مجله غدد درون ریز و متابولیسم ایران
سال:1398 | دوره:21 | شماره:5 |تعداد مقالات:6

مقدمه: هورمون های تیروییدی نقش مهمی در عملکرد طبیعی کبد ایفا می کنند و پرکاری تیرویید منجر به اختلال عملکرد کبد می گردد. هورمون های تیروییدی بر آنزیم های تولیدکننده ی اکسید نیتریک (Nitric oxide, NO) در بافت کبد تاثیر می گذارند. هدف از این مطالعه، تعیین آثار پرکاری تیرویید بر غلظت آنزیم های تولیدکننده ی اکسید نیتریک (NO synthase, NOS) شاملNOS عصبی (nNOS)، NOS قابل القاء (iNOS) و NOS اندوتلیال (eNOS) در کبد موش صحرایی نر می باشد. مواد و روش ها 12 سر موش صحرایی نر به دو گروه شاهد و پرکار تیرویید تقسیم شدند. پرکاری تیرویید با اضافه کردن 12 میلی گرم در لیتر لووتیروکسین به مدت 21 روز در آب آشامیدنی القا شد. غلظت متابولیت های اکسید نیتریک (نیترات+نیتریت یا NOx) در سرم و بافت کبد و همچنین غلظت پروتیین آنزیم های nNOS، iNOS و eNOS در کبد در انتهای مطالعه اندازه گیری شد. یافته ها در گروه پرکاری تیرویید، غلظت سرمی تیروکسین تام و آزاد بالاتر و غلظت هورمون محرک تیروییدی پایین تر از گروه شاهد بود. غلظت سرمی و کبدی NOx در گروه پرکاری تیرویید به ترتیب 46 و70 درصد بالاتر از گروه شاهد بود. پرکاری تیرویید سبب کاهش غلظت پروتیین eNOS (31 درصد، 0/006=P) و افزایش غلظت پروتیین iNOS (26 درصد، 0/020=p) در کبد شد، اما تاثیری بر غلظت پروتیین nNOS نداشت. نتیجه گیری پرکاری تیرویید سبب تغییر بیان آنزیم های تولیدکننده ی اکسید نیتریک در کبد می شود. نقص عملکرد اکسید نیتریک ممکن است در پاتوفیزیولوژی پرکاری تیرویید دخالت داشته باشد.

با توجه به اهمیت کنترل فشار خون، قند ناشتای پلاسما (FPS) و کلسترول-لیپوپروتیین کم چگالی (LDL-C) در کاهش عوارض واسکولار در بیماران دیابتی، در این مطالعه به بررسی روند تغییرات درصد افراد بالغ با دیابت شناخته شده که سطوح بالاتر از میزان مطلوب برای این عوامل خطر داشتند پرداختیم. مواد و روش ها از داده های سه دوره ی مطالعه ی پایش عوامل خطر بیماری های غیرواگیر (SuRFNCD) در سال های 1386، 1390 و 1395 استفاده شد. شرکت کنندگان 4493 نفر از افراد 65-25 ساله بودند که تشخیص قبلی بیماری دیابت را اعلام کرده بودند. روند تغییرات طولی متغیرهای مورد بررسی با رگرسیون لجستیک برآورد شد. یافته ها طی 1386 تا 1395، روند کاهشی معنی دار در درصد افراد با فشار خون بالا از 48/2 درصد به 40/4 درصد (47/3 درصد به 37/4 درصد در مردان و 53/0 درصد به 41/5 درصد در زنان) و کلسترول-لیپوپروتیین کم چگالی بالا از 75/4 درصد به 46/7 درصد (73/2 درصد به 45/7 درصد در مردان و 77/4 درصد به 48/3 درصد در زنان) در بالغین دیابتی دیده شد. روند قند ناشتای پلاسمای بالا تنها در میان زنان بطور معنادار کاهشی بوده است (51/8 درصد به 45/3 درصد). نتیجه گیری علی رغم بهبود قابل توجه در عوامل خطر قلبی عروقی در طی یک دهه گذشته، درصد افراد بالغ دیابتی با سطوح بالاتر از میزان مطلوب برای عوامل خطر قلبی عروقی فاصله زیادی با حد دلخواه دارد و بهبود بیش تر در سطوح این عوامل خطر منجر به کاهش عوارض عروقی در آینده خواهد شد.

