تغذیه گیاهان باغی
سال:1398 | دوره:2 | شماره:2 |تعداد مقالات:13

مهم ترین هدف برای تولید کنندگان زردآلو دستیابی به عملکرد بالا است. مقدار عناصر غذایی موجود در گیاه و تغذیه آن، از عوامل تعیین کننده عملکرد گیاه می باشند. روی نقش بسزایی در گرده افشانی، تشکیل میوه و عملکرد درختان میوه دارد و از عوامل مهم جوانه زنی و رشد لوله گرده است. در این پژوهش اثر محلول پاشی عنصر روی با غلظتهای صفر، 3000 و 5000 میلی گرم در لیتر بر جوانه های گل دو رقم بیگی و شاهرودی زرد آلو بررسی شد. درصد جوانه زنی، رشد لوله گرده، تشکیل میوه اولیه و نهایی در تلاقی این دو رقم مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد 5000 میلی گرم در لیتر سولفات روی بیشترین تأثیر را در میزان تشکیل میوه اولیه (32/35 درصد) و نهایی (61/10 درصد) داشت. کمترین درصد تشکیل میوه اولیه (41/20 درصد) و نهایی (3 درصد) مربوط به 3000 میلی گرم در لیتر سولفات روی بود. همچنین، نتایج نشان داد که اثر عنصر روی بر درصدجوانه-زنی در سطح کلاله و میزان نفوذ لوله های گرده در قسمت ابتدای خامه، میانه خامه و ورودیتخمدان در سطح احتمال یک درصد معنی-دار بود. بیشترین درصد جوانه زنی در غلظت 3000 میلی گرم در لیتر سولفات روی با در صد جوانه زنی 91/63 درصد و کمترین درصد جوانه زنی با مقدار 39/51 درصد مربوط به شاهد بود. همچنین، 3000 میلی گرم در لیتر سولفات روی میزان نفوذ لوله های گرده در قسمت ابتدای خامه، میانه خامه وتخمدان را افزایش داد. درمجموع محلول پاشیعنصر روی باعث افزایش تشکیل میوه اولیه و نهایی و افزایش درصد جوانه زنی و نفوذ لولهگرده به سمت تخمدان شد.

آهن ریز مغذی ضروری گیاهان می باشد که در بسیاری از پدیده های فیزیولوژیکی نقش اساسی دارد. هدف از این تحقیق محلول پاشی کلات آهن، تعیین غلظت بهینه و تاثیر آن بر خصوصیات بیوشیمیایی میوه توت فرنگی رقم کاماروسا بود. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1397 اجرا شد. بدین منظور، ابتدا در یک پیش آزمایش تاثیر مقادیر مختلف آهن (صفر-200-400-600-800-1000-1200-1400-1600-1800 و 2000 میکرومول بر لیتر) در زمان های سه، شش، نه و دوازده روز بعد از محلول پاشی در برخی صفات توت فرنگی بررسی گردید. سپس غلظت 1400 میکرومول بر لیتر به عنوان غلظت بهینه در نظر گرفته شد و نمونه های حاصل از این غلظت جهت سنجش بقیه صفات انتخاب گردیدند. نتایج نشان داد اثر این غلظت از آهن بر ویتامین ث، مواد جامد محلول (TSS)، سفتی بافت، فنول و فلاونوئید کل، ظرفیت آنتی اکسیدانی (DPPH) و فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز (PAL) در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. همچنین، باعث افزایش 07/10 درصدی DPPH، 2/13درصدی TSS، 43/21 درصدی ویتامین ث و 2/28 درصدی فعالیت آنزیم PAL در مقایسه با شاهد شد. میزان فنول و فلاونوئید کل میوه های تیمار شده با آهن به ترتیب 54/36 و 76/31 میلی گرم در 100 گرم وزن تر مشاهده شد. دلایل اصلی تاثیر آهن را می توان به افزایش آهن درونی گیاه، کاهش رقابت بین رشد رویشی و زایشی همچنین، کارآیی بهتر فتوسنتز مرتبط دانست. بطور کلی، یافته ها نشان داد که استفاده از کلات آهن با غلظت 1400 میکرومول بر لیتر تأثیر بسزایی در بهبود خصوصیات کمی و کیفی میوه های توت فرنگی رقم کاماروسا داشت.

