دانشور رفتار
سال:1388 | دوره:16 | شماره:38 (ویژه مدیریت و پیشرفت 1) |تعداد مقالات:16

حکومت الکترونیک از طریق اثرگذاری بر نهادهای اولیه جامعه، تاثیر شگرفی بر مراتب توانمندی عمومی بر جای می گذارد؛ ضمن اینکه با توسعه فناوری اطلاعات، ارتباطات از راه دور، جایگزین تعاملات رو در رو می شود و مبانی شکل گیری احساس اعتماد در انسان و جامعه انسانی دچار تحولاتی اساسی می گردد. با توسعه فناوری جدید، امکان اعتماد از راه دور فراهم شده، فاصله دولت ها و ملت ها کاهش می یابد؛ از این رو، اهمیت بررسی آثار حکومت الکترونیک بر نهادهای اجتماعی و تاثیر آن بر میزان اعتماد عمومی و عدالت اجتماعی، مدنظر قرار می گیرد. در این مقاله با تاکید بر تاثیر تعدیل کننده ابعاد گوناگون عدالت بر رابطه حکومت الکترونیک و افزایش اعتماد اجتماعی، به پیمایش این رابطه در میان سه گروه استادان مدیریت دولتی، کارگزاران حکومت و دانشجویان مدیریت دولتی پرداخته، بر وجود رابطه معنادار میان پویایی های نهادی حکومت الکترونیک(Institutional Dynamics of Electronic Government) ، افزایش ادراک عدالت اجتماعی، و نیز افزایش سطح اعتماد به دولت تاکید می شود.

این تحقیق با هدف ارائه مدلی برای سنجش خلاقیت در سازمان انجام پذیرفت. برای نیل به این هدف موضوع تحقیق در قالب ادبیات خلاقیت به پژوهش سپرده شد که نتیجه آن دستیابی به مدل مفهومی تحقیق بود که در بر دارنده چهار شاخص مساله یابی، ایده یابی، ارزیابی ایده ها و اجرای ایده ها برای سنجش مفهوم خلاقیت می باشد. بر اساس مدل مفهومی، پرسشنامه سنجش شاخص ها تهیه و تنظیم شد. پرسشنامه مذکور بین پژوهشگران موسسات پژوهشی توزیع شد. بعد از توزیع، تکمیل و جمع آوری پرسشنامه ها، تعداد 212 پرسشنامه به دست آمد. داده های حاصل از پرسشنامه های مذکور با استفاده از LISREL 8.5 حول فرضیه های تحقیق آزمون شدند. نتایج حاصله نشان داد هر چهار شاخص مساله یابی، ایده یابی، ارزیابی ایده ها و اجرای ایده ها بنحو معناداری در سنجش و اندازه گیری مفهوم خلاقیت موثر می باشند.

هدف این پژوهش، بررسی رابطه میان متغیرهای تنش سازمانی و تمایل به ترک خدمت بوده است. کارکنان 25 اداره دولتی شهرستان رفسنجان، با حجم کل n=852 نفر، جامعه آماری تحقیق را تشکیل داده است. در این پژوهش از روش تحقیق همبستگی دو متغیری استفاده شده و از روش های موجود در آمار استنباطی همچون ضریب همبستگی پیرسون، برای تجزیه و تحلیل آماری داده ها بهره گرفته شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS-10 استفاده گردید. نتایج نشان داده که تنش ناشی از ساختار سازمانی نامناسب، تاثیر مثبت بر تمایل به ترک خدمت کارکنان دارد. نتایج این تحقیق همچنین نشان داده که تنش ناشی از نوسان حقوق و دستمزد و تنش ناشی از عدم امنیت شغلی از عوامل موثر بر تمایل کارکنان به ترک خدمت است. اما تنش ناشی از ورود فناوری جدید به سازمان همچنین تنش ناشی از شرایط نامناسب کار به ترتیب کمترین عامل موثر نسبت به سایر عوامل در تمایل به ترک خدمت کارکنان در سازمان های دولتی شهرستان رفسنجان است.

