علوم دارویی (pharmaceutical sciences)
سال:1385 | دوره:12 | شماره:3 |تعداد مقالات:10

زمینه و هدف: گیاه سنبل الطیب در طب سنتی بسیاری از کشورها بواسطه اثرات آرام بخشی، ضد تشنجی و ضد دردی بکار رفته است. روشها: در این مطالعه ابتدا ریزوم گیاه سنبل الطیب Nardostachys jatamansi توسط متانل 70% عصاره گیری و سپس به منظور تایید حضور والپرواتها در عصاره تام، فراکسیون – nهگزان آن تهیه و مورد بررسی فیتوشیمیایی بوسیله دستگاه GC-MS قرار گرفت. به منظور مطالعه تاثیر عصاره تام ریزوم سنبل الطیب به تنهایی و یا توام با کتامین در ایجاد تحمل به مورفین، گروههای مختلف موشهای سوری نر، مورفین (30mg/kg,ip)، مورفین (30mg/kg,ip) + کتامین (25, 50, 75 mg/kg,ip)، مورفین (30 mg/kg,ip) + عصاره تام ریزوم سنبل الطیب (10, 20, 30 mg/kg,ip) و مورفین (30mg/kg,ip) + کتامین (25 mg/kg,ip) + عصاره تام ریزوم سنبل الطیب (10 mg/kg,ip) را به مدت 4 روز متوالی دریافت کردند. در گروههای درمانی تجویز دارو هر روز نیم ساعت قبل از تجویز مورفین صورت گرفت. در روز پنجم نیم ساعت بعد از تجویز مورفین (9mg/kg,ip) تست تحمل مورفین بوسیله روش هات پلیت صورت پذیرفت.یافته ها: نتایج آنالیز فیتوشیمیایی نشان داد که فراکسیون – n هگزانی عصاره تام حاوی بیش از 15 جز می باشد که از عمده ترین آنها می توان به ترکیبات 9-Aristolen-l-alpha-ol (31.1 درصد)، Valerenic acid (26.5 درصد) و Valerenl (13 درصد) اشاره نمود. بررسیهای فارماکولوژیکی نشان داد که کتامین بصورت وابسته به دوز و عصاره تام ریزوم سنبل الطیب با بیشترین پاسخ در دوز 20 mg/kg میزان تحمل به مورفین را به طور معنی داری کاهش می دهند. در تجویز توام ایندو دارو اثرات سینرژیستی مشاهده گردید.نتیجه گیری: عصاره تام ریزوم سنبل الطیب، کتامین و تجویز توام آنها تحمل به مورفین را به طور معنی داری کاهش می دهند.

زمینه و هدف: هدف از مطالعه حاضر بررسی فارماسیوتیکس برخی از فرآورده های گلوکز آمین موجود در بازار دارویی ایران بود.روش ها: برای این منظور ده فرآورده مختلف شامل قرص و کپسول تهیه شده و فاکتورهایی چون یکنواختی وزن، مقدار ماده موثره، یکنواختی ماده موثره و تست سرعت انحلال در آنها مورد ارزیابی قرار گرفت. برای تعیین مقدار گلوکز آمین از یک روش جدید کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا استفاده شد که برای اولین بار در آزمایشگاه راه اندازی شده بود. روش اندازه گیری بر مبنای مشتق سازی پیش ستونی گلوکز آمین توسط ارتوفتال دی آلدئید و استفاده از آشکارساز فلورسانس استوار بود.یافته ها: نتایج حاصله نشان داد از بین ده فرآورده مطالعه شده، مقدار ماده موثره بین 13.69% تا 138.72%، انحراف معیار نسبی در مورد یکنواختی ماده موثره بین 4.17 تا 26.60، یکنواختی وزن بین 0.69 تا 7.5 و درصد ماده موثره بدست آمده در تست انحلال بین 20.03% تا 98.71% متغیر بودند. انجام فاکتور تشابه (Similarity factor) بر روی نتایج مربوط به درصد ماده موثره آزاد شده در تست انحلال نشان داد حداقل سه نوع از فرآورده های موجود در مقایسه با فرآورده مرجع (شماره 2) وضعیت قابل قبولی ندارند.نتیجه گیری: نتایج حاصل از این تحقیق ضرورت انجام کنترلهای مناسب در ارتباط با کیفیت مکملهای غذایی را نشان می دهد.

