مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی
سال:1399 | دوره:18 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: برای دستیابی به سلامت عادلانه مردم ناگزیر از اجرای رویکرد سلامت در همه سیاست ها هستیم. محوری ترین مداخله در این رویکرد «همکاری بین بخشی» است. روش کار: این مطالعه کیفی بر اساس الگوی تدوین سیاست نامه انجام شده است. برای جمع آوری اطلاعات از روش های مرور منابع، مصاحبه عمیق و بحث گروهی متمرکز با ذینفعان استفاده شده است و نتایج در سه بخش شناخت شامل تحلیل وضعیت موجود و عوامل موثر، جهت گیری شامل تدوین اهداف و مداخلات و الزامات جمع بندی شده است. نتایج: برای استقرار رویکرد سلامت در همه سیاست ها جایگاه همکاری بین بخشی در بخش سلامت ایران از حیث حمایت صریح در قوانین و اسناد بالادستی و همچنین ساختار سازمانی در سطح مطلوبی قرار دارد اما نیازمند طراحی و نهادینه سازی سازوکارهای اجرایی همکاری و ظرفیت سازی فرهنگی و مهارتی ذینفعان درون و برون بخش سلامت است. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه می تواند در برنامه های عملیاتی سالانه دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی به کار گرفته شود.

زمینه و هدف: بیماری های منتقله از راه غذا (FBD) foodborne diseases امروزه یکی از بزرگترین نگرانی ها در جهان می باشد. همچنین استفاده بی رویه و نادرست از آنتی بیوتیک ها باعث ایجاد مقاومت در بین باکتری های فراوانی گشته است، که یکی از آنها استافیلوکوکوس اوریوس مقاوم به متی سیلین Methicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA)، به صورت یک تهدید جدی برای سلامت عمومی مطرح گردیده است. مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان استافیلوکوکوس اوریوس های مقاوم به متی سیلین MRSA ازمواد غذایی در تهران صورت گرفت. روش کار: در این مطالعه توصیفی 560 نمونه غذایی طی ماه های تیر97 لغایت خرداد 1398از سه منطقه جنوب تهران، شهر ری و اسلام شهر جمع آوری و از نظر وجود استافیلوکوکوس اوریوس طبق استاندارد ملی ایران به شماره 1194 مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین الگوی حساسیت آنتی بیوتیکی سویه های استافیلوکوکوس اوریوس بدست آمده با روش دیسک دیفیوژن تست Disk) (Diffusion Test مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: از 560 نمونه غذایی، 49 نمونه به استافیلوکوکوس اوریوس آلوده بودند) 7/8%). نتایج بدست آمده نشان می دهد بیشترین آلودگی ها مربوط به شیرینی تر، بستنی سنتی و مواد پروتینی خام بوده است. از نظر الگوی مقاومت آنتی بیوتیکی در بین 49 سویه استافیلوکوکوس اوریوس جدا شده، میزان مقاومت به متی سیلین 4 سویه (2/8%) بوده است. نتیجه گیری: با توجه به اهمیت استافیلوکوکوس اوریوس در مسمومیت های غذایی و امکان انتقال سویه های مقاوم به آنتی بیوتیک ها، مخصوصا متی سیلین از راه مواد غذایی مختلف وجود دارد. بنابراین باید به اهمیت مصرف صحیح و درست آنتی بیوتیک ها تاکید نمود.