تعهد سازمانی بیانگر نوعی تمایل، نیاز و الزام جهت ادامه و اشتغال در یک سازمان می باشد و سه بعد تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد هنجاری را در برمی گیرد. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا به بررسی رابطه و تاثیر یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر تعهد سازمانی یعنی «فرهنگ سازمانی» پرداخته شود. بر این اساس پژوهش را در قالب یک فرضیه اصلی (فرهنگ سازمانی) و برخی از ویژگی های اصلی فرهنگ سازمانی-1)نوآوری فردی، و تحمل مخاطره، 2- هدایت سازمانی، 3- روابط مدیریت (حمایت مدیریت)، 4- کنترل رسمی 5- خود کنترلی 6- هویت، 7- سیستم پاداش، 8- مشارکت در تصمیم گیری) را در قالب هشت فرضیه فرعی مورد بررسی قرار داده ایم. روش تحقیق پیمایشی است و با استفاده از پرسشنامه اطلاعات مورد نیاز از نمونه آماری کسب گردید و برای بررسی فرضیات تحقیق، از آمار توصیفی و استنباطی و نرم افزار SPSS استفاده شده است. بر این اساس، در سازمان صنایع شیر ایران 60 نفر از کارکنان را انتخاب و بررسی فرضیات تحقیق صورت گرفت. فرضیه اصلی تحقیق در سطح اطمینان 95% مورد تایید قرار گرفت. به عبارت دیگر فرهنگ سازمانی بر تعهد سازمانی کارکنان جامعه مورد نظر تاثیر مثبت داشته است. همچنین فرضیات فرعی نیز در سطح اطمینان 95% مورد تایید قرار می گیرند. مقایسه ای بین ویژگی های هشت گانه فرهنگ سازمانی صورت گرفت تا میزان تاثیر آنها بر تعهد سازمانی مشخص شود، که این ویژگی ها به ترتیبب اولویت شامل:-1خود کنترلی، 2- هدایت سازمانی، 3- سیستم پاداش، 4- هویت شغلی، 5- ریسک پذیری، 6- مشارکت در تصمیم گیری، 7- حمایت سازمانی، 8- کنترل رسمی می باشند.

بخش عمده ای از تحقیقات سنجش درجه کارایی بازار سرمایه، تا این تاریخ به بورس اوراق بهادار کشور ایالات متحده آمریکا و کشورهای اروپایی اختصاص داشته است و تحقیقات کمی در خصوص شناسایی درجه کارایی بازار سرمایه کشورهای توسعه نیافته (کمتر توسعه یافته) به طور اعم و بازار اوراق بهادار تهران به طور اخص انجام شده بود. این مطالعه به بررسی شواهدی پیرامون وجود حداقل شکل ضعیف کارایی در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد. نمونه آماری مشتمل 30 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد که به روش نمونه گیری تصادفی ساده گزینش می شوند. قلمرو زمانی پژوهش، دوره های 1384- 1387را در بر می گیرد. فرضیه پژوهش نیز در صدد پاسخ به این مساله است که آیا بورس اوراق بهادار تهران از شکل ضعیف کارایی بازار سرمایه برخوردار است یا خیر. نتایج آزمون غیر پارامتریک (Non-parametric Test) و پارامتریک (Parametric Test) بیانگر این موضوع است که سری های بازده سهم از الگوی گشت تصادفی (Random Walk Theory) تبعیت نمی کند و ضریب خود همبستگی (Auto-correlation coefficient) در فواصل و سطوح متفاوت فرضیه صفر، شکل ضعیف بازار کارا را برای بازار اوراق بهادار تهران رد می کند. نتایج تحقیقاتی از این دست برای تحلیل گران مالی بازار سرمایه، سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل، بانک ها، اعتباردهندگان و دستگاههای قانونگذاری حیاتی بوده و آنها را در تصمیم گیری های خود برای بهبود شرایط تصمیم سازی بهینه یاری می دهد. استمرار و تداوم انجام مطالعاتی ادواری از این دست - در زمینه کارایی بازار سرمایه در کشورهای کمتر توسعه یافته می تواند کمک شایان توجهی به بهبود قوانین و مقررات ناظر بر بازار سرمایه نموده و موجبات غنا بخشی به ضوابط نظاراتی و همچنین بهینه سازی تصمیمات سرمایه گذاران را مهیا نماید.