زمینه و هدف: سمیت ژنی و به عبارت دیگر سازگاری ژنتیکی به عنوان یک مقوله علمی تعیین کننده در عرصه هدف درمانی قلمداد می شود. به طوری که تعیین امضا ژنتیکی ذاتی سیستمهای دارو رسانی مورد استفاده در ژن درمانی و حملهای دارویی می تواند کاربرد آنها را هر چه بیشتر هدفمند سازد. امروزه درتحقیقات ژن درمانی از حاملهای ویروسی و یا غیرویروسی استفاده میشود ولی اثر آنها در الگوی بیان ژن در سلولهای هدف مشخص نیست. بنابراین در تحقیق حاضر، سازگاری ژنتیکی نانولیپوزومهای الیگوفکتامینی در سلولهای آلوئولار اپیتلیال ریه (سل لاین (A549 مورد ارزیابی قرار گرفته است. روشها: به منظور بررسی تاثیر نانولیپوزومهای الیگوفکتامینی بر الگوی بیان ژن در سلولهای آلوئولار اپیتلیال ریه (سل لاین A549)، ابتدا سلولهای کشت داده شده با مقادیر مختلف نانولیپوزومهای الگیلوفکتامینی مواجه شدند و اثرات سمی این مواد با استفاده از تکنیک شمارش سلولی و آزمایش MTT مورد بررسی قرار گرفت. سپس سلولهای کشت داده شده، در وضعیت 50-40 درصد از رشد، با مقادیر معمول نانولیپوزومها (0.2 میکروگرم در هر میکرولیتر) به مدت چهارساعت مواجه شدند. بعد از گذشت 24 ساعت RNA تام استخراج شد و آزمایشات میکرواری انجام شد. برای این منظور RNA تام (با استفاده از UTP) آمینوآلیل دار) به cDNA تبدیل شده محصول آخر با استفاده از رنگ  Cy3 یا Cy5 نشان دار گردید (سلولهای کنترل با Cy3 و سلولهای مواجه شده با نانولیپوزومها با Cy5) بعد از آن محصولات نشاندار روی اسلاید آرایه های (اسلاید اریهای) حاوی 200 ژن هیبریده شدند. بعد از 24 ساعت انکوباسیون و شستشو، اسلایدها اسکن شده و آنالیز گردیدند. یافته ها: نتایج آنالیز نشان داد که نانولپیوزومهای الگیوفکتامینی ایجاد سمیت سلولی کرده و اثرات ناخواسته ای روی ژنهایی غیرهدف دارند، به طوری که موجب بیان زیاد ژنهای (cse11, polr2j, csk, itgax. il9r) و بیان کم ژنهای(sep2, psma4, cdk4) شده و احتمالا بروز پدیده مرگ سلولی را با تغییر بیان ژنهای دخیل در این روند فراهم می آورند.نتیجه گیری: از آنجایی که نانولپیوزومهای کاتیونی نظیر الیگوفکتامین موجب بروز ناخواسته در الگوی بیان ژن در سلولهای هدف می شوند لذا پیشنهاد می شود اثرات غیر اختصاصی این نانوسیستمها در موقع استفاده به منظور ژن درمانی مد نظر قرار گیرد.

