مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران (نامه دانشگاه)
سال:1395 | دوره:26 | شماره:139 |تعداد مقالات:28

سابقه و هدف: تسکین درد و کم کردن مداخلات حین لیبر و زایمان یکی از جنبه های اساسی مراقبت های مامایی محسوب می شود. طب فشاری روشی برای کاهش درد و تسهیل زایمان است. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر طب فشاری قبل از شروع زایمان بر میزان مصرف مسکن و اکسی توسین در طی لیبر طراحی شده است.مواد و روش ها: در این مطالعه کارآزمایی بالینی، 162 زن باردار ترم و بدون علائم زایمانی مراجعه کننده به بیمارستان شهید اکبر آبادی شهر تهران در سال 1394 به طور تصادفی دریکی از سه گروه طب فشاری، طب فشاری ساختگی و کنترل قرار گرفتند. طب فشاری در نقاط Sp6، BL32 و BL60 در هفته 40-39 بارداری های نخست و کم خطر انجام و واحدهای پژوهش در طی لیبر پیگیری می شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Spss نسخه 22 و آزمون های آمار توصیفی شامل میانگین، انحراف معیار، فراوانی و آزمون های آماری دیگر شامل مجذور کای، کروسکال والیس و آنالیز واریانس یک طرفه انجام شد.یافته ها: از نظر میزان استفاده از مسکن در طی لیبر در گروه طب فشاری 30 درصد، طب فشاری ساختگی 42 درصد و مراقبت روتین 50 درصد بود، که آزمون آماری کروس کال والیس تفاوت معنی داری را بین سه گروه نشان نداد (0.122=p). از نظر استفاده از اکسی توسین نیز در گروه طب فشاری 54 درصد، طب فشاری ساختگی 58 درصد و مراقبت روتین 78 درصد بود که آزمون آماری تفاوت معنی داری را بین سه گروه نشان داد (0.028=p). میزان استفاده از اکسی توسین در گروه طب فشاری کم تر از دو گروه دیگر بود.استنتاج: طب فشاری قبل از شروع لیبر سبب کاهش مصرف اکسی توسین حین لیبر شده، بنابراین می توان از طب فشاری به عنوان کاهنده مداخلات حین لیبر استفاده نمود.

سابقه و هدف: با وجود اثبات اثر پروپوفول بر کاهش تون عضلات صاف، اثر این دارو بر اسپاسم حالبی تاکنون بررسی نشده است. لذا این مطالعه با هدف بررسی اثر پروپوفول در سنگ شکنی داخل حالبی (TUL) و تاثیر آن بر کاهش اسپاسم حالبی در فاز حاد رنال کولیک اجرا شد.مواد و روش ها: طی یک مطالعه کارآزمایی بالینی دو سو کور 122 بیمار وارد مطالعه شدند. ابتدا به تمامی بیماران میدازولام 0.02MG/KG و فنتانیل 2mGgkg داده شد. سپس به طور تصادفی برای گروه اول پروپوفول با دوز 2.5mg/kg (گروه پروپوفول، 65 نفر) و برای گروه دوم نیز نسدونال با دوز 5mg/kg (گروه نسدونال، 57 نفر) تجویز شد. TUL با روش پنوماتیک انجام شد. طول مدت انجام TUL، تغییرات همودینامیک، میزان موفقیت، نیاز به Extracorporeal shock wave lithotripsy (ESWL)، نیاز به استفاده از استنت حالبی،Double J insertion (DJ)  و عوارض ثبت شد.یافته ها: سن، جنس، وزن و اندازه سنگ بین دو گروه اختلاف آماری معناداری نداشت (p>0.05). زمان انجام TUL (p=0.004) و میانگین فشارخون سیستولیک، دیاستولیک و ضربان قلب در دقایق یک و پنج (p>0.01) به طور معناداری در گروه پروپوفول کم تر بود. میزان موفقیت TUL در گروه پروپوفول و نسدونال به ترتیب 96.9 و 89.5 درصد (p=0.097)، نیاز به استنت به ترتیب در 20 و 17.5 درصد (p=0.729) و نیاز به DJ در 22.8 و 16.9 درصد (p=0.415) وجود داشت.استنتاج: پروپوفول با کاهش بیش تر فشار خون سیستولی، دیاستولی، تغییرات کم تر ضربان قلب، کاهش زمان TUL، افزایش نسبی موفقیت TUL، نیاز کم تر به DJ و همچنین نیاز کم تر به ESWL همراهی داشت.

سابقه و هدف: درد پس از قطع عضو، پیامدهای مختلفی از جمله ناتوانی، کاهش کیفیت زندگی و کاهش توانایی های ارتباطی بیمار با دیگران دارد. هدف از این مطالعه بررسی اثر ماساژ بازتابی پا بر درد بیماران پس ازقطع عضو اندام تحتانی بوده است.مواد و روش ها: مطالعه کارآزمایی بالینی حاضرروی بیماران کاندید عمل آمپوتاسیون اندام تحتانی بستری شده در بیمارستان الزهرا (س) اصفهان به تعداد 25 نفر در هر گروه (گروه مداخله و گروه کنترل) انجام شد. جهت ارزیابی شدت درد از مقیاس عددی درد (Numeric Rating Scale) استفاده گردید و مدت 30 دقیقه تکنیک ماساژ بازتابی پا (پای سالم) برای بیماران گروه مداخله انجام شد و برای گروه کنترل نیز ماساژ ساق و کف پا به صورت ساده به مدت 30 دقیقه انجام گردید و این حرکت 8 الی 10 بار تکرار شد. از آزمون های آماری کای اسکویر، T-test، فیشر و آزمون آنالیز واریانس یک طرفه استفاده گردید.یافته ها: ماساژ بازتابی پا باعث کاهش معنی دار شدت درد در گروه مداخله نسبت به گروه کنترل شد به صورتی که بیماران گروه مداخله به طور معنی داری از شدت درد کم تری بعد از مداخله برخوردار بودند (0.009=p). طبق آزمون T-test بین میانگین شدت درد قبل از عمل گروه مداخله و شاهد، تفاوت معنی دار نبود (0.52=p). بین دو گروه از نظر اختلاف میانگین شدت درد، تفاوت معنی داری وجود داشت (0.001>p).استنتاج: ماساژ بازتابی پا در بیماران تحت آمپوتاسیون موجب کاهش درد بعد از عمل می گردد بنابراین استفاده از آن جهت کاهش درد بیماران توصیه می گردد.

