تعلیم و تربیت
سال:1387 | دوره:24 | شماره:2 (مسلسل 94) |تعداد مقالات:7

به منظور مقایسه سبکهای یادگیری دانش آموزان (قوی و ضعیف، دختر و پسر، پایه پنجم ابتدایی و پایه سوم راهنمایی) شهر تهران و تعیین رابطه میان سبکهای یادگیری و پیشرفت تحصیلی 512 دانش آموز دختر و پسر که در شانزده کلاس در سال تحصیلی 80-81 در مدارس راهنمایی (پایه سوم) و ابتدایی (پایه پنجم) شهر تهران به تحصیل اشتغال داشتند به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب گردیدند. ابزار به کار رفته سیاهه سبکهای یادگیری دان، دان و پرایس (1997) بود. این ابزار دارای 104 عبارت در مورد ترجیحهای یادگیری است و به چهار دسته محرک (فیزیولوژیکی، هیجانی، محیطی و جامعه شناختی) تقسیم می شود. بعد از ترجمه کردن آنها به زبان فارسی، مقایسه متن ترجمه شده با متن اصلی این پژوهش روی دانش آموزان به صورت گروهی اجرا گردید. تحلیلها با استفاده از روشهای آماری تحلیل واریانس چند متغیری، رگرسیون چندگانه و آزمون تی مستقل انجام شدند. نتایج زیر به دست آمد:1.  میان الگوی پاسخ دانش آموزان دختر و پسر به عناصر سیاهه سبکهای یادگیری تفاوت وجود دارد.2.  میان الگوی پاسخ دانش آموزان پنجم دبستان و دانش آموزان سوم راهنمایی تفاوت وجود دارد.3.  میان الگوی پاسخ دانش آموزان قوی و دانش آموزان ضعیف تفاوت وجود دارد.4.  میان عناصر سبکهای یادگیری و پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد.

این پژوهش در پی بررسی رابطه ویژگیهای روان شناختی دانش آموزان با پیشرفت تحصیلی آنان در محیط یادگیری به کمک کامپیوتر و مقایسه آن با محیط سنتی است. دو متغیر مورد نظر پژوهشگر، سبکهای شناختی (کلامی - تصویری و کل گرا - تحلیلی)، بر اساس مدل رایدینگ و خود - تنظیمی در چارچوب نظریه شناختی اجتماعی باندورا است. نمونه این تحقیق شامل 321 دانش آموز سال دوم دبیرستان (رشته های علوم تجربی و ریاضی) از مناطق 4 و 7 تهران است. برای بررسی این ویژگیها از دو مقیاس تحلیل سبکهای شناختی رایدینگ و آزمون خود - تنظیمی بوفارد استفاده شده است. مطالعه یافته های این پژوهش با استفاده از مدل لگاریتم خطی و z فیشر نشان می دهد دانش آموزانی که در بعد کلامی - تصویری در سبک شناختی کلامی می گنجند، در محیط یادگیری به کمک کامپیوتر در مقایسه با محیط یادگیری سنتی، علمکرد بهتری دارند. در بعد گل گرا - تحلیلی، تفاوتی میان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در این دو محیط دیده نشد. پژوهش همچنین در زمینه رابطه خود - تنظیمی با پیشرفت تحصیلی در این دو محیط تفاوت معناداری به دست نیاورد.

هدف این پژوهش مقایسه سطوح آگاهی سیاسی دانش آموزان شاهد و غیر شاهد در دوره دبیرستان بوده که به روش پیمایشی و به صورت مقطعی انجام شده است. داده های این پژوهش از 192 دانش آموز دبیرستانی استان اصفهان در دو گروه گردآوری شده است. دانش آموزان شاهد (96 نفر) که تمام شماری شده بودند و دانش آموزان غیر شاهد (96 نفر) که به صورت تصادفی، متناسب با حجم نمونه شاهد انتخاب شده بودند. این دو گروه از دانش آموزان، سپس به یک مقیاس پنج بعدی آگاهی سیاسی، پاسخ دادند. هیچگونه تفاوت معنادار میان میانگین نمره دو گروه از دانش آموزان (15.4 برای دانش آموزان شاهد در مقایسه با 15.6 برای دانش آموزان غیر شاهد) از نظر میزان آگاهی سیاسی به طور کلی، و از نظر خرده مقیاسهای مفاهیم سیاسی، نهادهای سیاسی، چهره های سیاسی، رویدادهای سیاسی و تصمیمات سیاسی مشاهده نشد. نتایج رگرسیون چندگانه سلسله مراتبی نیز نشان داد در حالیکه متغیرهای اجتماعی - جمعیت شناختی (متغیرهای کنترل)، 14.8 درصد از واریانس آگاهی سیاسی را تبیین نمودند، متغیر نوع دانش آموز، هیچ سهمی در تبیین واریانس آگاهی سیاسی نداشت. اگرچه سطح آگاهی سیاسی دانش آموزان مورد مطالعه از وضعیت متوسط (سطح پایه) برخوردار است، اما این میزان از آگاهی برای تبدیل شدن آنان به شهروندانی شایسته از نظر سیاسی، با توجه به چارچوبهای تئوریک سیاسی، بسیار اندک است. در ضمن فقدان تفاوت درجه آگاهی سیاسی میان دو گروه مورد مطالعه، فرضیه قائلان به رویکرد مبتنی بر آموزش کلاسی را که بر تاثیر نوع مدرسه و آموزشهای خاص و نیز تاثیر آموزشهای سیاسی جانبی و محیطهای اطلاعاتی مدارس بر تفاوت در سطوح آگاهی سیاسی دانش آموزان تاکید می روزیدند مورد تردید قرار داده است. نتایج این پژوهش همچنین فرض در معرض انتشار اطلاعات و برنامه های آموزشی سیاسی یکسان قرار داشتن دو گروه را مورد تایید قرار داده است.