در این مقاله از متغیرهای بنیادی مالی برای رتبه بندی 153 شرکت بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است. از ترکیب این متغیرها نسبت های مالی به دست می آید. در مدل ارائه شده هر شرکتی در هر سال (81-1377) می تواند رتبه صفر تا 11 را بگیرد. ضرایب همخوانی فای کرامر نشان می دهد که بین رتبه شرکت در هر سال و بازده آن در سال بعد همبستگی مثبت ضعیفی وجود دارد. تفکیک شرکت ها برحسب «اندازه شرکت» و «نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار» در شدت همخوانی بین رتبه و بازده تاثیر زیادی ندارد. اما همه ضرایب برای دوره مطالعه معنادار هستند.

کار تیمی مفهومی چند بعدی است که شهرت بسیاری در موفقیت سازمان ها کسب کرده است و به همین دلیل مورد توجه بسیاری از سازمان ها قرار گرفته است. اما عدم توجه به ابعاد مختلف کار تیمی موجب گردیده تا اغلب سازمان ها در تشکیل تیم های اثربخش موفقیت چندانی نداشته باشند. از سوی دیگر تنوع تحقیقات در زمینه کار تیمی، محققان و مدیران را با متغیرها و ابعاد بسیاری از کار تیمی مواجه ساخته است. بنابراین امروزه سازمان ها نیازمند تحقیقاتی هستند که نگرشی جامع از اثربخشی کار تیمی، متغیرها و روابط آنها ارائه کنند. مقاله حاضر در دو بخش به این مهم می پردازد. بخش اول مروری بر تحقیقات انجام شده در زمینه اثربخشی کار تیمی و متغیرهای ارائه شده توسط آنها است. بخش دوم مقاله نیز با بهره گیری از مدل سیستمی، رابطه متغیرهای ارائه شده را در سیستم بانکی (بانک کشاورزی) مورد پیمایش قرار می دهد. این پیمایش از طریق بررسی اسناد و مدارک و توزیع دو پرسشنامه (کسب نظرات خبرگان و نگرش سنجی کارکنان) انجام شده است. نتایج مورد نظر در تحلیل های آمار توصیفی و استنباطی بررسی شده و نهایتا مدل اثربخشی کار تیمی، که روابط متغیرها را در مدلی سیستمی بررسی می کند ارائه شده است.

از مهم ترین رویکردهایی که در چند دهه اخیر بر فکر و ذهن مدیران دولتی ایران حاکم بوده است، خصوصی سازی و کاهش حجم دولت بوده است. تلاش هایی در این جهت صورت گرفته است ولی هنوز تا تحقق دولت کوچک و کارآمد راهی طولانی در پیش است. برای اینکه مسوولان دست اندرکار از نحوه تاثیرگذاری خصوصی سازی بر کارایی سازمان ها، آگاهی یابند لازم است پژوهش هایی کاربردی در این راستا انجام گردد و نوشتار حاضر به همین منظور تدوین گردیده است. در این تحقیق کارایی کارکنان بخش دولتی در مقایسه با بخش غیردولتی دانشگاه تهران مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس اطلاعات اولیه فرضیه هایی مبنی بر عدم تفاوت بین کارایی این دو گروه مطرح شد. پس از جمع آوری اطلاعات و آزمون فرضیات مشخص گردید که از جهت کارایی بین کارکنان دولتی و غیردولتی تفاوتی وجود ندارد و با توجه به این که واگذاری امور دولتی به بخش خصوصی، باعث کاهش هزینه ها می گردد، نتیجه گرفته شده که خصوصی سازی از این جهت به نفع جامعه است و باید اجرای این سیاست ادامه یابد.

