نتایج جستجو

2558

نتیجه یافت شد

مرتبط ترین ها

اعمال فیلتر

به روزترین ها

اعمال فیلتر

پربازدید ترین ها

اعمال فیلتر

پر دانلودترین‌ها

اعمال فیلتر

پر استنادترین‌ها

اعمال فیلتر

تعداد صفحات

27

انتقال به صفحه

مرکز اطلاعات علمی SID1
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1400
  • دوره: 

    11
  • شماره: 

    28
  • صفحات: 

    7-26
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    462
  • دانلود: 

    303
چکیده: 

حوضه رودخانه بوانات در شمال شرق حوزه فرهنگی فارس واقع شده است؛ این منطقه به واسطه شرایط زیست محیطی مناسب از جمله آب دایم و زمین های مستعد کشاورزی، از گذشته دارای قابلیت های فراوان برای زندگی اجتماعات انسانی بوده است. این پژوهش بر پایه پرسش هایی مربوط به شناخت استقرارهای دوره های مختلف این حوضه، گونه شناسی آثار، عوامل تاثیرگذار بر شکل گیری استقرارها و برهمکنش های فرهنگی با مناطق هم جوار انجام شده است و قصد بر آن دارد تا چشم اندازی فرهنگی از استقرارهای انسانی گذشته این حوضه ارایه نماید. بررسی میدانی این حوضه در سال 1394 ه‍ . ش. به صورت پیمایشی انجام گرفت که در نتیجه منجر به شناسایی 200 اثر شد که براساس مواد فرهنگی سطحی از دوره نوسنگی تا قرون متاخر اسلامی قابل تاریخ گذاری هستند؛ در این بین با توجه به دست آمدن مواد فرهنگی شاخص، مانند سفال و یا کتیبه از برخی محوطه و بناها تاریخ گذاری دقیق صورت گرفت؛ اما در برخی از آثار مانند آسیاب و یا نقوش صخره ای تنها به اسلامی بودن آن ها اشاره شده است؛ هرچند برخی از محوطه ها دارای چند دوره فرهنگی هستند. طی بررسی های صورت گرفته مشخص گردید قدیمی ترین استقرار مربوط به نیمه دوم هزاره هفتم پیش ازمیلاد و هم زمان با دوره موشکی در فارس است؛ پس از آن از دوره های جری و شمس آباد استقراری شناسایی نشد. مجددا از دوره باکون تا بانش شاهد استقرارهایی در این حوضه هستیم. به نظر می رسد تغییرات اقلیمی، یکی از دلایل اصلی شکل گیری استقرار دوره نوسنگی و هم چنین متروک شدن این حوضه در نیمه دوم هزاره چهارم پیش ازمیلاد است. از دوره هخامنشی تا به امروز استقرارهای مختلفی در این منطقه شناسایی شده است که سه عامل رودخانه، زمین های حاصلخیز و شیب عوامل تاثیرگذار در شکل گیری استقرارها بوده اند. این آثار را به لحاظ ماهیت و ریخت شناسی کلی می توان به تپه و محوطه، ماندگاه ها، بنا، قلعه، پل ها، گورستان (قبور سنگی دوران تاریخی و قبور دوران اسلامی)، معادن و محوطه های سرباره، آسیاب و نقوش صخره ای تقسیم کرد. با توجه به شواهد موجود، ازجمله: موقعیت مکانی، وسعت، میزان و تراکم آثار سطحی، می توان این آثار را به استقرارهای دایم و فصلی نسبت داد.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 462

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 303 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1400
  • دوره: 

    11
  • شماره: 

    28
  • صفحات: 

    27-51
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    594
  • دانلود: 

    214
چکیده: 

