افق توسعه آموزش علوم پزشکی
سال:1400 | دوره:12 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

با عالمگیر شدن بیماری کووید-19، جهان شاهد حملات جدیدی از میکروارگانیسم ها بود. در این پاندمی میلیون ها نفر به این ویروس مبتلا و یا جان باختند. تبعات حاصل از این فاجعه انسانی، بر زندگی روزمره مردم نیز تأثیر گذارده و عرصه های بهداشتی، اقتصادی، اجتماعی، آموزشی، سیاسی و ارتباطی نیز دچار دگرگونی شدند. به منظور کاهش تبعات این حادثه بزرگ از سوی سازمان بهداشت جهانی رعایت فاصله گذاری اجتماعی، قرنطینه و رعایت پروتکل های بهداشتی در دستور کار قرار گرفت. در شرایط پیش آمده نظام های آموزشی و پژوهشی دانشگاه ها نیز مستثنی نبودند و با توجه به دستورالعمل های متولیان سلامت آموزش های مجازی و از راه دور را جایگزین نموده و مجامع علمی نیز از طریق وبینارها و ویدئوکنفرانس ها برگزار می گردند. بکارگیری این روش ها دارای نقاط قوت و ضعفی می باشد که نیاز به بررسی بیشتر دارند. پاندمی کووید-19 فرصتی را بوجود آورد تا دانشگاه ها با تلفیق آموخته های بدست آمده در این پاندمی و برطرف کردن نقاط ضعف در آموزش و پژوهش، نگرشی متفاوت را در جهت رویارویی با چنین حوادثی تجربه کنند.

مقدمه: رشته بهداشت عمومی شاخه اساسی علوم بهداشتی است که دانش آموختگان آن، مسئولیت تامین، حفظ و ارتقای سلامت جامعه را به عهده می گیرند. هدف این مطالعه، بهبود کیفیت و ارزیابی برنامه کارآموزی رشته بهداشت عمومی با استفاده از الگوی CIPP بود. روش کار: این مطالعه طولی، به روش تمام شماری، در سال 1398 بر روی 38 نفر از دانشجویان و مربیان رشته بهداشت عمومی در دانشگاه علوم پزشکی گلستان انجام شد. ابزار پژوهش شامل پرسش نامه مشخصات دموگرافیک و الگوی ارزشیابی براساس مدل CIPP بود. برای تحلیل داده ها، از شاخص های توصیفی برای متغیرهای کمی و کیفی و همچنین در هریک از فازهای مطالعه، از آزمون تی مستقل برای بررسی تفاوت میانگین ها در گروه ها و در نرم افزار SPSS23 استفاده شد. نتایج: بین دیدگاه دانشجویان پیوسته و ناپیوسته و همچنین دیدگاه دانشجویان و مربیان برنامه کارآموزی در ارزیابی کیفیت برنامه کارآموزی در فازهای مطالعه تفاوت معناداری وجود نداشت(P >0. 05). دریافت بازخورد از دانشجویان، نگاهی ویژه به دفترچه فعالیتهای عملی، استفاده از تجهیزات کمک آموزشی، انجام مهارت های عملی و همچنین تعیین مدت زمان مناسب جهت ارائه برنامه کارآموزی از جمله نکاتی است که می بایست مورد توجه تصمیم گیرندگان و مسئولین طراحی و اجرای برنامه کارآموزی قرار گیرد. نتیجه گیری: در هر کدام از فازهای مطالعه، ارزشیابی با استفاده از الگوی CIPP، موجب شناسایی نقاط ضعف و قوت کارآموزی از دیدگاه دانشجویان و مربیان شد. مدل ارزیابی CIPP این پتانسیل را دارد که سیاستگذاران و ذینفعان را برای اجرای اصلاحات در یک برنامه آموزشی، به منظور تصمیم گیری آگاهانه هدایت کند.

