آموزش و سلامت جامعه
سال:1399 | دوره:7 | شماره:3 |تعداد مقالات:10

اهداف: زمین خوردن یا سقوط یکی از شایع ترین مشکلات بهداشتی برای افراد بالای 60 سال است. به دنبال سقوط، سالمند متحمل مشکلات جسمی، روحی-روانی و اجتماعی می شود. پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر مداخله آموزشی بر ترس از سقوط در سالمندان شهر اهواز صورت گرفت. مواد و روش ها: این مطالعه یک کارآزمایی بالینی تصادفی شده کنترل دار است که بین 80 سالمند تحت پوشش مراکز بهداشتی-درمانی شهر اهواز در سال 1397 انجام شد. مشارکت کنندگان به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند و با تخصیص تصادفی در گروه های مداخله و کنترل قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها شامل اطلاعات جمعیت شناختی، پرسش نامه محقق ساخته سنجش آگاهی و پرسش نامه ابزار کارآمدی افتادن (FES-I) بود. داده ها با استفاده از آزمون های آماری تحت نرم افزار SPSS 22 تحلیل شدند. یافته ها: میانگین نمره آگاهی در گروه مداخله نسبت به گروه کنترل بعد از اجرای مداخله با کنترل اثر مخدوش کنندگی سایر متغیرها افزایش آماری معنی دار داشت (P<0. 001). همچنین میانگین نمره ترس از سقوط در گروه مداخله نسبت به گروه کنترل بعد از اجرای مداخله با کنترل اثر مخدوش کنندگی سایر متغیرها کاهش آماری معنی دار داشت (P<0. 001). نتیجه گیری: با اجرای برنامه های آموزشی ترس از سقوط در سالمندان کاهش می یابد که می تواند منجر به بهبود کارآمدی و کیفیت زندگی آنها شود.

اهداف: پرفشاری خون یکی از مهم ترین عوامل خطرساز بیماری های قلبی و عروقی است. حمایت اجتماعی و پایبندی به رژیم درمانی از عوامل تاثیرگذار در کنترل و پیشگیری از عوارض فشار خون بالا است. لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر مداخله آموزش مبتنی بر حمایت اجتماعی دریافت شده از سوی همسر بر ارتقای پایبندی به رژیم درمانی در بیماران مبتلا به فشار خون بالا انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه تجربی حاضر روی 120 بیمار مرد دارای فشار خون اولیه به همراه همسر آنها که در سال 1398 به مراکز خدمات جامعه سلامت شهر قم مراجعه کردند انجام شد. افراد واجد شرایط به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی سازی بلوکی به دو گروه آزمون و کنترل (هر گروه 60 نفر) تقسیم شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه رفتارهای خودمراقبتی، حمایت اجتماعی، چک لیست ثبت فشار خون و فشارسنج عقربه ای بود. داده ها در نرم افزار SPSS 20 و توسط آزمون های آماری تحلیل شدند. یافته ها: میانگین نمره پایبندی به رژیم درمانی و حمایت اجتماعی دریافت شده از سوی همسر آزمودنی ها بعد از مداخله آموزشی در گروه آزمون افزایش معنی دار داشت (P<0. 001). همچنین میانگین نمره فشار خون سیستولیک (0. 007=p) و دیاستولیک (P<0. 001) بیماران بعد از مداخله آموزشی بین دو گروه آزمون و کنترل اختلاف معنی داری نشان داد. نتیجه گیری: آموزش مبتنی بر حمایت اجتماعی همسر باعث ارتقای پایبندی به رژیم درمانی و کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک در بیماران مبتلا به پرفشاری خون می شود.