رومشگان، یک شهرستان تازه تاسیس در بخش جنوب غربی استان لرستان است. در بررسی باستان شناسی نگارنده در سال 1395 ه‍ . ش.، تعداد 79 محوطه مربوط به دوران تاریخی در رومشگان شناسایی شد که شمار زیادی از آن ها برای نخستین بار معرفی گردید. پژوهش حاضر که براساس بررسی میدانی، مطالعات کتابخانه ای و تهیه و تفسیر نقشه های GIS منطقه موردمطالعه استوار است؛ به بررسی الگوی استقرار محوطه های تاریخی منطقه رومشگان براساس شاخصه هایی چون: ارتفاع، میزان شیب، دسترسی به منابع آبی، نوع خاک، توپوگرافی، راه های دسترسی و. . . می پردازد. پرسش بنیادی این پژوهش آن است که عوامل محیطی مهم و تعیین کننده چگونه در شکل گیری و پراکنش محوطه های دوران تاریخی رومشگان نقش داشته اند و هدف اصلی این پژوهش نیز دستیابی به پاسخی مناسب برای این پرسش از طریق تجزیه وتحلیل و جمع بندی داده های گردآوری شده است. برای این منظور نقشه هایی براساس اطلاعات موجود تهیه شده است. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که ناحیه رومشگان به لحاظ ویژگی های جغرافیایی، به سه بخش دشت شمالی، ارتفاعات مرکزی و نوار جنوبی تقسیم می شود. محوطه های دامنه شمالی دشت رومشگان ازلحاظ تعداد در اکثریت قرار دارند و با توجه به عوامل تعیین کننده ای چون: نوع خاک، ارتفاع، شیب، کاربری زمین و دیگر فاکتورهای اثرگذار، محوطه های این بخش به احتمال زیاد از نوع یکجانشین بوده اند، که تاکید بیشتری بر کشاورزی دیم داشته اند. در ارتفاعات مرکزی صرفا تعداد کم شماری محوطه یا اثر تاریخی با کاربری ویژه، نظیر قلاع دفاعی وجود دارد که کاملا با ویژگی های محیطی و جغرافیایی این بخش سازگاری دارد. در بخش جنوبی نیز تعدادی محوطه تاریخی شناسایی شده است که باتوجه به مرتعی بودن منطقه و فقدان خاک مناسب برای کشاورزی، می توان حدس زد که محوطه های مذکور از نوع استقرارهای رمه گردان و دامپرور بوده است.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 594

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 214 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1400
  • دوره: 

    11
  • شماره: 

    28
  • صفحات: 

    53-71
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    527
  • دانلود: 

    203
چکیده: 

تپه حصار دامغان، یک محوطه مهم دارای آثار معماری در بخش های مسکونی-آیینی از دوران مس وسنگ و مفرغ (4500-1500 پ. م. ) است که با نقشه های دقیق به دست «اشمیت» و «دایسون» کاوش شده است. هدف این پژوهش، واکاوی معماری این تپه در لایه های مختلف است و پرسش های اصلی پیرامون شناسایی ویژگی های مشابه و متمایز بقایای معماری در ارتباط با سایر یافته ها و اشیاء متاثر از تغییرات مختلف فرهنگی طرح می شود. بدین ترتیب فرض می شود که ویژگی های معماری هم چون اشیاء و سفال بیانگر تحولات فرهنگی و صنعتگری تپه حصار است. روش تحقیق، تک نگاری است و با واکاوی متون و نقشه های مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای آغاز می شود و با برداشت و تحلیل آثار برجای مانده در روی زمین، به ویژه لایه IIIB تکمیل می شود. براساس کاوش ها در نیمه دوم هزاره چهارم پیش ازمیلاد، حصار، یک محوطه مهم برای پردازش سنگ و تولید آلیاژهای مس بوده است. سفال حصار نیز متاثر از غرب ایران چرخساز با نقوش حیوانی در دوره IA و متاثر از شمال شرق ایران خاکستری ساده در دوره II بوده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که معماری حصار نیز همراه با این تغییرات متحول شده است. در مصالح از خشت قالب زده به جای گل و چینه استفاده شده است (دوره II و III). در جزییات دیوار پشت بنددار یکی از مهم ترین شاخصه های ساختاری دوره II بوده است که در دوره III شکل برج گرفته است. در این دوره برای ساختمانی آیینی یا تشریفاتی طاقچه های تزیینی پدیدار شده است. در بخش های بنا فعالیت هر اتاق به خصوص ساختمان سوخته IIIB از هم تفکیک شده است. در سازماندهی فضایی هر خانه در حصار II و III اتاق بزرگی (حدود 4 در 5 متر) با اجاق مربع شکل در میانه آن وجود دارد که دارای هندسه راست گوشه است و پشت بند دارد و به فعالیتی مرتبط با آتش و شاید فلزکاری در قلب خانه اختصاص داده شده است. نکته قابل توجه ثابت ماندن جهت گیری کلی بافت لایه های مختلف به شکل شمال غربی-جنوب شرقی است که به نظر متاثر از جهت بادهای غالب منطقه است.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 527

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 203 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1400
  • دوره: 

    11
  • شماره: 

    28
  • صفحات: 

    73-92
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    390
  • دانلود: 

    164
چکیده: 