مقدمه: شناخت هوش هیجانی(Emotional Intelligence) و تقویت آن در همه افراد جامعه خصوصا دانشجویان مفید می باشد. دانشجویان با شناخت هوش هیجانی و به کارگیری آن می توانند در امر تحصیل موفقیت بیشتری را کسب کنند. انگیزش تحصیلی نیز خود یک مولفه ایست که در جهت افزایش پیشرفت تحصیلی(Academic Achievement) می تواند موثر باشد. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط هوش هیجانی با پیشرفت تحصیلی و انگیزش انجام گرفت. روش کار: مطالعه بصورت مقطعی بر تعداد 125 نفر از دانشجویان دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد در سال 1397 انجام گرفت. برای هوش هیجانی و انگیزش تحصیلی بترتیب از پرسشنامه های هوش هیجانی بار ان و انگیزش تحصیلی هارتر استفاده شد. برای شاخص پیشرفت تحصیلی از معدل دانشجویان استفاده گردید. تحلیل داده ها با استفاده از ازمونهای آنالیز واریانس، تی مستقل و ضریب همبستگی اسپیرمن به کمک نرم افزار spss21 صورت گرفت. نتایج: هرسه متغیر هوش هیجانی، پیشرفت تحصیلی و انگیزش تحصیلی همبستگی معنی دار و مثبتی با یکدیگر داشتند(p <0/05). متغیر های سن، جنس، سال ورود به دانشگاه تاثیری بر میزان پیشرفت تحصیلی دانشجویان نداشتند(p>0/05). نتیجه گیری: هر چه هوش هیجانی فرد بیشتر باشد انگیزش تحصیلی بالاتری داشته و همچنین پیشرفت تحصیلی بهتری را شاهد خواهیم بود در نتیجه لازم است با مداخلات صحیح به تقویت هوش هیجانی دانشجویان در محیط علمی و جامعه پرداخت.

مقدمه: سازمان ها با توجه به اهمیت آموزش تلاش می کنند، فرصت هایی را برای رشد و بالندگی کارکنان خود فراهم آورند، تا بدین وسیله بتوانند به رسالت ها و اهداف خویش نائل گردند، لذا، شایسته است آموزش شاغلین را جهت بهبود عملکرد و افزایش کارایی آنان مورد توجه قرار دهند. این پژوهش به بررسی کیفیت ارائه خدمات آموزشی ضمن خدمت به کارکنان شاغل در مراکز جامع سلامت شهر مشهد پرداخته است. روش کار: این پژوهش به صورت توصیفی، تحلیلی در مهر ماه سال 1398 صورت گرفت. جامعه آماری مورد بررسی شامل 1795 نفر از شاغلین در مراکز خدمات جامع سلامت شهر مشهد در همه رشته های شغلی بودند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن توسط صاحب نظران مورد تایید قرار گرفت. برای تحلیل داده ها آزمون کولموگرف اسمیرنف، آزمون اسپیرمن، آزمون ویلکاکسون، آزمون من ویتنی مورداستفاده قرار گرفت. نتایج: میان ادراکات و انتظارات کارکنان مراکز جامع سلامت در تمامی ابعاد پنجگانه مورد بررسی کیفیت خدمات آموزشی ضمن خدمت یعنی بعد ملموس (95/0_)، بعد اطمینان (94/0_)، بعد پاسخگویی (85/0_)، بعد تضمین (81/0_) و بعد همدلی (74/0_) به صورت معناداری شکاف وجود دارد و میزان انتظارات از ادراکات ببیشتر می باشد. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش حاکی از وجود شکاف بین انتظارات و ادراکات شاغلین در تمامی ابعاد مورد بررسی می باشد همچنین مشخص شد بیشترین شکاف در بعد ملموس و اطمینان بوده است. تعیین شکاف کیفیت خدمات آموزشی ضمن خدمت می تواند مبنای مناسبی برای برنامه ریزی، اولویت بندی و تصمیم گیری در زمینه تخصیص منابع لازم برای ارتقاء آموزش باشد، پیشنهاد می شود مراکز بهداشت شهرستان برای تخصیص منابع و تلاش به منظور رفع مشکلات و بالابردن کیفیت آموزش، ابعادی که بیشترین شکاف را نشان داده است در اولویت توجه قرار دهند.