هدف این پژوهش بررسی کتابهای درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی تحصیلی بر اساس آموزش مهارتهای اجتماعی به دانش آموزان است. به همین منظور ضمن تحلیل محتوای کتب فوق الذکر از نظرات دبیران نیز استفاده شده است. جامعه مورد بررسی این پژوهش، شامل دو بخش است: 1- کتابهای تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی تحصیلی، که از هر کتاب ده درس به صورت تصادفی ساده انتخاب و به عنوان نمونه تحلیل شد. 2- همه دبیران دوره راهنمایی نواحی دو گانه شهرستان ارومیه (98 نفر) که حجم نمونه آماری 78 نفر برآورد شده است. ابزار گردآوری داده ها برای بررسی نظرات دبیران، پرسشنامه بود که بر اساس مقیاس لیکرت تنظیم شد و جهت بررسی مهارتهای اجتماعی در کتب فوق الذکر چک لیست مهارتهای اجتماعی تهیه شد. برای طبقه بندی داده ها از آمار توصیفی استفاده شد. همچنین فرضیه های پژوهش به وسیله آمار استنباطی، با بهره گیری از آزمون تحلیل واریانس یک سویه و از آزمون تعقیبی شفه آزمون شدند، سپس بر اساس سوالات تحقیق بررسی های لازم انجام گرفت که در مجموع نتایج زیر حاصل شد: میزان مهارتهای اجتماعی موجود در کتب تعلیمات اجتماعی مجموعا «در حد متوسط و متوسط به پایین بود و تعداد و درصد مقوله های مهارتهای اجتماعی در کتاب سال اول بیشتر از سال دوم و دوم بیشتر از سوم بود. توالی و مداومت از اصول سازماندهی محتوا در زمینه مهارتهای اجتماعی در کتب فوق الذکر رعایت شده و مناسب است. اکثر دبیران موافق تناسب میان محتوای کتب تعلیمات اجتماعی با زمان اختصاص یافته به آن نبودند. تصاویر مجود در زمینه مهارتهای اجتماعی در کتابها در حد متوسط و در کتابهای اول و دوم بیشتر از کتاب سوم بود. در مجموع، دبیران پایه اول و دوم معتقدند که محتوای کتابهای این دو پایه در زمینه آموزش مهارتهای اجتماعی در حد متوسط و زیاد به دانش آموزان کمک می کنند و دبیران پایه سوم معتقدند که محتوای آن کتاب در زمینه آموزش مهارتهای اجتماعی در حد کم و متوسط به دانش آموزان کمک می کنند.

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر تکرار پایه و تک ماده کردن در روند پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در سالهای بعد انجام گرفته است. روش پژوهش علی مقایسه ای است که در آن نمرات پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در سه گروه (قبول شده، مردود شده، قبول شده با استفاده از تک ماده) از سال تحصیلی 79/78 در پایه های سوم و چهارم ابتدایی تا سال تحصیلی 84/83 پایه سوم راهنمایی مورد مقایسه قرار گرفته است. جامعه نمونه اولیه این پژوهش با حجم 45405 نفر از استانهای تهران، خراسان (شمالی، جنوبی و رضوی)، مازندران، آذربایجان شرقی و غربی، کرمان، کهکیلویه و بویراحمد بوده است. داده های به دست آمده از پایگاه اطلاعات دانش آموزی با استفاده از آزمون آماری T تجزیه و تحلیل شده است. بر اساس نتیجه به دست آمده پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تک ماده ای در همه دروس از گروه مردودین به طور معنادار بهتر بوده است. پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مردود شده در سال تکرار پایه بهبود داشته اما در سالهای بعد روبه کاهش نهاده است.