لرستان ناحیه ای مهم در زمینه فلزگری عصرآهن در ایران است، اما به نسبت آثار مفرغی فراوان به دست آمده یا منسوب به آن، اطلاعات کمی از فناوری فلزگری کهن در این ناحیه وجود دارد. «دایاآردیزی مورانی» نام یکی از محوطه های پیش ازتاریخ این ناحیه است که با توجه به آثار و مواد فرهنگی متنوع و فراوان به دست آمده از آن طی تنها فصل کاوش انجام شده، شواهد استقرار از دوره مس وسنگ تا عصرآهن در آن مشاهده شده است. ازجمله یافته های این محوطه، شماری از اشیاء مفرغی است که تاکنون مطالعه فنی و متالورژیکی برروی آن ها انجام نگرفته است؛ از این رو، با هدف شناخت بخشی از دانش فلزگری کهن این منطقه، هفت سنجاق سر مفرغی متعلق به عصرآهن، به منظور پی بردن به ترکیب شیمیایی و روش ساخت آن ها با استفاده از روش های آزمایشگاهی شامل: متالوگرافی و SEM-EDS موردمطالعه و آنالیز قرار گرفت. نتایج مطالعات SEM-EDS نشان داد که به جز یک نمونه ساخته شده از آلیاژ مس آرسنیکی، تمامی سنجاق سرها از مفرغ قلعی با میزان متغیر قلع ساخته شده اند که بیانگر روش متداول تولید آلیاژ مفرغ بدون کنترل برروی میزان قلع (استحصال هم زمان فلز مس و قلع با هم یا استحصال فلز از یک سنگ معدن حاوی ترکیب مس و قلع طبیعی)، همانند دیگر محوطه های عصرآهن ایران است. مشاهده آخال های سولفیدی نیز در ریزساختار نمونه ها بیانگر استفاده از سنگ معدن های سولفیدی مس (احتمالا مخلوط با سنگ معدن های اکسیدی) در فرآیند استحصال جهت تولید اشیاء این منطقه است؛ هم چنین در مطالعات ریزساختاری این سنجاق سرها، ریزساختار شامل دانه های کارشده و بازتبلوریافته دارای خطوط دوقلویی مشخص گردید که نشان دهنده استفاده از چکش کاری و تابکاری برای ساخت این آثار است. افزون بر این، خطوط لغزش نیز در ریزساختار برخی از نمونه ها مشاهده گردید که بیانگر استفاده از چکش کاری سرد در مرحله پایانی ساخت این آثار است.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 390

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 164 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    2021
  • دوره: 

    11
  • شماره: 

    28
  • صفحات: 

    77-26
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    119
  • دانلود: 

    0
چکیده: 

The first season of the survey was conducted in April and May 2015. It is attempted to determine the studied region according to natural geographical range without considering new political borders. To this end, Bavanat River Basin which is located in two central and Mazayjan parts of this county was fully investigated. Archeological research was carried out in a survey and intensive way to identify all sites and relics that reflect the activities of past human societies in the region. In this research, in addition of using all the information of historical texts and environmental studies, it was tried to conduct a field study in the basin of Bavanat River and by analyzing movable and immovable surface findings, the relationship between cultural sites and settlement patterns are investigated and meanwhile by comparing with the adjacent regions, the relationship between these cultural sites in different periods with the environment and geography of the region is investigated. In general, the most important goals of this archaeological research in 2015 are as the following: identifying all cultural works of different periods of the region; preparing archaeological maps of the studied region in the alternation of different cultural periods, studying and investigating the process of settlement changes in different periods, presenting the sequence of relative chronology of the region based on surface findings, measuring the effect of environment on the formation of settlements, explaining the cultural position of the studied region in cultural areas of country, recognizing regional and trans-regional interactions based on surface findings. During the conducted researches, 200 sites that dated from the Neolithic Period to the late Islamic era were registered. These sites include hills and ancient sites, historical castles, historical places of worship, mosque, bridge, cemetery, mill, petroglyph, ancient mines, and slag site. The oldest signs of settlement in this region were related to the Neolithic that this type of pottery was already identified in Marvast Plain, known as Mushki.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 119

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1400
  • دوره: 

    11
  • شماره: 

    28
  • صفحات: 

    93-109
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    506
  • دانلود: 

    181
چکیده: 