اهداف: اقدامات درمانی برای رفع آلودگی به شپش سر، گاهی طولانی یا بی نتیجه است. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر مداخله آموزشی مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر میزان موفقیت رفع آلودگی به شپش سر در افراد مقاوم به درمان انجام گرفت. مواد و روش ها: در این مطالعه نیمه آزمایشی که در سال 1398 در شهر قم انجام شد، 140 مادر دارای فرزند مقاوم به درمان شپش سر با نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و به روش تصادفی سازی بلوکی به دو گروه مداخله و کنترل (هر گروه 70 نفر) تقسیم شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه محقق ساخته مشتمل بر دو بخش اطلاعات جمعیت شناختی و سنجش سازه های مدل اعتقاد بهداشتی بود. برای گروه مداخله سه جلسه آموزشی 75دقیقه ای طی یک ماه به شیوه سخنرانی و بحث گروهی اجرا شد. داده ها با نرم افزار SPSS 16 و توسط آزمون های مجذور کای و T زوجی مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: قبل از مداخله آموزشی اختلاف میانگین نمره دو گروه، فقط در سازه آگاهی معنی دار بود (P<0. 05). بعد از مداخله، بین دو گروه اختلاف آماری معنی داری مشاهده شد و میانگین نمرات گروه مداخله در سازه های آگاهی، حساسیت درک شده، شدت درک شده، منافع درک شده و خودکارآمدی بعد از مداخله افزایش معنی دار یافت (P<0. 05). همچنین 100% افراد در گروه مداخله موفق به درمان کامل شدند، ولی در گروه کنترل تنها 18. 6% درمان موفقیت آمیز داشتند (0. 001=p). نتیجه گیری: مداخله آموزشی مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر میزان موفقیت رفع آلودگی به شپش سر در افراد مقاوم به درمان تاثیر مثبت دارد.

اهداف: عفونت ویروسی هپاتیت B یک مشکل عمده بهداشتی در سراسر جهان است. هدف از مطالعه حاضر، تعیین تاثیر آموزش مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر رفتارهای پیشگیری کننده از بیماری هپاتیت B در رابطان بهداشتی بود. مواد و روش ها: در این مطالعه نیمه تجربی که در سال 1394 در شهر ملایر انجام شد، 128 نفر از رابطان بهداشتی از 8 مرکز بهداشتی درمانی این شهر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمون و کنترل (هر گروه 64 نفر) قرار گرفتند. مداخله در 4 جلسه 40 دقیقه ای انجام و اطلاعات سه ماه بعد به وسیله پرسش نامه محقق ساخته جمع آوری شد. این پرسش نامه شامل مشخصات دموگرافیک و سازه های مدل اعتقاد بهداشتی و عملکرد بود. داده ها با استفاده آزمون های آماری مجذور کای، T زوجی، T مستقل و آنالیز کوورایانس یک طرفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: قبل از مداخله آموزشی اختلاف معنی داری بین گروه آزمون و کنترل از نظر سازه های مدل اعتقاد بهداشتی وجود نداشت (P>0. 05). اما سه ماه بعد از مداخله آموزشی، میانگین نمرات سازه های آگاهی، حساسیت درک شده، شدت درک شده، منافع درک شده، موانع درک شده، راهنمای عمل داخلی و خارجی، خودکارآمدی و عملکرد بین دو گروه اختلاف معنی داری نشان داد (P<0. 001). نتیجه گیری: آموزش براساس مدل اعتقاد بهداشتی می تواند سبب افزایش اتخاذ رفتارهای پیشگیری کننده از بیماری هپاتیت B در رابطان بهداشتی شود.

اهداف: اﺳ ﺘ ﺮ س، اﻓ ﺴ ﺮ دگی و اﺿ ﻄ ﺮ اب از شایع ترین اﺧ ﺘ ﻼ ﻻ ت دوران نوجوانی هستند. با توجه به وجود اسنادی مبنی بر تاثیر معنویات بر سلامت روان، پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر مداخله آموزشی مبتنی بر معنویت بر سلامت روان سفیران سلامت دانش آموزی انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه نیمه تجربی حاضر در سال 1398 روی 39 نفر از دانش آموزان دختر سفیر سلامت مدارس متوسطه اول شهر تهران شامل دو گروه آزمون (18 نفر) و کنترل (21 نفر) انجام شد که به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزار های پژوهش، پرسش نامه استرس، اضطراب و افسردگی (DASS 21) و پرسش نامه معنویت پارسین و دانینگ بودند. بعد از انجام پیش آزمون در دو گروه، مداخله آموزشی مبتنی بر معنویت در گروه آزمون اجرا شد و 45 روز بعد از اتمام مداخله، پس آزمون در دو گروه صورت گرفت. اطلاعات استخراج شده با بهره گیری از نرم افزار SPSS 20 و با استفاده از آزمون های مجذور کای، T مستقل، T زوجی و تحلیل کوواریانس چندمتغیره مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: برخلاف بهبود نسبی، بین میانگین نمرات معنویت، استرس، اضطراب و افسردگی در دو گروه بعد از مداخله تفاوت معنی داری مشاهده نشد (P>0. 05)، اما میانگین نمره مولفه نیازهای معنوی در گروه آزمون بعد از مداخله نسبت به قبل از مداخله افزایش معنی دار داشت (0. 043=p). نتیجه گیری: با وجود عدم تاثیر معنی دار مداخله آموزشی مبتنی بر معنویت بر افزایش معنویت و کاهش میزان استرس، اضطراب و افسردگی در سفیران سلامت دانش آموزی، ولی از آنجایی که تغییرات رخ داده در گروه نوجوانان سالم (از نظر جسمی و روانی) مشاهده شده، قابل توجه است.

