پژوهش های زراعی ایران
سال:1386 | دوره:5 | شماره:2 |تعداد مقالات:16

به منظور بررسی اثر خشک شدن و انجماد برتوانایی تکثیر رویشی ریشه های تلخه (Acroptilon repens) آزمایشی در سال 1383 در موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی، بخش تحقیقات علف های هرز انجام گرفت. آزمایش اثر خشک شدن بر تکثیر رویشی ریشه بصورت فاکتوریل با 4 تکرار بر پایه طرح کاملا تصادفی انجام شد. فاکتور اول (A)، مدت زمان نگه داری در آون ( 0، 24، 48، 96 و 192 ساعت) و فاکتور دوم (B)، دمای نگه داری در آون (5، 15 و 25 درجه سانتی گراد) بود. آزمایش اثر انجماد بر تکثیر رویشی ریشه  بصورت فاکتوریل با 4 تکرار و در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. فاکتور اول، مدت زمان نگه داری در انجماد (0، 24، 48 و 96 ساعت) و فاکتور دوم، دمای انجماد (1-، 3- و 5- درجه سانتی گراد) بود. در آزمایش اثر خشک شدن بر تکثیر رویشی ریشه، اثر فاکتورهای تحت بررسی بر درصد آب از دست رفته، تعداد اندام هوایی، وزن خشک، تعداد برگ و طول اندام هوایی معنی دار بود.اما اثر متقابل این عوامل، تنها بر درصد آب از دست رفته، تعداد اندام هوایی و طول اندام هوایی معنی دار بود. با افزایش دما و مدت زمان نگه داری در آون، توانایی تکثیر رویشی ریشه کاهش یافت.بطوریکه در دمای 5 درجه سانتیگراد پس از 96 ساعت نگهداری در آون و در دماهای 15 و 25 درجه سنانتیگراد پس از 24 ساعت نگهداری در آون تکثیر رویشی ریشه قطع شد. در آزمایش اثر انجماد بر تکثیر رویشی ریشه ها، فاکتورهای آزمایش و اثر متقابل آنها بر تعداد اندام هوایی، تعداد برگ و طول اندام هوایی معنی دار بود. با افزایش دمای انجماد و مدت زمان نگهداری در انجماد، توانایی تکثیر رویشی ریشه ها کاهش یافت. بطوریکه در دمای1- درجه سانتیگراد پس از 96، 48 و 24 ساعت نگهداری در انجماد تکثیر رویشی به ترتیب کاهش یافت. امادر 3- درجه سانتیگراد پس از 48 ساعت نگهداری در انجماد و در دماهای 5- درجه سانتی گراد پس از 24 ساعت نگهداری در انجماد تکثیر رویشی ریشه قطع شد.

به منظور بررسی اثر آبیاری با نسبتهای مختلف آب چاه و فاضلاب شهری بر برخی خصوصیات کیفی گیاهان علوفه ای ذرت (رقم SC 704 )، سورگوم (ارقام Sugar graze و Speed feed) و ارزن (رقم Nutrifeed) آزمایشی در ایستگاه تحقیقاتی شماره یک موسسه کشت و صنعت آستان قدس رضوی انجام شد. در این آزمایش از طرح کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار استفاده شد. نسبتهای مختلف آب چاه و فاضلاب شامل پنج سطح (0% ، 25% ، 50% ، 75% و 100% فاضلاب) و چهار رقم گیاهان علوفه ای به ترتیب در کرتهای اصلی و فرعی قرار گرفتند. خصوصیات کیفی مورد بررسی شامل پروتئین خام (CP) ، دیواره سلولی (NDF) ، قابلیت هضم ماده خشک (DMD) ، قابلیت هضم ماده آلی (OMD) و ارزش هضمی (D-Value) بودند. با توجه به نتایج حاصله، نسبتهای مختلف آب چاه و فاضلاب تاثیر معنی داری بر میانگین درصد پروتئین خام داشت. با افزایش میزان اختلاط فاضلاب، میانگین درصد پروتئین خام افزایش یافت بطوریکه بیشترین مقدار درصد پروتئین خام مربوط به تیمار 100% فاضلاب با میانگین 13.76% و کمترین مقدار آن مربوط به تیمار 25% فاضلاب با میانگین 9.54% بود. اما بین تیمارهای 0 و 25% و نیز 75 و 100% فاضلاب اختلاف معنی داری مشاهده نشد در صورتیکه بین تیمار 50% فاضلاب و سایر تیمارها بجز 75% فاضلاب، از لحاظ درصد پروتئین خام اختلاف معنی دار وجود داشت. بین سطوح مختلف فاضلاب از نظر درصد دیواره سلولی (NDF) ، قابلیت هضم ماده خشک، قابلیت هضم ماده آلی و ارزش هضمی اختلاف معنی داری وجود نداشت. بین گیاهان علوفه ای مورد آزمایش، اختلاف مشاهده شده از نظر تمامی صفات مورد بررسی معنی دار شد ولی اثر متقابل بین نسبتهای مختلف آب چاه و فاضلاب و گیاهان علوفه ای مورد مطالعه از نظر آماری معنی دار نگردید. بیشترین درصد قابلیت هضم ماده خشک in vitro در ذرت علوفه ای در تیمار 75% فاضلاب و کمترین آن در سورگوم (رقم Speed feed) در تیمار 0% فاضلاب ، بترتیب با میانگینهای 77.57% و 61.6% مشاهده شد. نتایج حاصله حاکی از آن است که استفاده از فاضلاب تصفیه شده شهری باعث افزایش درصد پروتئین خام میشود ولی تاثیری بر درصد دیواره سلولی، قابلیت هضم ماده خشک، قابلیت هضم ماده آلی و ارزش هضمی ندارد.