زمینه و هدف: ارزشیابی اقتصادی مداخلات بهداشتی با مقایسه هزینه ها و منافع مداخلات بهداشتی منجر به تخصیص بهینه منابع و افزایش کارایی تخصیصی نظام سلامت و با بهبود عدالت و افزایش دسترسی به خدمات سلامت، منجر به افزایش اثربخشی نظام سلامت می شود. هدف این پژوهش ارزشیابی انتقادی مطالعات منتشر شده تحلیل هزینه-اثربخشی مداخلات بهداشتی در جهان است. روش کار: این پژوهش با روش مرور انتقادی انجام شد. کلیه مقالات مرتبط با تحلیل هزینه-اثربخشی مداخلات بهداشتی منتشر شده از سال 1975تا 2018 میلادی در هفت پایگاه الکترونیکیCochrane Database of Systematic Review، Web of science، Scopus، PubMed، Science Direct، Springer Link و SID و موتور جستجویGoogle scholar با استفاده از کلید واژه های مناسب جمع آوری و ارزشیابی کیفیتی شدند. تعداد 173 مطالعه تحلیل هزینه-اثربخشی مداخلات بهداشتی شرایط ورود به این پژوهش را داشتند. نتایج: مطالعات هزینه-اثربخشی مداخلات بهداشتی در شش گروه مداخلات واکسیناسیون، آموزش، تغذیه، پیشگیری از بیماری های مقاربتی، پیشگیری از بیمارهای زنان و زایمان و کنترل بیماری های دارای ناقل انجام و منجر به شناسایی مداخلات بهداشتی هزینه-اثربخش شدند. با وجود این، مطالعات تحلیل هزینه-اثربخشی به ویژه در کشورهای در حال توسعه با محدودیت های پژوهشی متعددی مواجه هستند. پژوهشگران مطالعات ارزشیابی اقتصادی باید دقت بیشتری به ویژه در انتخاب درست دیدگاه و افق زمانی ارزشیابی اقتصادی، روش پژوهش، حجم نمونه، نحوه محاسبه هزینه ها و نتایج مداخله بهداشتی، ابزار مورد استفاده برای سنجش اثربخشی، روش و ساختار مدل مورد استفاد برای تحلیل هزینه-اثربخشی و تحلیل حساسیت و اعتبار یافته های مطالعه به عمل آورند. نتیجه گیری: مطالعات هزینه-اثربخشی و هزینه-مطلوبیت مداخلات بهداشتی به ویژه مداخلات واکسیناسیون بیماری ها در دو دهه گذشته افزایش چشمگیری داشتند. دستورالعمل ها و راهنماهای ارزشیابی اقتصادی باید بازنگری شوند و آموزش های لازم در اختیار پژوهشگران قرار گیرد تا کیفیت این مطالعات افزایش یابد.

زمینه و هدف: والدین مبتلا به سرطان به دلیل شروع مشکلات جسمانی، تجربه افسردگی و عدم در دسترس بودن هیجانی، ارتباطات خانوادگی پس از ابتلا در خانواده آنان تغییر می کند. هدف از این پژوهش مقایسه جهت گیری منفی به مشکل، نا امیدی و استرس ادراک شده در دختران نوجوان با و بدون مادر مبتلا به سرطان پستان بود. روش کار: پژوهش حاضر از نوع مقطعی بود. جامعه آماری شامل کلیه دختران نوجوان بین 13 تا 18 سال بودند که از ابتدای سال 96 به مدت 6 ماه به عنوان همراه مادر مبتلا به سرطان مراجعه کننده به بخش آنکولوژی بیمارستان آموزشی گلستان اهواز بودند. به روش نمونه گیری در دسترس 57 دختر نوجوان برای گروه واجد والد مبتلا (65/4 ± 31/16) و 57 نوجوان دختر نیز به روش تصادفی مرحله ای برای گروه فاقد والد مبتلا(27/3 ± 02/16) انتخاب و به پرسشنامه جهت گیری منفی نسبت به مشکل چاد و داگاس، مقیاس ناامیدی بک و همکاران و مقیاس استرس ادراک شده کوهن و همکاران پاسخ دادند. تحلیل داده ها به منظور مقایسه متغیر ها دردو گروه از روش تحلیل واریانس چند متغیری و تک متغیری در سطح معنی داری 05/0 و با رعایت پیش فرض ها با کمک SPSS نسخه 22 تجزیه و تحلیل شد. نتایج: یافته ها نشان داد که تفاوت معنی داری در متغیر های جهت گیری منفی نسبت به مشکل و نومیدی بین دو گروه وجود داشت (05/0 p<؛ 21/4 F=). اما در متغیر استرس ادراک شده تفاوت معنی داری بین دو گروه والد سرطانی مشاهده نشد(90/0 p =؛ 015/0F=). نتیجه گیری: فرزندان بیماران سرطانی دارای مشکلات روان شناختی بوده و بنابر این نیازمند راهنمایی و حمایت هستند. با بهبود شرایط روان شناختی فرزندان نحوه ارتباط آنان با مادر بهتر شده و آرامش بیشتری در بیماران ایجاد می شود.

