Journal of Medical Education for Future Demands
Year:2003 | Volume: | Issue: |Papers Count:10

مقدمه. شرایط متغیر و نامطمئن بیماران و محیط بالین، مستلزم آن است که پرستاران تصمیم گیران باکفایتی باشند تا بتوانند به نیازهای مددجویان خود پاسخ دهند. در سال های اخیر دولت و جامعه، پرستاران را به دلیل کاهش کیفیت خدمات مورد انتقاد قرار داده اند ولی به ندرت دیدگاه ها و تجارب پرستاران در مورد عوامل اثرگذار بر نحوه کار و عملکرد آنها مورد بررسی قرار گرفته است. به همین دلیل، این مطالعه به بررسی تجارب، دیدگاه ها و ادراکات پرستاران ایرانی درباره عوامل موثر بر فرایند تصمیم گیری بالینی در پرستاری و موانع موجود در برابر آن پرداخته است.روش ها. در این مطالعه کیفی با استفاده از روش گراندد تئوری (Grounded Theory)، تجارب و دیدگاه های پرستاران در مورد عوامل تاثیر گذار بر عملکرد و نحوه تصمیم گیری بالینی آنها بررسی شد. مصاحبه های باز با 38 نفر از پرستاران و سایر اعضای تیم سلامت و نیز 12 جلسه مشاهده و ثبت یادداشتهای عرصه برای جمع آوری داده ها استفاده گردید و سپس به روش تحلیل مقایسه ای مداوم (Constant Comparison Analysis) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج. پنج مقوله اصلی از داده ها استخراج گردید که نشانگر عوامل اصلی تاثیر گذار بر تصمیمات بالینی پرستاران بود. از دیدگاه مشارکت کنندگان، برخورداری از کفایت بالینی و اعتماد به نفس مهمترین عوامل درونی مؤثر بر تصمیمات بالینی پرستاران بوده و فرهنگ سازمان، دسترسی به ساختارهای حمایتی و آموزش پرستاری مهمترین متغیرهای خارجی موثر بر آن بودند.بحث. اگرچه برخورداری از اعتماد به نفس و کفایت بالینی نقش موثری در تصمیم گیری های بالینی پرستاران دارند ولی فرهنگ و ساختار سازمان مهمترین عنصری است که سایر متغیرها را تحت تاثیر خود قرار می دهد. مدیران و مربیان پرستاری مسوولیت دارند تا موانع موجود را تشخیص داده و شرایطی را در سازمان ایجاد کنند که تسهیل کننده تصمیم گیری بالینی توسط پرستاران باشد.

مقدمه. با توجه به نقش بنیادین روش های تدریس در ارتقای کیفیت آموزش و تاکید تحقیقات انجام شده بر لزوم بازنگری شیوه های تدریس برنامه های آموزش مداوم، همچنین کمبود پژوهش هایی که از طریق مشاهده به تحلیل فرایند تدریس پرداخته باشند، روش ها و فرایند تدریس برنامه های آموزش مداوم پزشکان عمومی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از نظر ایجاد، استمرار، اثربخشی و اتمام ارتباط مورد بررسی قرار گرفت.روش ها. در یک پژوهش میدانی (Field Research) محقق به مشاهده 89 مورد تصادفی از برنامه های آموزش مداوم پزشکان عمومی شامل: سمینار- کنفرانس، همایش و مدون- معادل مدون پرداخت. از روش مشاهده برای جمع آوری اطلاعات استفاده گردید که روایی ابزار از طریق روایی محتوا و پایایی با روش آزمون مجدد تأیید گردیده بود. داده ها با نرم افزار SPSS و با روش آماری به صورت توزیع فراوانی و درصد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج. یافته های پژوهش در ارتباط با مؤلفه های مربوط به تدریس نشان داد که بیش از نیمی از تدریس های انجام شده از نظر ایجاد ارتباط، بیش از دو سوم تدریس های انجام شده از نظر استمرار ارتباط ضعیف و خیلی ضعیف بوده است. در مقوله استمرار ارتباط، حدود 40 درصد تدریس ها و در مقوله اتمام ارتباط، بیش از نیمی از تدریس های انجام شده خوب و خیلی خوب بوده است. همچنین روش تدریس غالب در همه برنامه های آموزش مداوم، سخنرانی بوده و در مواردی، پرسش و پاسخ، ارائه مورد و روش نمایشی هم استفاده شده است.بحث. برنامه های آموزش مداوم از نظر روش های تدریس نیاز به بازنگری جدی دارد. آشنایی بیشتر اساتید با فرایند آموزش، تدریس، تئوری های یادگیری بزرگسالان و الگوهای جدید تدریس می تواند زمینه بهبود کیفیت برنامه های آموزش مداوم را فراهم نماید.