از جمله گیاهان زراعی که اخیرا به عنوان منبع تغذیه انسان و همچنین خوراک دام و طیور مجددا مطرح شده، شبه غله ای به نام تاج خروس است. هدف این آزمایش تعیین بهترین تاریخ کاشت ارقام علوفه ای تاج خروس در اهواز بود. این آزمایش در تابستان سال 1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت طرح کرتهای یکبار خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی، تاریخهای مختلف کاشت، در سه سطح ( اول تیرماه، پانزده تیر ماه، و اول مرداد ماه) و فاکتور فرعی شامل ارقام تاج خروس در چهار سطح ( ارقام اسلواکی، مرکادو، پلیزنت و آمونت) بود. در این آزمایش خصوصیات کمی و کیفی این علوفه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت بر روی بیشتر صفات کمی و کیفی محصول علوفه ارقام تاج خروس اثر معنی داری داشت. در این آزمایش رقم مرکادو در تاریخ کاشت دوم با 31 تن در هکتار بیشترین علوفه خشک را تولید کرد. عامل اصلی در بهبود عملکرد این رقم بیشتر بودن وزن ساقه بود. بیشترین درصد پروتئین علوفه نیز در رقم آمونت و تاریخ کاشت سوم بدست آمد (علیرغم پایین ترین عملکرد کمی). در شرایط انجام آزمایش بهترین رقم و تاریخ کاشت جهت کشت علوفه تاج خروس، رقم مرکادو و تاریخ کاشت دوم (پانزده تیر ماه) است .

همبستگی نزدیکی بین مقدار تشعشع دریافتی توسط گیاه و رشد آن وجود دارد. کارایی دریافت و جذب تشعشع خورشیدی تا حد زیادی تابع شاخص سطح برگ، ضریب خاموشی نور و همچنین کارایی مصرف نور می باشد. به منظور تعیین ضرایب فوق الذکر در چغندرقند و بررسی الگوی تغییرات آن طی فصل رشد، آزمایشی در سال 1384 بر روی ارقام 276,436,7112,7233 و رسول در قالب یک طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایش در کرت هایی بطول 12 متر در 8 ردیف و به فاصله 50 سانتی متر از یکدیگر در شرایط مطلوب از نظر آبیاری و عناصر غذایی کشت شدند. در طول دوره آزمایش همزمان با اندازه گیری تشعشع در بالا و پایین کانوپی، 9 نوبت نمونه برداری جهت تعیین صفات مختلفی نظیر شاخص سطح برگ و ماده خشک تولیدی انجام شد و بر اساس آن ضریب خاموشی نوری و کارایی مصرف نور تعیین گردید. متوسط حداکثر شاخص سطح برگ معادل 3.51 بود.عملکرد ماده خشک نهایی برای ژنوتیپ های مختلف بین 15670 تا 25920 کیلوگرم در هکتار نوسان داشت. تفاوت معنی داری از نظر ضریب خاموشی نور و کارایی مصرف نور بین ژنوتیپ های مختلف وجود نداشت و متوسط مقادیر آنها به ترتیب 0.56 و 1.23 برآورد شد. الگوی تغییرات کارایی مصرف نور تقریبا مشابه تغییرات سطح برگ در طول فصل رشد گیاه بود و حداکثر کارایی مصرف نور قبل از رسیدن به حداکثر شاخص سطح برگ، حاصل شد. میزان قند متناسب با ماده خشک کل و ماده خشک ریشه در بخش عمده ای از دوران رشد گیاه افزایش یافت. نظر به اهمیت فوق العاده ضریب خاموشی نور و کارایی مصرف نور در مدل های شبیه سازی رشد و همچنین با توجه به تغییر پذیری ضرایب مذکور در زمانها و مناطق مختلف و تحت شرایط مدیریتی متنوع، ضروری است آزمایشات دیگری در سال ها و مناطق مختلف با شرایط مدیریتی متفاوت اجرا گردد تا طیفی از ضرایب مذکور جهت استفاده در مطالعات مدلسازی در اختیار قرار گیرد.

