مجله دندانپزشکی (journal of islamic dental association of iran)
سال:1391 | دوره:24 | شماره:3 (مسلسل 84) |تعداد مقالات:13

تبعیت از متخصص احکام دینی یعنی مجتهد، مانند مراجعه به هر متخصص دیگر، امری کاملا عقلانی و منطقی است که تقلید نام نهاده شده است. آنچه در این میان مورد بحث است، قلمرو این تقلید و تبعیت می باشد. وقتی آن روش عقلانی و منطقی به درستی مورد تطبیق قرار گیرد، نکات تازه ای در این بحث دریافت می شود. مثلا وقتی آگاهی برخی از شهروندان نسبت به موضوعها (و نه احکام)، بیشتر باشد داوری آنان در آن زمینه معتبر خواهد بود بدون آنکه استنباطی فقهی از سوی آنان صورت گیرد. در واقع حفظ روش عقلانی تقلید با حفظ اجتهاد و فقه صورت می پذیرد.

زمینه و هدف: تلاش بسیاری در جهت بهبود کیفیت، ویژگیها و ترکیبات مواد دندانی صورت گرفته است تا میزان ریزنشت پیرامون مواد دندانی و عواقب ناشی از آن کاهش یابد. هدف از این مطالعه آزمایشگاهی مقایسه ریزنشت بیس دارای هیدروکسی آپاتیت و سمان گلاس آینومر رزین مدیفاید نوری می باشد.روش بررسی: دراین مطالعه آزمایشگاهی چهل دندان پرمولر به چهار گروه ده تایی سمان گلاس آینومر رزین مدیفاید نوری نوع لاینر، سمان گلاس آینومر رزین مدیفاید نوری نوع ترمیمی، بیس دارای هیدروکسی آپاتیت (Lime-lite) بدون کاربرد باندینگ، بیس دارای هیدروکسی آپاتیت (lime-Lite) با کاربرد باندینگ تقسیم شدند. در سطح باکال هر دندان حفره ای با قطر سه میلی متر و عمق یک میلی متر داخل عاج تهیه گردید و حفرات ترمیم شدند. پس از ترموسایکلینگ نمونه ها در محلول نیترات نقره قرار داده شدند و میزان نفوذ دای با استریومیکروسکوپ بررسی شد. میزان ریزنشت طبق ایزو11405  در لبه لثه ای و اکلوزالی درجه بندی گردید. یافته ها با آزمونهای آماریMann-Whitney Kruskal-walllis, Wilcoxon  ارزیابی شدند.یافته ها: گروه Lime-lite با باندینگ بیشترین ریزنشت درجه صفر را در هر دو لبه اکلوزالی و لثه ای نشان داد. Lime-lite بدون باندینگ بیشترین ریزنشت درجه سه را نشان دادند و به طور معنی داری بیشتر از سایر گروهها بود. (P<0.05) گروههای سمان گلاس آینومر از نظر ریزنشت تفاوت معنی داری در هر دو لبه با یکدیگر نداشتند. گروههای سمان گلاس آینومر و Lime-lite با باندینگ از نظر ریزنشت مشابه هم بودند.نتیجه گیری: همه مواد دارای ریزنشت بودند. ریزنشت بیس دارای هیدروکسی آپاتیت بیشتر از سمان گلاس آینومر بود ولی کاربرد باندینگ پیش از قراردادن آن در کاهش ریزنشت موثر بود.