زمینه و هدف: تجویز داروها از طریق پوست چه به صورت موضعی و چه از طریق جذب سیستمیک توجه زیادی را به خود جلب کرده است. مقاومت پوست به ویژه لایه استراتوم کورنئوم در مقابل نفوذ عوامل خارجی از جمله داروها سبب محدودیت استفاده از روش دارورسانی پوستی شده است. روش استفاده از افزاینده های جذب پوستی منجر به افزایش بهره دهی بدنی و افزایش جذب اکثر داروها از پوست می شود. در این کار تحقیقی، پچهای پوستی ضد بارداری حاوی b-17 استرادیول و لونورژسترل از نوع پراکندگی دارو در چسب با استفاده از پلیمر آکریلیک چسبنده حساس به فشار از نوع DURO-TAK2287 (به عنوان چسب و مخزن دارو) و افزاینده های جذب پوستی متشکل از پلی اتیلن گلیکول سیترات (PEG-CA)، دی متیل سولفوکسید (DMSO) و اتیل لاکتات (EL) تهیه شدند.روشها: پچهای پوستی حاوی استرادیول و لونورژسترل در شرایط ثابت از غلظت دارو، پلاستیسایزر و پلیمر آکریلیک حساس به فشار، در حضور مقادیر متغیر از افزایش دهنده های جذب پوستی تهیه و مقدار کلی دارو در پچ تعیین شد و عبور استرادیول و لونورژسترل از پوست رت در فرمولاسیونهای مختلف مورد مطالعه قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان دادند ترتیب نفوذ پوستی هر دو دارو از پوست رت در حضور افزایش دهنده های جذب پوستی به صورت PEG-CA>EL>DMSO می باشد. فلاکس استرادیول و لونورژسترل از پوست رت در حضور 2%w/w از مخلوط سه افزایش دهنده جذب پوستی (DMSO/EL/PEG-CA با نسبتهای 1.1.3)، پس از 120 ساعت به ترتیب 0.455±0.043mgcm-2h-1 و 1.416±0.132mgcm-2h-1 اندازه گیری شد. افزایش غلظت افزاینده های جذب پوستی به بیش از 2%w/w منجر به کاهش خاصیت چسبندگی پلیمر چسبنده حساس به فشار می شود. غلظت داروها در فرمولاسیون پچ طوری انتخاب شد که حداقل دوز روزانه مورد نیاز از این دو دارو را به مدت چند روز و ترجیحا یک هفته از پوست عبور دهد.نتیجه گیری: نتایج حاصل از مطالعات in vitro نشان دادند که این فرمولاسیونها به رهش پیوسته ای از دارو در مدت یک هفته یا بیشتر منجر می شوند.

زمینه و هدف: مطالعات زیادی نقش مهار کننده های سیستم (N-methyl-D-aspartate)NMDA در مهار تحمل و وابستگی ناشی از مرفین را نشان داده است. هدف از مطالعه حاضر بررسی اثرات سلژیلین (مهار کننده MAO-B) و آمانتادین (مهار کننده NMDA و فعال کننده سیستم دوپامینی) در کاهش تحمل (به اثرات ضد دردی) و علایم قطع مصرف ناشی از مصرف مورفین درموش سوری بود. روش ها: برای این منظور در گروهای مختلفی از موش های سوری نر نیم ساعت قبل از تزریق روزانه مورفین (50 mg/kg,ip) دوزهای مختلفی از آمانتادین (20, 40, 80 mg/kg,ip) و سلژیلین (10, 20, 40 mg/kg,ip) و تجویز توام آمانتادین و سلژیلین صورت گرفت. در روز پنجم اثر بی دردی ناشی از مورفین (9 mg/kg,ip) به روش Hot-plate اندازه گیری شد. جهت ارزیابی تاثیر دوزهای مختلفی از سلژیلین و یا آمانتادین بر علایم قطع مصرف درگروههای متعددی از موشهای سوری که به مدت 4 روز فقط مورفین(50 mg/kg,ip) دریافت کرده بودند در روز چهارم نیم ساعت پس از دریافت آخرین دوز مورفین، دوزهای مختلفی از سلژیلین و آمانتادین و نیز دوز توام (آمانتادین و سلژیلین) تزریق شد. 1.5 ساعت بعد نالوکسان (5 mg/kg, ip) تزریق شده و به مدت نیم ساعت علایم قطع مصرف شامل (پرش و ایستادن روی پاها) ثبت گردید.یافته ها: نتایج نشان داد که دوزهای مختلف آمانتادین به طور معنی داری (P<0.001) تحمل به اثرات ضددردی مورفین را افزایش می دهد، در حالیکه علایم قطع مصرف (پرش) در دوزهای 80 و 40 آمانتادین به طور معنی داری کاهش می یابد (P<0.001)، سلژیلین (10, 20, 40 mg/kg, ip) تاثیر معنی داری در مهار تحمل و یا کاهش علایم قطع مصرف ایجاد نکرد. تجویز توام دو داروی فوق به طور معنی داری تحمل به مورفین راکاهش نداد.نتیجه گیری: احتمالا آمانتادین در دوزهای تجویزی در مطالعه حاضر با مکانیسم تقویت سیستم دوپامینرژیک عمل می نماید در حالیکه سلژیلین با مکانیسم افزایش فعالیت سیستم آدرنرژیک با دوزهای مذکور عمل می نماید.