حوزه تمدنی شرق که نواحی جنوب شرقی ایران را نیز شامل می شود، مناطقی با ابهامات تاریخی فراوان است. این کمی اطلاعات ایجاب می نماید تا با مطالعات میدانی بیشتر و معرفی آثار این خطه به شناخت بیشتری از این مناطق دست یابیم. ناحیه منظر فرهنگی بم در انتهای شرقی سرزمین کرمان و در حاشیه لوت جنوبی قرار دارد و شامل مناطق بم، نرماشیر، فهرج و ریگان است که در مرز کرمان با نواحی سیستان وبلوچستان و خراسان جنوبی گسترده شده اند. در راستای بررسی، شناسایی و مستند نگاری آثار تاریخی و قلاع ناحیه منظر فرهنگی بم در سال 1392، محوطه ای باستانی در مجاورت شمال روستای میرآباد امامقلی از توابع بخش مرکزی شهرستان ریگان شناسایی شد. مطالعات بیشتر حاکی از وجود بنایی با نقشه قابل توجه در محوطه بود. کاربری و تاریخ گذاری بنای میرآباد امامقلی مهم ترین پرسش های این پژوهش هستند و نگارندگان سعی بر آن دارند تا با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با استفاده از روش پژوهش میدانی و مطالعات کتابخانه ای به پرسش های مذکور پاسخ دهند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که بنای میرآباد امامقلی با دارا بودن فضای چهارگوش گنبد دار مرکزی، آتشدانی در میان این فضا، چهار درگاهی در چهارسو و راهروی پیرامونی، آتشکده ای از دوره ساسانی، در انتهای شرقی سرزمین کرمان در جنوب-شرق ایران است. نقشه بنا قابل مقایسه با بناهایی هم چون: آتشکده کنار سیاه، آتشکده نگار و آتشکده شیان است. شکل آتشدان مطبق و مشابه نقش آتشدان های پشت سکه های ساسانی و قابل مقایسه با مواردی هم چون آتشدان ساسانی بندیان درگز و آتشدان سنگی گره سر است. این بنا از خشت های مربع با ابعاد 10×40 ساخته شده که با لایه ای ضخیم از کاهگل اندود شده اند. مصالح ساخت آتشدان نیز خشت بوده که سپس سطح آن را با لایه ای از گچ پوشانده اند. سفالینه های پراکنده در سطح محوطه همگی بدون لعاب و اغلب شامل قطعات ضخیم و شاموت کانی با اندازه درشت و تزیینات نقوش کنده مواج، ناخنی و نقوش برجسته کمربندی است.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 506

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 181 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1400
  • دوره: 

    11
  • شماره: 

    28
  • صفحات: 

    111-133
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    310
  • دانلود: 

    117
چکیده: 

خراسان بزرگ و خراسان سیاسی امروز ایران از دیرباز تاکنون بخش مهمی از تحولات تاریخی و فرهنگی بشری را رقم زده است. شهر نیشابور در سیر تاریخی خود موقعیتی ویژه داشته و یکی از مهم ترین مراکز سیاسی و اقتصادی و فرهنگی در شرق جهان اسلام بوده است. نیشابور به اتکای موقعیت تاریخی و طبیعی، از دوره ساسانی تا پایان دوره قاجار، باوجود فجایع فراوانی که بر آن وارد شد هرگز از حیات باز نایستاد و ازطرف شرق به غرب گسترش یافت و شواهد آن را بر گستره وسیعی به جای گذاشت. وابستگی تنگاتنگ شهر و روستا و اهمیت زراعت و دامپروری، در معیشت منطقه از دیرباز ازجمله ویژگی های پهنه نیشابور بوده است. کهن دژ نیشابور، هسته اولیه شکل گیری شهر ساسانی و مرکز حکومتی نیشابور از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یکی از اولین مجموعه های جانوری کهن دژ از کاوش هیات مشترک ایران و فرانسه در سال های 1384 و 1385 به دست آمده است. در این کاوش ها 2. 470 قطعه استخوان به دست آمد که با رویکرد پژوهش های باستان جانورشناختی برای اولین بار مطالعه و نتایج آن در این مقاله بررسی شد. بخش عمده این بقایا مربوط به سده های نخستین دوران اسلامی تا پیش از تهاجم مغول بوده و بخش اندکی، با استناد به نتایج آزمایش های سن سنجی مطلق، متعلق به دوره ساسانی و پیش از آن است. هدف از نگارش این مقاله، بررسی بقایای جانوری کهن دژ بر اساس مطالعات باستان جانورشناسی و استفاده از منابع مکتوب برای شناخت بهتر اقتصاد معیشتی این شهر در دوران اسلامی، به ویژه تا تهاجم مغول است. علاوه بر این، تلاش شد تا گونه های مورد بهره برداری در شهر کهن نیشابور چه در تغذیه و چه در شبکه حمل و نقل درون منطقه ای و برون منطقه ای شناسایی شود. نتایج نشان می دهد که گوسفند و سپس بز در درجه اول اهمیت قرار داشته و از پشم گوسفند طی سده های دوم تا ششم هجری قمری در تولید منسوجات بهره وری می شده است.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 310