مقدمه. بررسی وضعیت آموزشی کارورزان در بخش های مختلف از جمله اهداف برنامه ریزان به منظور ارزشیابی آموزشی، جلوگیری از افت کیفیت این آموزش ها و ارائه راه حل در این بخش ها است. این تحقیق به منظور تعیین وضعیت یادگیری کارورزان زن و مرد زاهدان در بخش زنان و زایمان و مقایسه میزان یادگیری این دو گروه و ارائه راه حل برای بهبود کیفیت آموزشی انجام شد.روش ها. این مطالعه پیمایشی بر روی کلیه کارورزان (70 نفر شامل 30 مرد و 40 زن) از کارورزان سال تحصیلی 81-80 در دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در شهریور 1381 انجام شد. جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه ای که حاوی سؤالاتی در زمینه بیماری ها و اورژانس های شایع زنان و زایمان و شاخص های مختلف یادگیری بوده، انجام شد. برای تجزیه و تحلیل با استفاده از نرم افزار SPSS نتایج به صورت میانگین و انحراف معیار فراوانی شاخص ها و آزمون مجذور کای استفاده شده است.نتایج. میانگین فراوانی شاخص های یادگیری دیدن، بحث بر بالین، اداره کردن زیر نظر اساتید و دستیاران و بطور شخصی در اکثر موارد اورژانس ها و بیماری های شایع زنان و زایمان برای کارورزان مرد کمتر از زنان بود. میانگین فراوانی توانایی اداره کردن مناسب اورژانس های شایع برای کارورزان مرد و زن به ترتیب 12 و 5/70 درصد و در مورد بیماری های شایع به ترتیب 2/14 و 3/59 درصد بود. ارتباط بین شاخص های یادگیری و جنسیت با استفاده از آزمون مجذور کای نشان داد که بین توانایی اداره کردن مناسب و شاخص های یادگیری دیدن، بحث بر بالین، اداره کردن زیر نظر اساتید و دستیاران و اداره کردن بطور شخصی ارتباط معنی داری وجود دارد.بحث. با توجه به پایین بودن میانگین فراوانی شاخص های دیدن، بحث بر بالین، اداره کردن زیر نظر اساتید و بطور شخصی در مردان و نیاز به خدمت رسانی آنان در مناطق محروم و دور افتاده، لازم است که در جهت ارتقای این آموزش ها تلاش لازم صورت گیرد.

مقدمه. دانشگاه ها سعی می کنند با ارایه و گسترش خدمات اینترنتی، امکان کاربری آن را برای استفاده اساتید تسهیل نمایند. نظر به تاثیری که اینترنت بر کیفیت پژوهش های علمی اساتید دانشگاه دارد، انجام مطالعات علمی در روند گسترش آتی ضروری به نظر می رسد. این تحقیق با هدف تعیین وضعیت استفاده از اینترنت توسط اساتید دانشگاه علوم پزشکی سمنان انجام شده است.روش ها. در یک پژوهش توصیفی، وضعیت استفاده از اینترنت توسط اساتید دانشگاه علوم پزشکی سمنان در سال 1382 مورد بررسی قرارگرفت. جامعه پژوهش، کلیه اساتید دانشگاه و روش نمونه گیری سرشماری بود. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه شامل 4 سوال جمعیت شناسی و 14 سؤال در مورد کاربرد اینترنت بود که اعتبار و اعتماد علمی آن تایید شده بود. در مجموع 100 پرسشنامه به آدرس اعضای هیات علمی ارسال گردید و 62 پرسشنامه تکمیل شده دریافت شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری توصیفی مورد پردازش قرار گرفت.نتایج. در کل 9/91 درصد نمونه ها از اینترنت استفاده می نمودند که مکان استفاده 3/68 درصد منزل، 30 درصد در محل کار بود، 8/50 درصد متوسط زمان استفاده از اینترنت را کمتر از یک ساعت ذکر کرده اند، سرعت دسترسی را قابل قبول ندانسته اند، از نظر 3/37 درصد از نمونه ها اینترنت در تمام ساعات شبانه روز در دسترس بوده است، 9/64 درصد از نمونه ها با فیلتر کردن سایت های غیر اخلاقی موافقت داشته و 7/80 درصد استفاده از بانک های اطلاعاتی را ضروری دانسته اند. اساتید از اینتر نت بیشتر برای افزایش کیفیت امور پژوهشی (2/74 درصد)، کسب اطلاعات تخصصی برای تدریس (6/72 درصد)، پست الکترونیکی (7/59 درصد) استفاده می نمایند، 50 درصد نمونه ها نیاز به برگزاری کلاس های آموزش اینترنت را احساس نموده بودند.بحث. محدودیت استفاد گسترده اساتید دانشگاه علوم پزشکی سمنان از اینترنت، می تواند ناشی از کمبود وقت و یا محدودیت توانمندی بکارگیری مفید آن باشد. پیشنهاد می گردد با برگزاری کلاس های آموزشی، اساتید توانمندتر و امکان استفاده بیشتر از خدمات ارایه شده توسط اینترنت و بانک های اطلاعاتی فراهم شود.

