مطالعات مدیریت صنعتی
سال:1389 | دوره:8 | شماره:19 |تعداد مقالات:12

دانشگاه و سایر مجموعه های آن سازمانی با رسالت مشخص است که ارزیابی عملکرد آنها در خصوص استفاده بهینه از منابع و برآوردن هرچه بیشتر اهداف، ضرورت دارد. از طریق سنجش عملکرد می توان ضمن شناسایی نقاط ضعف و قوت و حداقل نمودن منابع ورودی، وضعیت موجود را بهبود بخشید. در این راستا ارزیابی کارایی دانشکده های دانشگاه، بررسی علل کارایی و ناکارایی آنها و برنامه ریزی مناسب برای اصلاح و هدایت واحدهای ناکارا از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مدل تحلیل پوششی داده ها (DEA) روشی ناپارامتریک برای اندازه گیری کارایی فنی مجموعه ای از واحدهای همگن است. در این مقاله با توجه به اهمیت دانشگاه ها به عنوان بزرگترین مراکز آموزش عالی در کشور، کارایی دانشکده های دانشگاه شهید بهشتی به روش تحلیل پوششی داده ها با استفاده از مدل CCR مضربی ورودی محور در دو حالت ساده و استفاده از اوزان برای ورودی ها و خروجی ها و بر اساس مدل برنامه ریزی آرمانی (با چهار روش حداقل کردن متغیر انحرافی، حداقل کردن مجموع متغیرهای انحرافی، حداقل کردن حداکثر میزان انحراف و برنامه ریزی خطی چند هدفه) طی دوره تحصیلی 1386-1382 اندازه گیری شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که تحلیل پوششی داده ها بر اساس مدل برنامه ریزی آرمانی در مقایسه با مدل های کلاسیک (مدل های CCR) توانایی بالاتری در تمایز میان واحدهای تصمیم گیری و ارائه وزن های واقعی دارد. یافته های تحقیق طی دوره مورد بررسی حاکی از ناکارایی دانشکده حقوق و کارایی دانشکده های علوم، مدیریت و حسابداری و علوم زمین بر اساس شاخص های در نظر گرفته شده است.

خلق ارزش برای ذینفعان با حداکثر بهره وری آرمانی است که سازمان ناب در پی تحقق آن است. در این مقاله که با هدف ارائه مدل جامع معتبری برای ارزیابی ناب بودن شرکت های خودروسازی کشور انجام شده است، پس از بررسی ادبیات موضوع و مقایسه مدل های مرتبط، مدل مفهومی تحقیقی در سه بعد توانمندسازها، فرایندها و نتایج کسب و کار طراحی می شود. سپس در یک پژوهش میدانی با استفاده از ابزار پرسشنامه داده های ارزیابی بر اساس نظرات مدیران شرکت های مورد مطالعه گرداوری می شود. اعتبارسنجی مدل و بررسی تاثیرگذاری بین اجزا و روابط بین مولفه های مدل در قالب مدل یابی معادلات ساختاری انجام شده و در این راستا از تحلیل عاملی تاییدی، تحلیل مسیر و محاسبه مقادیر t استفاده می شود. همچنین از آنتروپی شانو جهت وزن دهی به اجزا و مولفه های مدل استفاده خواهد شد. نتایج حاصله مبین آن است که توانمندسازها از طریق فرایندهای اصلی و پشتیبانی بر نتایج کسب و کار تاثیرگذار بوده و روابط معناداری بین سه بعد وجود دارد. همچنین علاوه بر تاثیرگذاری ابعاد مدل بر یکدیگر، مولفه های آنها نیز یا یکدیگر ارتباط معناداری دارند. به عبارت دیگر نمی توان به مدل سازمان ناب دست یافت بدون ان که اتصالات قوی بین اجزا و مولفه های آن برقرار شود و بدون ایجاد یکپارچگی در ابعاد و مولفه های شناسایی شده، مدل سازمان ناب امکان پذیر نیست.