سابقه و هدف: با توجه به این که عمل آپاندکتومی از جمله شایع ترین اعمال جراحی اورژانس بوده و تشخیص دقیق موارد مشکوک این مشکل بالینی بسیار از نظر عوارض و هزینه های درمانی و کاهش خطرات مربوطه مهم می باشد لذا هدف از این مطالعه مقایسه ارزش تشخیصی استفاده از تست تعیین سطح بیلی روبین با تعداد گلبول سفید خون در تشخیص آپاندیسیت حاد بوده است.مواد و روش ها: مطالعه مقطعی حاضر در فاصله مرداد ماه تا بهمن ماه سال 1393 روی بیماران مراجعه کننده به اورژانس بیمارستان امام خمینی (ره) ساری با شکایت درد شکم و تشخیص اولیه آپاندیسیت جهت تعیین ارزش تشخیصی هایپربیلی روبینمی در آپاندیسیت حاد انجام شد. 4 فاکتور ارزش تشخیصی حساسیت، ویژگی، ارزش اخباری مثبت و ارزش اخباری منفی محاسبه و گزارش گردید.یافته ها: هایپربیلی روبینمی توتال در تشخیص آپاندیسیت حاد دارای حساسیت 75.8 درصد، ویژگی 66.7 درصد، ارزش اخباری مثبت 95.8 درصد و ارزش اخباری منفی 21.4 درصد و نیز لکوسیتوز در تشخیص آپاندیسیت حاد دارای حساسیت 71.4 درصد، ویژگی 100 درصد، ارزش اخباری مثبت 100 درصد و ارزش اخباری منفی 25.7 درصد بود.استنتاج: مقدار بیلی روبین و گلبول سفید ارزش تشخیصی نسبتا مشابه در تشخیص آپاندیسیت حاد دارند. بنابراین اندازه گیری سطح بیلی روبین در زمان بررسی بیمار با علایم و نشانه های آپاندیسیت حاد ممکن است کمک کننده باشد.

سابقه و هدف: بیمارانی که در بخش مراقبت های ویژه پذیرش می شوند، بسیار سریع دچار مشکلات گوارشی می شوند. زخم و خونریزی گوارشی وابسته به استرس می تواند منجر به افزایش طول مدت بستری و مرگ و میر شود. هدف از این مطالعه ارزیابی ریسک فاکتورهای زخم گوارشی ناشی از استرس در بیماران و مروری بر مصرف داروها در بخش مراقبت های ویژه می باشد.مواد و روش ها: این مطالعه در بیمارستان امام خمینی (ره) ساری از دی ماه 1392 لغایت دی 1393 انجام شد. در این مطالعه، 100 بیمار در بخش های مراقبت های ویژه مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات دموگرافیک و بالینی بیماران با توجه به پروتکل انجمن داروسازان سیستم سلامت آمریکا (ASHP) ثبت شد و نحوه تجویز SUP بررسی گردید.یافته ها: در این مطالعه 51 درصد بیماران مرد بودند. 92 درصد از بیماران درمان پیشگیرانه دریافت کردند و 34 درصد بیماران که داروی پیشگیری به فرم تزریقی دریافت کردند، قادر به تحمل فرم خوراکی بودند. 31 درصد از بیمارانی که دارو دریافت کردند، اندیکاسیون درمان پیشگیرانه نداشتند. در کل 64 درصد از بیماران طبق گایدلاین های ASHP درمان پیشگیرانه دریافت کردند.استنتاج: مصرف غیرمنطقی داروهای ضدترشح اسید معده می تواند منجر به عوارض دارویی، افزایش خطر پنومونی بیمارستانی و هزینه دارویی برای بیماران و مراکز درمانی شود. جهت تعیین رژیم درمانی پیشگیرانه زخم گوارشی ناشی از استرس باید ریسک فاکتورها ارزیابی شده و برحسب وضعیت بیماری فرد، بهترین درمان صورت گیرد. متخصصین باید ارزیابی لازم را به عمل آورده و نیاز به پیشگیری زخم گوارشی را برآورد کنند.

سابقه و هدف: ذرات معلق کم تر از 10 میکرون، یکی از مهم ترین آلاینده هایی است که سبب بروز خسارات جبران ناپذیر به محیط زیست و سلامت انسان ها در عصر حاضر می شوند. مطالعه حاضر به منظور برآورد اثرات بهداشتی ذرات معلق کم تر از 10 میکرون بر سلامت شهروندان بوشهری انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه تحلیلی در سال 1392 در شهر بوشهر انجام شد. داده های مربوط به ذرات معلق کم تر از 10 میکرون از سازمان محیط زیست بوشهر اخذ شد. غلظت آلاینده ذرات معلق کم تر از 10 میکرون با استفاده از دستگاه گریم اندازه گیری گردید. داده های دریافت شده از سازمان محیط زیست پردازش (مجموعه دستورات میانگین گیری، کدنویسی شده و پس از تاثیر دادن پارامترهای هواشناسی به عنوان فایل ورودی، به مدل تبدیل گردید.یافته ها: نتایج نشان داد که غلظت ذرات معلق کم تر از 10 میکرون در شهر بوشهر با میانگین سالانه 251.35mg/m3 می باشد. تعداد کل بیماری های قلبی عروقی منتسب به تماس با ذرات معلق کم تر از 10 میکرون در یک سال، 130 نفر و تعداد موارد تجمعی بیماری های تنفسی با توجه به برآورد حد وسط خطر نسبی در اثر تماس با ذرات معلق کم تر از 10 میکرون طی یک سال، 346 نفر بوده که 52 درصد آن ها مربوط به غلظت کم تر از 150 میکروگرم بر متر مکعب بود. در منطقه مطالعاتی، به ازا هر 10mg/m3 افزایش غلظت ذرات معلق کم تر از 10 میکرون نسبت به مقادیر قبل از آن، میزان خطر مرگ قلبی- عروقی 1.8 درصد و خطر مرگ های تنفسی 2.1 درصد افزایش می یابد.استنتاج: مقایسه منطقه نشان می دهد بالا بودن درصد بیماری این دو پیامد با توجه به نتایج حاصل می تواند به دلیل میانگین بالاتر ذرات معلق کم تر از 10 میکرون و یا شاید تداوم روزهای با غلظت بالا در شهر بوشهر باشد.