اهداف: یکی از چالش های بیماران دیابتی پیروی از رژیم درمانی است. آموزش بیمار در منزل موجب افزایش توانایی مراقبت از خود می شود. بنابراین مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر به کارگیری برنامه مراقبت در منزل بر پیروی درمانی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه نیمه تجربی روی 80 بیمار دیابتی مراجعه کننده به مرکز تحقیقات دیابت شهر همدان در سال 1398 که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند، انجام شد. نمونه ها با روش بلوک جای گشتی به دو گروه مداخله و کنترل تخصیص یافتند (40 نفر در هر گروه). مداخله آموزشی به صورت مراقبت در منزل طی دو جلسه آموزش حضوری و دو پیگیری تلفنی صورت گرفت. پرسش نامه پیروی درمانی قبل و دو ماه پس از مداخله توسط دو گروه تکمیل شد. داده ها با نرم افزار SPSS 16 و با استفاده از آزمون های آماری مجذور کای، دقیق فیشر، T زوجی و آنالیز کوواریانس یک طرفه تحلیل شدند. یافته ها: در مرحله قبل از مراقبت در منزل، میانگین نمره پیروی از رژیم درمانی بیماران در گروه کنترل بیشتر از گروه مداخله بود (P<0. 001)؛ در حالی که پس از مداخله میانگین نمره پیروی از رژیم درمانی گروه مداخله نسبت به گروه کنترل بیشتر بود (P<0. 001). نتیجه گیری: اجرای برنامه مراقبت در منزل در بیماران دیابتی نوع دو موجب بهبود پیروی درمانی این بیماران می شود.

اهداف: در سال های اخیر گرایش به مصرف دخانیات افزایش یافته است. براساس مطالعات مختلف عوامل زیادی باعث افزایش مصرف دخانیات می شود که درک الگوهای افزایش این رفتارها برای طراحی سیاست ها و برنامه های پیشگیرانه مهم است. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت وابستگی به نیکوتین و الگوهای دموگرافیک مرتبط با آن در بین مصرف کنندگان سیگار و قلیان در شهر بوشهر انجام شد. ابزار و روش ها: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی از نوع مقطعی، 366 نفر از افراد مصرف کننده سیگار و قلیان در شهر بوشهر در سال 1396 به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. از پرسش نامه استاندارد وابستگی به نیکوتین و پرسش نامه اطلاعات دموگرافیک برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. داده ها توسط نرم افزار SPSS 23 و با استفاده از رگرسیون لجستیک چندمتغیره تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین نمره وابستگی به نیکوتین 11. 18± 46. 61 بود و 61. 7% افراد وابستگی متوسط داشتند. متغیرهای سن، سطح تحصیلات و مدت مصرف از عوامل پیشگویی کننده معنی دار شدت وابستگی به نیکوتین بودند (P<0. 05). نتیجه گیری: وابستگی به نیکوتین در بین مصرف کنندگان سیگار و قلیان در شهر بوشهر در سطح متوسط است و افراد با سطح تحصیلات پایین تر، مدت مصرف بیشتر و شروع به مصرف در سن پایین تر وابستگی شدیدتری به نیکوتین دارند.

