاه جدید کشت و تحت شرایط کم آبی در ایران تعیین شوند. به این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال زراعی (95-1393) در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. تاریخ های کاشت شامل کشت پاییزه (15 مهر) و کشت زمستانه (15 بهمن) و رژیم های آبیاری شامل آبیاری معمول (شاهد) و قطع آبیاری از مراحل گل دهی و خورجین دهی به صورت فاکتوریل به عنوان عامل اصلی و پنج رقم بهاره کلزا (ساری گل، دلگان، جاکومو، جرومه و هایولا 401) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد اثر متقابل تاریخ کاشت × آبیاری × رقم بر صفات تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد روغن و کارایی مصرف آب در سطح یک درصد معنی دار شد. در تاریخ کشت زمستانه و در شرایط آبیاری معمول، ارقام دلگان، هایولا 401 و جرومه با بالاترین کارایی مصرف آب (به ترتیب 953/0، 887/0 و 831/0 کیلو گرم بر مترمکعب) و عملکرد دانه بالای 3000 کیلوگرم در هکتار قابلیت توسعه در جایگاه جدید کشت زمستانه را داشتند. همچنین در تاریخ کشت زمستانه و قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی به بعد ارقام هایولا 401 و جرومه با کارایی مصرف آب به ترتیب 930/0 و 873/0 کیلوگرم بر مترمکعب و عملکرد دانه بالای 2000 کیلوگرم در هکتار در شرایط کم آبی آخر فصل نیز قابل توصیه بودند.

به منظور بررسی اثر کم آبیاری بر صفات کمی وکیفی میوه زیتون (رقم زرد)، آزمایشی با پنج تیمار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال های 96-1395 در منطقه جوانمیری (غرب استان کرمانشاه) اجرا شد. تیمارها شامل پنج رژیم آبیاری بود: آبیاری کامل (شاهد)؛ عدم آبیاری در طول مدت سخت شدن هسته و آبیاری کامل در سایر مراحل؛ آبیاری در سه مرحله (قبل از گلدهی، شروع سخت شدن هسته و یک هفته قبل از برداشت محصول)؛ آبیاری به میزان 60 درصد نیاز آبی و بدون آبیاری درشرایط دیم. در این مطالعه صفات وزن، طول و قطر میوه، وزن هسته، وزن گوشت، نسبت گوشت به هسته، درصد رطوبت میوه، عملکرد میوه و راندمان مصرف آب اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تاثیر رژیم آبیاری و اثر متقابل رژیم آبیاری در سال بر وزن و اندازه میوه، وزن گوشت و عملکرد میوه معنی دار بود. عدم آبیاری در طول مدت سخت شدن هسته صفات عملکرد، وزن و اندازه میوه و همچنین وزن گوشت را افزایش داد. کمترین عملکرد، وزن و اندازه میوه و وزن گوشت میوه در شرایط دیم مشاهده شد. بالاترین راندمان مصرف آب (51/5 کیلوگرم بر مترمکعب) با آبیاری در سه مرحله (قبل از گلدهی، شروع سخت شدن هسته و یک هفته قبل از برداشت محصول) به دست آمد.

به منظور بررسی تأثیر هیدروپرایمینگ بذر، روش کاشت و کم آبیاری بر عملکرد ذرت سینگل کراس 704، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال های 95-1394 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسلام آباد غرب اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل پرایمینگ بذر در دو سطح (بدون پرایم و هیدروپرایمینگ) و روش کاشت در دو سطح (روی پشته و در کف جوی) در سه محیط آبیاری (تأمین 100، 85 و 70 درصد نیاز آبی گیاه) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر سال، رژیم آبیاری و پرایمینگ بذر بر عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود در حالی که اثر روش کاشت معنی دار نبود. اثر متقابل رژیم آبیاری × پرایمینگ بذر × روش کشت بر عملکرد دانه در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود و بالاترین مقدار این صفت (289/13 تن در هکتار) با هیدروپرایمینگ بذر و کشت در کف جوی و تأمین 100 درصد نیاز آبی گیاه به دست آمد. عملکرد دانه در تیمار هیدروپرایمینگ بذر 973/10 تن در هکتار بود (در حدود 650 کیلوگرم در هکتار بیشتر از تیمار بدون پرایم). با توجه به نتایج به دست آمده توصیه می شود کشاورزان با انجام هیدروپرایمینگ بذر و کشت در کف جوی، عملکرد دانه ذرت را افزایش دهند.