زمینه و هدف: علی رغم اینکه قصد در نظریه «رفتار برنامه ریزی شده» مهمترین پیش بینی کننده رفتار است، اما مطالعات نشان داده اند که قصد رفتاری از قابلیت پیشگویی بالایی برای رفتارهای بهداشتی برخوردار نیست. هدف این مطالعه به کارگیری نظریه رفتار برنامه ریزی شده در پیشگویی رفتار مسواک زدن دانش آموزان دبیرستانی شهر قزوین می باشد.روش بررسی: در این مطالعه که از نوع مقطعی است 383 دانش آموز به طور تصادفی از دبیرستانهای شهر قزوین برای شرکت در مطالعه انتخاب شدند. پرسشنامه ای شامل سوالات دموگرافیک، نگرش، هنجار انتزاعی، کنترل رفتار درک شده، قصد رفتاری، برنامه ریزی برای عمل و برنامه ریزی برای از عهده برآمدن راجع به مسواک زدن توسط دانش آموزان تکمیل گردید. آنالیز عاملی تاییدی و مدل رگرسیون سلسله مراتبی برای داده های گردآوری شده انجام پذیرفت.یافته ها: میانگین سنی دانش آموزان 15.41 بود. 50.2% از دانش آموزان پسر بودند. 15.1% از دانش آموزان مورد بررسی گزارش کردند که مسواک نمی زنند. آنالیز عاملی تاییدی از مدل ابتدایی (همه سوالات) نشان داد که نگرش، هنجار انتزاعی، کنترل رفتاری درک شده، قصد رفتاری، برنامه ریزی برای عمل و برنامه ریزی برای از عهده برآمدن برازش کافی را داشتند. همچنین، با افزودن دو سازه برنامه ریزی برای عمل و برنامه ریزی برای از عهده برآمدن به نظریه رفتار برنامه ریزی شده، درصد واریانس رفتار مسواک زدن به میزان 11.1% افزایش یافت.نتیجه گیری: نتایج آنالیز عاملی تاییدی روایی سازه های نگرش، هنجار انتزاعی، کنترل رفتاری درک شده، قصد رفتاری، برنامه ریزی برای عمل و برنامه ریزی برای از عهده برآمدن را تایید کرد. همچنین دو سازه اضافه شده به مدل اصلی (برنامه ریزی برای عمل و برنامه ریزی برای از عهده برآمدن) می توانند در کاهش فاصله بین قصد-رفتار در نظریه رفتار برنامه ریزی شده موثر باشند.

زمینه و هدف: با استفاده از ترمیمهای غیر مستقیم همرنگ دندان، نقش سمان های رزینی برجسته تر شده است. برای کاهش مراحل کار و حساسیت تکنیکی، سمان های رزینی سلف ادهزیو در سال 2002 ارایه شده است. هدف از این مطالعه مقایسه میزان ریزنشت سمان های سلف ادهزیو Rely X Unicem, Maxcem Elite با سمان های با سیستم باندینگ Etch&Rinse و RelyX ARC و Nexus3 در حد فاصل عاج-سمان و مینا-سمان در زمان 24 ساعت پس از کاربرد مواد مورد مطالعه می باشد.روش بررسی: در این مطالعه آزمایشگاهی چهل دندان مولر سوم خارج شده از افراد 20-30 ساله برای انجام مراحل کاربرد سمان به چهار گروه تقسیم شدند. در هرگروه سمان های زیر استفاده گردید: گروه RelyX Unicem -1،  -2گروه RelyX ARC، 3- گروه Maxcem Elite و -4 گروه .Nexus3 حفره استاندارد دایره ای شکل به قطر سه میلی متری در سطح باکال دندانها ایجاد شد و پس از کاربرد سمان ها در حفره به صورت مستقیم پس از 24 ساعت نگهداری در دمای 37 درجه، به مدت 24 ساعت در محلول نیترات نقره 50% وزنی قرار گرفته و سپس به مدت 24 ساعت دندانها در محلول ظهور در مقابل نور فلورسنت قرار داده شدند. در مرحله بعد پس از چهار برش طولی در راستای حفره، میزان ریزنشت در چهار نقطه اکلوزال و چهار نقطه سرویکال اندازه گیری گردید. از آزمون Kruskalwalis برای مقایسه ریزنشت سمان ها با در نظر گرفتن  P≤0.05و از آزمون تکمیلی Dunn برای مقایسه دو به دو گروهها با  P≤0.0087استفاده شد.یافته ها: در لبه اکلوزالی: میزان ریزنشت در سمان های Rely X ARC و Nexus3 کمتر از سمان های سلف ادهزیو بود (P≤0.05). در لبه سرویکالی اختلاف آماری میان  Rely X Unicemو Rely X ARC دیده نشد (P≤0.05). ولی میزان ریزنشت Nexus3 به طور معناداری کمتر از Rely X Unicem بود (P≤0.0087) و Maxcem Elite بیشترین میزان ریزنشت را نشان داد.نتیجه گیری: میزان ریزنشت در سمان های Etch&Rinse در اکلوزال و سرویکال به طور معنا داری (P≤0.05) کمتر از سمان های سلف ادهزیو بود.