سابقه و هدف: سردرد به عنوان یکی از سندرم های درد مرتبط با مولتیپل اسکلروزیس (MS) در نظر گرفته می شود. میگرن یکی از فراوان ترین سردردهای اولیه در میان بیماران مبتلا به MS است. هدف از این مطالعه، بررسی ارتباط بین MS و سردرد میگرنی می باشد.مواد و روش ها: مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی تحلیلی است که روی 60 بیمار مبتلا به MS انجام شد. در اسکن MRI مغزی به دست آمده از بیماران، محل ضایعه، تعداد محل های ضایعه و تعداد ضایعات ثبت و مقایسه گردید.یافته ها: این مطالعه شامل 51 بیمار زن و 9 بیمار مرد بود. 82 درصد بیماران به MS عودکننده- فروکش کننده و 18 درصد بیماران به MS پیشرونده ثانویه مبتلا بودند. بیماران MS مبتلا به سردرد دارای تعداد محل های درگیر بیش تری نسبت به بیماران MS بدون سردرد بودند (0.0001=p). در مقایسه با بیماران MS بدون میگرن، بیماران MS مبتلا به میگرن دارای درگیری بیش تری (اندازه ضایعه بزرگ تر) در مغز میانی، مخچه، تالاموس، لوب های فرونتال و تمپورال بودند (0.05>-p)، درحالی که بیماران میگرنی با اورا دارای درگیری بیش تر معنی دار در لوب فرونتال و درگیری کم تر معنی دار در لوب اکسیپتال بودند (به ترتیب 0.035=p و 0.011=p). نتایج مشابهی برای تعداد پلاک ها در بیماران با و بدون سردرد به دست آمد. تفاوت در تعداد ضایعات در گروه های با و بدون اورا در لوب اکسیپتال مشاهده شد (0.031=p).استنتاج: وجود پلاک های MS در نواحی اینفراتنتوریال عمدتا مغز میانی و مخچه و نواحی سوپراتنتوریال غالبا لو ب های فرونتال و پریتال و هم چنین تالاموس با یک افزایش وقوع سردرد با خصوصیات سردرد میگرنی همراه هستند.

سابقه و هدف: برخی از بیماران نیاز به اندازه گیری مکرر برخی آزمایشات دارند، ولی علی رغم وجود کاتتر محیطی در بیمار، به طور معمول از ورید برای تهیه نمونه خون استفاده می شود. لذا مطالعه حاضر با هدف مقایسه نتایج آزمایشات بیوشیمیایی و هماتولوژیک در دو روش خونگیری معمول و خونگیری از کاتتر ورید محیطی به انجام رسید.مواد و روش ها: این پژوهش یک مطالعه مورد- شاهدی است که بر روی 96 بیمار بستری در بخش های مراقبت ویژه بیمارستان امام خمینی (ره) ساری در سال 1393 صورت پذیرفت. هر بیمار به عنوان گروه کنترل خود محسوب گردیده و خونگیری با روش معمولی به عنوان کنترل و خونگیری از کاتتر محیطی به عنوان گروه مورد در نظر گرفته شد. جهت تهیه نمونه خون، ابتدا کاتتر ورید محیطی با 2cc نرمال سالین شستشو داده شده و پس از 5 دقیقه با دور ریختن 0.5 CC خون، خونگیری انجام شد. تمامی نمونه ها از نظر هموگلوبین، هماتوکریت، سدیم، پتاسیم، BUN، Cr و FBS بررسی گردیدند. یافته ها با استفاده از آزمون های کای دو، تی زوجی، ویلکاکسون، فیشر و با نسخه هجدهم نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: 56.2 درصد از شرکت کنندگان (54 بیمار) مرد و بقیه زن بودند. میانگین سنی آن ها 17.83±47.58 سال بود. نتایج نشان داد تفاوت معنی دار آماری بین نتایج آزمایشگاهی خون گرفته شده در دو روش جهت نمونه های هموگلوبین (0.452=p)، هماتوکریت (0.718=p)، پتاسیم (p=0.247)Cr, (p=0.239)BUN, (p=0.282) و قندخون ناشتا (0.074=p) وجود ندارد. اما تفاوت معنی دار آماری بین نتایج نمونه های سدیم بیماران وجود دارد (0.034=p). استنتاج: خونگیری از طریق کاتتر ورید محیطی در حال دریافت مایع، روشی قابل اعتماد در بررسی آزمایشات هماتوکریت، هموگلوبین، BUN و Cr است.

سابقه و هدف: حس عمقی یکی از حس های پیکری است که به منظور کنترل عضلانی توسط سیستم عصبی مورد استفاده قرار می گیرد. پوسچر نا مناسب یا درد از عوامل برهم زننده حس عمقی است. یکی از پوسچرهای نامناسب، پوسچر جلوآمده سر می باشد. هدف از این مطالعه بررسی خطای بازسازی وضعیت گردن در افراد مبتلا به جلو آمدگی سر با و بدون گردن درد و افراد سالم است.مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع مورد- شاهدی است که 31 فرد مبتلا به جلو آمدگی سر بدون گردن درد، 31 فرد مبتلا به جلو آمدگی سر با گردن درد و 31 فرد سالم در آن شرکت کردند. ابتدا دامنه حرکات گردن در سه گروه، ارزیابی شد و سپس خطای بازسازی وضعیت گردن در زاویه ی هدف (50 درصد ازکل دامنه حرکتی در هر حرکت) برای حرکات خم شدن گردن به جلو و عقب، خم شدن جانبی گردن به راست و چپ و چرخش گردن به راست و چپ، با استفاده از دستگاه سنجش دامنه حرکتی گردن (Cervical Range Of Motion) اندازه گیری شد. به منظور بررسی شدت درد از مقیاس آنالوگ دیداری درد (VAS) استفاده شد.یافته ها: دامنه حرکتی در افراد مبتلا به جلو آمدگی سر در برخی جهات به طور معنی داری کمتر از افراد سالم بود (0.05>p) هم چنین خطای مطلق بازسازی زاویه هدف در بیش تر حرکات در افراد مبتلا به جلو آمدگی سر (با و بدون درد) به طور معنی داری بیش تر از افراد سالم بود (0.05>p). در افراد مبتلا به گردن درد، میانگین شدت درد 0.68±4 گزارش شد.استنتاج: احتمالا وجود پوسچر جلوآمده سر چه با درد و چه بدون درد باعث می شود که خطای بازسازی وضعیت تحت تاثیر قرار گرفته و میزان خطا بیش تر شود اما وجود درد باعث ایجاد خطای بیش تر نمی شود.

