تحقیقات جغرافیایی
سال:1398 | دوره:34 | شماره:3 (پیاپی 133) |تعداد مقالات:14

اهداف و زمینه: بازارهای تاریخی ایران به عنوان کانون هویت بخش و پویای شهرها در شکل گیری حس تعلق به مکان تاثیر بسزایی دارند. در این میان بازار تاریخی تبریز با ویژگی های منحصربه فرد از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. هدف این پژوهش تعیین تاثیر مولفه های هویت مکان بر حس تعلق مکانی کسبه در بازار تبریز است تا با تفکیک میزان تاثیرگذاری هریک از مولفه ها به تبیین مهم ترین آن ها در تقویت حس تعلق به مکان پرداخته شود. روش شناسی: پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از جهت ماهیت و روش، توصیفی-تحلیلی است. در این راستا پرسشنامه هایی به کار رفته است که روایی آن ها به روش صوری و پایایی آن ها با روش آلفای کرونباخ تائید شد. تجزیه وتحلیل داده های حاصل از پرسشنامه ها بر مبنای روش های آماری همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چند متغیره صورت گرفت. یافته ها: نتایج آزمون ها نشان می دهد همبستگی مهم ترین مولفه های هویت مکان با حس تعلق به مکان در سطح 0/01 > Ƥ معنی داراست و مولفه های خاطره انگیزی، رضایتمندی و شناخت به ترتیب با ضریب 0/541، 0/480 و 0/412 بیشترین همبستگی را با حس تعلق مکانی کسبه در بازار تاریخی تبریز دارند؛ همچنین نتایج رگرسیون چندمتغیره نشان می دهد که تاثیر سه متغیر خاطره انگیزی، رضایتمندی و شناخت بر متغیر حس تعلق به مکان، معنی دار است زیرا سطح خطای آماره (t) آن ها کمتر از 0/05 بوده و مقدار آماره (t) به ترتیب 5/578، 4/267 و 2/507 هست که بزرگ تر از عدد 33/2 است. ازاین رو مولفه خاطره انگیزی با ضریب بتا 0/314، رضایتمندی با ضریب بتا 0/241 و شناخت با ضریب بتا 0/140 به ترتیب بالاترین تاثیر رگرسیونی را بر حس تعلق به مکان در این بازار دارند. نتیجه گیری: توجه به نقش مولفه های هویت مکانی و میزان تاثیرگذاری هریک برحس تعلق به مکان و تلاش برای حفظ آنها در بازار تاریخی تبریز ضمن ارتقای کیفیت بازار، موجبات تدام حیات و ماندگاری این میراث ارزشمند معماری را فراهم می آورد.

اهداف و زمینه ها: توجه به سرمایه های اجتماعی می تواند نقش مهمی در بهبود روند برنامه ریزی برای توسعه روستایی را برای متخصصان مربوطه و تسهیل و مشارکت روستاییان در اجرای بهتر برنامه، به همراه داشته باشد. پژوهش حاضر دو هدف اصلی زیر را دنبال می کند: الف-ارزیابی و سنجش وضعیت سرمایه اجتماعی در روستاهای دهستان زاخرویه با مشخص کردن میزان اثرگذاری سه بعد اصلی سرمایه اجتماعی (اعتماد، مشارکت و انسجام) در وضعیت سرمایه اجتماعی. روش شناسی: روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی و واحد تحلیل آن سرپرست خانوار می باشد. با توجه به جامعه آماری (3382 نفر)؛ حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 345 نفر تعیین گردید؛ در این پژوهش سرمایه اجتماعی شامل 20 متغیر در قالب پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفته است. روایی پرسشنامه با استفاده روایی صوری (نظرات کارشناسان) و پایایی سوالات کیفی پژوهش با استفاده از آلفای کرونباخ (اعتماد اجتماعی 0/78؛ مشارکت اجتماعی 0/82 و انسجام اجتماعی 0/80) محاسبه گردید. برای انتخاب نمونه ها از روش نمونه گیری تصادفی در سطح روستاهای منطقه متناسب با تعداد جمعیت ساکن استفاده گردید. برای گردآوری اطلاعات موردنیاز از روش های کتابخانه های و میدانی استفاده شده است. و در نهایت در راستای تجزیه وتحلیل از آمارهای توصیفی و استنباطی استفاده گردید. یافته ها: در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معناداری بین متغیرهای پژوهش وجود دارد. در بین متغیرهای پژوهش تنها متغیر مشارکت اجتماعی دارای اثر مستقیم بر سرمایه اجتماعی به میزان 624/0 است که نشان می دهد به ازای یک واحد تغییر در متغیر مشارکت اجتماعی، میزان سرمایه اجتماعی به میزان 624/0 واحد تغییر خواهد یافت. دو متغیر دیگر پژوهش (اعتماد و انسجام اجتماعی) دارای اثرات مستقیم و غیرمستقیم بر سرمایه اجتماعی هستند. نتیجه گیری: وضعیت سرمایه اجتماعی در روستاهای سرچاه، شارده و زاخرو بالا در حد متوسط می باشد؛ مطلوب ترین وضعیت سرمایه اجتماعی مربوط به روستایی مزرعه پهن با میانگین 80/3 می باشد.