در این پژوهش تاثیر آبیاری با پساب استخر پرورش ماهی بر مشخصه های رشدی گیاهان ریحان و خرفه بررسی شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تیمار آب آبیاری (1-آب رودخانه، 2-آب استخر ماهی و 3-مخلوط 50 درصد آب رودخانه و 50 درصد آب استخر) و سه تکرار روی دو گیاه ارزشمند دارویی (ریحان و خرفه) در شهرستان شوش (استان خوزستان) اجرا شد. نتایج نشان داد که تیمار آبیاری با پساب استخر ماهی بر افزایش صفات اندازه گیری شده به ویژه وزن تر و خشک بخش هوایی و ریشه و مقدار جذب عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم در ریحان و خرفه تاثیر معناداری داشت و حتی در تیمار مخلوط آب رودخانه و استخر ماهی نیز، افزایش معنی داری نسبت به تیمار آب رودخانه مشاهده شد. مقدار جذب نیتروژن در اثر آبیاری با پساب ماهی به ترتیب 7/407 و 2/482 درصد در ریحان و خرفه افزایش معنادار داشت. براساس نتایج این پژوهش بخش خوراکی این سبزیجات شامل برگ و ساقه با آبیاری بوسیله پساب استخر پرورش ماهی و بدون افزودن کود اضافی، افزایش یافت. همچنین از آنجا که آب استخر عناصر غذایی دارد که می تواند نیازهای رشدی گیاه را تامین کند بنابراین استفاده از آب خروجی از استخر پرورش ماهی در کشت سبزیجات ریحان و خرفه قابل توصیه بوده و برای سایر سبزیجات نیاز به بررسی های بیشتر است.

به منظور بررسی تاثیر کود مرغی و سولفات روی بر رشد و عملکرد طالبی در شرایط رقابت با علف های هرز، پژوهشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 98-1397 در شهرستان مبارکه انجام گردید. تیمارهای آزمایش شامل کود مرغی در دو سطح (0 و 8 تن در هکتار)، سولفات روی در سه سطح (0، 2 و 4 گرم در لیتر) و مدیریت علف های هرز در دو سطح (عدم وجین و وجین) بودند. نتایج نشان داد محلول پاشی 4 گرم در لیتر سولفات روی در شرایط وجین علف های هرز، باعث افزایش معنی دار کلروفیل برگ، وزن خشک برگ و عملکرد به ترتیب به میزان 1/9، 9/16 و 9/18 درصد در مقایسه با عدم مصرف کود روی گردید. بیشترین وزن خشک ساقه (6/24 گرم در بوته)، مواد جامد محلول (0/12 درصد) و محتوای نسبی آب برگ (5/65 درصد) با محلول پاشی 4 گرم در لیتر سولفات روی در تلفیق با کود مرغی به دست آمد. نتایج نشان داد در شرایط تداخل با علف های هرز، مصرف کود مرغی باعث کاهش معنی دار کلروفیل برگ، تعداد برگ در بوته، تعداد میوه در بوته و عملکرد به ترتیب به میزان 5/4، 4/6، 0/20 و 8/4 درصد و همچنین باعث افزایش زیست توده علف های هرز به میزان 0/15 درصد نسبت به عدم مصرف کود مرغی گردید. در مجموع می توان اظهار داشت کاربرد کود مرغی در تلفیق با عنصر کم مصرف روی در شرایط وجین علف های هرز، موجب افزایش رشد و عملکرد طالبی می گردد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر اسید هیومیک، قارچ میکوریزا (Glomus etunicatum) و قارچ اندوفیت (Piriformospora indica) روی برخی از صفات گل رز رقم مشکی hybrida cv. 'Bordeaux') (Rosa در شرایط کشت بدون خاک گلخانه ای انجام شد. این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 12 تیمار مستقل و سه تکرار طراحی گردید. تیمارها شامل محلول پاشی اسید هیومیک در غلظت 300، 600 و 900 ppm، اسید هیومیک 300، 600 و 900 ppm (محلول پاشی)+50 گرم قارچ میکوریزا (تلقیح با محیط ریشه)، قارچ پیریفورموسپورا ایندیکا عصاره اسپورPD، میسیلیومPD، میسیلیومMp، عصاره محیط کشت Mp، عصاره محیط کشت PD (تلقیح با محیط ریشه) و شاهد بودند. صفات ارتفاع شاخه، طول و قطر جام گل، دوام گل، فعالیت آنزیم کاتالاز و پروکسیداز، کلروفیل (a, b) و آنتوسیانین اندازه-گیری شدند. نتایج نشان داد که بیشترین میزان صفات اندازه گیری شده در اثر تیمار اسید هومیک ppm300 + قارچ میکوریزا 50 میلی گرم، تیمار اسید هیومیک ppm300 و تیمار قارچ پیریفورموسپورا (عصاره اسپور) مشاهد گردید.