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 117 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1400
  • دوره: 

    11
  • شماره: 

    28
  • صفحات: 

    135-151
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    375
  • دانلود: 

    189
چکیده: 

در کاوش محوطه شاهکوه سفال های اسگرافیاتو به تعداد زیاد به همراه کوره پخت سفال به دست آمد؛ نمونه سفال های اسگرافیاتو از محوطه هایی هم چون لمبسر و قلعه الموت نیز یافت شد. شباهت های ظاهری هم چون رنگ خمیره، فرم ظروف، آمیزه و ضخامت قطعات سفال ساده درون کوره با سفال های اسگرافیاتو موجب شد تا احتمال داده شود سفال های اسگرافیاتو نیز در این محوطه تهیه می شدند. در این پژوهش درمجموع 26 قطعه سفال اسگرافیاتو و ساده از 2 محوطه شاخص منطقه الموت جهت مقایسه ترکیبات خمیره سفال ها انتخاب شد. اهداف پژوهش عبارتنداز: شناسایی ترکیب شیمیایی سفال های هر محوطه؛ دومین هدف درک تفاوت ها یا شباهت های ترکیبات هر محوطه و تلاش برای ارزیابی احتمال تولید سفال های اسگرافیاتو منطقه الموت در شاهکوه است. پرسش های این پژوهش عبارتنداز: ترکیبات شیمیایی سفال های این محوطه ها تا چه حد مشابه یا متمایز هستند و چند گروه متمایز براساس ترکیبات شیمیایی قابل شناسایی خواهد بود؟ چه میزان از نمونه های اسگرافیاتو با نمونه های بدون لعاب هم گروه خواهند بود و ارتباط بین گروه ها را براساس بستر باستان شناسی-تاریخی چگونه می توان تبیین کرد؟ نمونه های این پژوهش به کمک دستگاه PIXE در سازمان انرژی اتمی آزمایش شد و از نرم افزار GUPIX برای تجزیه و تحلیل طیف ها استفاده شد. درمجموع 29 ترکیب در نمونه ها ثبت شد. نتایج با نرم افزار SPSS, Dplot مطالعه شد. با نسبت گیری بین مقادیر ترکیبات شیمیایی سفال ها سه گروه متمایز شناسایی شد. سفال های داخل کوره در گروه نخست، سفال های سطحی شاهکوه (جدیدترین دوره استقرار محوطه) در گروه دوم و سفال های لمبسر در گروه سوم قرار گرفتند. نمونه های O38 بین گروه دوم و سوم مشترک بود. براساس این نتایج مشخص شد منبع خاک سفال های بدون لعاب داخل کوره شاهکوه متمایز از سفال های اسگرفیاتو است و در نتیجه احتمالا محل ساخت سفال های اسگرافیاتو در محوطه شاهکوه نبوده است. نکته دوم تفاوت گروه دوم و سوم به دلیل تغییر در منبع و کارگاه سفالگری در گذر زمان از دوره اول اسماعیلیه (پیش از حمله مغول به منطقه) و دوره دوم اسماعیلیه (پس از حمله مغول) است که احتمالا ناشی از پیامدهای این حملات است.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 375

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 189 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1400
  • دوره: 

    11
  • شماره: 

    28
  • صفحات: 

    153-172
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    424
  • دانلود: 

    124
چکیده: 