به منظور بررسی اثر مدیریت های مختلف شامل مقدار و زمان کاربرد کود نیتروژن و علف کش بر الگوی پراکنش مکانی بذرهای تاج خروس خوابیده و ریشه قرمز، آزمایشی در سال 1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد که در آن 8 قطعه زمین برای طرح کود وعلفکش هر یک به ابعاد 10×30 متر در نظر گرفته شدند. تیمار های اجرا شده عبارت بودند از: توزیع 25 کیلوگرم در هکتار نیتروژن هنگام کاشت با کاربرد علفکش، 25 کیلوگرم در هکتار نیتروژن هنگام کاشت بدون کاربرد علفکش، 25 کیلوگرم در هکتار نیتروژن هنگام کاشت و مرحله شش برگی با کاربرد علفکش، 25 کیلوگرم در هکتار نیتروژن هنگام کاشت و مرحله شش برگی بدون کاربرد علفکش، 120 کیلوگرم در هکتار نیتروژن هنگام کاشت با کاربرد علفکش، 120 کیلوگرم در هکتار نیتروژن هنگام کاشت بدون کاربرد علفکش، 120 کیلوگرم در هکتارنیتروژن هنگام کاشت و مرحله شش برگی با کاربرد علفکش، 120 کیلوگرم در هکتار نیتروژن هنگام کاشت و مرحله شش برگی بدون کاربرد علفکش. در تمامی مراحل نمونه برداری نقطه ای عاری از بذر وجود نداشت وکاربرد علف کش در کاهش بانک بذر خاک موثر بود. نتایج آزمایش نشان داد که علفکش ابزار مناسبی برای کاهش بانک بذر می باشد. درآنالیزهای ژئواستاتیستیکی مدل های کروی و نمایی با واریوگرام های بذرها در تیمار های مختلف سازگاری داشتند. در بین تمامی تیمارها دامنه تاثیر تاج خروس خوابیده بین 1.17 تا 50.21 متر و دامنه تاثیر تاج خروس ریشه قرمز بین 1.15 تا 44.98 متر نوسان داشت. درصد اثر قطعه ای در تاج خروس خوابیده بین 1.91 تا 32.37 درصد متغیر بود که به ترتیب باعث ضعیف ترین و قوی ترین همبستگی مکانی شد. بذرهای دو گونه تاج خروس از مناطقی با تراکم بسیار بالا تا مناطقی با تراکم پایین متغییر بودند و به صورت ساختار لکه ای در دو نمونه برداری ظاهر شدند. مدیریت کود نیتروژن تاثیر زیادی در کاهش بانک بذر نداشت اما با کاربرد علفکش ساختار لکه ها تا حدودی تخریب شد و تراکم بذرها کاهش پیدا کرد.

به منظور ارزیابی خصوصیات جوانه زنی و تعیین درجه حرارت های کاردینال جوانه زنی آویشن خراسانی، آزمایشی با دو توده بذری زراعی و طبیعی در دماهای ثابت 2,5,10,150,20,25,30,350,40,45 درجه سانتی گراد در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. دو توده بذری به منظور بررسی تفاوت ویژگی های جوانه زنی بر اساس سه مدل رگرسیونی:-5 پارمتری بتا، خطوط متقاطع و چند جمله ای درجه دوم مورد آزمون قرار گرفتند. اثر دما بر درصد و سرعت جوانه زنی در هر توده بذری معنی دار بود. در هر دوتوده بذری، بالاترین درصد جوانه زنی در دامنه حرارتی 10-30C در حالیکه بالاترین سرعت جوانه زنی در درجه حرارات 30C مشاهد شده. اگرچه میانگین درصد و سرعت جوانه زنی برا یتوده بذری زراعی بیشتر از توده بذری طبیعی بود اما نوسانات درصد و سرعت جوانه زنی در واکنش به درجه حرارت در توده طبیعی بیشتر نمایان بود. بهترین مدل برازش داده شده در دماهای ذکر شده، مدل -5 پاراکتری بتا و خطوط متقاطع برای هر دو توده بذری بود با وجود این، مدل -5 پارامتری بتا مناسبترین برازش را خصوصا برای توده طبیعی نشان داد. بر اساس رگرسیون ین سرعت جوانه زنی و درجه حرارت در هر دو توده بذری، درجه حرارت های کاردینال جوانه زنی (پایه، مطلوب و حداکثر) به ترتیب (1.2-3.84) ، (25.8-29.1) و (45-48) درجه سانتی گراد برای توده زراعی و (1.0-3.3)، (24.9-29)و (45-46) درجه سانتی گراد برای توده طبیعی بدست آمد.