زمینه و هدف: یکی از مشکلات متداول در بین زنان متاهل مشکلات مربوط به کارکرد جنسی است. در بین مراجع کنندگان به مرکز مشاوره مشکلات جنسی درصد بالایی را به خود اختصاص می دهد. بررسی عوامل موثر بر کارکرد جنسی می تواند راهبردهای مناسبی برای برطرف کردن این مشکلات ایجاد کند. بنابراین در پژوهش حاضر به بررسی تاثیر متغیرهای پذیرش و عمل و نشخوار فکری بر کارکرد جنسی زنان از طریق تحمل پریشانی پرداخته شده است. روش کار: جامعه پژوهش شامل زنان مراجعه کننده به کلینیک های شهر اصفهان در سال 1397 بودند که به صورت در دسترس انتخاب و به پرسشنامه های تجارب جنسی آریزونا(ASEX)، پرسشنامه تحمل پریشانی سیمونز و گاهر (2005)، پرسشنامه پذیرش و عمل ویرایش بوند و همکاران (2011) و پرسشنامه نشخوار فکری قربانی، واتسون و هریس (2008) پاسخ دادند. یافته های پژوهشی به وسیله نرم افزار smart PLS و با روش معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: یافته های پژوهشی نشان داد متغیر تحمل پریشانی می تواند بین متغیرهای کارکرد جنسی و تعهد و پذیرش و نشخوار فکری نقش متغیر میانجی را ایفا نماید (P<0/05). همچنین یافته های پژوهشی نشان داد تعهد و پذیرش و نشخوار فکری با کارکرد جنسی و تحمل پریشانی رابطه دارد (p<0/01) و تحمل پریشانی بر کارکرد جنسی زنان تاثیر دارد (p<0/01). نتیجه گیری: با توجه به نتایج می توان بیان نمود کارکرد جنسی از عوامل گوناگونی تاثیر می پذیرد که در این میان می توان به پذیرش و عمل، نشخوار فکری و تحمل پریشانی اشاره نمود.

زمینه و هدف: شاخص تحمل به آلودگی هوا(APTI) Air Pollution Tolerance Index به عنوان معیاری برای ارزیابی مقاومت گیاهان در برابر آلودگی هوا، یکی از ابزارهای مهم برای مدیریت کیفیت هوا پیرامون صنایع است. هدف از این پژوهش، بررسی کیفیت هوا و ارزیابی شاخص تحمل به آلودگی هوا در گیاهان بومی رویش یافته پیرامون مجتمع صنعتی شیشه، خاک چینی، کاشی و سرامیک اردکان است. روش کار: برای انجام این مطالعه (مقطعی توصیفی-تحلیلی) ابتدا غلظت آلاینده های معیار هوا در ناحیه صنعتی مورد بررسی ارزیابی شد. سپس با نمونه برداری از برگ گیاهان بومی و اندازه گیری پارامترهای pH عصاره برگ، محتوای آب نسبی، کلروفیل کل و اسید آسکوربیک برگ، شاخص تحمل به آلودگی هوا تعیین شد. غلظت سرب (Pb)، کروم (6+(Cr و کادمیوم (Cd) در گیاهان، با استفاده از روش هضم خشک توسط دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. کلیه تجزیه تحلیل آماری داده ها در نرم افزار SPSS نسخه 22 انجام شد. نتایج: میانگین غلظت CO، 3O، 2NO، 2SO و 10 PM در ناحیه صنعتی به ترتیب با مقادیر برابر با 06/2، 75/7، ppm 28/3 و ppb 94/33 و µ g/m355/70 پایین تر از حدود استاندارد است. همچنین غلظت سرب (Pb)، کادمیوم (Cd) و کروم (6+(Cr در گیاهان پایین تر از حدود استاندارد بود. با این توصیف، متناسب با پایین بودن غلظت آلاینده های معیار کیفیت هوا و فلزات سنگین در گیاهان از حدود استاندارد، شاخص تحمل گیاهان پیرامون مجتمع صنعتی در طبقه حساس به آلودگی هوا اندازه گیری شد. در میان گونه های مرتعی، درختی و درختچه ای به ترتیب گیاه قلم (49/8)، انار (80/16) و ابریشم (37/9) بیشترین APTI دارا بودند. نتیجه گیری: بر اساسAPTI، پیشنهاد می شود از گونه غیر مثمر انارگل به عنوان گونه متحمل تر و گونه درمنه به عنوان پایشگر زیستی برای توسعه فضای سبز استفاده نمود.