این مقاله، ضمن توجه به کنترل پارامترهای غیرملموس در فرایندهای سازمان نظیر وجود تنش در آنها، روشی را جهت شناسایی و کنترل تنش ها ارائه می دهد، به گونه ای که مدیر سازمان بتواند در طی زمان بهبود فرایندهای خود، تنش ها و حالات مربوط به آن (TMEA) را به صورت مستمر شناسایی نموده و با توجه به اهمیت هر یک بتواند تنش های مورد نظر را خنثی نماید. این کار به نوبه خود در پیشبرد اهداف اصلی سازمان مفید خواهد بود. روش یادشده، مبتنی بر مبحث حالات شکست و آثار آن (FMEA) بوده و چگونگی استفاده از روش حاضر ارائه گردیده است. در ادامه پس از شناسایی تنش ها روشی برای اولویت بندی بین تنش ها به منظور کنترل آنها بیان می شود. ابتدا وزن هر یک از مولفه های TMEA (Tension Modes & Effects Analysis) با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی (Fuzzy AHP) تعیین می شود. به علت عدم قطعیت اطلاعات در مسائل تصمیم گیری مفهوم تئوری مجموعه های فازی استفاده می گردد، آنگاه روش TOPSIS برای اولویت بندی به کار می رود. در پایان، نتایج بکارگیری روش مذکور در یکی از واحدهای تابعه وزارت بازرگانی و چگونگی انجام آن به همراه کمیت های محاسبه شده، بیان شده است.

در طی سال های گذشته بانک های دولتی در زمینه بازاریابی و جذب مشتری موفق نبوده و نتوانسته اند منابع مالی زیادی جذب نمایند، از سوی دیگر تسهیلات ارایه شده نیز از لحاظ کمی و کیفی در سطح قابل قبولی نبوده است. مهم ترین علت مشکلات فوق دولتی بودن بانک هاست. در اساسنامه بانک های ایران به طور مشخص به نقش خدماتی آنها و مجری سیاست های دولت بودن، مانند اعطای تسهیلات تکلیفی، اشاره شده است. بانک مرکزی نیز با بانک های تجاری و تخصصی کشور همانند شعبه های خود برخورد می کند و از نظر قوانین و مقررات محدودیت های بسیار زیادی وجود دارد. مواردی مانند نیروی انسانی، رشد تکنولوژی، قراردادها و بسیاری از مسائل دیگر نیز در اختیار بانک ها نیست. از آنجا که بسیاری از بانک های دولتی طبق اصل 44 قانون اساسی در آینده ای نه چندان دور به بانک های خصوصی تبدیل می شوند، شناخت عوامل موثر بر ترجیح مشتریان در انتخاب بانک ها از اهمیت وافری جهت جذب و جلب مشتریان برخوردار است. در این تحقیق سعی گردیده عوامل موثر بر ترجیح مشتریان شناسایی و اولویت بندی شده و بر اساس آنها پیشنهاداتی به نظام بانکی ارایه گردد. یافته ها نشان می دهد مهم ترین عامل انتخاب بانک های خصوصی دریافت سود بیشتر و مهم ترین عامل انتخاب بانک های دولتی امکان دسترسی سریع به بانک بوده و کم اهمیت ترین عامل انتخاب، ویژگی ظاهری بانک در هر دو مورد بیان شده است. همچنین اولویت بندی عوامل تاثیرگذار بر ترجیح مشتریان در انتخاب بانک نشان می دهد عوامل رفتاری و نگرشی، فناوری، تسهیلات مالی و فیزیکی به ترتیب بر ترجیح مشتریان در انتخاب بانک های خصوصی موثرند و این اولویت بندی در بانک های دولتی به ترتیب عوامل رفتاری و نگرشی، فناوری، فیزیکی و تسهیلات مالی می باشند. به این ترتیب عوامل رفتاری و نگرشی در هر دو بانک از نظر تاثیرگذاری بر ترجیح مشتریان بالاترین اولویت را دارد.