اهداف و زمینه ها: ارتباطات آب، غذا و انرژی تعدادی از پیچیدگی ها و چالش هایی که بین رشته ای و چندبخشه ای هستند را نشان می دهد. این پیچیدگی ها صرفا به یک بخش محدود نمی شود و شوک به یکی از منابع، یک یا چند بخش دیگر را تحت تاثیر قرار می دهد. منابع آب، غذا و انرژی از تغییرات اقلیمی تاثیر می گیرند، بنابراین با توجه به پیچیدگی هایی که بین آن ها وجود دارد، نیاز است تا تصمیم گیری هایی صورت گیرد. برای تصمیم گیری های آینده در رابطه با شوک های آب و هوایی موانع تصمیم گیری ها وجود دارد، پس نیاز است تا موانع تصمیم گیری که در این زمینه وجود دارد، شناسایی و اولویت بندی شود تا تصمیم گیری ها به درستی صورت گیرد. مواد و روش: دیدگاه ارتباطی، درک وابستگی های متقابل در بخش های آب، انرژی و غذا را افزایش می دهد و سیاست ها را در نگرانی های دیگر مانند آب و هوا و تنوع زیستی تحت تاثیر قرار می دهد. پرسشنامه ای طبق روش AHP فازی تنظیم شده و در اختیار کارشناسان قرار گرفت. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد منبع آب، با وزن نرمال 0/591 دراولویت نخست، منبع غذا با وزن نرمال 0/304 و منبع انرژی با وزن نرمال 0/105 در اولویت دوم و سوم قرار دارند. همچنین مهمترین مانع تصمیم گیری نسبت به معیار آب، غذا و انرژی با وزن های نرمال 0/256، 0/261 و 0/292 گزینه رویکرد جدید برای مدیریت و اداره یکپارچه با توجه به توسعه پایدار شناخته شد. کم اهمیت ترین مانع تصمیم گیری برای معیار آب، غذا و انرژی به ترتیب گزینه ارتباط و همکاری با وزن نرمال 0/069، ماهیت پاسخ به شوک های ارتباطی با وزن نرمال 0/087 و ارتباط و همکاری باوزن نرمال 0/071 می باشد. باتوجه به اولویت بندی نهایی موانع تصمیم گیری گزینه رویکرد جدید برای مدیریت و اداره یکپارچه با توجه به توسعه پایدار با وزن نرمال 0/292 و ارتباط و همکاری با وزن نرمال 0/071 بااهمیت ترین وکم اهمیت ترین مانع شناخته شدند.