مقدمه. ارزشیابی شیوه تدریس اساتید فرایندی است که هدف آن بهبود کیفیت تدریس و افزایش ارتقای آموزش در اکثر دانشگاه ها است که نتایج حاصل به منظور دادن بازخورد لازم به اطلاع اساتید رسانیده می شود. هدف از مطالعه حاضر، تعیین نظرات اساتید در خصوص تأثیر بازخورد نتایج ارزشیابی بر بهبود شیوه تدریس آنان می باشد.روش ها. در یک مطالعه توصیفی- مقطعی، تمامی اساتید غیر بالینی دانشگاه علوم پزشکی اهواز (130 نفر) مورد مطالعه قرار گرفتند. نظرات آنان به وسیله پرسشنامه ای که با روایی محتوا و پایایی همسانی درونی آلفای کرونباخ تعیین گردیده بود، جمع آوری شد. داده ها به وسیله نرم افزار SPSS به صورت فراوانی و به کارگیری آزمون مجذور کای برای مقایسه فراوانی ها، تجزیه و تحلیل شد.نتایج. با وجود اینکه 1/55 درصد اساتید با سیستم کنونی ارزیابی وضعیت اساتید موافق هستند، 85 درصد اساتید اعلام نمره ارزشیابی را به اساتید به عنوان یک بازخورد مناسب در بهبود کیفیت تدریس مفید تلقی می نمایند. 4/55 درصد اساتید اعلام نمره ارزشیابی به مدیران گروه های آموزشی و نیز 5/49 درصد اساتید اعلام نمره ارزشیابی به رؤسای دانشکده ها را در ارتقای کیفیت تدریس موثر دانستند. بین مرتبه علمی اساتید و نظر آنان نسبت به بازخورد اعلام نمره ارزشیابی در روند بهبود تدریس ارتباط معنی داری وجود داشت.بحث. به نظر می رسد اکثریت اساتید اعلام نمره ارزشیابی را به عنوان یک بازخورد مناسب در بهبود کیفیت تدریس مفید تلقی می نمایند. بنابراین، پیشنهاد می شود برای جلب رضایت و شرکت بیشتر اساتید در فعالیت های مثبت آموزشی، مسوولین آموزشی در سطوح مختلف آموزشی برنامه ریزی دقیق تری را اجرا کنند تا گام های اساسی تری در ارتقای کیفیت آموزشی برداشته شود.

مقدمه. عوامل مختلفی در دوران دانشجویی می توانند سبب علاقه و نگرش مثبت نسبت به رشته تحصیلی و یا برعکس منجر به خستگی، دلزدگی یا ناامیدی از ادامه تحصیل شوند. هدف این مطالعه آن است که عوامل موثر بر نگرش دانشجویان پزشکی نسبت به رشته تحصیلی شان را بررسی نماید.روش ها. مطالعه ای پیمایشی بر روی 227 دانشجوی پزشکی انجام شد. شرکت کنندگان در این مطالعه، به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب و داده ها از طریق پرسشنامه ای خودایفا در مورد عوامل مختلف موثر بر نگرش مثبت یا منفی دانشجویان پزشکی نسبت به رشته پزشکی، جمع آوری گردید. داده های حاصل با روش های آماری، محاسبه، میانگین امتیازات و مقایسه فراوانی ها با مجذور کای و با نرم افزار SPSS تحلیل گردیده است.نتایج. علاقه فردی، خدمت به جامعه، جایگاه اجتماعی رشته، تلقین جامعه بر اهمیت رشته پزشکی، مهمترین عوامل انتخاب رشته پزشکی بوده اند. شیوه ارزشیابی اساتید، کمبود امکانات پژوهشی، عدم امنیت شغلی، مشکلات مربوط به گذراندن طرح، ضوابط و برنامه ریزی های آموزشی جزو مهمترین عوامل ایجاد کننده نگرش منفی دانشجویان پزشکی نسبت به رشته پزشکی و احساس مطلوب برای کمک به بیماران و رضایت اطرافیان بهترین عوامل نگرش مثبت در دانشجویان بوده است. علاقه به رشته پزشکی با اینکه ظاهرا در طی مقاطع تحصیلی کاهش یافته بود ولی از نظر آماری تفاوت معنی داری نداشت نگرش مثبت و منفی به رشته پزشکی با بعضی مشخصات جامعه شناختی دانشجویان ارتباط داشت.بحث. از آنجا که مشکلات ارزشیابی، پژوهشی و آینده شغلی مهمترین عوامل منفی نگرش بر رشته پزشکی بوده است، بنابراین، برنامه ریزی های دقیق آموزشی، برگزاری امتحانات استاندارد و برنامه ریزی برای امنیت شغلی دانشجویان می تواند این نگرش ها را بهینه سازد.