مقدمه: یکی از مهمترین بخش های انتقال دانش در حوزه دانش پژوهشی، ترجمان یافته های پژوهشی به زبان مخاطبان و ذینفعان می باشد. ترجمان دانش به عنوان روشی جهت استفاده کاربردی از دانش نظری تولید شده توسط دانشگاه ها جهت بهبودفرایندهای آموزشی و تصمیم گیری مبتنی بر شواهد است. این تحقیق به بررسی وضعیت ترجمان دانش در بین اعضای هیئت علمی پرداخته است. روش کار: ﺟ ﻤ ﻌ ﻴ ﺖ ﻣ ﻮ رد ﻣ ﻄ ﺎ ﻟ ﻌ ﻪ ، اﻋ ﻀ ﺎ ی ﻫ ﻴ ﺎ ت ﻋ ﻠ ﻤ ﻰ دانشکده علوم پزشکی مشهد بودند ﻛ ﻪ در نیمسال 99-98 ﺑ ﻪ ﻋ ﻨ ﻮ ان ﻋ ﻀ ﻮ ﻫ ﻴ ﺎ ت ﻋ ﻠ ﻤ ﻰ مشغول به کار بودند. ابزار پژوهش، پرسشنامه ترجمان دانش بود که توسط کمیته ترجمان دانش دانشگاه علوم پزشکی تهران تدوین و تایید اعتبار شده است و مجددا جهت این تحقیق روایی و پایایی آن تایید گردید و ﺑ ﺎ ﻣ ﺮ اﺟ ﻌ ﻪ ﺣ ﻀ ﻮ ری ﺑ ﻪ دانشکده ﻋ ﻠ ﻮ م ﭘ ﺰ ﺷ ﻜ ﻰ مشهد و بیمارستان های وابسته، اﺑ ﺰ ار ﭘ ﮋ وﻫ ﺶ در ﺑ ﻴ ﻦ اﻋ ﻀ ﺎ ی ﻫ ﻴ ﺎ ت ﻋ ﻠ ﻤ ﻰ ﺗ ﻮ زﻳ ﻊ و در زﻣ ﺎ ن ﻣ ﻘ ﺮ ر ﺟ ﻤ ﻊ آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: در ﻣ ﻘ ﺎ ﻳ ﺴ ﻪ ﻣ ﻴ ﺎ ﻧ ﮕ ﻴ ﻦ ﻛ ﻞ ﻫ ﺮ ﻳ ﻚ از ﻣ ﺠ ﻤ ﻮ ﻋ ﻪ ﻋ ﻮ اﻣ ﻞ ﻣ ﻮ ﺛ ﺮ در ﺗ ﺮ ﺟ ﻤ ﺎ ن داﻧ ﺶ ، ﺑ ﻴ ﺸ ﺘ ﺮ ﻳ ﻦ ﻣ ﻴ ﺎ ﻧ ﮕ ﻴ ﻦ (3. 22) ﻣ ﺮ ﺑ ﻮ ط ﺑ ﻪ عامل » تغییر رفتار تصمیم گیرندگان یا حصول نتایج کاربردی بواسطه نتایج پژوهش ها « و ﻛ ﻤ ﺘ ﺮ ﻳ ﻦ ﻣ ﻴ ﺰ ان ﻣ ﻴ ﺎ ﻧ ﮕ ﻴ ﻦ (3. 05) ﻣ ﺮ ﺑ ﻮ ط ﺑ ﻪ عامل » تولید شواهد قابل استفاده در تصمیم گیری ها« ﺑ ﻮ ده اﺳ ﺖ . میانگین سایر عوامل موثر در ترجمان دانش عددی بین (3. 05) و (3. 22) بود. نتیجه گیری: هرچند در برخی از زیرعامل های حوزه های یاد شده از مطلوبیت لازم برخوردار بوده اند، لکن در مجموع و بطور کلی هیچکدام از این عوامل تشکیل دهنده انتقال دانش در وضعیت مطلوب نبودند.