اسید فولویک به عنوان ماده هیومیکی حاصل از تجزیه بقایای موجودات زنده، بدون اثرات مخرب زیست محیطی در تولید محصولات باغی و زراعی مورد استفاده قرار می گیرد. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر اسید فولویک در چهار سطح صفر، 5/0، 5/1 و 5/2 گرم در لیتر به صورت محلول پاشی برگی بر خصوصیات کیفی و آنتی اکسیدانی میوه آلبالو رقم گیسی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. محلول پاشی درختان در دو مرحله سفت شدن هسته (21 روز بعد از تمام گل) و شروع رسیدگی میوه (46 روز بعد از تمام گل) انجام شد. در زمان برداشت، خصوصیات کیفی و آنتی اکسیدانی میوه ها مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که اسید فولویک به طور معنی داری مواد جامد محلول، سفتی بافت میوه، ویتامین ث، میزان آنتوسیانین، فنل کل و ظرفیت آنتی اکسیدانی را افزایش داد. میوه های تیمار شده با اسید فولویک اسیدیته کمتری را در مقایسه با شاهد نشان دادند. صفاتی نظیر وزن تر میوه، وزن خشک میوه، طول و قطر میوه، اسید قابل تیتر و فلاونوئید کل در سطح احتمال 5 درصد تحت تاثیر اسید فولویک قرار نگرفتند. به طور کلی، 5/2 گرم در لیتر به عنوان بهترین در بهبود ویژگی های کیفی و آنتی اکسیدانی میوه های آلبالو رقم گیسی توصیه می شود.

در این پژوهش تأثیر باکتری های افزایش دهنده ی رشد گیاهی (ایزوله های R8 Pseudomonas putida و P. fluorescens R153) بر ارقام پسته شامل بادامی زرند، اکبری و احمدآقایی در یک خاک شور به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد. نتایج حاکی از این بود که استفاده از باکترهای محرک رشد (ایزوله های R8 وR115) باعث افزایش مقدار شاخص های رشدی از جمله وزن تر و خشک ساقه و ریشه همچنین، سطح و تعداد برگ شد. باکتری R8 باعث افزایش وزن خشک ریشه و وزن تر اندام هوایی به ترتیب به میزان 74 و 54% نسبت به شاهد در رقم بادامی شد. سطح برگ و تعداد برگ به میزان 81 و 30% در تیمار استفاده از باکتری محرک رشد R8 در رقم بادامی افزایش پیدا کردند. محتوای نسبی آب برگ (RWC)، میزان پرولین، کلروفیل کل، a و b و کاروتنوئید نیز به وسیله ی کاربرد باکتری های محرک رشد به خصوص R8 P. putida بهبود یافت. تیمار باکتری R8 در رقم بادامی قادر به افزایش جذب عناصر پتاسیم و فسفر به میزان 35% (برگ)، 43% (ریشه)؛ 61% (برگ) و 53% (ریشه) شد. نتایج این تحقیق نشان داد کاربرد باکتری های محرک رشد به علت ترشح ترکیبات موثر در رشد گیاه قادر به افزایش شاخص های رشدی همچنین، فیزیولوژیکی حتی در گیاهانی که در شریط تنش شوری قرار دارند می شود.

محیط کشت موراشیگ و اسکوگ (MS)، بسیار غنی بوده و دارای عناصر پرمصرف و کم مصرف به طور کامل است. از طرف دیگر اسید هیومیک با افزایش جذب عناصر غذایی، سبب افزایش رشد و توسعه بیشتر گیاه می گردد. هدف از پژوهش حاضر نیز بررسی رشد و عملکرد تربچه رقم Vikima تحت تأثیر محلول پاشی اسید هیومیک در ترکیب با عناصر غذایی بر پایه ترکیب محیط کشت MS در شرایط مزرعه ای می باشد. برای این منظور اسید هیومیک با غلظت صفر و 5/1 گرم در مترمربع و کود MS در هشت غلظت (0، 2، 4، 6، 8، 10، 12 و 14 درصد) به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار استفاده شد. نتایج نشان داد که با مصرف کود MS، تعداد برگ، ساکارز غده، گوگرد غده، کلروفیل کل و قند کل غده نسبت به استفاده تنها از اسید هیومیک افزایش یافت. کاربرد 14 درصد کود MS میزان قطر غده را تا 66/32 میلی متر افزایش داد. در استفاده از اسید هیومیک هم زمان با 14 درصد کود MS مقدار آنتوسیانین غده افزایش یافته و به 00019/0 مول بر گرم بر وزن تر گیاه رسید. در اثرات متقابل اسید هیومیک و کود MS افزایش وزن تر برگ، سطح برگ، وزن تر غده و قطر غده دیده شد. اسید هیومیک غنی شده با عناصر غذایی MS(غلظت تا 14 درصد) اثرات مطلوبی بر رشد گیاه تربچه دارد.