مقدمه. در آموزش پزشکی، مطالعاتی در زمینه مقایسه روش های آموزش بر پایه حل مساله و آموزش بر پایه سخنرانی انجام گرفته و لیکن با توجه به عادات یادگیری دانشجویان ایرانی و شرایط خاص آموزش، اثرات بکارگیری این دو روش در این محیط کمتر بررسی شده است. بنابراین، مطالعه ای به منظور مقایسه دو روش آموزش بر پایه حل مساله و سخنرانی بر میزان دانش دانشجویان در درس بیولوژی مولکولی و تعیین نگرش گروه حل مساله در مورد این شیوه آموزشی انجام گردید.روش ها. این مطالعه نیمه تجربی بر روی دانشجویان پزشکی ورودی بهمن 1381 دانشگاه علوم پزشکی اصفهان (64 نفر) انجام شد.نیمی تصادفی از این دانشجویان برای یادگیری مهارت های پیشنیاز در یک کارگاه آموزشی سه روزه شرکت نمودند. گروه تجربی درس بیولوژی را به صورت آموزش بر پایه حل مسأله، زیر نظر دانشجویان پزشکی سال بالاتر فرا گرفتند و گروه شاهد در کلاس درس معمول با روش سخنرانی همان مباحث را آموزش دیدند. در پایان دوره، آزمون دانش به صورت سوالات چهار گزینه ای و تشریحی پاسخ کوتاه از هر دو گروه گرفته شد. یافته ها با استفاده از آزمون آماری T-test در نرم افزار SPSS مورد پردازش قرار گرفت.نتایج. میانگین دانش گروه تجربی 7/1±3/14 و گروه شاهد 8/1±8/12 و میانگین نمره دانش گروه مداخله 1.5 نمره بیشتر از میانگین نمره گروه شاهد تفاوت آنها معنی دار بود. همچنین، نگرش دانشجویان گروه تجربی نسبت به شیوه آموزشی مثبت بود.بحث. مطالعه حاضر حاکی از موفق بودن دوره آموزش بر پایه حل مساله در مقابل شیوه های رایج بود و پیشنهاد می شود با مطالعات بیشتر و عمیق تر، امکان بکارگیری آموزش بر پایه حل مساله بجای روش آموزشی مرسوم بررسی شود.