سابقه و هدف: سودوموناس آئروژینوزا یک پاتوژن مهم فرصت طلب در افراد مبتلا به بیماری تنفسی مزمن یا افراد با نقص ایمنی است. این باکتری مقاومت ذاتی و اکتسابی به انواع آنتی بیوتیک ها را نشان می دهد. یک مکانیسم مهم مقاومت به فلوروکوئینولون ها در سودوموناس آئروژینوزا جهش در gyrA، یک زیرواحد توپوایزومراز نوع II می باشد. هدف از این مطالعه بررسی جهش های ژن gyrA در جدایه های مقاوم به دارو در استان گیلان بود.مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، 44 جدایه سودوموناس آئروژینوزا جدا شده از نمونه های مختلف از جمله سوختگی، ادرار و ترشحات تنفسی به کمک روش های بیوشیمیایی تعیین هویت شدند. حساسیت و مقاومت به آنتی بیوتیک به روش کربی بور تعیین گردید. از آزمون c2 بهره برده شد و برای معنی دار بودن نتایج 0.05>P لحاظ شد. برای بررسی جهش های ژن gyrA در جدایه های مقاوم به سیپروفلوکساسین، PCR- سکونسینگ انجام شد. نرم افزار CLCmain workbench v3.5 و نرم افزار بلاست (BLAST) برای مقایسه توالی ژن gyrA در جدایه های مقاوم با ژن رفرنس در PAO1 مورد استفاده قرار گرفتند.یافته ها: بالاترین میزان مقاومت به سیپروفلوکساسین در جدایه ها MIC>512 mg/ml بود. دو جهش T83I و D87Y در ژن gyrA در جدایه های مقاوم شناسایی شد. هم چنین این مطالعه نشان داد که بین میزان MIC در جدایه های مقاوم به سیپروفلوکساسین و جهش در ژن gyrA ارتباطی وجود ندارد.استنتاج: این نتایج نشان می دهد که جهش در ژن gyrA یکی از مهم ترین مکانیسم های مقاومت به سیپروفلوکساسین در جدایه های کلینیکی سودوموناس آئروژینوزا در گیلان بوده و به نظر می رسد جهش درgyrA  به همراه چند ژن درگیر در ایجاد مقاومت، باعث افزایش مقاومت در جدایه های مختلف شده باشد.

سابقه و هدف: مانوپروتئین موجود در دیواره سلولی مخمر ساکارومیسس یک ترکیب گلیکوپروتئینی است که دارای خواص ضدمیکروبی و آنتی توکسینی است. در این مطالعه اثرات ضدقارچی پوشش خوراکی بر پایه ژلاتین حاوی مانوپروتئین (مانان) مخمر ساکارومیسس سرویزیه بر رشد آسپرژیلوس و اثر مهارکنندگی آن بر روی مغز پسته بررسی شد.مواد و روش ها: اثرات ضد قارچی پوشش خوراکی بر پایه ژلاتین حاوی مانوپروتئین (مانان) مخمر ساکارومیسس سرویزیه بر آسپرژیلوس فلاووس (PTCC 5004) به روش رقت سازی متوالی لوله ای و پلیت و نیز انتشار در چاهک اندازه گیری و اثر مهار کنندگی آن بر روی مغز پسته ارزیابی گردید.یافته ها: نتایج نشان داد که پوشش ژلاتینی حاوی مانان اثر مهارکنندگی بر رشد آسپرژیلوس فلاووس دارد. کم ترین غلظت مهارکنندگی (MIC) و کم ترین غلظت کشندگی قارچ (MFC) برای مانان به ترتیب برابر 0.005 و 0.01 میکروگرم بر میلی لیتر به دست آمد.استنتاج: کاربرد پوشش ژلاتینی حاوی مانان بر روی مغز پسته سبب تعویق و کاهش رشد آسپرژیلوس فلاووس گردید. با توجه به نتایج به دست آمده، از این پوشش فعال می توان برای نگهداری مواد غذایی از جمله پسته در جهت کاهش رشد آسپرژیلوس فلاووس و نهایتا کاهش مقدار تولید آفلاتوکسین استفاده نمود.

سابقه و هدف: استروژن یک از هورمون استروئیدی است که از طریق پساب های شهری و بیمارستانی وارد منابع آب شده، لذا باعث ایجاد خطراتی برای موجودات آبزی به خصوص ماهی ها می شود و سلامت انسان را به مخاطره می اندازد. هدف از این تحقیق بررسی کارایی و عملکرد تصفیه خانه فاضلاب شهری و بیمارستانی به ویژه تصفیه بیولوژیکی در حذف ترکیبات استروژنی از فاضلاب شهری و بیمارستانی می باشد.مواد و روش ها: ردیابی استروژن در محیط های آبی به وسیله نمونه برداری انجام گرفت. تعداد 56 نمونه طی 8 ماه از نقاط مختلف تصفیه خانه فاضلاب شهری و بیمارستانی شهر اهواز گرفته شد. نمونه ها به روش الکترو کمی لومینسانس (ECL) توسط آزمایشگاه مورد آنالیز قرار گرفتند و نتایج به صورت نانوگرم بر لیتر گزارش شد.یافته ها: میانگین هورمون موجود در فاضلاب ورودی به تصفیه خانه فاضلاب شهری 58.8 نانوگرم بر لیتر و میانگین هورمون خروجی از تصفیه خانه 5.4 نانوگرم بر لیتر بود. میانگین هورمون موجود در ورودی تصفیه خانه بیمارستان امام خمینی شهر اهواز 61.8 نانوگرم بر لیتر و در خروجی تصفیه خانه 10.8 نانوگرم بر لیتر می باشد. نتایج نشان داد که تصفیه بیولوژیکی به روش لجن فعال قادر است مقادیر قابل ملاحظه ای از هورمون استروژن را حذف کند و به مقدار پایین تر از حد استاندارد پیشنهادی بین المللی برساند.استنتاج: مهم ترین مکانیسم حذف هورمون استروژن در سیستم تصفیه بیولوژیکی به ویژه فرآیند لجن فعال جذب سطحی و فرآیند تجزیه و تخریب بیولوژیکی می باشد. تصفیه خانه فاضلاب خصوصا واحد تصفیه ثانویه آن در کاهش هورمون از فاضلاب موثر می باشد که می توان این موضوع را به انجام تاثیر تصفیه بیولوژیکی در این مرحله نسبت داد.