مشاغل واحدهای صنعتی و تولیدی که عمدتا به شکل تولید انبوه اداره می شوند به لحاظ میزان «تغییرپذیری وظایف» و «تحلیل پذیری مساله» متفاوت هستند و همین تفاوت بر نوع عملکرد وظایف مدیریت منابع انسانی آنها تاثیرگذار است. این مقاله با استفاده از الگویی تکنولوژیک «پرو» به بررسی وظایف مدیریت منابع انسانی در چهار نوع تکنولوژی مهندسی، هنری، تکراری و غیرتکراری می پردازد. در این رابطه مشاغل چهار صنعت عمده تولیدی شناسایی و با استفاده از روش چک لیست، 50 شغل که از لحاظ تحلیل پذیری و تغییرپذیری در نهایت طیف مثبت یا منفی قرار گرفتند، انتخاب شدند. سپس نمونه ای 171 نفری مرکب از مدیران ارشد صنایع انتخاب و دو نوع پرسشنامه در میان آنان توزیع شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که «تغییرپذیری وظایف» بر نوع پاداش و کنترل منابع انسانی و «تحلیل پذیری» بر افق برنامه ریزی منابع انسانی و نوع پاداش موثر است.

تحقیق حاضر به مطالعه "رابطه اجرای مدل تعالی سازمانی و ارتقای بهره وری نیروی انسانی" در شرکت پالایش نفت تهران پرداخته است. در این پژوهش یک فرضیه اصلی و پنج فرضیه فرعی مطرح گردیده است. فرضیه اصلی بیان می کند که "بین اجرای مدل تعالی سازمانی و ارتقای بهره وری نیروی انسانی در شرکت پالایش نفت تهران رابطه مثبت وجود دارد". دوره زمانی انجام مطالعه تیرماه 1387 تا خرداد ماه 1388 و جامعه آماری پژوهش مدیران و کارکنان شرکت پالایش نفت تهران بوده اند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده است. روش نمونه گیری، تصادفی طبقه ای و حجم نمونه 84 نفر (66 نفر از کارکنان و 18 نفر از مدیران) بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گیری از آمار توصیفی و استنباطی صورت پذیرفته است. نتایج حاصله از آزمون فرضیات، وجود رابطه مثبت بین اجرای مدل تعالی سازمانی و ارتقای بهره وری نیروی انسانی در شرکت پالایش نفت تهران را تایید می کند. در پایان پیشنهادهایی برای عملی ساختن یافته های پژوهش ارائه شده است.

حرکت به سمت حمایت از سازمان های کوچک و متوسط با توجه به نقش موثر آنها در اقتصاد کشور، می تواند نتایج مثبتی در عرصه اقتصادی اجتماعی به همراه داشته باشد که این موضوع با ورود چنین سازمان هایی به تجارت الکترونیک بین بنگاهی (B2B) از اهمیتی مضاعف برخوردار خواهد شد. در این پژوهش تلاش می شود با استفاده از تبیین مدلی مفهومی بر اساس مدل پذیرش فناوری، ورود شرکت های کوچک و متوسط در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی به تجارت الکترونیک B2B مورد بررسی قرار گیرد. لذا سه بعد زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات، ویژگی های مرتبط با صنعت و قابلیت های نیروی انسانی در ارتباط با دو سازه سودمندی و سهولت استفاده درک شده، همراه با شاخص های تعریف شده در قالب 3 فرضیه اصلی و 6 فرضیه فرعی مورد آزمون واقع می شود. نتایج این پژوهش ضمن تایید هر نه فرضیه طرح شده نشان می دهد قوی ترین رابطه میان استقرار تجارت الکترونیک B2B با بعد زیرساخت های ICT وجود دارد. ضمن آن که سرمایه گذاری در زیرساخت های ICT و تجهیزات و خدمات پشتیبانی ICT، به عنوان مهم ترین و نیروی انسانی کافی، به عنوان کم اهمیت ترین شاخص ها در راه ورود شرکت های کوچک و متوسط به تجارت الکترونیک B2B می باشد.