استان مازندران به عنوان دومین تولیدکننده توت فرنگی کشور محسوب می شود و رقم کاماروسا کشت غالب این استان را تشکیل می دهد. برای این منظور در دو آزمایش جداگانه اما هم زمان، شرایط کشت خاکی رایج در منطقه در کنار کشت بدون خاک برای دو رقم کاماروسا و گاویوتا فراهم و در پایان دوره صفات رویشی بوته شامل برگ، طوقه و ریشه در کنار تجزیه عناصر برگ و خاک مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد در کشت بدون خاک ارقام کاماروسا و گاویوتا در عملکرد و صفات مختلف رویشی به جز وزن تر و حجم ریشه، با یکدیگر تفاوت معنی داری نداشتند؛ اما در کشت خاکی رقم کاماروسا در بیشتر صفات مرتبط به برگ، طوقه و ریشه به طور معنی داری برتر از رقم گاویوتا بود. نتایج تجزیه غلظت عناصر غذایی محیط ریشه در کشت خاکی نشان داد میزان روی و مس در محیط ریشه گیاه چند برابر حد مطلوب بوده و بوته ها در معرض بیش بود این عناصر قرار داشتند. با این حال غلظت نیتروژن برگ کمتر از حد مطلوب دیده شد و جذب پتاسیم در رقم گاویوتا با کارایی بهتری نسبت به کاماروسا صورت گرفت. نتایج نهایی نشان داد که با توجه به موفقیت رقم گاویوتا در کشت بدون خاک، عدم توفیق آن در کشت مزرعه ای مرتبط با عوامل خاکی مانند سمیت مس ناشی از عدم رعایت اصول مدیریتی بوده و ارتباطی با اقلیم منطقه ندارد. بنابراین کشت این رقم در مازندران با مدیریت تغذیه ای ویژه یا کشت بدون خاک امکان پذیر خواهد بود.

امروزه استفاده از فراورده های زیستی سازگار با اکوسیستم مانند زیست محرکها مورد توجه است، زیرا علاوه بر تامین عناصر غذایی مقداری اسید های آمینه آزاد نیز دارد. این تحقیق به منظور بررسی تأثیر دو فراورده زیستی بر پایه اسید های آمینه آزاد روی گیاه نعناع سبز دارویی (Mentha spicat L. ) تحت تنش شوری بررسی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی مرکز آموزش عالی شهید باکری میاندوآب انجام شد. نتایج نشان داد که اثرات ساده و متقابل شوری و اسید های آمینه بر روی صفات اندازه گیری شده درسطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بیشترین ارتفاع بوته، قطر طوقه، قطر ریشه، وزن تر بوته، کلروفیلb در تیمار صفر میلی مولار شوری و محلول پاشی کادوستیم و میزان قندهای محلول در تیمار 75 میلی مولار شوری و محلولپاشی کادوستیم بدست آمد. بیشترین طول ریشه، تعداد برگ، وزن خشک بوته و کلروفیلa در تیمار صفر میلی مولار شوری و هیومی فورته بدست آمد و بیشترین مقدار کلروفیل کل در تیمار 25 میلی مولار شوری و هیومی فورته و بیشترین میزان پرولین در تیمار 75 میلی مولار شوری و هیومی فورته حاصل شد. بیشترین محتوای رطوبت نسبی در شوری های صفر، 50 و 75 میلی مولار شوری مربوط به تیمار هیومی فورته ولی در تیمار 25 میلی مولارشوری مربوط به تیمار کادوستیم بود. از نظر درصد اسانس در صفر میلی مولار شوری بین تیمار کادوستیم و هیومی فورته تفاوت معنی داری نبود ولی نسبت به شاهد افزایش معنی داری داشت. در شرایط شوری کاربرد ترکیبات اسید آمینه باعث کاهش میزان اسانس نسبت به شاهد شد.