به منظور بررسی واکنش عملکرد و اجزای عملکرد گندم به میزان متفاوت آب دریافتی در سیستم آبیاری تکمیلی تحت شرایط دیم ، پژوهشی مزرعه ای در قالب طرح آماری کرت های دو بار خرد شده در سال های زراعی 84-83 و 85-84 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز به اجرا درآمد. تیمارهای اصلی آبیاری شامل: بدون آبیاری (دیم)، آبیاری در مراحل ساقه رفتن، حجیم شدن غلاف برگ پرچم ، گلدهی و پر شدن دانه، تیمار فرعی شامل 2 رقم گندم به نام های آگوستا و فاین- 15 و تیمار فرعی فرعی شامل کود نیتروژن در 3 سطح صفر، 40 و 80 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج نشان داد که در هر دو سال آزمایش، بیشترین تعداد سنبله در متر مربع، تعداد سنبلک در سنبله، تعداد دانه در سنبله و عملکرد دانه از تیمار آبیاری تکمیلی در مرحله ساقه رفتن و از تیمار 80 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و رقم فاین- 15 و کمترین مقادیر صفات از تیمار صفر کود نیتروژن و رقم آگوستا تحت شرایط دیم بدست آمد.لیکن بیشترین وزن دانه از تیمار آبیاری تکمیلی در مرحله پرشدن دانه حاصل شد. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که بین عملکرد دانه و اجزای آن با میزان آب دریافتی در تیمار های آبیاری تکمیلی همبستگی معنی داری وجود داشت. بطوریکه با افزایش میزان آب داده شده در هریک از مراحل رشد، مقادیر عملکرد و اجزای عملکرد دانه افزایش یافت. بیشترین عملکرد دانه در هر دو سال آزمایش، از تیمار آبیاری تکمیلی در مرحله ساقه رفتن و کمترین مقدار از تیمار دیم حاصل شد. آبیاری تکمیلی در مرحله ساقه رفتن در سال 84-83 و 85-84 به ترتیبمنجر به افزایش عملکردی معادل 200 و 221 درصد، در مقایسه با تیمار دیم گردید. در مجموع از نتایج بدست آمده از این پژوهش می توان نتیجه گیری کرد که شناخت مراحل حساس رشد و واکنش های عملکرد و اجزای عملکرد دانه به زمان و میزان آب دریافتی در سیستم آبیاری تکمیلی تحت شرایط دیم، نقش مهمی در افزایش تولید گندم دارد. بنابر این، در شرایط دیم مشابه با این پژوهش، استفاده از سیستم آبیاری تکمیلی و انجام آبیاری در مرحله ساقه رفتن گندم و تامین میزان آب کافی در این مرحله می تواند منجر به افزایش عملکرد دانه گندم گردد.

از جمله گیاهان زراعی که اخیرا به عنوان منبع تغذیه انسان و همچنین خوراک دام و طیور مجددا مطرح شده، شبه غله ای به نام تاج خروس است. هدف این آزمایش تعیین بهترین تاریخ کاشت ارقام علوفه ای تاج خروس در اهواز بود. این آزمایش در تابستان سال 1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت طرح کرتهای یکبار خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی، تاریخهای مختلف کاشت، در سه سطح ( اول تیرماه، پانزده تیر ماه، و اول مرداد ماه) و فاکتور فرعی شامل ارقام تاج خروس در چهار سطح ( ارقام اسلواکی، مرکادو، پلیزنت و آمونت) بود. در این آزمایش خصوصیات کمی و کیفی این علوفه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت بر روی بیشتر صفات کمی و کیفی محصول علوفه ارقام تاج خروس اثر معنی داری داشت. در این آزمایش رقم مرکادو در تاریخ کاشت دوم با 31 تن در هکتار بیشترین علوفه خشک را تولید کرد. عامل اصلی در بهبود عملکرد این رقم بیشتر بودن وزن ساقه بود. بیشترین درصد پروتئین علوفه نیز در رقم آمونت و تاریخ کاشت سوم بدست آمد (علیرغم پایین ترین عملکرد کمی). در شرایط انجام آزمایش بهترین رقم و تاریخ کاشت جهت کشت علوفه تاج خروس، رقم مرکادو و تاریخ کاشت دوم (پانزده تیر ماه) است .