مساله انتخاب پورتفوی سهام از جمله مسائل مهم تخصیص سرمایه و بودجه بندی در مدیریت مالی است که از دیرباز الگوهایی جهت انتخاب بهینه آن ارائه شده است. در این مقاله یک روش رتبه بندی فازی برای این منظور ارائه می شود. این تحقیق به صورت پیمایشی در بازار بورس اوراق بهادار تهران انجام شده است. جامعه آماری آن شامل 50 شرکت برتر بورس تهران در سال 1387 است. با بررسی داده های مالی این شرکت ها، 20 شرکت به عنوان نمونه آماری انتخاب و بازده های هفتگی آنها برای سال 1387 محاسبه شده اند. در این تحقیق 20،000 پورتفو با استفاده از یک برنامه کامپیوتری تولید شده که هر کدام شامل 20 شرکت مختلف است که میزان سرمایه گذاری آنها در بازده %0 تا %100 و به صورت کاملا تصادفی انتخاب شده اند. عدم قطعیت بازده هر پورتفوی تصادفی با استفاده از یک عدد فازی ذوزنقه ای نشان داده شده است. سپس یک شاخص رتبه بندی مورد استفاده قرار می گیرد که به تصمیم گیرنده اجازه می دهد تا پورتفوهای گوناگون را مقایسه و بهترین را انتخاب کند، نتایج تحقیق نشان می دهد که می توان چند پورتفوی بهینه را متناسب با میزان ریسک گریزی سرمایه گذار در بازده های مختلف رتبه بندی کرد. در این تحقیق سه پورتفوی بهینه پیشنهاد شده است.

ریسک، پتانسیلی است که می تواند مشکلاتی در اجرای پروژه و دستیابی به اهداف آن ایجاد نماید. ریسک جزء ذاتی تمام پروژه ها است و امکان حذف کامل آن وجود ندارد. اگرچه می توان برای کاهش تاثیر ریسک در دستیابی به اهداف پروژه، آن را به طور موثری مدیریت کرد. اما احتمال رخداد آن حداقل در یکی از ابعاد پروژه از قبیل محدوده، زمان، هزینه یا کیفیت وجود دارد. بنابراین، شناسایی، تجزیه و تحلیل و اولویت بندی ریسک، می تواند نقش بسزایی در موفقیت پروژه داشته باشد. در تحقیق حاضر، برای شناسایی ریسک در پروژه های ساخت تقاطع غیرهم سطح در استان بوشهر از استاندارد PMBOK استفاده گردید، سپس برای اولویت بندی ریسک ها، از روش های AHP فازی و TOPSIS فازی استفاده شده است.

این مقاله ضمن ارائه مدلی ترکیبی از شبکه های عصبی مصنوعی، به بررسی توان پیش بینی کنندگی آنها در مقایسه با مدل های منفرد می پردازد. در این بررسی، با استفاده از شبکه های عصبی ترکیبی متشکل از شبکه های پیش خور و خودسازمانده کوهونن اقدام به پیش بینی قیمت سهام شده است. نتایج آزمایشات محاسباتی در پیش بینی قیمت سهام در بازار بورس تهران نشان می دهد که ترکیب شبکه خودسازمانده کوهونن با شبکه پیش خور، در مقایسه با مدل منفرد شبکه پیش خور که پرکاربردترین مدل شبکه های عصبی مصنوعی در حوزه پیش بینی است، عملکرد بهتری در پیش بینی قیمت سهام ارائه می کند.