زمینه و هدف: انسان به عنوان مخلوق خداوند و اشرف مخلوقات، حقوقی دارد که یکی از این حقوق، حق سالم زیستن است و این نوع سبک زندگی جز در سایه آموزش های مفید میسر نمی شود. در همین راستا، آموزش جامع سلامت در مدارس برای سلامت نسل آینده کشور، یکی از ارکان مهم تلقی می شود. بنابراین هدف این پژوهش تحلیل محتوای مولفه های بهداشت و ارتقای سلامت کتب دوره دوم ابتدایی بر اساس مفروضه های سلامت با تاکید بر آموزش برای افزایش کیفیت بهداشت مدارس ابتدایی است. روش کار: در این مطالعه توصیفی از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش همه کتاب های پایه دوم ابتدایی سال تحصیلی 1396 1395 (5 جلد کتاب) بود. نمونه آماری برابر با جامعه آماری است. ابزار پژوهش)آنتروپی شانون (Entropy Shanon بود که پردازش داده ها را در بحث تحلیل محتوا با نگاه جدید و به صورت کمی و کیفی مطرح می کند. نتایج: نتایج تحلیل محتوای آنتروپی شانون نشان داد که بررسی کل 5 کتاب پایه دوم ابتدایی مولفه ی مربوط به سلامت روانی با 236 مورد بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده، و کمترین مقدار مربوط به معلولیت با 10 فراوانی است. بیشترین ضریب اهمیت در بین مولفه های سلامت در کتب پایه دوم ابتدایی مربوط به مولفه های سلامت تغذیه مجموعا با مقدار (21/0) و کمترین ضریب اهمیت به پیشگیری از رفتار های پرخطر مجموعا با مقدار (019/0) می باشد. نتیجه گیری: یافته های حاصل از فراوانی نشان می دهند که میزان توجه به هر یک از مولفه های آموزش بهداشت و ارتقای سلامت متفاوت است؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت که در محتوای کتب دوره دوم ابتدایی به برخی از مولفه های آموزش بهداشت کمتر توجه است، در حالی که آموزش بهداشت و به تبع آن ارتقای سلامت مهم ترین عامل پیشرفت و ضامن بقای جامعه است. طراحی، اجرا و اداره برنامه های توسعه در بعد بهداشت، بیش از هر عامل دیگری زیربنای مفاهیم پایه ای چون سلامت است.

زمینه و هدف: سلامت غذا و تغذیه همواره یکی از دغدغه های بزرگ بشر بوده است. وجود نیترات در غذا ممکن است سلامت آن را تحت تاثیر قرار دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی محتوای نیترات محصولات پرمصرف)سیب زمینی، گوجه فرنگی و پیاز) عرضه شده در میدان میوه و تره بار(هروی، ملت و لویزان) منطقه 4 شهر تهران انجام گردید. روش کار: نمونه برداری در دو فصل زمستان و بهار صورت گرفت. محتوای نیترات با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر اندازه گیری شد. نتایج: نتایج حاصل نشان داد که بین نیترات 2 فصل زمستان و بهار تفاوت معنی داری وجود داشت. مقدار نیترات اندازه گیری شده پیاز در فصل بهار در میدان میوه و تره بار هروی و همچنین محتوای نیترات سیب زمینی در فصل زمستان در میدان میوه و تره بار لویزان بیشتر از حد استاندارد سلامت بود. مقدار نیترات گوجه فرنگی در هردو فصل کمتر از حد استاندارد بود. نتیجه گیری: میزان نیترات در نمونه های تحت بررسی در بیشتر موارد کمتر از حد استاندارد بود. این نشان دهنده آن است که سبزیجات میادین مورد بررسی (حداقل در فصل بهار و زمستان) از لحاظ نیترات از کیفیت قابل قبولی برخوردار بوده اند.