اهداف و زمینه ها: طی سال های اخیر، جهان شاهد مخاطرات طبیعی نگران کننده ای از جمله سیل بوده است. مطابق آمارهای جهانی، این مخاطره تلفات و خسارات مالی عمده ای را به جوامع بشری وارد آورده است. ایران و از جمله استان گلستان نیز از این قاعده مستثنی نبوده و بر اثر وقوع سیل های متعدد در نواحی روستایی حاشیه گرگانرود این استان، متاسفانه در کنار آسیب پذیری جانی، شاهد بروز انواع خسارات مالی نیز می باشد. این مسائل در مواجهه با مخاطرات طبیعی، ریشه در رویکرد آسیب پذیری دارد که با توجه به فقدان پس اندازها و سرمایه های مالی، ضعف و ناتوانی در دریافت و بازپرداخت تسهیلات بانکی و نیز عدم پوشش کافی بیمه در میان خانوارهای روستایی، موجب تشدید خسارات و تلفات می گردد. لذا برای تعدیل ویا کاهش اینگونه خسارات، تغییر نگرش مردم، مسئولین و سازمان ها از تاکید صرف بر رویکرد آسیب پذیری به رویکرد تاب آوری امری اجتناب ناپذیر است. چراکه علیرغم تغییر چنین نگرشی، به دلیل ضعف ساختارهای مدیریتی، ناآگاهی و عدم آمادگی کافی مردم و مسئولین، کاربردپذیری نگرش تاب آوری محدود بوده و غالب اقدامات مدیریتی، کماکان با همان رویکرد کاهش آسیب پذیری کالبدی مدنظر می باشد. بررسی و تحلیل رابطه بین مولفه های اقتصادی و میزان تاب آوری جوامع روستایی در مواجهه با مخاطرات سیل در حوضه آبخیز گرگانرود، هدف اصلی این تحقیق می باشد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع مطالعات کاربردی با روش توصیفی-تحلیلی مبتنی بر کشف رابطه ها است. جامعه آماری شامل 106 روستای واقع در حریم یک کیلومتری گرگانرود با 22942 خانوار می باشد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 31 روستا و 318 خانوار برآورد و به روش نمونه گیری خوشه ایو تصادفی ساده تعیین گردید. روش گردآوری داده ها به صورت اسنادی و میدانی بوده که میانگین کلی میزان پایایی پرسشنامه ها با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ 0/82=ra می باشد. نتیجه گیری: یافته های تحقیق نشان می دهد که خانوارهای روستایی ناحیه تپه ماهوری-مرتعی حوضه آبخیز گرگانرود به سبب غلبه فعالیت های بخش کشاورزی و کارگری، با میزان درآمد و پس انداز کمتر نسبت به نواحی جلگه ای-کشاورزی و کوهستانی-جنگلی، در معرض انواع خسارات مالی و آسیب پذیری بیشتری در مواجهه با سیل بوده و از سطح تاب آوری پایین تری برخوردار می باشند. از سویی، بین اکثر مولفه های اقتصادی جوامع روستایی نمونه مطالعاتی با میزان تاب آوری آنها رابطه معناداری وجود دارد؛ هرچند تاب آوری اقتصادی کل جامعه (با میانگین 2/64) نسبتا ضعیف می باشد.

اهداف و زمینه ها: بخش کشاورزی یکی از مهمترین بخش های اقتصادی بوده که به دلیل تعاملات گسترده با محیط، بیشترین تاثیر را از پدیده تغییر اقلیم می پذیرد. بخش کشاورزی هم بر تغییر اقلیم اثر گذاشته و هم از آن تاثیر می پذیرد. تغییر اقلیم از یک طرف عملکرد محصولات کشاورزی و از طرف دیگر قیمت محصولات، عرضه، تقاضا و رفاه مصرف کنندگان و تولیدکنندگان را تحت تاثیر قرار می دهد. هدف از انجام این مطالعه ارزیابی تغییر اقلیم و پیش بینی اثرات آن بر عملکرد، سطح زیرکشت و تولید دو محصول خیار و هندوانه است. همچنین آثار رفاهی ناشی از تغییر اقلیم بر محصولات مورد مطالعه، طی سال های (1382-1396) در استان هرمزگان مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: داده های مورد نیاز هواشناسی و کشاورزی طی سال های 1382-1396 به صورت داده های ترکیبی برای دو محصول هندوامه و خیار جمع آوری شد. با استفاده از سناریوهای پیش بینی آب و هوا، عملکرد، سطح زیرکشت و تولید دو محصول خیار و هندوانه برای سال های 2025 تا 2100 پیش بینی شد. در نهایت به کمک مدل برنامه ریزی غیرخطی رفاه مصرف کننده، رفاه تولیدکننده و رفاه کل با استفاده از روش تعادل جزئی محاسبه، و برای سال های 2025 تا 2100 پیش بینی شد. برای انجام این مطالعه از نرم افزارهای Excel، Eviews و GAMS استفاده شد. نتیجه گیری: برای برآورد دقیق تر تابع واکنش عملکرد محصولات جالیزی به مولفه های اقلیمی، با استفاده از شاخص های اقلیمی استان هرمزگان به دو منطقه اقلیمی پهنه بندی شد. نتایج نشان داد که محصول خیار با مولفه دما رابطه مستقیم و با مولفه بارندگی رابطه عکس دارد. هندوانه دیگر محصول جالیزی مورد مطالعه با عامل دما رابطه عکس و با عامل بارندگی رابطه مستقیم دارند. درصد تغییر عملکرد تحت سناریوهای پیش بینی آب وهوا برای محصول خیار روند افزایشی و در محصول هندوانه روند کاهشی را دنبال می کند. رفاه کل، روند کاهشی را برای سال های آتی نشان داد مصرف کننده ها زیان کمتری را نسبت به تولیدکننده ها تجربه خواهند کرد. بنابراین، با توجه به اثرات متفاوت تغییر اقلیم بر محصولات جالیزی، می بایست بابت جهت دهی به این اثرات راهکارهایی برای سازگاری با شرایط اقلیمی مانند تغییر الگوی کشت منطقه، مدیریت بهینه منابع و تولید بذرهای مقاوم به تغییر اقلیم ارائه گردد.