زمینه و هدف: با افزایش دمای ایجاد شده در طول کیورینگ ترمیمهای دندانی فعال شونده با نور امکان آسیب غیر قابل برگشت به پالپ دندان وجود دارد. هدف از این مطالعه اندازه گیری افزایش دمای ایجاد شده با دو دستگاه کیورینگ مختلف با ضخامتهای مختلف دیسک عاجی و فواصل مختلف سر دستگاه لایت کیور از دیسک عاجی می باشد.روش بررسی: در این مطالعه مداخله ای تجربی از دستگاه QTH با شدت چهارصد میلی وات/سانتی مترمربع و دستگاه LED با شدت هزار و پانصد میلی وات/سانتی مترمربع استفاده شد. دیسک های عاجی با ضخامتهای 0.5، 1.0 و 1.5 میلی متر تهیه شدند. فواصل یک، دو و سه میلی متر بین سر دستگاه لایت کیور و دیسک های عاجی تنظیم و افزایش دما با دماسنج دیجیتالی لیزری اندازه گیری گردید. اطلاعات به دست آمده با تست ANOVA (2Way), Duncan, t-test تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: نتایج به دست آمده از آزمونهای آماری نشان داد که هم فاصله هم ضخامت دیسک های عاجی هر دو بر افزایش دمای ایجاد شده در هر دو دستگاه QTH و LED تاثیر معنی داری دارد. ((P<0.001نتیجه گیری: دستگاه LED بیشتر از دستگاه QTH موجب افزایش حرارت در دیسک های عاجی شد. با افزایش ضخامت عاجی باقیمانده و فاصله سر دستگاه لایت کیور از عاج و کاهش انرژی خروجی دستگاه لایت کیور، فشار های حرارتی کاهش یافت.

زمینه و هدف: آفت راجعه دهانی یک بیماری التهابی محدود به مخاط دهان می باشد. علت آن کاملا شناخته نشده است. آنتی اکسیدان ماده ای است که دارای توانایی برای حفظ مولکول ها از آسیب است و می تواند شروع آن را به تاخیر اندازد. هدف از انجام این مطالعه مقایسه میزان ویتامین A سرم در بیماران مبتلا به آفتهای عود کننده دهانی و افراد سالم بود.روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع مورد مقطعی تحلیلی بود. افراد مطالعه به دو گروه تقسیم شدند. 19 بیمار مبتلا به آفتهای دهانی به عنوان گروه مورد و 19 شخص سالم به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. هر دو گروه از لحاظ سن و جنس یکسان بودند. میزان ویتامین A سرم در دو گروه اندازه گیری شد. در نهایت داده هابا آزمون t آنالیز گردیدند.یافته ها: میانگین و انحراف معیار ویتامین A سرم در گروه مورد 2.3±13.63 میکروگرم بر میلی لیتر و در گروه شاهد 4.5±23.94 میکروگرم بر میلی لیتر بود و ما بین دو گروه اختلاف معنی داری وجود داشت. (P<0.05)نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه می توان این گونه نتیجه گیری کرد که سطح سرمی ویتامین A در افراد گروه مورد در مقایسه با افراد شاهد به طور معنی داری پایینتر بود.