سابقه و هدف: وجود مواد آلی در منابع آبی که سهم عمده آن ها مربوط به هیومیک اسید می باشد، منجر به تشکیل THMs و HAAs می گردد. بنابراین حذف پیش ساز فراورده های جانبی گندزدایی مهم ترین روش برای جلوگیری از تشکیل THM ها می باشد. این پژوهش با هدف بررسی کارایی نانورس خام و شکل اصلاح شده آن با EDTA در حذف هیومیک اسید از محلول های آبی انجام گرفت.مواد و روش ها: خصوصیات نانورس قبل و بعد از اصلاح با استفاده از تکنیک های FTIR،BET ،XRD و SEM مشخص گردید. غلظت هیومیک اسید با قرائت مستقیم در طول موج nm 254 با استفاده از دستگاه اسپکتروفوتومتر تعیین گردید. هم چنین ایزوترم های جذب با استفاده از مدل های لانگمویر و فروندلیچ و سینیتیک جذب از طریق بررسی مدل های سینیتیک درجه یک و دو کاذب تعیین گردید.یافته ها: نتایج حاصل از آنالیز XRD نشان داد که بعد از اصلاح نانورس با EDTA، فاصله بین لایه ای نانورس افزایش یافته است. هم چنین آنالیز BET مشخص نمود که مساحت ویژه نانورس بعد از اصلاح از 13.02 به 28.36m2/gr افزایش یافته است. هم چنین با کاهش pH، کارایی حذف هیومیک اسید افزایش یافته و با افزایش دوز جاذب در غلظت ثابت هیومیک اسید، ظرفیت جذب کاهش می یابد. ایزوترم های جذب برای نانورس خام از مدل فروندلیچ (0.96=R2) و برای نانورس اصلاح شده از مدل لانگمویر (0.989=R2) و هم چنین سینیتیک جذب برای هر دو گونه نانورس از درجه یک کاذب تبعیت می کند.استنتاج: نانورس اصلاح شده با EDTA در pH های اسیدی کارایی خوبی برای حذف هیومیک اسید از محیط های آبی را دارد.

سابقه و هدف: آنیلین به طور گسترده ای به عنوان ماده خام در بسیاری از صنایع شیمیایی استفاده می شود. ازاین رو هدف از این پژوهش، بررسی کارایی حذف آنیلین از محلول های آبی با استفاده از فرایند فتوکاتالیستی نانو ذرات اکسید منیزیم بود.مواد و روش ها: مطالعه حاضر به صورت تجربی – آزمایشگاهی در یک راکتور ناپیوسته با حجم 2 لیتر تحت تاثیر پارامترهای pH محلول (11-3)، دوز نانو ذره (1-0.1 گرم در لیتر)، زمان واکنش (15 تا 120 دقیقه)، غلظت اولیه آنیلین (5 تا 250 میلی گرم در لیتر) و توان لامپ (8، 15 و 30 وات) جهت بررسی راندمان حذف آنیلین انجام پذیرفت. غلظت باقیمانده آنیلین، با استفاده از روش اسپکتروفتومتری در حداکثر طول موج 198 نانومتر موردسنجش قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که فرایند فتوکاتالیستی در حضور نانو ذرات اکسید منیزیم می تواند به طور موثری منجر به حذف آنیلین از پساب گردد. pH و دوز نانو ذرات اکسید منیزیم بهینه برای لامپ های 8، 15 و 30 وات به ترتیب 7 و 0.6 گرم در لیتر، 7 و 0.4 گرم در لیتر و 7 و 0.4 گرم در لیتر به دست آمد و در زمان بهینه 30 دقیقه راندمان حذف با افزایش غلظت آنیلین کاهش پیداکرد. تحت شرایط بهینه غلظت 5 میلی گرم در لیتر آنیلین و زمان واکنش 30 دقیقه راندمان حذف 90.63 درصد و راندمان COD معادل 87.02 درصد به دست آمد.استنتاج: فرایند فتوکاتالیستی نانوذره اکسید منیزیم می تواند به عنوان یک روش موثر و کارآمد برای حذف آلاینده آنیلین از محلول های آبی مورد استفاده قرار گیرد.

سابقه و هدف: یکی از ویژگی مهم ازدواج های موفق و طولانی مدت، تعهد زناشویی است و شفقت خود، پیش بینی کننده خوبی برای بهبود روابط زناشویی است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه سلامت خانواده اصلی و شفقت خود با تعهد زناشویی بود.مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک تحقیق توصیفی با طرح همبستگی است. افراد موردمطالعه 372 فرد متاهل بودند که به صورت نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه سلامت خانواده اصلی، شفقت خود و تعهد زناشویی بود. تحلیل داده ها با استفاده از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه انجام گردید.یافته ها: میانگین و انحراف استاندارد سن شرکت کنندگان (7.42±37) سال بود. نتایج تجزیه وتحلیل آماری نشان داد که بین سلامت خانواده اصلی و خرده مقیاس های مهربانی با خود، احساسات مشترک انسانی و ذهن آگاهی با تعهد زناشویی همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد (p<0.01) و بین سلامت خانواده اصلی با خرده مقیاس های قضاوت در مورد خود، انزوا و فزون همانندسازی با تعهد زناشویی، همبستگی منفی معناداری وجود دارد (p<0.01). همچنین سلامت خانواده اصلی و خرده مقیاس های مهربانی با خود، قضاوت در مورد خود، احساسات مشترک انسانی و ذهن آگاهی، توانایی بالایی در پیش بینی تعهد زناشویی دارند.استنتاج: با توجه به اهمیت نقش سلامت خانواده اصلی و شفقت خود در بهبود روابط زناشویی، با آموزش درمان های متمرکز بر شفقت خود، می توان باعث افزایش سلامت روان و خود شفقت ورزی شد و از این طریق موجب دوام ازدواج ها گردید.