مدل ارتقای سلامت پندر به عنوان چهارچوبی جهت تبیین رفتارهای سبک زندگی ارتقاءدهنده ی سلامت در افراد دارای بیماری های مزمن مطرح است. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر آموزش بر اساس مدل ارتقای سلامت پندر بر سبک زندگی و ابعاد آن در مددجویان با زخم پای دیابتی انجام شده است. مواد و روش ها در این مطالعه کارآزمایی بالینی که در سال 1398 انجام شد، 74 مددجو بر اساس معیارهای ورود به روش در دسترس انتخاب و به روش تصادفی بلوک بندی شده به دو گروه آزمون و شاهد تقسیم شدند. پرسش نامه ی مشخصات جمعیت شناختی و ابزار سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت توسط دو گروه تکمیل شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آماری توصیفی و مقایسه ای مانند: آزمون های تی مستقل، زوجی و تحلیل کوواریانس انجام شد. یافته ها بعد از مداخله، میانگین نمره گروه آزمون در همه ابعاد سبک زندگی به طور معنی داری افزایش داشت (0/001P). نتیجه گیری نتایج به دست آمده از این مطالعه نشان می دهد که آموزش بر اساس مدل ارتقای سلامت پندر می تواند منجر به ارتقای سبک زندگی و ابعاد آن در افراد دارای زخم پای دیابتی شود و بنابراین برای ایجاد تغییر در سبک زندگی مددجویان با زخم پای دیابتی، می توان از این شیوه آموزشی استفاده نمود.

شیوع گلوکز ناشتای مختل (IFG) در جهان در حال افزایش است و تمام رده های سنی از جمله نوجوانان را دربرگرفته است. مطالعه ی حاضر جهت بررسی روند تغییرات گلوکز ناشتای مختل و علل آن در میان نوجوانان ایرانی در طول یک دهه انجام شد. مواد و روش ها تعداد 2998 شرکت کننده بین سنین 19-11 سال در دوره 1 مطالعه (1380-1378، 1415 پسر و 1583 دختر) و تعداد 946 نفر در دوره 2 مطالعه (1393-1390، 477 پسر و 469 دختر) مورد بررسی قرار گرفتند. جهت بررسی نقش عوامل خطر بالقوه در ارتباط بین دوره مطالعه با شیوع IFG از مدل های رگرسیون لجستیک دوسطحی چند متغیره استفاده شد. یافته ها شیوع IFG یک جهش دو برابری از 7% در دوره 1 مطالعه به 16/6% در دوره 2 مطالعه نشان داد. در میان عوامل خطر اصلاح ناپذیر، سن بالاتر و جنس مونث با خطر پایین تر IFG همراه بودند. در میان عوامل خطر اصلاح پذیر، در مدل کاملا تعدیل شده، اضافه وزن و چاقی کلی با افزایش خطر IFG همراه بودند در حالی که چاقی شکمی به عنوان یک عامل خطر مستقل شناسایی نشد. با این حال، تعدیل هم زمان برای چاقی کلی و شکمی نتوانست تاثیر ارتباط دوره مطالعه با افزایش شیوع IFG را کاهش دهد. (2/68-1/81) 2/20. نتیجه گیری در فاصله سال های 1393-1390 افزایش چشمگیری در شیوع IFG در میان نوجوانان مشاهده گردید و همچنین دوره مطالعه به عنوان یک عامل مستقل پیش بینی کننده شناخته شد. با این حال، تاثیر دیگر عوامل خطر بالقوه می بایست بررسی شوند.