زمینه و هدف: در حرفه دندانپزشکی فعالیتهای دینامیک و استاتیک ممتد، باعث بروز اختلالهای اسکلتی-عضلانی می شود، ولی دندانپزشکان شناخت دقیقی از نقش عوامل ارگونومیک در سلامت سیستم اسکلتی-عضلانی ندارند. هدف از این مطالعه، ارزیابی ارگونومیکی وضعیت انجام کار در حرفه دندانپزشکی با روش REBA در دندانپزشکان دانشکده دندانپزشکی قزوین و ارتباط آن با شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی می باشد.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، 63 نفر دندانپزشک مورد ارزیابی قرار گرفتند. جهت بررسی اوضاع بدنی دندانپزشکان از روش REBA استفاده گردید. به منظور بررسی اختلالهای اسکلتی-عضلانی جامعه مورد مطالعه نیز از پرسشنامه استاندارد نوردیک استفاده شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS ویرایش 13 و بهره گیری از آزمونهای آماری رگرسیون لجستیک و c2 انجام و  P<0.05به عنوان سطح معنی داری در نظر گرفته شد.یافته ها: نتایج ارزیابی نشان داد که 30.2% از افراد مورد مطالعه معادل 19 نفر نمره 11-15 (سطح خطر بسیار بالا) را به دست آورده اند. بر اساس یافته های حاصل از پرسشنامه نوردیک بیشترین ناراحتی اسکلتی-عضلانی با 50.8% مربوط به گردن می باشد.نتیجه گیری: یافته های به دست آمده از امتیاز نهایی REBA نشان می دهند 30.2% از افراد برابر 19 نفر در سطح خطر بسیار بالا قرار دارند و 51.7% از افراد برابر 32 نفر در سطح خطر بالا قرار دارند و این بدان معنی است که اولویت اقدامهای اصلاحی برای این افراد ضروری و آنی می باشد.

زمینه و هدف: در میان روشهای شیمیایی کنترل پلاک استفاده از دهان شویه ها نسبت به سایر روشها رایجتر است. هدف از این مطالعه مقایسه اثر ضد باکتریایی دهان شویه نانوسیل با دهان شویه کلرهگزیدین به عنوان نمونه استاندارد می باشد.روش بررسی: در این مطالعه تجربی-آزمایشگاهی از پلاک بالای لثه ای و زیر لثه ای 15 بیمار نمونه گیری شد و تعداد باکتریها در دو محیط مایع هوازی و بی هوازی به وسیله اسپکتروفتومتر تعیین گردید و نمونه ها به محیط کشت مایع هوازی و بی هوازی منتقل شدند، سپس نمونه ها از محیط کشت مایع به صورت مخلوط با دهان شویه های نانوسیل و کلرهگزیدین و دارونما به محیط کشت جامد مورد نظر منتقل شده و تعداد کلنی های رشد یافته در محیط کشت جامد در هر گروه شمارش و از طریق آزمون t مقایسه گردیدند.یافته ها: از نظر تعداد کلنی های رشد یافته در هر دو شرایط هوازی و بی هوازی به ترتیب (از کم به زیاد) گروههای کلرهگزیدین، نانوسیل و دارونما قرار گرفتند. در مورد کلرهگزیدین بین کلنی های رشد یافته در دو محیط هوازی و بی هوازی تفاوت معنی داری وجود نداشت که این امر نشان دهنده اثر آنتی باکتریال مطلق این دهان شویه است و دهان شویه نانوسیل نسبت به دارونما در هر دو محیط هوازی و بی هوازی برتری آماری معنی داری داشت و اثر این دهان شویه در محیط بی هوازی بیشتر بود، گرچه دارونما نیز در محیط بی هوازی اثر بیشتری را نشان داد.نتیجه گیری: دهان شویه نانوسیل می تواند به عنوان یک ماده آنتی باکتریال موثر به ویژه در محیط بی هوازی به کار رود. اگرچه همچنان کلرهگزیدین به عنوان دهان شویه استاندارد دارای بیشترین اثر در این زمینه است.