به منظور بررسی تاثیر کاربرد سطوح مختلف کود دامی و نیز دو روش مدیریت ساقه بر ترکیبات شیمیایی و برخی صفات زراعی کدوی تخم پوست کاغذی، آزمایشی در دو سال زراعی 84-1383 و 85-1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، بصورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل چهار سطح کود دامی (10، 15، 20 و 25 تن در هکتار) به عنوان فاکتور اصلی و دو روش مدیریت ساقه (استفاده از قیم و بدون قیم) بعنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج حاصل نشان داد که روش بدون قیم بر روش استفاده از قیم برتری داشت. همچنین در سال اول آزمایش با افزایش سطح کود دامی از 10 تا 20 تن در هکتار، عملکرد میوه و وزن خشک دانة کدو بطور معنی داری افزایش یافت. از نظر عملکرد میوه و وزن خشک دانة کدو در سال دوم آزمایش بین سطوح مختلف کود دامی، اختلاف معنی داری مشاهده نشد. در هر دو سال آزمایش تاثیر سطوح مختلف کود دامی بر تعداد دانه، بی معنی بود. با افزایش سطح کود دامی از 10 به 25 تن در هکتار، کاهش ناچیزی در درصد روغن دانه مشاهده شد. نتایج این آزمایش نشان داد که با استفاده از 20 تن در هکتار کود دامی می توان روش مناسبی جهت تولید ارگانیک کدوی تخم پوست کاغذی فراهم ساخت به طوری که بدون مصرف نهاده های شیمیایی میزان مطلوبی از روغن دانه قابل استحصال باشد.

از آیش برای افزایش ذخیره رطوبت خاک در شرایط دیم استفاده می شود، اما این که آیش چقدر می تواند در افزایش ذخیره آب موثر باشد به شرایط اقلیم و خاک هر منطقه بستگی دارد. برای بررسی آیش در شرایط استان آذربایجان شرقی، شبیه سازی موازنه آب خاک برای 23 سال در 5 شهر اهر، مراغه، میانه، سراب و تبریز انجام شد (این شهرها دارای اقلیم نیمه خشک سرد بوده و نوع خاک لوم شنی بود). نتایج نشان داد که ذخیره آبی در پایان دوره آیش فصلی از 79 تا 140 میلی متر برای این شهر ها متغیر می باشد. این آب ذخیره شده در خاک 50 تا 60 درصد آب بارندگی را شامل می شود. عمده ترین عامل اتلاف آب در این نوع آیش تبخیر از خاک می باشد که باعث اتلاف 40 تا 50 درصد بارندگی می شود. سهم رواناب و زهکشی عمقی نسبتا کم و مشابه (بین 1 تا 10 درصد) می باشد. در آیش سالانه، آب ذخیره شده در خاک در پایان دوره بین 67 تا 104 میلی متر بود که 16 تا 31 درصد از کل آب بارندگی راتشکیل می داد. مقایسه آیش فصلی و سالانه نشان داد که در شرایط استان، آیش گذاری سالانه از نقطه نظر ذخیره آب هیچ گونه مزیتی ندارد، بلکه باعث تلفات قابل ملاحظه آب از طریق رواناب و زهکشی عمقی می شود و در نتیجه فرسایش خاک و آبشویی عناصر غذایی را شدت می بخشد. نتایج شبیه سازی ها در مورد کاربرد مالچ کلش (مقادیر 0.5، 1، 1.5 و 2 تن در هکتار) در مدیریت آیش نشان داد که در آیش فصلی و سالانه به کارگیری مالچ کلش مزیتی در بر ندارد.