مقدمه: از جمله پیامدهای زندگی ماشینی در قرن حاضر، فقر حرکتی و کاهش فعالیت بدنی مناسب در افراد است. مطالعات کشور نشان می دهد، سلامت زنان در بیشتر حیطه ها کمتر از مردان است. با توجه به این که نقش کارکنان نظام سلامت به ویژه بهورزان در سطح اول ارجاع بسیار حائز اهمیت می باشد، لذا؛ این پژوهش با هدف تعیین تاثیر آموزش مبتنی برالگوی فرانظریه ای و با استفاده از سازه مراحل تغییر رفتار بر میزان فعالیت بدنی بهورزان زن مراکز خدمات جامع سلامت روستایی شهرستان مشهد یک در سال 1398انجام شد. روش کار: درمطالعه مداخله ای نیمه تجربی حاضر تعداد 62 بهورز زن(میانسال) شاغل در مرکز بهداشت شماره یک مشهد، مورد بررسی قرار گرفتند که تعداد 31 نفر در گروه مداخله و تعداد 31 نفر در گروه شاهد قرار داشتند. برای جمع آوری داده ها، از پرسشنامه بین المللی فعالیت بدنی فرم کوتاه مدت و پرسشنامه مارکوس استفاده شد. پس از جمع آوری اطلاعات، گروه مداخله با استفاده از روش سخنرانی-پرسش و پاسخ مورد مداخله آموزشی قرار گرفتند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 21 استفاده شد. نتایج: نتایج این مطالعه نشان داد که قبل از برگزاری دوره آموزشی اختلاف آماری معنی داری از نظر سطوح فعالیت بدنی و مراحل تغییر رفتار بین دو گروه وجود نداشت(. (P>0. 05 اما پس از برگزاری دوره آموزشی، این اختلاف بین دو گروه معنی دار شد(p <0. 05). نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که آموزش با استفاده از الگوی فرانظریه ای و سازه مراحل تغییر رفتار می تواند موجبات ارتقاء سطح فعالیت بدنی کارکنان به سطوح بالاتر را فراهم نماید. لذا در برنامه ریزی های آموزشی جهت ارتقاء رفتارهای فعالیت بدنی در کارکنان می تواند اثر بخش باشد.

مقدمه: کرونا ویروس خانواده بزرگ از ویروس ها هستند که ممکن است باعث عفونت های تنفسی از سرماخوردگی گرفته تا بیماری های شدیدتر مانند مرس و سارس شوند. یکی از عواملی که در روزهای اخیر اضطراب زیادی ایجاد کرده است اضطراب مرتبط با ویروس کرونا است. با توجه به شرایط و ویژگی های محیطی که پرسنل درمانی با بیماران کرونا در ارتباط هستند، هدف از انجام این مطالعه بررسی میزان اضطراب پرسنل درمانی در مواجهه با پاندمی ویروس کرونا جدید(کوید-19) می باشد. روش کار: در این مطالعه توصیفی – مقطعی 204 نفر از پرسنل درمانی شاغل در بیمارستان ها و مراکز بهداشتی و درمانی شهرستان جهرم که در مواجهه یا عدم مواجهه با این بیماری بودند، به صورت نمونه گیری سرشماری در سال 1399وارد مطالعه شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات در این مطالعه شامل پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه مقیاس اضطراب کرونا ویروس(CDAS) بود. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 21 و آزمون های آماری توصیفی و استنباطی صورت گرفت. نتایج: میانگین نمره میزان اضطراب پرسنل درمانی بیمارستان ها در زمان پاندمی ویروس کرونا جدید (کوید-19) در شهرستان جهرم 85/29 درصد بوده است. همچنین در پرسنل درمانی میانگین نمره علائم روانی (91/XMR معنی داری بالاتر از مردان مشاهده شد (p <0. 05). بین متغیرهای دموگرافیک، متغیرهای جنسیت، سابقه خدمت و تعداد اعضای خانوار با اضطراب ارتباط وجود دارد (05/0>p). نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه ارائه شده به نظر می رسد رسیدگی و حفظ سلامت روان کارکنان مراقبت های پزشکی در طی مواجه با بیماری عفونی مسری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این مهم در مورد پزشکان و پیراپزشکان از اهمیت بیشتری برخوردار می یابد. ضرورت دوره های بازآموزی برای پزشکان و پیراپزشکان به صورت مجازی با هدف آموزش و سلامت روان برگزار گردد.

