دانشکده فنی دانشگاه تبریز
سال:1387 | دوره:38 | شماره:3 (پیاپی 56) ویژه مهندسی عمران |تعداد مقالات:9

تاثیر مولفه قائم زمین لرزه در پل های احداث شده در حوزه نزدیک گسلش و همچنین در پل های دارای عرشه های انعطاف پذیر غیرقابل صرفنظر کردن می باشد. به ویژه در پل های پیش تنیده طره ای با توجه به ساخت و تکمیل مرحله ای این گونه پل ها و رفتار اندرکنشی خصوصیات وابسته به زمان مصالح، به ویژه پدیده خزش بتن که باعث باز توزیع دائم نیروهای داخلی و متغیر شدن تنش ها و تغییر مکان های مقاطع عرشه پل در طول زمان می شود، منجر به حساسیت رفتار عرشه پل به مولفه قائم زمین لرزه می گردد. در این مطالعه با استفاده از مدل ایجاد شده از یک پل پیش تنیده طره ای، به بررسی اثرات مولفه قائم شتاب زمین لرزه، بر روی شتاب ، تغییر مکان و تنش های مقاطع مختلف تیر عرشه در فاصله های زمانی متفاوت از ساخت پل، با استفاده از تحلیل استاتیکی غیرخطی – در برگیرنده آثار ساخت مرحله ای - و تحلیل دینامیکی غیرخطی تاریخچه زمانی با شرایط اولیه متفاوت نیرویی و سختی، با توجه به متغیر بودن نیروهای داخلی و سختی در طول زمان، پرداخته شده است. متعاقبا، میزان آسیب پذیری عرشه هایی که از به هم پیوستن طره ها ایجاد گردیده اند، تحت تاثیر مولفه قائم شتاب زمین لرزه، مورد مطالعه قرار داده شده و توصیه های اصلاحی به منظور بهسازی لرزه ای این گونه پل ها ارایه گردیده است.

یکی از مهمترین زیرساخت های سیستم حمل و نقل شهری، پارکینگ های عمومی هستند که نقش عمده ای در کاهش پارک حاشیه ای و روانی ترافیک ایفا می کنند. پارکینگ های عمومی زمانی می توانند کارایی لازم را داشته باشند که در مکان مناسبی احداث شوند. در حال حاضر مکان یابی این پارکینگ ها به روش سنتی و با بازدید از محل انجام می گیرد. در روش سنتی مکان های انتخابی فقط با لحاظ نمودن تعداد محدودی از پارامترها مانند قیمت زمین انتخاب می شوند ولی در این تحقیق پارامترهای موثر در مکان یابی پارکینگ های عمومی از سه دیدگاه، نزدیکی پارکینگ به مراکز جاذب سفر، عوامل ترافیکی و مشکل آزادسازی زمین بخصوص در مناطق مرکزی شهرها بررسی شده و با توجه به این سه دیدگاه مدل مفهومی مکان یابی پارکینگ تهیه شده است. سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) که علم و فناوری تجزیه و تحلیل داده های مکان مرجع می باشد، توانایی تلفیق تعداد زیادی پارامتر را بصورت همزمان دارد. در این تحقیق ضمن ارایه الگویی مناسب جهت مکان یابی بهینه پارکینگ های عمومی بوسیله GIS، از روش های مختلف وزندهی و تلفیق لایه های اطلاعاتی استفاده گردیده و نتایج این روش ها نیز با یکدیگر مقایسه شده است. نتیجه مقایسه روش های مختلف نشان داد که روش وزندهی Fuzzy AHP مناسب ترین روش وزندهی به پارامترهای مکان یابی پارکینگ می باشد. در ضمن روش تلفیق هم پوشانی شاخص نیز بعنوان بهترین روش تلفیق لایه های موثر در این تحقیق، انتخاب گردید.

برای کاربران غیرنظامی سیستم GPS تعیین موقعیت آنی تنها از طریق مشاهدات کد C/A امکان پذیر است. بالا بردن سطح دقت و صحت مشاهدات GPS بصورت آنی و بهبود پارامترها و پیام های ناوبری، تعیین موقعیت دقیق تر آنی را در پی خواهد داشت. روش های تولید تصحیح و بهبود دقت که قابلیت بکارگیری آنی آنها وجود دارد، در این راستا مطرح شده اند که می توان تحت عنوان روش های DGPS از آنها یاد کرد. این مقاله به بررسی کلی این روش ها اختصاص دارد. نتایج عددی حاصل از بکارگیری این روش ها در مشاهدات مربوط به 5 ایستگاه دائمی  GPSدر شبکه البرز نیز در آن گنجانده شده است. نتایج بدست آمده چنانچه انتظار می رفت حکایت از بهبود چشمگیر دقت مشاهدات GPS پس از اعمال تصحیحات DGPS دارد. بطوری که رقم جذر میانگین مربعات خطای مشاهدات از 61 متر به 5/1 متر بهبود پیدا کرده است. بهبود دقت مشاهدات با اعمال پارامترهای حاصل از روش های DGPS چند مرجعی، نسبت به حالت تک مرجعی، نمود بارزتری دارد. در حوزه مشاهدات کد، مدل انترپولاسیون خطی در حوزه فاصله افقی و ارتفاع (LIMhd)، و مدل ترکیب خطی در سه بعد (LCMxyh)، بیشترین بهبود دقت (تا 47 درصد) را نسبت به حالت تک مرجعی نشان می دهد و در حوزه مشاهدات فاز، برازش رویه دوخطی (BILS) بیشترین بهبود دقت (تا 40 درصد) را در پی دارد.