موقعیت جغرافیایی جزیره قشم در سواحل شمالی خلیج فارس و دهانه تنگه هرمز و قرارگرفتن آن در مسیر راه های ارتباطی از دیرباز سبب رونق ارتباطات گسترده تجاری با دیگرمناطق، به ویژه با جنوب خلیج فارس شده است. طی دو فصل بررسی های باستان شناختی جزیره قشم که در سال های 1385 و اسفند 1390 و فروردین 1391 انجام گرفته است؛ درمجموع 161 محوطه باستانی شناسایی شد و تعداد قابل ملاحظه ای از سفالینه های گونه منقوش بدون لعاب به دست آمد که ازنظر جایگاه و سیرتحول حایز اهمیت هستند. این گونه سفال دارای پراکندگی گسترده ای در سواحل شمالی و جنوبی خلیج فارس بوده و به نظر می رسد تولید آن در طول دوران اسلامی در سرتاسر سواحل شمالی و جنوبی خلیج فارس رواج داشته و به یکی از کالاهای اصلی برای تجارت تبدیل شده است، اما مطالعات باستان شناختی بیشتر برحوضه جنوبی خلیج فارس متمرکز بوده است و اطلاعات باستان شناسان از حوضه شمالی موردی، پراکنده و ناکافی است؛ لذا درراستای شناخت و معرفی این گونه کمتر شناخته شده در ایران و با هدف کانی شناسی آن، 14 نمونه جهت بررسی های میکروسکوپی انتخاب و نمونه ها با روش آنالیز مقاطع نازک پتروگرافی و با استفاده از میکروسکوپ پلاریزان نوری بررسی شد. مطالعات میکروسکوپی انجام شده تلاشی بود برای پاسخ گویی به پرسش هایی هم چون: سفال های منقوش بدون لعاب جزیره قشم از نظر کانی شناسی دارای چه ویژگی هایی هستند؟ چه شباهت ها و تفاوت هایی از نظر کانی ها در میان نمونه های آزمایش شده وجود دارد؟ و کیفیت و میزان پخت سفال ها چگونه است؟ در بررسی و مطالعه مقاطع نازک مشخص شد باتوجه به این که جزیره قشم ازلحاظ جایگاه زمین شناسی در پهنه ساختاری زاگرس چین خورده جای گرفته است؛ در آن واحدهای رسوبی کربناته و ماسه سنگی رخنمون دارد. اجزای پرکننده قطعات با منشا آذرین و رسوبی با اجزای مشابه می باشد. متداول ترین کانی در ساختار نمونه ها کوارتز است و تمامی نمونه ها به جز یک نمونه grog دارند، اما وجود برخی کانی ها و سنگ های متفاوت در نمونه ها قابل توجه می باشد. علاوه برآن تمامی نمونه ها دارای ساختاری مشابه و دارای بافت پورفیری می باشند. در رنگ تمامی نمونه ها از اکسید آهن استفاده شده است و پخت غالب سفال ها در حدود 800 درجه سانتی گراد و به حد کافی بوده است.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 424

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 124 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1400
  • دوره: 

    11
  • شماره: 

    28
  • صفحات: 

    173-196
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    319
  • دانلود: 

    197
چکیده: 

سلادن یکی از گونه های سفالی ارزشمند دوران اسلامی است که از قرن سوم تا قرن یازدهم هجری قمری از چین به ایران وارد شد و به دلیل استقبال از آن، از قرن 8 ه‍ . ق. به بعد در مراکزی همانند کرمان، سلطانیه و اصفهان تولید می شده است. این گونه سفالی طی کاوش ها و بررسی های باستان شناختی از محوطه هایی واقع در کرانه ها و سواحل خلیج فارس و حتی مناطق داخلی فلات ایران به دست آمده است. دشت سیرجان در جنوب شرقی ایران، ازجمله مناطقی است که طی بررسی سطحی باستان شناختی در سال 1397، سلادن های متنوعی از سطح محوطه های آن جمع آوری شد. پرسش های مطرح در این پژوهش عبارتنداز: ویژگی های فنی سلادن های مکشوف از دشت سیرجان چیست؟ این گونه سفالی به کدام دوره یا دوران اسلامی تعلق دارند؟ همه سلادن ها وارداتی از چین هستند یا می توان نشانه هایی از وجود تولید محلی در آن ها یافت؟ کدام یک از گونه های سلادن در این مجموعه قابل شناسایی است؟ هدف از این پژوهش معرفی و بررسی سلادن های مکشوفه از دشت سیرجان به لحاظ گاهنگاری و گونه شناسی (نوع و تکنیک تزیین، تکنیک و کیفیت ساخت، فرم ظروف، خمیره و آمیزه) است. پژوهش به صورت میدانی و کتابخانه ای و با رویکرد توصیفی-تحلیلی و تطبیقی به انجام رسید. نتایج حاصل از مطالعه و مقایسه تطبیقی مجموعه موردمطالعه نشان داد که سلادن های موضوع تحقیق را می توان به لحاظ گونه شناسی در شش گونه: یویه، لانگ چوآن، دوسون، مارتابان، جینگ دژن و گوانگ دونگ دسته بندی نمود؛ هم چنین مشخص گردید که این اشیاء در بازه زمانی قرن سوم هجری قمری تا دوره صفوی از کشور چین و به احتمال زیاد ازطریق سواحل جنوبی خلیج فارس به این منطقه وارد شده است. از تعداد 108 قطعه سلادن مورد پژوهش، دو قطعه متعلق به دوره صفوی بوده و تولید محلی هستند؛ هم چنین سلادن های موردمطالعه با سلادن های به دست آمده از محوطه های مهروبان، شهر حریره کیش، منطقه هرموز قدیم، شهر کهن جیرفت، بافت تاریخی یزد، بندر بتانه (نجیرم)، فیروزآباد فارس، عسکرمکرم، مجموعه سفال های ویلیامسون، جلفار و راس الخیمه کاملا قابل مقایسه هستند.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 319