به منظور بررسی اهمیت شاخص‏های رشد در قابلیت رقابت ارقام مختلف کلزا در برابر علف هرز خردل وحشی یک تحقیق مزرعه‏ای بصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 85-1384 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل ارقام کلزا در 7 سطح شامل (زرفام ، طلایه ، ساری گل ، آرجی اس 003 ، آپشن 500، هایولا 401 و هایولا 330 ) و تراکم خردل وحشی در دو سطح ( صفربوته به عنوان شاهد و 30 بوته خردل وحشی در مترمربع ) بود. علاوه بر آن کشت خالص علف هرز خردل وحشی در هر تکرار منظور شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که خردل وحشی سبب کاهش معنی دار عملکرد، ماده خشک، میزان سطح برگ، دوام سطح برگ و سرعت رشد گیاه در تمامی ارقام کلزا مورد آزمایش، ایجاد کرد. در شرایط خالص بیشترین مقدار عملکرد، تجمع ماده خشک، شاخص سطح برگ، سرعت توسعه نسبی سطح برگ و سرعت رشد گیاه به رقم هایولا330 تعلق داشت. بیشترین کاهش عملکرد، ماده خشک و شاخص سطح برگ نسبت به شاهد در شرایط مخلوط به رقم آپشن 500 تعلق داشت و کمترین تاثیر منفی رقابت بر صفات مورد اندازه‏گیری در رقم رقیب زرفام مشاهده شد. با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می‏رسد که شاخص سطح برگ به همراه توزیع عمودی سطح برگ و سرعت توسعه نسبی سطح برگ را می‏توان از جمله شاخص‏های موثر در کم کردن بیوماس علف هرز خردل وحشی و نیز توانایی تحمل ارقام دانست.

به منظور بررسی اثرسطوح نیتروژن و تراکم روی کارایی مصرف نیتروژن، عملکرد گل و مواد موثره در گیاه دارویی همیشه بهار آزمایشی در دو سال زراعی( 1384 و 1385 ) در مشهد، بصورت کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. سطوح تیمارنیتروژن (فاکتور اصلی) شامل صفر ، 50 ، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و سطوح تیمار تراکم (فاکتور فرعی) شامل20، 40، 60 و 80 بوته در متر مربع بود. صفات مورد بررسی شامل عملکرد وزن خشک گل، میزان عصاره و اسانس موجود در گل، میزان نیتروژن موجود در ماده خشک اندام هوایی گیاه و در نهایت جنبه های مختلف کارایی استفاده از نیتروژن بود. نتایج حاصل از تجزیه مرکب داده های دو سال آزمایش نشان داد که تیمارهای نیتروژن و تراکم، روی صفات مورد بررسی در آزمایش تاثیر آماری معنی داری داشتند. بیشترین عملکرد گل خشک در تیمار 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به میزان 102.86 گرم در متر مربع بدست آمد. کاهش میزان نیتروژن به100 کیلوگرم در هکتار، باعث 16.93 درصد کاهش عملکرد گل خشک شده و مقدار آن به 85.43 گرم در متر مربع رسید. با توجه به تاثیر تیمارهای تراکم و نیتروژن، روی عملکرد گل خشک، میزان نهایی تولید عصاره و اسانس در واحد سطح نیزدر سطوح مختلف تراکم و نیتروژن متفاوت بود. بیشترین مقدار تولید عصاره و اسانس در واحد سطح مربوط به تیمارهای150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و تراکم 80 بوته در هکتار بود. با افزایش کاربرد کود نیتروژن کارایی استفاده از نیتروژن کاهش یافت. بیشترین مقدار آن مربوط به تیمار 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود (14.95 گرم گل خشک بر گرم نیتروژن) . با افزایش میزان کود نیتروژن به 150 کیلوگرم در هکتار، کارایی استفاده از نیتروژن به 6.85 گرم گل خشک بر گرم نیتروژن رسید .نتایج مشابهی در مورد کارایی جذب و مصرف نیتروژن نیز دیده شد. با افزایش استفاده از کود نیتروژن، کارایی جذب نیتروژن کاهش یافت و از 77.68 درصد در تیمار 50 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، به 55.59 درصد در تیمار 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار رسید. کارایی مصرف نیتروژن نیز از 33.9 گرم گل خشک بر گرم نیتروژن در تیمار عدم کاربرد کود به 12.44 گرم گل خشک بر گرم نیتروژن در تیمار 150 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن کاهش یافت.