اهداف و زمینه ها: بر اساس مطالعات سازمان جهانی بهداشت طیف وسیعی از اختلالات روانی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه با سطوح مختلفی از وضعیت اقتصادی وجود دارد. یکی از مهمترین اختلالات و فشارهای روانی استرس است. موضوعی که تاکنون مورد غفلت واقع شده است، تاثیر محیط ساخته شده برشاخص های سلامت روان است. مسکن در این محیط کالبدی نقش بسیار بالایی در شاخص های سلامت روان دارد. هدف اصلی از انجام این پژوهش بررسی رابطه متقابل شاخص های کیفی مسکن و سلامت روان شهروندان با مطالعه موردی محله های مفت آباد و مرداویج شهر اصفهان است. مواد و روش ها: روش انجام پژوهش توصیفی تحلیلی و همچنین از روش های ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی استفاده شده است. متغیرهای مستقل پژوهش شامل متغیرهای کیفی مسکن است که مطابق با ادبیات پژوهش در دو بعد درونی و بیرونی مطالعه شده است. برای این مطالعه تعداد 8 شاخص در بعد درونی و 12 شاخص نیز در بعد بیرونی مسکن انتخاب شد. متغیر وابسته پژوهش، استرس درک شده است. برای سنجش میزان استرس، از پرسشنامه استاندارد استرس درک شده کوهن و همکاران (1983) استفاده گردید که 14 سوال دارد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد در محله های مورد مطالعه و همچنین در کل نمونه آماری پژوهش، تمام متغیرهای مستقل با متغیر وابسته پژوهش یعنی استرس درک شده رابطه معنادار و معکوسی دارند. در نهایت کیفیت محیط درونی در محله های مفت آباد و مرداویج به ترتیب با شدت 0/671-و 0/656-با استرس درک شده رابطه معنادار دارند و رابطه کیفیت محیط بیرونی با استرس درک شده در محله های مفت آباد و مرداویج به ترتیب برابر با 0/665-و 0/675-است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که تغیرهایی مانند طراحی داخلی، فضای سبز داخل ساختمان، نور دریافتی طبیعی، کیفیت ابنیه، تنوع پوشش گیاهی، کاربرد مناسب رنگ در فضا، کف سازی پیاده روها، امکان پیاده روی، کیفیت فضاهای همگانی، پاکیزگی محیط و امنیت محیط بیشترین تاثیرگذاری را بر میزان استرس ساکنان محله های شهری دارند.

اهداف و زمینه ها: شاخص های کالبدی بافت های شهری از جمله قدمت ساختمان ها، ریزدانگی، تعداد طبقات و نوع مصالح ساختمانی نقش تعیین کننده ای در شدت و میزان آسیب پذیری شهرها در مواجهه با زلزله دارند. بسیاری از شهرهای ایران روی پهنه های با خطر نسبی متوسط و زیاد زلزله واقع شده اند. از این رو توجه به کیفیات عناصر و شاخص های کالبدی فضاهای شهری می تواند از بروز فجایع محیطی در شهرها ایرانی به نحوی چشمگیر بکاهد. شهر گرگان با جمعیتی حدود 360 هزار نفر و وسعتی معادل 3600هکتار در سال 1395 جز شهرهای واقع بر روی پهنه های زلزله خیز با خطر نسبی زیاد است. بر همین اساس سعی پژوهش حاضر بر آن است از طریق مدل های مکان مند به تعیین پهنه های آسیب پذیر بافت شهر گرگان از لحاظ شاخص های کالبدی و همینطور اولویت بندی شاخص های کالبدی تاثیرگذار بر آسیب پذیر آن بپردازد. روش شناسی: پژوهش از نوع کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی است. برای این منظور، از مدل های نظیر AHP، ANP و VIKOR استفاده شده است. یافته ها: بر مبنای نتایج مدل VIKOR، بیشترین میزان آسیب پذیری از لحاظ کالبدی مربوط به مناطق مرکزی و تا حدودی جنوبی شهر گرگان می باشد و مناطق شرقی و غربی و تا حدودی شمال شهر از وضعیت بهتری برخوردار می باشند. بر اساس نتایج مدل ANP، به ترتیب شاخص های مصالح(452/0)، قدمت ابنیه(243/0)، تعداد طبقات(176/0) و ریزدانگی(126/0)، بیشترین تاثیر در ارزیابی آسیب پذیری شهری گرگان دارند. نتیجه گیری: مرکز شهر گرگان از پیرامون آن آسیب پذیرتر است که به خاطر فرسودگی و مصالح قدیمی می باشد.