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 197 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1400
  • دوره: 

    11
  • شماره: 

    28
  • صفحات: 

    197-217
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    229
  • دانلود: 

    168
چکیده: 

جفت سازی دو بنا در مقابل یکدیگر و اهمیت به تزیینات سردرهای ورودی، یکی از ویژگی های معماری عصر تیموری است. این اهمیت به پیش خان های مزین و جفت سازی آن ها در مجموعه های معماری در منطقه ماوراء النهر در دو شهر سمرقند و سبز بسیار تکرار شده است. در مقابل اما، در شهر هرات که سومین پایتخت تیموریان محسوب می شده، به دلیل تخریب های متعدد، کمترین شواهد فیزیکی از آثار معماری این چنینی برجای مانده است و باید اشاره کرد که محور خیابان در هرات، که کانون ساخت و ساز در این شهر محسوب می شده از این قاعده مستثنی نیست؛ با این که در اسناد تاریخی به نمونه های جفت سازی در این محور اشاره شده، اما به سختی می توان طرح ملموسی از ویژگی های آن در محور خیابان هرات ارایه داد. در این مقاله، ضمن بررسی ویژگی های جفت سازی در نمونه های مهم معماری تیموری در منطقه ماوراءالنهر، شاخصه های آن ها را در دو دسته «مجموعه های شهری» و «مجموعه محورهای مزاری» دسته بندی نموده و سپس با تحلیل منابع و اسناد تاریخی، ویژگی های جفت سازی ها در ابنیه خیابان هرات مشخص و با نمونه های مشابه در ماوراءالنهر مقایسه شده است. اطلاعات این مقاله با روش های کتابخانه ای، مشاهده بصری و مقایسه یافته های حاصله، گردآوری شده و پژوهش با روش تطبیقی-تحلیلی صورت گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که خیابان هرات در دسته مجموعه محورهای مزاری در معماری تیموری جای می گیرد، اما در مقایسه با شاخصه های مجموعه محور های مزاری پیش از خود در این دوره حایز ویژگی های منحصربه فردی است. در این محور، برخلاف محور های پیشین، کاربری های متنوعی علاوه بر مقابر قرار داد که سبب می شود تا این محور را به عنوان یک طرح جامع شهری که به مرور زمان شکل گرفته محسوب داریم. این مجموعه، تنها محور مزاری است که در آن چندین زیرمجموعه شهری جای گرفته اند. در این مجموعه های شهری در خیابان هرات، جفت سازی ها برخلاف مجموعه های شهری سمرقند به صورت محوری و نه میدانی طراحی شده است.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 229

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 168 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1400
  • دوره: 

    11
  • شماره: 

    28
  • صفحات: 

    219-242
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    407
  • دانلود: 

    363
چکیده: 