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و اجزا عملکرد گلرنگ واریته IL-111 و همچنین ارزیابی امکان کشت دوم این گیاه در تربت حیدریه ، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی جلگه رخ این شهرستان در سال 1384 انجام شد. آزمایش بصورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به اجرا درآمد . تیمار های آزمایش شامل تاریخ کاشت بعنوان فاکتور اصلی در پنج سطح (84/1/20 ؛ 84/2/20 ؛ 84/3/10 ؛ 84/3/30 ؛84/4/20 ) و تراکم کاشت بعنوان فاکتور فرعی در سه سطح ( 30 ؛ 40 و 50 بوته در متر مربع ) بود. صفاتی چون تعداد کلاپرک در متر مربع ، تعداد دانه در کلاپرک، وزن هزاردانه، شاخص برداشت و عملکرد دانه مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج بیشترین عملکرد دانه به مقدار 3347 کیلوگرم در هکتار از تاریخ کاشت اول بدست آمد و تاخیر تاریخ کاشت باعث کاهش عملکرد دانه گردید . در تاریخ کاشت 84/4/20 سردی هوا سبب عدم تلقیح گلها شد و عملکرد اقتصادی صفر بود. نتایج نشان داد که اثر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه از طریق تعداد کلاپرک در مترمربع و تعداد دانه در کلاپرک بود و این دوفاکتور در اولین تاریخ کاشت در مقایسه با سایر تاریخ های کاشت حداکثر بودند. اثر تراکم بوته بر عملکرد دانه نیز معنی دار بود وافزایش تراکم باعث افزایش تعداد کلاپرک در مترمربع گردید. بر اساس نتایج این آزمایش ، کاشت بهاره در اولین فرصت با تراکم بوته بالا قابل توصیه است و عملکرد دانه بدست آمده در تاریخ های کشت سوم و چهارم نیز بعنوان کشت دوم قابل توجه می باشد.

برای پرکردن خلا عملکرد محصولات زراعی در نظام های کشاورزی سه مرحله وجود دارد. تعیین پتانسیل عملکرد، تعیین اختلاف بین پتانسیل عملکرد هر منطقه با عملکرد واقعی (خلا عملکرد) و بهینه سازی نظام تولید در راستای کم کردن این خلا سه گام اساسی در بهبود تولید نظام های کشاورزی به شمار می روند. در این مطالعه یک مدل ساده فرایندگرا برای تعیین پتانسیل عملکرد زیره سبز ساخته و با استفاده از داده های مستقل مزرعه ای مورد آزمون قرار گرفت. این مدل برای 9 منطقه از استان های خراسان شمالی، جنوبی و مرکزی، شامل بجنورد، قاین، مشهد، نیشابور، سبزوار، گناباد، فردوس، کاشمر وبیرجند اجرا و پتانسیل عملکرد گیاه برای این مناطق تعیین شد. سپس اطلاعات جمع آوری شده از 228 مزرعه از مناطق مورد بررسی در همان سال جهت تعیین خلا عملکرد مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که پتانسیل عملکرد در بین مناطق با شرایط اقلیمی متنوع بسیار متغیر بوده و میزان آن در مناطق سردتر و دارای مقدار تشعشع بالاتر بیشتر بود. خلا عملکرد نیز تفاوت قابل توجهی در مناطق مختلف نشان داد و از 2.42 تن در هکتار در بجنورد تا 0.68 تن در هکتار در سبزوار متغیر بود. بر اساس نتایج به دست آمده حداکثر پتانسیل تولید دانه در این گیاه که مربوط به منطقه بجنورد بود، معادل 3.7 تن در هکتار تعیین گردید. اطلاعات جمع آوری شده از مزارع مورد بررسی و نیز ارزیابی تاثیر تغییر تاریخ کاشت بر تولید پتانسیل این گیاه که از طریق آنالیز حساسیت مدل در محدوده تاریخ کاشت ‏های معمول مناطق مورد بررسی انجام شد، نشان داد که عدم انتخاب تاریخ کاشت مطلوب یکی ازمهم ترین دلایل ایجاد خلا عملکرد این محصول در مناطق مختلف می باشد. نتایج این تحقیق نشان داد که در صورتی که بتوان گزینه های مدیریتی درستی را در نظام های تولید این محصول به کار گرفت، می‏توان عملکرد این محصول را در برخی مناطق تا دو الی سه برابر افزایش داد.