با توجه به اهمیت مشارکت همه جانبه در فرآیند توسعه پایدار و تاکید قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر حضور جدی کلیه مردم در تعیین سرنوشت خودشان، شوراهای اسلامی در کشور، شهرها و روستاها تشکیل شده اند. شوراهای اسلامی روستایی به عنوان مدیران محلی می توانند ضمن به مشارکت گرفتن افکار و امکانات محلی با هماهنگی، حمایت و هدایت مدیریت دولتی پلکان رشد و توسعه را یکی پس از دیگری طی نمایند، لذا با توجه به اهمیت جایگاه شوراهای اسلامی در راستای توسعه روستایی، در مقاله حاضر به منظور شناخت عوامل موثر بر گرایش های روستاییان به شوراهای اسلامی روستا، بخشی از متغیرهایی که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بتوانند رابطه مردم با شورا و در حقیقت گرایش مردم به شوراها را مورد ارزیابی قرار دهند در نظر گرفته شده و ضمن شاخص سازی و تدوین پرسشنامه های مربوطه مورد سنجش قرار گرفته اند. از کل روستاهای هشت شهرستان مرکزی خراسان (منطقه مورد مطالعه) که شامل 1655 روستای بالای 20 خانوار که دارای شورای اسلامی بوده اند، 82 روستا برگزیده شده و با 629 سرپرست خانوار در این روستاها مصاحبه صورت گرفته و اطلاعات لازم جمع آوری شده است. نتایج حاصل از تحقیق بیانگر این است که بین میزان فعالیت های شورا و گرایش روستائیان رابطه همبستگی معنادار وجود ندارد ولی بین سه متغیر دیگر مورد بررسی یعنی سابقه کار اعضا شورا، میزان امکانات و تاسیسات عمومی موجود در روستا و طبقه بندی اعضا شورا و گرایش روستائیان به شورا رابطه همبستگی معناداری وجود دارد.

هدف از نگارش این مقاله، شناسایی و تبیین عوامل بازدارنده مشارکت کارکنان در فرایند تصمیم گیری شرکت مخابرات ایران است. پس از تبیین مفاهیم و ادبیات پیشینه موضوع، چهار مولفه فردگرایی، نیازهای امنیتی، نیازهای فیزیولوژیکی، و دیدگاه منفی زیردستان به عنوان موانع اصلی مشارکت کارکنان در فرایند تصمیم گیری مفروض شدند. برای بررسی این مولفه ها در شرکت مزبور، از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید که ضریب آلفای کرونباخ آن برابر با 0.81 بود. نتایج حاصل از این مطالعه در سطح اطمینان 0.95 حاکی از آنست که مولفه های مذکور همگی در زمینه مشارکت کارکنان مانع تراشی می کنند. در این میان، بر اساس آزمون رتبه بندی فریدمن، نیازهای ایمنی و نیازهای فیزیولوژیک از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و نگاه زیردستان و فرهنگ فردگرایی در مراتب بعدی قرار دارند.

در این مقاله، نتایج بررسی عوامل کلیدی موثر بر کاربرد فناوری اطلاعات در اداره های کل سازمان های دولتی استان های صنعتی ایران و میزان اهمیت این عوامل در کاربردهای گوناگون این فناوری ارائه می گردند. به این منظور ابتدا فناوری اطلاعات و سپس با ارائه شواهدی از شکست و ناکامی در کاربرد این فناوری در سطح ایران و جهان، مساله پژوهش تعریف می شود. در ادامه، روش پژوهش تبیین و در پایان نیز یافته های این پژوهش، توصیف و تحلیل می شوند. در این پژوهش عواملی که از بررسی پژوهش های پیشین و همچنین دیدگاه متخصصان این حوزه به دست آمده اند، با انجام پیمایشی در یک استان صنعتی اعتباریابی شده اند. بر اساس یافته های این پژوهش، از 27 عامل بررسی شده تنها دو عامل همبستگی معناداری با موفقیت/ عدم موفقیت کاربرد فناوری اطلاعات در استان نمونه ندارند. علاوه بر این، میزان اهمیت هر عامل در انواع کاربردهای فناوری اطلاعات شامل خودکارسازی، آگاه سازی، و دگرگون سازی بررسی و به تفکیک عوامل و کاربردها ارائه شده است.