عصر قاجار از مهم ترین دوران شکوفایی تعزیه و توجه به احداث ابنیه آیینی، مانند حسینیه و تکایا در ایران است. شهر اردبیل از دیرباز به عنوان مهد تشیع موردتوجه بوده است و به لحاظ آیینی از مراکز مهم ایران به شمار می رفت. در این پژوهش به شناخت و بررسی کالبد معماری حسینیه مجتهد که جزو مهم ترین حسینیه های ایران به لحاظ معماری، قدمت و وسعت ساخت است و قدیمی ترین حسینیه شمال غرب کشور و هم چنین اولین و منسجم ترین حسینیه طراحی شده اردبیل محسوب می شود؛ به عنوان بنای آیینی ارزشمند دوره قاجار پرداخته می شود. در کنار نقش حسینیه ها در تعزیه، خانه ها نیز از ابتدا متاثر از مذهب و مراسم های آیینی بوده اند. در پژوهش حاضر علاوه بر حسینیه، به بررسی الگو های فضایی تعدادی از خانه های قاجار اردبیل که در شکل گیری کالبدی حسینیه مجتهد تاثیر گذار بوده اند، پرداخته می شود. هدف از بررسی مقایسه ای کالبدی حسینیه مجتهد و خانه های اردبیل، دستیابی به پاسخ این پرسش هاست که، الگوی فضایی و معماری خانه ها چه تاثیری برروی الگوی حسینیه مجتهد در دوره قاجار در شهر اردبیل داشته است؟ (و) چه شباهت هایی از بعد فضا و کالبد معماری حسینیه مجتهد و خانه های تاریخی شهر اردبیل وجود دارد؟ پژوهش حاضر از نوع کیفی و به روش تحلیلی-توصیفی است. پس از مطالعات میدانی و بررسی مدارک و جمع آوری اطلاعات از حسینیه مجتهد و خانه های تاریخی، با معرفی و بررسی ویژگی های هر یک از بناها و مقایسه تعدادی از شاخص های مهم، نقش عوامل تاثیرگذار بر شکل گیری کالبدی حسینیه و خانه ها مشخص گردید و در نتیجه معین شد که الگوی معماری حسینیه مجتهد تاثیرپذیرفته از الگوی فضایی خانه های تاریخی شهر اردبیل است و این حسینیه به تاسی از معماری متداول دوره قاجاریه بنا شده و چارچوب های معماری دوره قاجار بر آن حاکم است.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 407

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 363 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1400
  • دوره: 

    11
  • شماره: 

    28
  • صفحات: 

    243-261
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    492
  • دانلود: 

    293
چکیده: 

در ادوار متعدد بعد از اسلام ایران، گروه ویژه ای از ابنیه آرامگاهی در گستره سرزمینی شکل گرفت که در تاریخ معماری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مجموعه «شیخ شهاب الدین محمود اهری» نیز ازجمله این بناهای آرامگاهی با زمینه مذهبی است که به عنوان یکی از آثار ارزشمند معماری ایرانی اسلامی، نمونه ای قابل اعتنا در منطقه آذربایجان و شهر اهر است. بنای موصوف در کالبد خود دربردارنده فضاهایی هم چون: خانقاه، جماعت خانه، مسجد، مدفن، مدرسه و. . . است که به مرور زمان و در ادوار مختلف، آفرینش یافته اند؛ ولی به جهت نبود مطالعات کافی در زمینه معرفی و شناخت معماری و دوره های الحاق ساختمانی، ناشناخته مانده است. بر این اساس، پژوهش پیش رو به صورت توصیفی-تاریخی به منظور تحصیل وجوه مختلف معماری، سیر الحاقات و تکوین کالبدی این مجموعه، ازطریق پاسخگویی و واکاوی حول این پرسش: 1. مجموعه شیخ شهاب الدین، براساس ساختار معماری در زمره آثار کدام دوره قرار می گیرد؟ 2. کیفیت معماری مجموعه، نحوه ساخت و ارزش های فنی این مجموعه چگونه است؟ شکل گرفته است. در این راستا، جهت کسب شناخت در حیطه کیفیت معمارانه بنا، ابتدا با دقت نظر در عناصر متشکله، یک بررسی میدانی در کل اثر صورت گرفت و سپس با رویکرد بازشناسی اسناد مکتوب، تعلق زمانی کالبد و دوره های ساختمانی اثر، مورد واکاوی و تحلیل قرار گرفت. درنتیجه تحقیق، مشخص گردید که کیفیت معماری و آرایگان وابسته به آن در مجموعه، منطبق بر آراء معماری ایرانی اسلامی در منطقه آذربایجان است و بنیان آن به صورت بنایی منفرد با کارکرد مدرس و خانقاه در قسمت شرقی مجموعه بوده که بعدها حظیره، گنبد خانه، مسجد، ایوان به همراه حجره های وابسته و ضمایمی در محوطه پیرامون در برهه زمانی اواخر قرن شش تا نیمه اول قرن یازده هجری قمری ایجادشده و درنهایت به بنایی دو ایوانی تبدیل می گردد. بر این مبنا، مجموعه شیخ شهاب الدین اهری، بنیادی چندمنظوره است که انسجام سازمانی و یکپارچگی کالبدی آن، تصویری از اندیشه بلند معماران اعصار یادشده است.

آمار یکساله:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 492

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 293 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
telegram sharing button
whatsapp sharing button
linkedin sharing button
twitter sharing button
email sharing button
email sharing button
email sharing button
sharethis sharing button