زمینه و هدف: در شرایط حاضر یکی از عمده ترین شاخصهای تولید علم در تعیین رتبه بندیهای جهانی، تعداد مدارک نمایه شده در پایگاههای اطلاعاتی معتبر می باشد. این امر از آن جهت حائز اهمیت است که در جوامع پیشرفته مقوله تولیدات علمی از جمله معیارهای رشد و توسعه یافتگی محسوب می گردد. به همین جهت هدف از مطالعه حاضر بررسی مشارکت پژوهشگران ایرانی در فرآیند تولیدات علمی دندانپزشکی، نمایه شده در پایگاه استنادی علوم طی سالهای 2000-2009 میلادی می باشد.روش بررسی: مطالعه از نوع پیمایشی و با بهره گیری از روشهای کتابسنجی انجام شد. سپس با انجام جستجو و مشاهده مستقیم، وضعیت تولیدات علمی دندانپزشکان ایرانی، نمایه شده در پایگاه استنادی علوم (Web of science) مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام این امر، فرآیند جستجو جهت دستیابی به داده های مورد نیاز با نام کشور ایران و با محدود کردن آن به موضوع دندانپزشکی انجام گردید که حاصل آن دسترسی به داده های مورد نظر بود. در ادامه داده ها با نرم افزارExcell  سال 2007 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با استفاده از روشهای آمار توصیفی در قالب جداول و نمودارها ارائه گردید.یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد در فاصله سالهای مورد نظر جمعا 383 مدرک تولید و منتشر شده است. از این تعداد سیصد و پنجاه مورد معادل 91.4% به دندانپزشکان شاغل در ده دانشگاه ایرانی تعلق داشت. از بین این ده دانشگاه رتبه اول را پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی تهران با 30.8% معادل 118 مدرک به خود اختصاص داده اند. نکته دیگر اینکه 77.02% معادل 295 مورد از کل تولیدات در قالب مقالات علمی ارائه گردیده. در بررسی وضعیت مشارکت پژوهشگران خارجی با همتایان ایرانی در فرآیند تولید مقالات دندانپزشکی، امریکا با 28 مقاله معادل 7.31% در مرتبه اول و بعد از آن استرالیا، انگلستان و فنلاند به ترتیب در مرتبه دوم تا چهارم قرار داشتند. علاوه بر آن نتایج نشان داد که جایگاه پژوهشگران ایرانی در عرصه تولیدات علمی دندانپزشکی در سطح جهانی در رتبه 28 ام می باشد و از بین مجلات، نشریه Journal of Endodontics با انتشار 34 مدرک از مجموع تولیدات علمی ایران در مقایسه با سایر مجلات لاتین در مرتبه اول قرار داشت.نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه و با عنایت به این مطلب که کلیه تولیدات علمی پژوهشگران دندانپزشک ایرانی در فاصله سالهای مورد نظر به زبان انگلیسی بوده است، می توان این گونه نتیجه گیری کرد چنانچه تولیدات علمی به سایر زبانهای مطرح دنیا منتشر شود امکان تبادل اطلاعات با کشورهای بیشتری فراهم می گردد، ضمن آنکه دامنه عرضه تولیدات علمی ایرانی جهانی تر خواهد بود. دیگر اینکه نتایج گویای آن است که توزیع فراوانی تولیدات علمی دندانپزشکی در موضوعات و شاخه های مرتبط از توازن لازم برخوردار نیست، بنابراین می بایست زمینه برای مطالعه در موضوعات و شاخه های مرتبط به صورت متوازن فراهم آید.