مقدمه. دانشگاه های علوم پزشکی کشور همه ساله پذیرای تعدادی از جوانان برای ادامه تحصیل در رشته بهداشت محیط هستند. این پذیرش طی سال های قبل از 75 و بعد از آن روند رو به تزایدی داشته به ترتیبی که هم اکنون موضوع جذب این دانش آموختگان در بازار کار ایجاد مشکل نموده است. به منظور آگاهی از وضعیت اشتغال دانش آموختگان مقاطع مختلف رشته بهداشت محیط کشور و ارایه راه کارهایی برای برنامه ریزی درازمدت این تحقیق صورت گرفته است.روش ها. در این مطالعه توصیفی که بر روی دانش آموختگان مقاطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد بهداشت محیط سراسر کشور مربوط به سال های 1375 تا 1381 صورت پذیرفت، تعداد 972 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده با استفاده از پرسشنامه خودایفا که از طریق پست ارسال شده بود، مورد بررسی قرار گرفتند. اعتبار و اعتماد علمی پرسشنامه با استفاده از اعتبار محتوا و آزمون مجدد تعیین گردید. روش های آماری بکار رفته شامل تهیه جداول فراوانی و آزمون مجذور کای توسط نرم افزار SPSS بوده است.نتایج. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که 6/64 درصد از دانش آموختگان مقطع کاردانی و 7/42 درصد از دانش آموختگان مقطع کارشناسی ناپیوسته لغایت خرداد سال 82 بی کار بودند. درصد بی کاری در بین دانش آموختگان کارشناسی ارشد رشته بهداشت محیط به مراتب کمتر و به 7/3 درصد رسید. ضمنا در مقاطع کاردانی و کارشناسی بیشترین درصد بی کاری سهم خانم ها بود.بحث. با توجه به درصد قابل ملاحظه بی کاران در دو مقطع کاردانی و کارشناسی بهداشت محیط، به نظر می رسد که لازمست پذیرش دانشجو در این رشته کاهش یابد. با تغییراتی در مقطع و محتوای آموزشی، کارایی و توانمندی دانش آموختگان را افزایش داده و زمینه های بهتری برای اشتغال آنان فراهم نمود. رشته بهداشت محیط عمدتا دارای ماهیت مردانه است و به نظر می رسد دلیل بی کاری زنان دانش آموخته این رشته نیز تاییدکننده این مساله باشد. بنابراین، باید در پذیرش بیش از حد دانشجوی دختر دقت و تامل بیشتری نمود.

مقدمه. برنامه ریزان آموزشی توجه ویژه ای به عوامل موثر بر یادگیری دارند و لازمست از الگوی مطالعاتی، عادات، منابع مورد استفاده دانشجویان مطلع باشند تا با شناخت نقاط قوت و ضعف این الگوها تغییر برنامه آموزشی را فراهم نمایند، بنابراین، پژوهشی با هدف تعیین الگوی مطالعاتی دانشجویان پزشکی، کارورزان و دستیاران بخش های زنان و مامایی بیمارستان بهشتی اصفهان در سال 1379 انجام شد.روش ها. در یک مطالعه توصیفی 260 نفر از دانشجویان پزشکی، کارورزان و دستیاران بخش های زنان و مامایی بیمارستان بهشتی اصفهان به صورت نمونه گیری تصادفی ساده مورد پرسش قرار گرفتند. روش گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای بود که روایی آن با اعتبار محتوا و پایایی آن با آزمون مجدد تأیید شده بود. داده ها با نرم افزار SPSS و به صورت فراوانی مطلق و نسبی تجزیه و تحلیل گردید.نتایج. منبع مطالعه اکثریت دانشجویان پزشکی (45 درصد) و کارورزان (50 درصد) در طول ترم کتاب درسی و منبع مطالعه حوالی امتحان برای اکثریت دانشجویان و کارورزان جزوه و برای دستیاران کتب بوده است، اکثریت دانشجویان، کارورزان و دستیاران برای مطالعه از کتب ترجمه شده استفاده می نمودند. چهل و دو و نیم درصد آنها ساعات خاصی برای مطالعه داشته و اکثریت شبانگاه مطالعه می نمودند، تاهل، داشتن فرزند و مسوولیت های دستیاران در بیمارستان مهم ترین مانع مطالعه در این گروه بوده است.بحث. شیوه، مدت و منابع مورد استفاده دانشجویان، کارورزان و دستیاران کاستی داشته و نیازمند اصلاح، آموزش و فراهم آوردن تسهیلات و امکانات است.

استفاده از طبقه بندی هدف های آموزشی، معلمان و طراحان آموزشی را قادر می سازد تا به شیوه ای ملموس به بیان اهداف آموزشی (هدف های یادگیری) بپردازند. واضعان مدل طبقه بندی هدف های آموزشی، به منظور شهولت تدوین اهداف آموزشی در هر یک از سه حیطه شناختی، نگرشی م روانی – حرکتی، مراتبی را برای یادگیری از پاششن ترین سطح تا بالاترین سطح، در نظر گرفته اند. سلسله مراتب یادگیری در هر حیطه به گوه ای است که یادگیری در سطح بالاتر، در ببگبرنده سطوح پایین تر نیز باشد. معلم آشنا به این طبقه بندی، با توجه به سطح دانشجویان و نیازهای جامعه و مدت زمانی که برای آموزش در اختیار دارد، به گزینش اهداف آموزشی در سطح مورد نظر می پردازد. ذکر این نکته ضرورت دارد که سطوح یادگیر در هر کدام از حیطه های طبقه بندی هدف های آموزشی، به هیچ وجه نشان دهنده اهمیت سطوح بالاتر و کم اهمیت بودن سطوح پایین تر نمی باشد ...