زمینه و هدف: رنگینک در طبیعت بصورت گیاه یکساله می روید و بطور عامیانه از آن در رنگرزی و همچنین جهت درمان زگیل استفاده میشود. در این مطالعه سعی شده است با بکارگیری موضعی عصاره گیاه رنگینک روند تومورزایی در پوست موش مهار شود. روش ها: موش های سوری، جنس ماده به گروه های 20 تایی تقسیم شدند. گروهی از حیوانات تک دوز 7، 12- دی متیل بنز (آ) آنتراسن (40 میکروگرم در 100 میکرولیتر استون بر هر موش) به صورت موضعی به عنوان ماده سرطانزا دریافت کردند. پس از هفت روز بنزیل پراکسید (20 میلی گرم در 300 میکرولیتر بر هر موش) به عنوان ماده تسریع کننده هفته ای دوبار تا پایان هفته 32 تجویز شد. گروهی دیگری ا زحیوانات 4 ساعت قبل از تجویز 7، 12- دی متیل بنز (آ) آنتراسن تک دوز عصاره گیاه رنگینک را (10 میلی گرم در گرم ژل کاربوپول) به صورت موضعی دریافت کردند. درطول این مدت زمان آزمایش تمامی گروه ها از نظر وقوع تومور مورد ارزیابی قرار گرفتند.یافته ها: بالاترین میزان وقوع تومور در موشهای دریافت کننده دی متیل بنز (آ) آنتراسن بعلاوه بنزیل پراکسید مشاهده گردید در صورتیکه درگروه مشابه تحت پیش درمان با گیاه رنگینک وقوع تومور رویت نشد. دیگر گروه ها که بطور مجزا و بتنهایی تحت درمان با استون، دی متیل بنز (آ) آنتراسن، بنزیل پراکسید و گیاه رنگینک بودند در طول مدت آزمایش 32 هفته وقوع تومور رخ نداد. نتیجه گیری: یافته های حاصل از این مطالعه نشان می دهد که عصاره گیاه رنگینک صددرصد باعث مهار تومورهای پوستی در مقایسه با گروه کنترل می شود. همچنین یافته ها بیانگر این است که نقش عصاره گیاه رنگینک در مهار روند تومورزایی درپوست موش شاید بنا به واسطه مهار رادیکالهای آزاد و مضر باشد. با اینحال برای تعیین مکانیسم دقیق دخالت این گیاه در مهار سرطان پوستی نیاز به مطالعات بیشتری احساس می شود.

زمینه و هدف: پروژسترون از دسته داروهای هورمونی می باشد که امروزه فرمولاسیون ژل واژینال آن، درزنان به علت عوارض جانبی کمتر، در دوره یایسگی و پس از آن، کاربرد گسترده ای در درمان آمنوره ثانویه داشته و درتکنولوژی های کمک کننده به تولید مثل نیز بکار می رود. این فرآورده به علت مصرف تک دوز بطور روزانه و سهولت استفاده، بیشتر مورد پذیرش بیماران بوده و در بازاردارویی ایران وجود ندارد. ژل واژینال پروژسترون با نام تجاری CRINONE به دو صورت 4% و 8% وجود دارد.روشها: ابتدا محلولیت پروژسترون، در حلالهای مختلف بررسی شد و سپس اقدام به فرمولاسیون ژل به کمک عامل ژلیفیان کرده و pH آن مطابق pH واژن تنظیم گردید و پایداری ژلها در سه دمای مختلف (یخچال، اتاق و آون) مورد بررسی قرار گرفت و مقدار آزادسازی دارو بطریق inVitro با سلول انتشاری تک محفظه ای استاتیک و با استفاده از غشا دیالیز به کمک اسپکتروفتومتر UV در طول موج 241 نانومتر، بررسی گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که با افزایش مقدار عامل ژلیفیان، رهش دارو کمتر شده و با کاهش مقدار پارافین و افزایش مقدار گلیسرین، رهش دارو از پایه افزایش یافته و با افزایش توام مقدار کربومر و گلیسرین رهش دارو تغییر چندانی نمی کند. همچنین برازش کینتیکی نشان داد که آزادسازی ماده موثره از مدل درجه صفر تبعیت می کند.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که استفاده از پلیمرهای بیوادهزیو مانند کربومرها و غیره در فرمولاسیون، باعث تماس بیشتر دارو در موضع، افزایش زمان ماندگاری دارو در محل و آزادسازی درجه صفر دارو گردید.