سابقه و هدف: نرخ رو به رشد فرار دختران نوجوان از خانه در ایران، نشان دهنده اهمیت بررسی عمیق تر این پدیده است. هدف مطالعه حاضر، تبیین تجارب زیسته از خانواده نابسامان دخترانی بود که پس از دستگیری به کانون اصلاح و تربیت شهر تهران ارجاع داده شده بودند.مواد و روش ها: مطالعه حاضر یک مطالعه کیفی بر پایه رویکرد پدیدارشناسی بود. دوازده دختر ساکن در کانون اصلاح و تربیت به وسیله نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و تجارب زیسته آن ها به وسیله مصاحبه نیمه ساختار یافته مورد بررسی قرار گرفت. سپس متن های حاصل از مصاحبه ها به وسیله رویکرد پدیدارشناسی تفسیری و با روش Van Manen تحلیل شدند. در نتیجه مضمون های اصلی، زیرمضمون های آن ها و واحدهای معنایی حمایت کننده از مضمون ایجاد شدند.یافته ها: نتایج این مطالعه به وسیله سه زیرمضمون که نشان دهنده تجارب زیسته مشارکت کنندگان بود، به نمایش گذاشته شد. این زیرمضمون ها به ترتیب شامل آشفتگی در خانواده، بی توجهی و کمبود حمایت ها و اقدامات ضد اجتماعی خانواده نام گذاری شدند. هر یک از زیرمضمون های فوق دارای چندین واحد معنایی حمایت کننده بودند.استنتاج: نتایج به دست آمده بر لزوم تبیین عمیق تر تجارب زیسته این دختران توسط روانشناسان و مددکاران کانون اصلاح و تربیت، انجام روان درمانی اساسی مبنی بر مضامین برآمده از مطالعه حاضر و برگزاری جلسات خانواده درمانی با تمرکز بر بهبود تعارضات مبتنی بر یافته های مطالعه و با حضور افراد کلیدی خانواده که در فرار نقش مهمی داشته اند، تاکید دارد. این امر به منظور آماده کردن بستر خانواده به منظور بازگشت فرزند، پیش گیری از فرار مجدد و شروع یک زندگی سالم دارای اهمیت فراوان است.

سابقه و هدف: هراس اجتماعی یکی از شایع ترین اختلال های روان پزشکی بوده که با طیف گسترده ای از تاثیرات منفی بر ابعاد مختلف زندگی مبتلایان ارتباط دارد. ساخت یک ابزار ساده و سودمند در مطالعات شیوع شناسی و غربالگری بالینی جهت ارزیابی افرادی که از هراس اجتماعی رنج می برند ضروری می باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی روایی و پایایی سیاهه هراس اجتماعی (SPIN) در میان دانشجویان مبتلا به اضطراب اجتماعی می باشد.مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع روش شناسی است. اطلاعات این پژوهش از 110 نفر از دانشجویان کارشناسی مبتلا به اضطراب اجتماعی دانشگاه پیام نور لرستان (سال 1393-1394) که با روش خوشه ای مرحله ای برگزیده شدند، فراهم گردید. پایایی ابزار با استفاده از روش آلفای کرونباخ، دو نیمه آزمون، ضریب اسپیرمن براون وآزمون باز آزمون بررسی شد و به منظور بررسی روایی این مقیاس، ارتباط ماده های SPIN با چهار مقیاس دیگر شامل، زیر مقیاس هراس از «سیاهه نشانگان تجدید نظر شده 90 ماده ای» (SCL-90-R)، پرسشنامه خطای شناختی (CEQ)، مقیاس درجه بندی حرمت خود (SERS) و سیاهه تصویر بدنی (MBRSQ) با روش همبستگی گشتاوری پیرسون محاسبه شد. هم چنین از تحلیل عامل اکتشافی و تحلیل عامل تاییدی برای ارزیابی روایی SPIN استفاده شد.یافته ها: روایی همگرای SPIN با اضطراب فوبیک (SCL-90-R) وبا مقیاس CEQ به ترتیب r=0.83، r=0.47 و روایی افتراقی SPIN با مقیاس SERS و با مقیاس MBRSQ به ترتیب r=-0.70، r=-0.44  به دست آمد (p<0.001). پایایی با روش آلفای کرونباخ، ضریب اسپیرمن براون وآزمون باز آزمون به ترتیب 0.97، 0.97 و 0.82 به دست آمد (p<0.0001).استنتاج: به نظر می رسد که SPIN به عنوان ابزاری روا و پایا می تواند برای استفاده پژوهشگران و متخصصان سلامت در حوزه بهداشت روان دانشجویان مورد استفاده قرار گیرد.

سابقه و هدف: احساس امنیت پیش نیاز هرگونه توسعه ای در ارائه خدمت و ارتقا سلامت در بیمارستان ها و مراکز بهداشتی درمانی محسوب می شود. آگاهی از وضعیت احساس امنیت بیماران از طریق ابزاری مناسب می تواند نقش موثر در شناخت راهکارهای ارتقا کیفیت خدمات داشته باشد. لذا هدف مطالعه طراحی و اعتبارسنجی پرسشنامه احساس امنیت بیماران در بیمارستان می باشد.مواد و روش ها: این مطالعه روش شناسی در 900 بیمار بیمارستان های منتخب استان مازندران انجام شده است. پرسشنامه 78 گویه و 11 عاملی براساس مقیاس لیکرت تنظیم و مورد تحلیل قرار گرفت. جهت بررسی روایی محتوایی از روش CVR و CVI و ارزیابی روایی سازه ای از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است و پایایی نیز از همسانی درونی عوامل به دست آمده (آلفای کرونباخ) استفاده گردید.یافته ها: تنها 6 گویه فاقد روایی محتوایی مناسب بوده و براساس تحلیل عاملی اکتشافی؛ عامل اول (11 گویه) با بیش ترین بار عاملی 27.66، و عامل یازدهم (4 گویه) با کم ترین بار عاملی 1.54 می باشد. ضمنا همسانی درونی همه گویه ها بیش تر از 0.80 شده است.استنتاج: پرسشنامه تدوین شده پرسشنامه ای روا و پایا می باشد که می توان از آن با هدف مشخص شدن عوامل مرتبط با تامین احساس امنیت در بیماران بستری استفاده نمود.