آترواسکلروز بیماری است که با رسوب لیپید و لیپوپروتیین کم چگال (LDL) بر روی دیواره داخلی سرخرگ های با قطر متوسط و بزرگ مشخص می شود. هدف از این مطالعه، مقایسه ی اثر آنتی اسکلروتیک عصاره هیدروالکلی گل خرگوشک و پوست و آب لیموترش و داروی کیناکرین بر غلظت لیپیدهای خون، پروتیین واکنش گر C و سطح فعالیت آنزیم فسفولیپاز A2 در موش های صحرایی نر نژاد ویستار بود. مواد و روش ها در این مطالعه، 25 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار به صورت تصادفی به گروه های شاهد (5 سر) و تغذیه با رژیم پرچرب (20 سر) تقسیم شدند. پس از 2 ماه تغذیه با رژیم پرچرب، موش های مبتلا به هیپرکلسترولمی به 4 گروه شامل: دریافت کننده آب لیموترش به میزان 2/5 میلی لیتر به ازای کیلوگرم وزن بدن، پوست لیموترش به میزان 500 میلی گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن، عصاره هیدروالکلی گل خرگوشک به میزان 800 میلی گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن و داروی کیناکرین به میزان 6 میلی گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن، تقسیم و به مدت 1 ماه تحت تیمار قرار گرفتند. در پایان؛ تاثیر دارو و عصاره ها بر پروفایل لیپیدی، فسفولیپاز A2، پروتیین واکنش گر C و اینترلوکین 6 در موش های هیپرکلسترولمی مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها تغذیه با رژیم پرچرب سبب افزایش مقادیر تری گلیسرید، کلسترول تام و LDL وکاهش لیپوپروتیین پر چگال گردید و تجویز عصاره هیدروالکلی گل خرگوشک، پوست و آب لیموترش و همچنین داروی کیناکرین موجب بهبود وضعیت لیپیدها (0/05>p)، کاهش فعالیت فسفولیپاز A2 و پروتیین واکنش گر C (0/05>p) شد. نتیجه گیری تیمار با عصاره هیدروالکلی گل خرگوشک، پوست و آب لیموترش و داروی کیناکرین هر یک به تنهایی می تواند در بهبود غلظت لیپیدها، پروتیین واکنش گر C و فعالیت فسفولیپاز A2موثر باشد.

مقدمه چاقی به عنوان یکی از مشکلات قرن حاضر از روند رو به رشدی برخوردار است. امروزه درصد زیادی از افراد اعم از مرد و زن در تمام سنین از معضل چاقی رنج می برند. در این میان ارتباط ابتلا به چاقی و بروز نقص در عملکرد جنسی مشخص گردیده است. چاقی به عنوان یکی از عوامل خطر در بروز بیماری های قلبی عروقی و متابولیکی می تواند با ایجاد اختلال در سیستم ایمونولوژیک و اندوکرین، اندوتلیوم عروق را متاثر سازد. تاثیر چاقی بر بروز نقص عملکرد اندوتلیال عروق و متعاقبا نقص در عملکرد جنسی مردان به خصوص اختلال در نعوظ کاملا مشخص گردیده است. همچنین ابتلا به چاقی با افزایش مقاومت به انسولین موجب تغییراتی مولکولی در عروق، به خصوص در زمینه کاهش دسترسی زیستی به نیتریک اکساید به عنوان منبسط کننده عروق می شود و سبب عدم کارآیی عروق مرتبط با آلت مردانه و کلیتوریس شده و منجر به نقص عملکرد جنسی در مردان و عدم رسیدن به اوج لذت جنسی (ارگاسم) در زنان می گردد. چاقی در زنان با تاثیر بر روی افزایش هورمون های جنسی و خطر بروز سندرم تخمدان پلی کیستیک و ایجاد تغییرات ناخوشایند در ظاهر فرد، همچون بروز آکنه و موی زاید، باعث کاهش مطلوبیت تصویر بدنی و منجر به نقص عملکرد جنسی در آنان می شود. تاثیر چاقی بر بروز نقص عملکرد جنسی از جنبه های ایمونولوژیک، اندوکرینولوژیک، سایکوژنیک، و آناتومیک در این مقاله مروری مورد بررسی قرار گرفته است.