زمینه و اهداف: امروزه بهبود کیفیت زندگی هدف توسعه در سطوح محلی، ملی و بین المللی است و آینده بشر متکی بر درک بهتر سازه هایی خواهد بود که بر کیفیت زندگی تاثیرگذارند. هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل موثر بر کیفیت زندگی بر پایه عدالت فضایی در بین روستاهای شهرستان اردبیل است. روش شناسی: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی-تحلیلی است که رویکرد حاکم بر آن از نوع کمی می باشد. جامعه آماری پژوهش، 40 روستای شهرستان اردبیل با جمعیت 37339 نفر است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 380 نفر برآورد گردید و به تناسب تعداد جمعیت هر منطقه به صورت تصادفی سیستماتیک بین آنها توزیع گردید. برای شاخص های ذهنی از پرسشنامه و برای شاخص های عینی از آمارنامه های رسمی سال 1395 استفاده گردید و در نهایت در چهار بعد از 11 شاخص در قالب 44 گویه استفاده گردید. برای روایی پرسشنامه از آلفای کرونباخ و پایایی به صورت صوری و محتوایی با استفاده از نظرات کارشناسان استفاده شده است. برای تحلیل داده ها از آزمونt تک نمونه ای و تکنیک کوپراس بهره گرفته شد. یافته ها: نتایج حاصل از یافته های پژوهش بر اساس تکنیک کوپراس بیانگر این است که روستاهای منطقه مورد مطالعه از لحاظ پراکندگی شاخص های کیفیت زندگی در وضعیت متعادل قرار ندارند، به گونه ای که چهار روستا در سطح خیلی خوب، پنج روستا در سطح خوب، 26 روستا در سطح متوسط و پنج روستا در سطح ضعیف قرار داشتند. نتایج آزمون t تک نمونه ای نشان داد که روستائیان تنها در بعد اجتماعی از زندگی خود رضایت دارند و از شاخص های اقتصادی، محیط زیست و کالبدی رضایتی ندارند. نتیجه گیری: در نهایت می توان گفت تفاوت فضایی کیفیت زندگی در مناطق روستایی شهرستان اردبیل بیانگر این است بیشتر روستاها در وضعیت مناسبی قرار ندارند و برخورداری از شاخص های کیفیت زندگی عادلانه نیست.

اهداف و زمینه: اصلی این پژوهش تحلیل چگونگی ایجاد و گسترش شبکه راه آهن بین المللی از ایران به افغانستان و چین به صورت مستقیم یا از طریق عبور از قرقیزستان و تاجیکستان است که می تواند تسهیل کننده ارتباط و مناسبات ترابری و فرهنگی با اروپا و غرب جهان باشد. احداث راه آهن از خواف در شرق ایران به هرات افغانستان و ایجاد کریدور راه آهن هرات به کاشغر چین موضوع اصلی این مقاله است. در صورت تکمیل و اجرای این طرح راهبردی بستر مناسبی برای توسعه زیرساخت ها، سرمایه گذاری اقتصادی بویژه در معادن، تعامل و تبادل بین کشورها بوجود می آید این طرح احیای راه ابریشم و تمدن نوین شرقی را برای توسعه و رفاه مردم رقم می زند و وضعیت ژئوپولیتیک و ژئواستراتژیک این سرزمین را تبدیل به موقعیت ژئواکونومیک می کند. روش شناسی: این پژوهش مبتنی است بر روش کیفی است و ترکیبی از روش های اسنادی و تاریخی در آن استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که با وجود کارکردهای مهم تهدیدها و چالش ها برای این طرح راهبردی عبارتند از: 1-تعلل و تاخیر دولت ایران در تکمیل راه آهن «خواف به هرات»، 2-امکان امتداد راه آهن با معیارهای روسی از مزار شریف به هرات و کابل در ادامه راه آهن تازه احداث شده از منطقه حیرتان در مرز ازبکستان به مزار شریف 3-امکان امتداد راه آهن با معیار شبه قاره هند از اسپین بولداک پاکستان به قندهار افغانستان و تضعیف موقعیت ژئواکونومیک هرات در آینده نزدیک. نتیجه: هرگونه غفلت از احداث راه آهن در مسیر خواف به کاشغر، خسارات بین المللی جبران ناپذیری برای کشورهای اروپایی، چین و کشورهای منطقه بویژه ایران و افغانستان در آینده درپی خواهد داشت.