مقدمه: بیماری همه گیر COVID 19 سیستمهای آموزشی در سراسر جهان از جمله آموزش عالی ایران را تحت تأثیر قرار داده است. آموزش مجازی برای جلوگیری از اختلال در آموزش در دانشگاه های علوم پزشکی ایران به عنوان جایگزینی برای رویکردهای متعارف آموزش رواج یافته است. ما در مطالعه حاضر نظام آموزش مجازی را در دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی از دیدگاه اعضای هیات علمی و دانشجویان مورد ارزیابی قرار دادیم. روش کار: در این مطالعه توصیفی تحلیلی، 115 عضو هیئت علمی و 354 دانشجو از دانشکده های مختلف با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه ای که شامل 8 مؤلفه برای ارزیابی سیستم آموزش مجازی بود، انجام شد. مؤلفه ها شامل فعالیت های یاددهی-یادگیری، انعطاف پذیری، محتوای آموزشی و سازمانی، تعامل و بازخورد، پشتیبانی کاربران، حجم کار و سامانه آموزش مجازی بودند. از آمار توصیفی و استنباطی برای تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار گراف پد پریزم استفاده شد. نتایج: یافته ها نشان داد از دیدگاه دانشجویان و اعضای هیات علمی همه مولفه های آموزش مجازی در وضعیت نیمه مطلوب (میانگین نمره بالاتر از متوسط) می باشند، تنها مولفه تعامل و بازخورد در وضعیت نامطلوب (میانگین نمره پایین تر از متوسط) قرار داشت. علاوه بر این، ما دریافتیم که تفاوت معناداری بین دیدگاه اعضای علمی و دانشجویان در مولفه های مختلف مرتبط با آموزش مجازی بجز مولفه سامانه آموزش مجازی وجود دارد. نتیجه گیری: به منظور ارتقای کیفیت آموزش مجازی پیشنهاد می شود تعامل و بازخورد بین اعضای هیات علمی و دانشجویان از طریق برقراری ارتباط همزمان، فراهم نمودن امکان فعالیت یادگیری گروهی، ارتقای یادگیری فعال و ارائه بازخوردهای فوری در طول دوره فراهم گردد.

مقدمه: عاملان آموزشی شخصیت های روی صفحه نمایش هستند که می توانند با ایفای نقش های مختلف بر نتایج یادگیری و رفتارهای یادگیرنده تأثیر گذارند. عامل های آموزشی در یک سیر تاریخی از نظام الکترونیکی پشتیبانی عملکرد و سپس سیستم های معلم خصوصی به سمت آواتارهای شبیه انسان حرکت کرده و اکنون بعد از پیشرفت هوش مصنوعی و کاربرد آن در یادگیری، با نام عامل های هوشمند آموزشی به یکی از مباحث مطرح در رشته فناوری آموزش تبدیل شده و در آموزش علوم مختلف از جمله پزشکی قابل استفاده است. روش کار: این مطالعه با شناسایی دقیق، منظم و برنامه ریزی شده پژوهش های مرتبط با نقش های عامل آموزشی و تأثیر آن ها در طی سال های 2010 تا 2019 در پایگاه های Science Direct، Springer، Google Scholar و IEEEXplore به بررسی نظام مند آن ها پرداخته است. در انتخاب مقالات تنها مقالات انگلیسی که بر اساس یک پژوهش تجربی نگاشته شده بود مورد بررسی قرار گرفت. برای یافتن مقالات از کلید واژه های educational agent و pedagogical agent استفاده شده است. نتایج: براساس راهبرد جستجو و پس از حذف مواردی که امکان دسترسی به نسخه کامل مقاله نبود و در چکیده آن نیز اطلاعات کامل نیامده بود، و یا به سوالات این تحقیق مربوط نبود، تعداد 30 مقاله مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان داد که عاملان آموزشی در موقعیت های مختلف نقش های متفاوتی از جمله مربی، متخصص، تسهیل کننده، انگیزه دهنده، بازخورددهنده بر عهده می گیرند. نتیجه گیری: عامل آموزشی با برعهده گرفتن نقش های متنوع از جمله بازخورد دهنده، مشوق، انگیزه دهنده، تسهیل کننده، مربی می تواند تأثیر مثبتی بر نتایج یادگیری و همچنین رفتارهای یادگیرندگان ایجاد کند. به همین دلیل برای طراحی محیط های یادگیری الکترونیکی نیاز است از عاملان آموزشی جهت بهبود کیفیت یادگیری استفاده شود.