زمینه و هدف: دندانپزشکی مبتنی بر شواهد (Evidence-Based Dentistry: EBD) رویکردی برای حفظ سلامت دهان است که نیازمند تلفیق مناسب شواهد علمی، تشخیصها و مهارتهای کلینیکی دندانپزشک و همچنین نیازها و اولویتهای درمانی بیمار است. هدف از این مطالعه ارزیابی میزان آگاهی، نگرش و دانش Self-assessed دانشجویان دندانپزشکی دانشگاههای علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی در مورد EBD می باشد.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی - تحلیلی جامعه مورد بررسی دانشجویان ترم نه دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی بودند و روش نمونه گیری در این مطالعه به صورت سرشماری بود. 65 نفر در مجموع ارزیابی شدند و میزان پاسخ دهی مجموعا حدود 85% بود. پرسشنامه به تک تک دانشجویان داده شد که میزان آگاهی، نوع نگرش و دانش خود ارزیابی دانشجویان دندانپزشکی طی آن بررسی گردید. جهت تحلیل نتایج از آزمونهای Chi-square و t-test استفاده شد.یافته ها: در مجموع 80% دانشجویان آشنایی کم یا خیلی کمی را با EBD گزارش کرده اند. تقریبا همه دانشجویان در خصوص خود EBD و حدود 80% نیز در مورد مراحل آن نگرش درستی داشتند. میانگین نمره آگاهی دانشجویان پسر به طور معنی داری از دانشجویان دختر بیشتر بود. همچنین همبستگی مثبت معنی داری بین نمرات آگاهی دانشجویان و دانش خود ارزیابی آنان در مورد EBD وجود داشت.نتیجه گیری: مجموعا علی رغم نگرش نسبتا مناسب دانشجویان دندانپزشکی مورد بررسی در زمینه EBD، آگاهی و دانش آنان در این زمینه دچار ضعف است.

زمینه و هدف: از عوامل ایجاد تغییر رنگ در دندانهای قدامی بعد از درمان ریشه، استفاده از داروهای داخل کانال و سیلرها می باشد. هدف از این مطالعه مقایسه تغییر رنگ تاج دندان به دنبال کاربرد دو ماده کلسیم هیدروکساید و ترکیب آنتی بیوتیک سه تایی به عنوان پانسمان پالپ چمبر می باشد.روش بررسی: در این مطالعه آزمایشگاهی از چهل دندان سانترال بالا استفاده شد. از دندانها فتوگرافی دیجیتال تهیه گردید و با نرم افزار فتوشاپ متغیرهای Red, Blue, Green (RGB) و (Hue, Saturation, Brightness) (HSB) در سطح لبیال دندانها ثبت شد. دندانها به دو گروه بیست تایی تقسیم شدند. در یک گروه خمیر کلسیم هیدروکسید و در گروه دیگر خمیر آنتی بیوتیک سه تایی در پالپ چمبر قرار داده شد. پس از چهار ماه، مجددا از دندانها فتوگرافی دیجیتال تهیه و RGB و HSB تعیین گردید. با مقایسه میانگین تغییرات پس از چهار ماه، میزان تغییر رنگ این داروها بررسی شد. نتایج توسط t -paired and t test بررسی شدند.یافته ها: آنالیزهای آماری نشان داد که هر دو دارو سبب تغییر رنگ در نمونه ها شده اند که تغییر رنگ در گروه کلسیم هیدروکساید بیشتر بوده ولی تفاوت معنی داری بین دو گروه مشاهده نشد. ((P>0.05، تغییر رنگ در هر دو گروه پس از درمان وجود داشت که تغییرات رنگی در هر دو گروه قبل و بعد از درمان از نظر آماری در مورد شاخصهای RGB و S معنی دار بوده است. ((P<0.05نتیجه گیری: هر دو دارو منجر به تغییر رنگ دندان می شوند.