سابقه و هدف: دیابت بارداری عارضه طبی شایع همراه با استرس درک شده بالاست. الزام بیمار به خود مراقبتی، موجب تنش های فراوانی در زندگی روزمره می شود که استفاده از راهبردهای مقابله ای را به منظور سازگاری ضروری می سازد. لذا، مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط رفتار های خود مراقبتی و راهبردهای مقابله ای در زنان مبتلا به دیابت بارداری انجام شد.مواد و روش ها: مطالعه حاضر، یک مطالعه همبستگی پیش بینی کننده می باشد که بر روی 400 زن مبتلا به دیابت بارداری مراجعه کننده به درمانگاه بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی مشهد و مراکز بهداشتی- درمانی در سال 1394 در شهر مشهد انجام شد. داده ها به وسیله پرسشنامه اطلاعات فردی، خود مراقبتی بر گرفته از مقیاس خلاصه فعالیت های خود مراقبتی (SDSCA) توبرت و گلاسگو و پرسشنامه راهبردهای مقابله ای فولکمن و لازاروس جمع آوری شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون، مدل رگرسیون خطی عمومی و رگرسیون چندگانه صورت گرفت.یافته ها: در این مطالعه، 312 نفر (78 درصد) از زنان مبتلا به دیابت بارداری از راهبرد مقابله ای مساله مدار استفاده می کردند و 261 نفر (65.2 درصد) خود مراقبتی متوسط داشتند. نتایج آزمون پیرسون نشان داد، بین راهبرد مقابله ای مساله مدار با خود مراقبتی، همبستگی مستقیم معنی دار وجود دارد (0.0001>p،r=0.21 )؛ ولی، با راهبرد مقابله ای هیجان مدار رابطه خطی معنی داری نداشت (0.200=p، r=0.06) و بر اساس مدل رگرسیون خطی عمومی، فقط راهبرد مقابله ای مساله مدار به عنوان متغیر پیش بینی کننده خود مراقبتی محسوب می شود (0.0001>p، b=0.345، F=20.140).استنتاج: بر اساس یافته های پژوهش، کارکنان مراکز بهداشتی- درمانی، به خصوص ماما ها، با تشویق زنان مبتلا به دیابت بارداری، برای به کار گیری راهبرد مقابله ای مساله مدار برای مقابله با استرس، می توانند موجب ارتقای خود مراقبتی آنان شوند.

سابقه و هدف: گیاه کمای بیابانی (Ferula szowitsiana) از گیاهان دارویی بومی ایران است که به دلیل تاثیر بر گیرنده های اپیوئیدی، کانابینوئیدی و آدنوزینی بر درد موثراست. در این مطالعه اثرات عصاره هیدروالکلی گیاه کمای بیابانی بر درد موش صحرایی نر مورد بررسی قرار گرفته ست.مواد و روش ها: عصاره هیدروالکلی گیاه کمای بیابانی در سالین، اتانول و تویین 80 به نسبت 1:1:8 حل شد، سپس موش های صحرایی نر با وزن تقریبی 200 تا 250 گرم در گروه های کنترل، کنترل با درد احشایی، دریافت کننده حلال (تجویز داخل صفاقی،i.p.)، حلال با درد احشایی، دوزهای 50، 100، 200 و 400 میلی گرم/کیلوگرم عصاره، نالوکسان، عصاره به همراه نالوکسان، عصاره با درد احشایی، تجویز نخاعی حلال (i.t.)، تجویز نخاعی 8 میکروگرم/10  میکرولیتر عصاره و 8 میکروگرم/10 میکرولیتر عصاره با درد احشایی قرار گرفتند. برای سنجش درد حرارتی در این تحقیق از دستگاه Tail flick استفاده گردید.یافته ها: عصاره گیاه کمای بیابانی باعث کاهش آستانه درد حرارتی گردید (p<0.01). تجویز نخاعی غلظت معادل موثرترین دوز عصاره در تجویز صفاقی آن بر خلاف تجویز سیستمیک منجر به افزایش درد نشد. از طرفی نتایج، نشان دهنده عدم تفاوت معنی دار بین گروه های دریافت کننده عصاره و عصاره بهمراه نالوکسان بود، هم چنین تجویز صفاقی عصاره باعث ایجاد درد احشایی گردید (p<0.001).استنتاج: احتمالا عصاره گیاه کمای بیابانی به دلیل ایجاد درد احشایی در تجویز صفاقی، علاوه بر ایجاد درد ارجاعی در ناحیه دم، باعث فعالسازی گیرنده های TRPV1 به صورت غیر مستقیم شده و منجر به کاهش آستانه درد حرارتی می شود.

ویروس آنفولانزای H1N1 یکی از گونه های بسیار مسری می باشد که همه ساله باعث ایجاد اپیدمی در فصول سرد می گردد و در این موارد باید منتظر عوارض نادرآن هم بود. هدف این مطالعه معرفی یک مورد نادر آنسفالیت ناشی از ویروس H1N1 در یک مرد 52 ساله بوده است. بیمار بعد از یک روز تب و علائم آنفولانزا به علت کاهش سطح هوشیاری بستری شد که در بررسی های صورت گرفته، CT مغز نرمال بوده و تحت درمان تجربی با وانکومایسین، سفتریاکسون، آسیکلوویر و تامیفلو با توجه به اپیدمی آنفولانزا قرار گرفت. در روز سوم درمان، بیمار هوشیار شد و اختلال عملکرد مغزی نداشت. نمونه CSF با روش RT PCR از نظر H1N1 مثبت شد. نتیجه رنگ آمیزی و کشت CSF منفی بود. در نمونه CSF ده عدد لنفوسیت دیده شد و از نظر پروتئین و قند نیز نرمال گزارش گردید. با تشخیص آنسفالوپاتی ناشی از آنفلوانزا تحت درمان 10 روزه با تامیفلو قرار گرفت و با حال عمومی خوب مرخص گردید. باید دقت نمود که آنفلوانزا می تواند یکی از علل کاهش سطح هوشیاری به صورت آنسفالیت یا مننگو آنسفالیت مخصوصا در ایام اپیدمی باشد.