بیشتر سدها، اگر نگوییم همه آنها، در نزدیکی و یا بر روی گسل ها ساخته شده اند و جنبش قوی زمین ناشی از زمین لرزه های نزدیک گسل، ممکن است آسیب های جدی بر این سدها وارد نماید. چنین آسیب هایی به طور معمول با تغییر در سختی سازه ای همراه می باشد. در نتیجه پیش بینی عملکرد واقعی سد با تحلیل غیرخطی امکان پذیر خواهد بود. علاوه بر این، روش های تحلیل متداول در مهندسی سازه از ورودی یکنواخت زمین لرزه برای تحلیل آنها استفاده می کند، در صورتی که تغییرات قابل توجهی هم در دامنه و هم در محتویات فرکانسی زمین لرزه ها، در محل تماس شالوده با زمین پل های با دهانه بلند و سدهای بزرگ ، روی می دهد. هدف اصلی این مطالعه تعیین مشخصات ارتعاشی، بررسی اثرات اندرکنش بر روی این مشخصات، و سرانجام ردیابی کردن رفتار غیرخطی سیستم سد – پی - مخزن با بکارگیری روش های تعیین هویت بر روی داده های پاسخ لرزه ای سد پاکویما می باشد. مدل های ARX با استفاده از رهیافت ثابت در زمان و متغیر در زمان و یا رهیافت بازگشتی برای تعیین مشخصات دینامیکی سد – پی - مخزن بکار گرفته شد. میرایی های مودی، فرکانس های طبیعی و تابع پاسخ فرکانسی سیستم به دست آمد و فرکانس ها و میرایی های به دست آمده با فرکانس ها و میرایی های تعیین شده به وسیله ارتعاش اجباری و روش های تحلیلی مقایسه گردید. نتایج سازگاری مناسبی را با همدیگر نشان می دهند. همچنین در این بررسی نشان داده می شود که فرض ورودی یکنواخت، فرض واقع گرایانه ای نمی باشد و ممکن است به نتایج اشتباهی بیانجامد. سرانجام پارامترهای مودی تابع زمان نیز برآورد گردیده است، این روش یرای به دست آوردن مشخصات دینامیکی سد - پی - مخزن مفید می باشد، زیرا این مشخصات در ارزیابی ایمنی لرزه ای سازه های موجود بسیار حیاتی هستند.

پارامتر شیب عرضی نشیمنگاه ریل که جهت حرکت مناسب چرخ به ریل اعمال می گردد، به طور مستقیم در رفتار اندرکنش دینامیکی خط - قطار تاثیر می گذارد. در این مقاله، مطالعه پارامتریکی جهت بررسی تاثیر این پارامتر هندسی در رفتار دینامیکی اندرکنش چرخ - ریل ارایه شده است. برای این منظور و با برداشت پارامترهای هندسی در یک دال خط واقعی اجرا شده، تحلیل های دینامیکی پیچیده ای با استفاده از نرم افزار ADAMS/RAIL، صورت گرفته است. اندازه گیری های موردنیاز توسط ماشین اندازه گیر KRAB برداشت شده و بر مبنای آن سطوح ایمنی و سرویس دهی کنترل شده است. نتایج تحلیل در محدوده سرعت بهره برداری خطوط قطار شهری نشان می دهد که عدم کنترل شیب عرضی نشیمنگاه ریل نسبت به سطح مطلوب آن، تاثیر بالایی را بر تشدید ضریب خروج از خط (حدود 18 درصد) و نیروهای دینامیکی افقی (بعضا تا 17 درصد) دارا بوده و افزایش سایش شدید ریل (تا 18 درصد) را به همراه دارد، در عین حال نیروهای دینامیکی قائم و شاخص ایمنی به لحاظ افزایش احتمال خروج از خط نگران کننده نبوده و در محدوده مجاز آیین نامه ای قرار می گیرند. مقایسه نتایج تحلیل در سرعت های بهره برداری و طراحی نیز نشان دهنده تاثیر قابل توجه افزایش سرعت در تشدید نیروهای دینامیکی قائم (تا 13 درصد) و شاخص خروج از خط (تا 8 درصد) است.