بیماری آتشک در اثر متقابل با درختان میزبان، خسارت قابل توجهی را از طریق انفجار اکسیداتیو و در نهایت نکروز بافت ها ایجاد می کند. در این تحقیق به منظور بررسی نقش زنجیره انتقال الکترون کلروپلاستی در این اثر متقابل، به ارزیابی واکنش فلورسانس کلروفیل در ارقام گلابی حساس و متحمل به بیماری در شرایط کلروپلاست های فعال و غیرفعال پرداخته شد. به منظور مقایسه کلروپلاست های فعال و غیرفعال، آزمایش ها در شرایط درون شیشه در حضور سوکروز (زنجیره الکترونی کلروپلاستی غیرفعال) و عدم حضور سوکروز (زنجیره الکترونی کلروپلاستی فعال) انجام شد. نتایج نشان داد پیشرفت بیماری در رقم حساس تر و همچنین در حضور سوکروز سریع تر بود. همچنین شاخص های فلورسانس کلروفیل حداقل (Fo) و حداکثر (Fm) در حضور سوکروز در مقایسه با شرایط عدم حضور سوکروز کاهش یافت؛ بنابراین نقش منفی حضور سوکروز در فعالیت کلروپلاست ها تأیید شد. مقایسه تأثیر حمله پاتوژن بر شاخص های فلورسانس کلروفیل حداقل و حداکثر در شرایط حضور و عدم حضور سوکروز نشانگر تأثیر حداقلی حمله پاتوژن بر شاخص حداقل فلورسانس کلروفیل در حضور سوکروز بود، در حالی که در رقم حساس و در شرایط عدم حضور سوکروز این شاخص تغییرات زیادی را نشان داد.

به منظور بررسی اثر کم آبیاری بر خصوصیات زراعی هیبریدهای جدید آفتابگردان و تعیین ارقام متحمل به خشکی، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال های 93-1392 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسلام آباد غرب اجرا شد. در این آزمایش چهار هیبرید جدید آفتابگردان (فرخ، شمس، قاسم و برزگر) در سه رژیم آبیاری (آبیاری کامل، تنش ملایم و تنش شدید با تأمین 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر رژیم آبیاری و ژنوتیپ بر همه صفات شامل تعداد روز تا گلدهی و رسیدگی فیزیولوژیکی، طول دوره پر شدن دانه، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، ارتفاع بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. اثر متقابل رژیم آبیاری و ژنوتیپ بر همه صفات (به جز تعداد دانه در طبق) معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که عملکرد دانه هیبریدهای متوسط رس (شمس و برزگر) در هر سه رژیم آبیاری بیشتر از هیبریدهای زودرس (فرخ و قاسم) بود. بیشترین عملکرد دانه (5007 کیلوگرم در هکتار) در هیبرید برزگر و با آبیاری کامل به دست آمد در حالی که هیبرید قاسم در شرایط تنش شدید کمترین عملکرد دانه (1859 کیلوگرم در هکتار) را تولید کرد.

در طول دوره انبارمانی، کیفیت میوه در نتیجه نابسامانی های آنزیمی و فیزیولوژیکی کاهش می یابد. از جمله مهم ترین مشکلات طی این دوره، خشک و قهوه ای شدن پوست و آریل ها است (Paliyath et al., 2008). نگهداری میوه در دمای پایین جهت افزایش دوره انبارمانی مؤثر است؛ اما میوه ها در دمای پایین تر از پنج درجه سانتیگراد به سرمازدگی حساس هستند و درنتیجه آن فرورفتگی پوست، اسکالد و افزایش حساسیت به پوسیدگی اتفاق می افتد. با افزایش شدت سرمازدگی کیفیت ظاهری و درونی میوه ها کاهش پیدا می کند (Kader, 2006).