سابقه و هدف: پروفیلاکسی با آنتی بیوتیک یکی از استراتژی های موثر در کاهش عفونت پس از عمل جراحی می باشد. از جمله آنتی بیوتیک های مورد استفاده در پروفیلاکسی بیماران تحت جراحی در ناحیه لگن و زانو در مطالعات مختلف، داروهای سفازولین و ونکومایسین می باشد. بر همین اساس هدف مطالعه حاضر برآورد میزان عفونت پس از پروفیلاکسی با سفازولین و ونکومایسین در جراحی زانو و لگن می باشد.مواد و روش ها: با استفاده از پایگاه های اطلاعاتی اسکوپوس، پاب مد، Web of science و موتور جستجوی گوگل اسکولار، کلیدواژه های مرتبط (زانو، لگن، سفازولین، ونکومایسین) مقالات مورد جستجو قرار گرفتند. پس از محدود نمودن استراتژی جستجو و حذف موارد تکراری، مقالات باقیمانده با بررسی عنوان و چکیده مورد غربالگری قرار گرفتند. در نهایت شاخص هتروژنیتی بین مطالعات با استفاده از آزمون کوکران (Q) و I2 تعیین گردید. بر اساس نتایج هتروژنیتی از مدل اثر تصادفی برای برآورد شیوع عفونت استفاده گردید.یافته ها: در 19 مطالعه وارد شده به متاآنالیز، میزان عفونت پس از جراحی در ناحیه لگن و زانو در 77108 بیمار مورد بررسی قرار گرفت. شیوع عفونت در بیماران تحت پروفیلاکسی با سفازولین با فاصله اطمینان 95 درصد (1.5-0.9) 1.2 درصد، تحت پروفیلاکسی با ونکومایسین (1.7-0.04) 0.9 درصد و تحت پروفیلاکسی با هر دو دارو (1.6-1.04) 1.3 درصد برآورد گردید.استنتاج: نتایج متاآنالیز نشان می دهد که میزان عفونت ناحیه لگن و زانو پس از جراحی در بیماران تحت پروفیلاکسی با آنتی بیوتیک های مورد بررسی پایین بوده و تفاوت معنی داری بر حسب نوع آنتی بیوتیک مورد استفاده مشاهده نشده است.

سابقه و هدف: گیاهان دارویی علاوه بر ارزش غذایی، به واسطه داشتن ترکیبات مختلف از جمله آنتی اکسیدان ها، از دیر باز جهت کنترل و درمان بیماری ها مورد توجه واقع شده اند. در این میان سیر از جمله گیاهانی می باشد که هم در منابع اسلامی و هم در طب سنتی برای درمان بیماری های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. این مقاله مروری با هدف بررسی خواص تغذیه ای- درمانی سیر از دیدگاه منابع اسلامی و ارزیابی کاربردهای درمانی آن در طب سنتی با یافته های علمی طب انجام گردید.مواد و روش ها: در این مطالعه مروری روایتی (narrative)، جستجوی منابع مختلف با استفاده از کلید واژه های سیر، قرآن، ترکیبات مغذی و گیاهان دارویی و هم چنین واژه های انگلیسی Allium stivum، Medicinal plant و Holy Quran در پایگاه های SID، Scopus، Pub med،Science Direct ، ISC، Google scholar وSID و Magiran از سال 1994 تا 2015 انجام گرفت. هم چنین قرآن کریم، تفاسیر قرآن، کتب حدیث و کتب معتبر طب سنتی و گیاهان دارویی نیز مورد بررسی قرار گرفت. سپس داده های استخراج شده دسته بندی و تحلیل گردید.یافته ها: سیر به علت داشتن ترکیبات مختلف آنتی اکسیدان و هم چنین ترکیبات سولفوردار نظیر آلیسین، فیتوآلکسین، دی آلیل دی سولفید و تری سولفید در بهبود بیماری های مفصلی نقش دارد. هم چنین آژئونین، دی آلیل دی- و تری سولفید دارای اثرات پیش آپوپتوزی بوده و در کاهش رشد سلول های سرطانی موثر است.استنتاج: یافته های اخیر نشان می دهد این گیاه حاوی ترکیبات آنتی اکسیدانی، ریز مغذی هایی هم چون سلنیوم و ترکیباتی از قبیل آلیسین و دی آلیل تری سولفید است که دارای خاصیت ضد توموری و ضد میکروبی می باشند. شناسایی ترکیبات موثره در سیر و مکانیسم های تاثیر آن ها می تواند کمک موثری در رمزگشایی الهامات قرآنی به ویژه در توصیه به مصرف برخی از گیاهان نماید.

سابقه و هدف: در طب ایرانی، تشنگی به عنوان یک بیماری قلمداد شده و لذا به طور مفصل در مورد انواع تقسیم بندی، علل و مکانیسم های ایجاد این بیماری و نیز راه کارهای درمانی آن توضیح داده شده است. هدف این مطالعه بررسی دیدگاه های طب ایرانی و رایج در زمینه سبب شناسی تشنگی است، بدان امید که افق تازه ای را فراروی محققین برای تحقیقات بالینی در این زمینه بگشاید.مواد و روش ها: این مطالعه یک بررسی مروری کتابخانه ای بوده که ابتدا داده ها با کلید واژه تشنگی و عطش در کتب معتبر طب سنتی ایرانی استخراج و سپس با کلید واژه های thirst، etiology، physiology جستجو در پایگاه های علمی Google scholar، PubMed، SID، Scopus انجام گرفت. بعد از استخراج داده ها، نتایج در غالب مفاهیم و جدول دسته بندی گردید.یافته ها: تشنگی در بیان ساده همان احساس نیاز به آب است که در مکتب طب ایرانی به اعتبارات مختلف، تقسیم بندی های متفاوتی برای آن ذکر شده که اکثر این تقسیمات به اعتبار علل ایجادی آن صورت گرفته است. این علل به طور کلی به دو دسته بدنی و غیربدنی تقسیم می شود. علل بدنی خود شامل بیماری هایی است که تحت عنوان سوءمزاج، ورم و انسداد بیان شده است و علل غیربدنی نیز شامل خوردن انواع غذاها و داروهایی است که می توانند موجب تشنگی شوند.استنتاج: در مقوله تشنگی در طب ایرانی و طب رایج شباهت هایی از نظر علل و انواع وجود دارد. طبق یافته های این مطالعه، برخی از علل تشنگی عواملی هستند که در طب رایج کم تر به آن ها پرداخته شده است و به نظر می رسد با مطالعه و بررسی آثار اطبای بزرگ طب ایرانی و با درک عمیق تری از مقوله تشنگی بتوان در جهت درمان بیماران گام های بهتری برداشت.