اهداف و زمینه ها: آب به عنوان یکی از عمده ترین منبع برای توسعه در ایران و بخصوص در حاشیه کویر بوده و کمبود آن یکی از عوامل محدود کننده اصلی حیات یک جامعه و توسعه فعالیتهای اقتصادی به شمار می رود. با توجه به مشکلات بنیادی در زمینه تامین آب شهری در استان یزد، مدیریت توام عرضه و تقاضای آب به منظور دستیابی به تعادل در عرضه و تقاضای آتی آب به عنوان یکی از راه حل های بلندمدت برون رفت از بحران آبی می باشد. مواد و روش: بر این اساس در این تحقیق با تهیه یک مدل تعادل عمومی وضعیت آب شهری، سه سناریوی در زمینه مصرف و سه سناریو در عرضه آب در افق 1397 الی 1425 بررسی گردید. نتیجه گیری: بر اساس پیش نگری های صورت گرفته در تمام حالات کمبود عرضه در استان یزد وجود دارد، بطوریکه حتی با در نظرگرفتن خوش بینانه ترین وضعیت بارش، 265 میلیون مترمکعب آب شهری و با در نظر گرفتن الگوی واقع بینانه و استمرار وضعیت کنونی در زمینه تامین منابع آبی 1/971 میلیون مترمکعب کمبود منابع آبی شهری وجود خواهد داشت. همچنین در صورت افزایش موج خشکسالی در استان و عدم اعمال سیاست های بهینه در زمینه تقاضای آب 5/557 میلیون مترمکعب کمبود آب به منظور تامین آب مورد نیاز ساکنین در سطح استان یزد وجود خواهد داشت. از اینرو به منظور کنترل عرضه و تقاضا آب در استان علاوه بر ضروت بهره مندی از سیاست های مدیریت تقاضا مانند قیمت گذاری بهینه، سهمیه بندی و جیره بندی و سیاست های عرضه مانند اصلاح سیستم انتقال، ایجاد مراکز تصفیه و تفکیک آب شرب و بهداشتی، نیاز به روش های انتقال آب از منابع پایدار خارج از استان نیز باید مورد توجه جدی قرار بگیرد.

اهداف و زمینه ها: جغرافیدانان جنسیت معتقدند که شکل گیری هویت جنسیتی از طریق تفاوت های مکانی ایجاد می شود. از سوی دیگر، فناوری اطلاعات و ارتباطات با دنیای فراوانی از منابع هویت ساز نامحدود به رقابت با منابع سنتی و محیطی در شکل دهی هویت جنسیتی زنان تحت لوای مدرنیته پرداخته است. زنان شهر اهواز نیز همانند سایر زنان جهان و ایران از این مقوله مستثنی نبوده و با چالش برگزیدن هویت جنسیتی خود از بین منابع هویت ساز مکانی(سنتی) و تکنولوژیکی(مدرن) مواجه هستند. این پژوهش در پی آن است که دریابد در حال حاضر(1398) هویت جنسیتی زنان در محله های مختلف شهر اهواز متاثر از چه جریانی است(سنتی و مدرن)؟ نقش مکان و فاوا بر هویت جنسیتی آن ها چگونه است؟ روش شناسی: ماهیت این پژوهش کاربردی-نظری و روش تحقیق آن توصیفی-تحلیلی است. اساس این پژوهش در حیطه جغرافیای رفتاری و جنسیت و ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماری نیز زنان بالای 15 سال محله های کیانپارس، گلستان و منبع آب در شهر اهواز می باشد. یافته ها: نتایج به دست آمده از انجام آزمون های آماری (آنوا، لوین، تعقیبی توکی و مدل چاو) نشان داد که: میزان اثرگذاری فاوا بر هویت جنسیتی زنان در محلات سه گانه موردبررسی یکسان نبوده و از یک الگوی خاص پیروی نمی کند؛ بلکه متغیر مکان در این زمینه به عنوان متغیر تعدیل گر نقش آفرینی می کند. هویت جنسیتی زنان در مکان های سطوح بالاتر ازلحاظ توسعه یافتگی (کیانپارس)، گرایش بیشتری به سمت مدرن بودن دارد، در محلات سطح دوم (گلستان)، هویت جنسیتی زنان به سمت مدرن یا سنتی بودن گرایش مسلطی نشان داده نشده است و در سطح بینابین و ترکیبی از این دو ارزیابی شده است، اما در مکان ها و محلات سطح سوم (منبع آب) هویت جنسیتی زنان گرایش نسبتا ضعیفی به سمت سنتی بودن دارد. نتیجه گیری: ارزش های مکانی بر ساخت هویت جنسیتی زنان همچنان اثر دارد و در تاثیرپذیری زنان از فاوا در ساخت هویت خود نقش تعدیل گر را ایفا می کند.