پژوهشهای بین المللی اخیر در زمینه توسعه حرفه ای معلمان، روشنگر جهت گیریهای متفاوتی از اقدامات معمول در این حوزه است. این پژوهشها بیشتر بر مدرسه و کلاس درس استوار است و می کوشد معلمان را بیش از پیش در تصمیم گیریهای مربوط به شیوه های بهبود کیفیت آموزشی مدارس مشارکت دهد. این آموزش به معلمان کمک می کند تا به هنگام کسب صلاحیتهای حرفه ای در حین کار به بازسازی فکری خویش و دانش آموزان در فرایند یاددهی - یادگیری توجه جدی مبذول دارند.مقاله حاضر، به بررسی آثار استفاده از درس پژوهی - به عنوان نمونه ای از پژوهش مشارکتی در کلاس درس - بر توسعه حرفه ای معلمان ریاضی می پردازد. در این مقاله ابتدا به بررسی ویژگیهای برنامه توسعه حرفه ای مطلوب از دیدگاه آموزشگران ریاضی پرداخته می شود. سپس درس پژوهی، که ایده ژاپنی برای توسعه حرفه ای معلمان می باشد، جهت بررسی به عنوان یک الگوی موثر در توسعه حرفه ای معلمان ارایه می گردد. و در پایان مشکلات و موانع به کارگیری این ایده در سیستم آموزشی فعلی ایران بررسی می شود.داده های این مقاله به شیوه پژوهش مشارکتی با مشارکت دو گروه پنج و ده نفری از معلمان ریاضی ناحیه دو کرمان در دوره راهنمایی تحصیلی جمع آوری شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه، مشاهده مشارکتی، یادداشتهای میدانی اعضای گروهها، یادداشتها و نظرات ناظران بیرونی، مصاحبه با معلمان و دانش آموزان، ضبط صدا، فیلم و عکس جمع آوری شدند و از طریق کدگذاری به شیوه مقوله بندی، تجزیه و تحلیل گردیدند.نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که درس پژوهی می تواند به عنوان الگویی مطلوب در توسعه حرفه ای معلمان مطرح گردد. گرچه استفاده از درس پژوهی با مشکلات و موانع اجرایی مواجه است اما برای هر یک از آنها راه حلهایی را می توان ذکر کرد.

مساله نیروی انسانی در سازمانی گسترده و بزرگ همچون آموزش و پرورش در حکم اصلی ترین مساله مطرح است. رشد سریع جمعیت و به تبع آن رشد سریع تعداد دانش آموزان طی سالهای 1360 تا 1378 سبب افزایش تقاضای نیروی انسانی شده است. بدیهی است که نظام برنامه ریزی برای تامین نیروی انسانی در آموزش و پرورش باید متناسب با تحولات جمعیت و شمار دانش آموزان، تمهیدات لازم را در زمینه تامین نیروی انسانی مورد نیاز آموزش و پرورش پیش بینی نماید.در حال حاضر آموزش و پرورش در پاره ای مناطق کشور به شدت دچار کمبود نیروی انسانی واجد شرایط است، به گونه ای که برای تامین نیروی انسانی مورد نیاز در این مناطق به جذب نیروهای حق التدریسی و سرباز معلم بدون امکان تطبیق مدرک و رشته تحصیلی این افراد با نیازهای موجود مبادرت ورزیده است. این در حالی است که در برخی دیگر از مناطق آموزش و پرورش با مازاد نیرو و عدم امکان بهره گیری از نیروهای موجود رو به روست. این عدم توازن در توزیع نیروی انسانی، توجه به فرآیند برنامه ریزی برای تامین نیروی انسانی را ضرورت می بخشد.در این مقاله سعی شده است که ضرورت برنامه ریزی نیروی انسانی، روشهای برنامه ریزی، وضع موجود نیروی انسانی در کشور، عوامل عدم توازن نیروی انسانی و راهکارهایی برای بهبود فرآیند برنامه ریزی ارایه گردد. بر اساس این مطالعه در کشور ما الگوی تقاضای اجتماعی که از جمله الگوهای عقلایی به حساب می آید، مبنای اصلی برای تصمیم گیری در زمینه تامین نیروی انسانی است. با توجه به برخی کاستیهای این الگو در پیش بینی دقیق نیروی انسانی در نتیجه عدم ثبات شرایط، توجه به تحولات سیاسی و حساسیت به اوضاع اجتماعی متفاوت در کنار جنبه های فنی این الگو و همچنین ایجاد انگیزه برای حفظ و جذب نیروی انسانی در مناطق مورد نیاز ضرورت دارد و به نظر می رسد که در بلند مدت در صورت تامین شرایط لازم برای مشارکت گروههای مرتبط، الگوهای تعاملی مفید باشند.