به منظور ارزیابی اثرات کاربرد کمپوست پسماند شهری و نیتروژن بر عملکرد اسفناج و غلظت فلزات سنگین در خاک و مجصول اسفناج، یک آزمایش مزرعه ای با 9 تیمار در قالب طرح آماری فاکتوریل اجرا شد. اثر کمپوست پسماند شهری، اثر نیتروژن و اثر متقابل آن ها بر عملکرد از نظر آماری معنی دار بود. بالاترین عملکرد اسفناج به میزان 68600 کیلوگرم در هکتار، از مصرف 20 تن در هکتار کمپوست همراه با 200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به دست آمد که مصرف این سطح کمپوست پسماند شهری، غلظت کادمیوم، نیکل، سرب و کروم را در اندام هوایی اسفناج به ترتیب به میزان 700، 279، 471 و 272درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش معنی دار داد که افزایش غلظت عناصر کادمیوم، نیکل و کروم بیش از حداکثر مجاز غلظت فلزات سنگین در اندام هوایی اسفناج بود. از طرف دیگر کاربرد 10 تن در هکتار کمپوست پسماند شهری به همراه 200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، 67300 کیلوگرم در هکتار محصول تولید نمود که فلزات سنگین در محصول در محدوده مجاز قرار داشتند. مصرف کمپوست پسماند شهری غلظت کل سرب، نیکل، کادمیوم و کروم خاک را نیز به طور معنی داری افزایش داد، اما این افزایش از محدوده مجاز فراتر نبود. با این وصف، استفاده محدود از کمپوست پسماند شهری به میزان 10 تن در هکتار همراه با 200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، همراه با پایش غلظت این فلزات در خاک و گیاه می تواند موجب افزایش عملکرد محصول اسفناج گردد، بدون آن که غلظت فلزلت سنگین در محصول و خاک از محدوده استاندارد فراتر رود.

بررسی اثر ماده آلی، سوپرجاذب و تغذیه بهینه بر کاهش اثر شوری آب آبیاری بر نهال پایه نارنج آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 12 تیمار و 4 تکرار انجام شد. فاکتور اول ماده آلی با دو سطح (0 و 2 درصد وزنی)، فاکتور دوم سوپرجاذب با سه سطح (0، 0. 1 و 0. 25 درصد وزنی) و فاکتور سوم تغذیه بهینه با دو سطح (بدون کود و کوددهی بهینه عناصر مورد نیاز گیاه بر اساس آزمایش خاک) بود. درصد برگهای دارای علائم خسارت شوری و غلظت عناصر روی، آهن، بور، فسفر، پتاسیم، سدیم، کلسیم و منیزیم در برگ تیمارهای مختلف اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که کاربرد تلفیقی و جداگانه کود دامی، شیمیایی به همراه سوپرجاذب موجب کاهش علائم شوری شد. بیشترین درصد سدیم (0. 17) و برگهای دارای علائم شوری (22. 01) و بیشترین مقدار بور (148. 2 میلی گرم بر کیلوگرم) در تیمار شاهد مشاهده شد. همچنین تیمار C2D3E2 (مصرف توأم 2 درصد ماده آلی، 0. 25 درصد سوپرجاذب و مصرف بهینه عناصر غذایی) کمترین درصد سدیم و برگهای دارای علائم شوری و کمترین مقدار بور را داشت اما بیشترین میزان افزایش در پتاسیم، آهن و روی با حدود 2 برابر مقادیر آنان در تیمار شاهد را نشان داد.

وجود فلزات سنگین همچون نیکل و سرب یکی از مهم ترین عوامل بروز تنش های محیطی محسوب می شوند. در این پژوهش غلظت های مختلف نیترات سرب (mg/L 6، 3، 0) و غلظت های مختلف نیترات نیکل (mg/L 6، 3، 0) در دو آزمایش جداگانه و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دو سیستم هواکشت و گلدانی بررسی شده است. نتایج تجزیه واریانس برای هر دو آزمایش نشان داد که بین تیمارهای مختلف برای بیشتر صفات مورد مطالعه در هر دو سیستم هواکشت و گلدانی در سطح احتمال 5% تفاوت معنی دار وجود داشت. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت سرب، تعداد برگ، طول ریشه، ارتفاع کل، وزن تر و خشک ریشه و ساقه و رنگیزه های فتوسنتزی روند نزولی را نشان داد در حالیکه میزان پرولین، کاتالاز، پروکسیداز، میزان سرب در ریشه و اندام هوایی افزایش یافته است. همچنین افزایش غلظت نیکل سبب اختلال در رشد ریشه و ساقه، وزن تر و خشک ریشه و ساقه و رنگیزه های فتوسنتزی تربچه گردید. در مجموع نتایج این تحقیق نشان داد که نیکل و سرب ممکن است به گیاهان اجازه رشد را بدهد، اما افزایش غلظت آنها سبب اختلال در برخی شاخص های رشدی تربچه گردید.