اهداف و زمینه ها: یکی از راه کارهای کاهش مصرف سوخت های فسیلی و آلودگی های ناشی از آن در شهرها، توجه به شرایط اقلیمی و زیست بوم منطقه و بهره گیری از انرژی های تجدیدپذیر در معماری و طراحی ساختمان هاست؛ این موضوع در خصوص کلان شهر تهران به دلیل تمرکز بالای جمعیت و فعالیت و به تبع آن، فراوانی بالای ساخت و ساز دارای اهمیت بیشتری است. هدف این پژوهش، تعیین جهت های بهینه استقرار ساختمان ها، از طریق بررسی میزان انرژی دریافتی مستقیم سطوح قائم ساختمان ها در شهر تهران می باشد. مواد و روش ها: برای دستیابی به این هدف، بر اساس زاویه آزیموت و ارتفاع خورشید در مواقع مختلف سال و به کارگیری روش محاسباتی قانون کسینوس و نرم افزار Q-BASIC، میزان انرژی دریافتی مستقیم سطوح قائم ساختمان ها در ماه های مختلف و در 24 جهت جغرافیایی محاسبه شده و مورد تحلیل و پردازش قرار گرفته است. مناسب ترین جهت استقرار ساختمان بر اساس بیشترین مقدار اختلاف انرژی بین دوره سرد و گرم و یا بیشترین درصد دریافت تابش در دوره سرد تعیین شده است. نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش، بیشترین مقدار انرژی دریافتی سالانه در شهر تهران متعلق به سطوح 150 درجه جنوب شرقی و غربی بوده و کمترین میزان انرژی دریافتی سالانه نیز مربوط به سطوح رو به شمال است. جهات 150 درجه جنوب شرقی تا 210 درجه جنوب غربی جزو جهات قابل قبول از نظر دریافت بهینه انرژی خورشید می باشد. بهترین جهت استقرار برای ساختمان های یک طرفه در شهر تهران، جهت 180 جنوب می باشد. همچنین بهترین جهت استقرار برای ساختمان های دوطرفه، جهت شمال-جنوب و برای ساختمان های چهارطرفه جهات (0، 180، 90 و 90-) درجه است.