بست های قورباغه ای که در صنعت به عنوان مهارکش معرفی می شوند، مورد استفاده زیادی در سازه های خاص دارند. استفاده از این بست ها در سازه های مهمی نظیر محازن هوایی و دکل های مخابراتی از یک سو و عدم آگاهی از رفتار دقیق انواع مختلف آنها از سوی دیگر، موجب اهمیت بررسی رفتار این بست ها تحت اثر زلزله می شود. در سازه هایی که دارای بست قورباغه ای بوده و در زلزله ها آسیب دیده اند، مشاهده می گردد که اکثر آسیب ها در این بست ها رخ داده است. در آیین نامه های موجود سازه های فولادی به طور محدود به این موضوع پرداخته شده است. استاندارد AISC انواع مجاز این بست ها و مشخصات فنی آنها را با ذکر ظرفیت مجاز بیان نموده است. با توجه به اینکه انتخاب بست های قورباغه ای بر مبنای ظرفیت کششی عضو مهاربند صورت می گیرد؛ مطالعات انجام شده در این مقاله با فرض اطلاع از بار طراحی لرزه ای مهاربند، با در نظر گرفتن ملاحظات دینامیکی، صورت گرفته است. در نتیجه فقط به بررسی عملکرد بست های قورباغه ای در سازه پرداخته شده است. در این مقاله بعد از شناسایی انواع بست های قورباغه ای مورد استفاده در صنعت ساختمان و استانداردها و دستورالعمل های مرتبط، عملکرد آنها در یکی از زلزله های ایران (زلزله فروردین ماه سال 1385 سیلاخور) مورد بررسی قرار گرفته است. سپس تعدادی از بست های موجود برای انجام آزمایش کشش انتخاب شدند. با استفاده از نتایج حاصل از منحنی های نیرو تغییر مکان دستگاه کشش و کرنش سنج هایی که بر روی بست ها نصب شده بود، سعی گردید تا درک بهتری از رفتار این اجزا حاصل شود. نتایج حاصل از بررسی رفتار این بست ها، نمایانگر نامناسب بودن نوع اتصالات آنها خصوصا در بست های قورباغه ای از نوع قلابدار است. تغییر شکل نامناسب قلاب تحت اثر کشش وارده باعث عدم توسعه شکل پذیری مناسب در رفتار بست می گردد. این نتیجه هم در مطالعات آزمایشگاهی و هم در مشاهدات آسیب های زلزله سیلاخور مشاهده گردید.

سیستم های مخازن ذخیره دارای نقش اساسی در کنترل آب های سطحی و تامین آب موردنیاز کشاورزی، شرب، تولید برق و ... می باشند به همین دلیل مطالعه دقیق رفتار این سیستم ها به منظور تامین آب مورد تقاضا به صورت رضایت بخش ضروری می باشد، بررسی رفتار مخازن ذخیره به ویژه در سال های کم آبی از اهمیت فراوانی برخوردار می باشد، بطوری در دوره های بحرانی همواره آب تامین شده توسط مخازن کمتر از مقدار تقاضا می باشد. این تحقیق به بررسی عملکرد مخازن درون سالی و برون سالی تحت مقادیر مختلف آسیب پذیری در دوره های بحرانی می پردازد. برای تعیین عملکرد بهینه سیستم های ذخیره، شاخص پایداری و برای تحلیل مخزن روش SPA اصلاح شده، مورد استفاده قرار گرفته است. بررسی عملکرد مخازن تحت مقادیر مختلف آسیب پذیری در سایت های مورد مطالعه نشان می داد که در سیستم های مخازن ذخیره درون سالی اعمال محدودیت در رهاسازی آب در دوره های بحرانی اگر به اندازه 25% مقدار تقاضا موردنظر باشد سیستم ذخیره عملکرد بهینه خواهد داشت و این موضوع در سیستم های برون سالی زمانی اتفاق می افتد که شاخص آسیب پذیری (اعمال محدودیت) 35% الی 40% باشد.

در این مقاله میدان جریان متلاطم در بین دو ریپل به صورت عددی و آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق از دستگاه سرعت سنج سه بعدی اولتراسونیک Micro-ADV جهت اندازه گیری میدان سرعت در اطراف و روی ریپل ها استفاده شد. برای این منظور سرعت سیال در 128 نقطه بر روی یک شبکه منظم، به صورت سه بعدی اندازه گیری شد. پس از اندازه گیری سرعت، برای رسم خطوط جریان و مشخص کردن ناحیه جداشدگی از روش ردیابی خطوط جریان (Stream tracing) استفاده شد. علاوه بر آن میدان جریان متلاطم توسط روش حجم محدود با استفاده از چهار مدل اغتشاشی Standard k-e، RNG k-e، Standard k-e، SST k-e به کمک نرم افزار Fluent محاسبه گردید. نتایج نشان داد که مدل های تلاطمی Standard k-e، RNG k-e از هم خوانی بهتری نسبت به دیگر مدل های تلاطمی با نتایج آزمایشگاهی برخوردار است.