اهداف: با توجه به شیوع بیماری ایدز و لزوم تقویت برنامه های مربوط به خودمراقبتی و بهبود کیفیت زندگی، مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش خودمراقبتی مبتنی بر فضای مجازی بر کیفیت زندگی در افراد HIV مثبت انجام شد. مواد و روش ها: این کارآزمایی بالینی در سال 1398 در بین بیماران HIV مثبت مراجعه کننده به مراکز مشاوره بیماری های رفتاری شهر تهران انجام شد که از بین این افراد 80 نفر که واجد معیارهای ورود به مطالعه بودند به روش تصادفی چندمرحله ای انتخاب شده و به روش تصادفی ساده در دو گروه کنترل و مداخله (هر گروه 40 نفر) قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده پرسش نامه اطلاعات دموگرافیک و پرسش نامه چندبعدی کیفیت زندگی بیماران ایدزی (MQoL-HIV) بود که قبل از آموزش و دو هفته بعد از آخرین جلسه آموزش، تکمیل شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS 19 صورت گرفت. یافته ها: میانگین نمرات کیفیت زندگی و حیطه های ده گانه آن در ابتدای پژوهش بین دو گروه مداخله و کنترل تفاوت معنی داری نداشت (P>0. 05)، اما بعد از مداخله آموزشی بین دو گروه در میانگین نمرات کیفیت زندگی و حیطه های آن به جز حیطه های کارکرد شناختی، اقتصادی، تعامل با همسر و کارکرد جنسی تفاوت معنی دار مشاهده شد (P<0. 05). نتیجه گیری: برنامه های آموزشی خودمراقبتی با روش مجازی در ارتقای کیفیت زندگی بیماران HIV مثبت موثر است.

اهداف: فعالیت بدنی در شکوفایی ابعاد مختلف شخصیت افراد جامعه موثر است و نقش بسزایی در سلامت جامعه دارد. هدف از تحقیق حاضر، مدل یابی انواع فعالیت های بدنی بر کیفیت زندگی، امید به زندگی و رضایت از زندگی دبیران زن شهر قم بود. ابزار و روش ها: این پژوهش توصیفی-تحلیلی روی 140 نفر از دبیران زن شهر قم در سال تحصیلی 97-1396 انجام شد که به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه بین المللی فعالیت جسمانی (IPAQ)، پرسش نامه کیفیت زندگی (SF-36)، پرسش نامه رضایت از زندگی (SWLS) و پرسش نامه امید به زندگی اشنایدر بودند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون همبستگی پیرسون و روش الگویابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار SPSS 22 و AMOS 20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: فعالیت بدنی کاری، ورزشی و اوقات فراغت با کیفیت زندگی، امید به زندگی و رضایت از زندگی رابطه معنی داری داشتند (P<0. 05). همچنین کیفیت زندگی و امید به زندگی در ارتباط فعالیت بدنی و رضایت از زندگی نقش میانجی جزئی داشتند. نتیجه گیری: انجام فعالیت های بدنی از طریق افزایش کیفیت زندگی و امید به زندگی منجر به بالارفتن رضایت از زندگی در دبیران زن می شود.

اهداف: کارکنان بهداشتی در معرض خطر ابتلا به بیماری کروناویروس (Covid-19) هستند و رفتارهای پیشگیری کننده نقش مهمی در کاهش میزان ابتلا و مرگ ومیر از این بیماری دارند. بنابراین، مطالعه حاضر با هدف تعیین وضعیت رفتارهای پیشگیری کننده از ابتلا به Covid-19 و باورهای مرتبط با آن در بین کارکنان بهداشتی استان همدان با استفاده از مدل فرآیند توسعه یافته موازی (EPPM) انجام شد. ابزار و روش ها: این مطالعه توصیفی-مقطعی در فروردین سال 1399 روی 950 نفر از کارکنان مراکز جامع سلامت شهر همدان که با روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شده بودند، انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسش نامه ای مشتمل بر متغیرهای جمعیت شناختی و سازه های مدل فرآیند توسعه یافته موازی بود. اطلاعات در نرم افزار آماری Stata 14 و با بهره گیری از آمار توصیفی و آزمون همبستگی پیرسون تحلیل شد. یافته ها: رفتارهای خودداری از دست دادن و تماس با دیگران و شست وشوی مکرر دست با آب و صابون به ترتیب با 97. 8% و 95. 3% دارای بیشترین فراوانی در بین کارکنان بهداشتی بود. وضعیت سازه های مدل فرآیند توسعه یافته موازی در سطح نسبتاً مطلوبی ارزیابی شد. همچنین 46% کارکنان بهداشتی درگیر فرآیند درک خطر بودند. نتیجه گیری: لازم است سطح خودکارآمدی درک شده کارکنان ارتقا یافته و همچنین بر اثربخشی راهکارهای توصیه شده در پیشگیری از بیماری Covid-19 تاکید شود.