اهداف و زمینه ها: این مقاله به ارزیابی رابطه بین الگوهای کاربری زمین با شاخص های پایدار حمل و نقل شهری در شهر کرمانشاه می پردازد و تلاش می کند به این پرسش ها پاسخ دهد که آیا ارتباطی میان ویژگی های تراکم در واحد سطح با گرایش به پیاده روی به عنوان یک شیوه پایدار حمل و نقل وجود دارد؟ آیا میان اقدامات فیزیکی آرام سازی ترافیک با ایمنی ترافیک رابطه ای وجود دارد؟ و بالاخره چه رابطه ای میان تنوع استفاده از کاربری زمین به عنوان یک کیفیت کلیدی در پاسخدهندگی محیطی با میزان پیاده روی به عنوان یکی از شیوه های حمل و نقل پایدار وجود دارد؟ . روش شناسی: روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی بوده وجامعه آماری این پژوهش شامل کلیه شهروندان شهر کرمانشاه، در سال 1397می باشد که با از استفاده از جدول مورگان 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. تحلیل داده ها با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری صورت گرفته است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که از مجموع سه فرضیه ارائه شده، فقط تراکم در واحد سطح با میزان گرایش به پیاده روی (P=0/206) رابطه ندارد. مدل تحلیل مسیر در حالت استاندارد بیانگر وجود یک ارتباط معنادار بین آرام سازی ترافیک با ایمنی مسیرها (P=0/002) و الگوی کاربری متنوع و مختلط با میزان پیاده روی (P=0/003) می باشد. به علاوه مفهوم کاربری زمین نیازمند تعریف نوینی با لحاظ نمودن تمرکز بر تنوع کاربری ها و انعطاف پذیری فضاها می باشد. نتایج بیانگر آن است که کاربری زمین مختلط به سفرهای کوتاه منجر شده و این امر به تشویق پیاده روی به عنوان یکی از شیوه های پایدار حمل و نقل درون شهری می گردد. نتیجه گیری: نوع حمل و نقل می تواند بر میزان کارایی دسترسی موثر واقع شود. اقدامات ویژه فیزیکی آرام سازی می تواند موجب بهبودی و ایمنی حمل و نقل شود. افزایش ایمنی به معنی کاهش میزان تردد نبوده بلکه به معنای کاهش خطرات و تصادفات و پایداری می باشد.

اهداف و زمینه ها: امروزه مفهوم ظرفیت برد که بیانگر حداکثر تعداد کاربرانی است که از یک منطقه طبیعی و یا تفرجی در یک زمان معین بدون ایجاد تغییر و آشفتگی در محیط، استفاده می کنند، در مدیریت و برنامه ریزی شهری کاربرد گسترده ای دارد. هدف از این مطالعه، تعیین ظرفیت برد تفرجی و گردشگری در محدوده پیراشهری مشهد است. بدین منظور، تلاش گردید تا مبنای کمی قابل اعتمادی برای تصمیم گیری و برنامه ریزی در راستای توسعه پایدار، در اختیار برنامه ریزان و طراحان این گونه فضاها قرار گیرد. روش شناسی: این تحقیق از نوع کاربردی بوده و داده ها از طریق مطالعه کتابخانه ای و میدانی گردآوری شده اند. در ابتدا، با استفاده از ثبت نقاط زمینی و تهیه نقشه کاربری اراضی با استفاده از ابزار GIS، 7475 هکتار از منطقه به عنوان عرصه های مفید و قابل استفاده برای کاربران انتخاب گردید. در گام بعد، از طریق فرمول های محاسباتی، اقدام به برآورد سه نوع ظرفیت برد فیزیکی، واقعی و موثر گردید. در این میان، از طریق بررسی سوابق، اخذ آرای کاربران و مبانی نظری تحقیق، پارامترهای مورد نیاز استخراج و محاسبه گردیدند. همچنین به منظور امتیازدهی به پارامترهای توانمندی مدیریتی سایت، پرسشنامه محقق ساخته (طیفی لیکرت) در اختیار کاربران با سابقه (384 نفر) قرار داده شد. یافته ها: برای محاسبه ظرفیت برد واقعی در سایت مورد مطالعه، از 5 عامل محدود کننده و برای محاسبه ظرفیت برد موثر از پارامترهای مدیریتی استفاده شد. در میان عوامل مدیریتی، بیشترین امتیاز متعلق به فروشگاه های مواد غذایی (4. 8) و کمترین امتیاز متعلق به سیستم امدادرسانی منطقه (1. 2) بوده است. در نهایت، ظرفیت برد فیزیکی، واقعی و موثر سایت مطالعاتی به ترتیب (89700000، 1829880 و 969836) نفر در روز برآورد گردید که ظرفیت برد فیزیکی بسیار بیشتر از ظرفیت برد واقعی می باشد که با مدیریت فضا و ارتقاء توانمندی های مدیریتی قابل حل می باشد. نتیجه گیری: به طورکلی، منطقه قابلیت پذیرش تعداد کاربران قابل ملاحظه ای را برای فعالیت های تفرجی و ورزشی دارد. از سوی دیگر، این منطقه دارای فضاهای بکر و مناسبی برای طراحی و استقرار کاربری های ورزشی و تفرجی می باشد. ولیکن باید اولویت های محیط زیستی و ایمنی نیز مدنظر قرار گیرند.