تغییرات زمانی و مکانی صفات مربوط به ریشه در ژنوتیپ های نخود شامل، Rupali (تیپ دسی) و Flip 97-530 (تیپ کابلی) در شرایط تنش غرقابی و بدون تنش (شاهد) در گلخانه تحقیقاتی CSIRO در ایالت وسترن استرالیا مورد مطالعه قرار گرفتند. جعبه های مخصوص مطالعه ریشه به ابعاد100 × 24 ×10 سانتی متر که یک دیواره آن شیشه ای بود به عنوان واحدهای آزمایشی انتخاب شدند. هنگامی که طول ریشه اولین ژنوتیپ آن به 50 سانتی متری سطح خاک رسید، تنش غرقابی به مدت 12 روز اعمال و پس از مدت مذکور دریچه خروج آب باز و زهکشی انجام شد. سرعت رشد ریشه با استفاده از اطلاعات ثبت شده بر روی فیلم های ترانس پرانسی، محاسبه شد. همبستگی خطی، مثبت و بسیار معنی داری بین صفات ریشه در اندازه گیری های مستقیم (داخل خاک) و غیر مستقیم (فیلم های ترانس پرانسی) وجود داشت. پوسیدگی و مرگ ریشه ها در دوره تنش غرقابی باعث افت سریع رشد ریشه در دوره تنش و پس از آن شد، اما در مراحل انتهایی دوره بازگشت، رشد سریع ریشه ها مجددا در لایه 40 - 0 سانتی متری سطح خاک افزایش یافت. الگوهای زمانی و مکانی متفاوتی از نظر رشد ریشه مشاهده شد. سرعت رشد ریشه در هر لایه پروفیل خاک با یک اختلاف زمانی و با یک مقدار معین که برای هر لایه خاک متغیر بود، به حداکثر رسید. هم در شرایط تنش و هم بدون تنش، تراکم طول ریشه با افزایش عمق خاک در هر دو ژنوتیپ کاهش یافت. نتایج بررسی ها نشان داد که استراتژی رشد ریشه ها در گیاه نخود، گسترش بیشتر آنها در لایه های سطحی خاک (40 – 0 سانتی متری) است. در طول دوره رشد، ژنوتیپ Flip 97-530 از نظر صفات مربوط به ریشه از قابلیت های بالاتری نسبت به ژنوتیپ Rupali برخوردار بود. بنابراین، استفاده از این ژنوتیپ برای مناطق دارای تنش غرقابی امید بخش تر به نظر می رسد.

به منظور بررسی اثر پتاسیم و روش مصرف آن در سامانه های مختلف خاک ورزی بر عملکرد جو کارون در کویر در شرایط شوری در منطقه رودشت اصفهان ، آزمایشی در دو سال زراعی 82- 81 و 83-82 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی رودشت در قالب طرح آماری کرتهای خرد شده نواری با سه تکرار طراحی و اجرا گردید . تیمارهای آزمایش شامل سامانه های مختلف خاک ورزی ‍، میزان و روش جایگذاری کود پتاسه بود . سامانه های خاک ورزی در پلات اصلی و در سه سطح مرسوم ، بی خاک ورزی و کم خاک ورزی اعمال گردید . تیمار افقی، میزان کود پتاسه در سه سطح 33 درصد کمتر از توصیه کودی، توصیه کودی و 33 درصد بیشتر از توصیه کودی بود . تیمارعمودی، عامل جایگذاری کود پتاسه در دو سطح پخشی و نواری زیر بذر بود. شوری آب آبیاری در طول فصل رشد به جز دو آبیاری اول که با آب رودخانه انجام شد، برابر با 12 دسی زیمنس بر متر بود. نتایج سال اول نشان داد اثر تیمار سامانه های مختلف خاک ورزی بر تعداد سنبله درمترمربع، ارتفاع گیاه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک وشاخص برداشت درسطح یک درصد معنی دار می باشد . اثر تیمارهای روش کوددهی و میزان مصرف کود پتاسه اثر معنی داری برصفات آزمایش نداشت. نتایج سال دوم نشان داد که عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی جو کارون در کویر تحت تأثیر سامانه های مختلف خاک ورزی ، میزان کود پتاسه و روشهای کود دهی قرار نگرفت . نتایج دو ساله آزمایش نشان داد سامانه خاک ورزی مرسوم روش مناسبی برای کشت جو در خاکهای با بافت رسی لومی ویا محدودیت شوری می باشد. علیرغم مصرف مقادیر بیشتر کود پتاسه و افزایش سطح یون پتاسیم قابل جذب خاک ، افزایش یون پتاسیم تأثیر معنی داری بر عملکرد و اجزای عملکرد مورد اندازه گیری نداشت، که این به معنی کفایت سطح پتاسیم قابل جذب اولیه خاک برای رشد مطلوب گیاه جو در شرایط شوری عصاره اشباع خاک معادل 13 دسی زیمنس بر متر می باشد.