یکی از متداولترین رویکردهای حل مسائل احتمای چندهدفه، برنامه ریزی مقید شده تصادفی است. بر اساس این رویکرد، یک مدل معادل قطعی برای مساله احتمالی چندهدفه ارائه شده و سپس توسط یک مدل بهینه ساز حل می شود. در این مقاله از ترکیب رویکرد برنامه ریزی مقید شده تصادفی و مدل معیار جهانی (مین – ماکس) مدلی تحت عنوان معیار جهانی مقید شده تصادفی (مین- ماکس) پیشنهاد می شود. مدل پیشنهادی قادر است تا یک مدل معادل قطعی برای مساله احتمالی چند هدفه ارائه و سپس آن را بهینه سازی نماید. یکی از موضوعاتی که همواره مورد توجه برنامه ریزان سیستم های تولیدی بوده، تعیین تعداد بهینه نیروی انسانی با توجه به اهدافی همچون افزایش خروجی، کاهش هزینه دستمزد و کاهش زمان بیکاری غیرمجاز است. بنابراین برای تشریح مدل پیشنهادی، یک مساله احتمالی چند هدفه پیرامون تعیین تعداد نیروی انسانی بهینه در یک سیستم تولیدی کارگاهی تحت شرایط عدم قطعیت ارائه می شود. نتایج بهینه سازی این مساله با استفاده از مدل پیشنهادی و مدل برنامه ریزی سازشی مقید شده تصادفی (با نرم مین- ماکس) تحت شرایط یکسان بیانگر آن است که مدل پیشنهادی با وجود تعداد محدودیت ها و متغیرهای کمتر در مقایسه با مدل برنامه ریزی سازشی مقید شده تصادفی (مین- ماکس) نتایج کاملا مشابهی را در تعداد تکرارهای کمتری ارائه می کند.

امروزه روش های کمی، به یکی از مهم ترین ابزارهای پیش بینی برای اخذ تصمیمات و سرمایه گذاری های کلان در بازارها تبدیل شده اند. دقت پیش بینی، یکی از مهم ترین فاکتورهای انتخاب روش پیش بینی است؛ شبکه های عصبی مصنوعی، برنامه های کامپیوتری منعطفی هستند که در سطح گسترده ای برای پیش بینی، با درجه بالایی از دقت به کار برده می شوند. در این مقاله، با استفاده از ترکیب منطق فازی و شبکه عصبی مصنوعی پس انتشار، مدلی برای پیش بینی فروش کاغذ روزنامه، ارائه شده است. برای ارزیابی مدل پیشنهادی، از داده واقعی شرکت چوب و کاغذ مازندران، استفاده شد. پس از جمع آوری اطلاعات لازم، به کمک نرم افزار MATLAB نسبت به تجزیه و تحلیل داده ها اقدام و مدل پیشنهادی برای پیش بینی فروش کاغذ روزنامه ارائه گردید. همچنین برای ارزیابی مدل پیشنهادی، نتایج پیش بینی با روش شبکه های عصبی فازی و روش های رگرسیون و سری زمانی ARIMA مورد مقایسه قرار گرفت که نشان دهنده برتری شبکه عصبی فازی بر دو روش دیگر است.

این تحقیق الگوی ترکیبی را جهت هماهنگی بین استراتژی سطح کسب و کار و استراتژی مالی و زیرسیستم های آن؛ شامل استراتژی سرمایه گذاری، استراتژی تامین مالی، استراتژی تقسیم سود و استراتژی سرمایه در گردش ارائه می دهد. الگوی ترکیبی مبتنی بر نگرش فرایندی به مدیریت استراتژیک است که در آن اجرای استراتژیک تابعی از تدوین (کانون توجه داخلی / خارجی) و کنترل (کم/زیاد) است. روش این تحقیق برمبنای نتیجه از نوع توسعه ای و برمبنای هدف از نوع توصیفی – تبیینی و بر مبنای نوع داده های مورد استفاده نیز از نوع کیفی و کمی می باشد. از استراتژی تحقیق پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری تعداد 273 شرکت تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد که قبل از سال 1385 به عضویت بورس در آمده اند و طی سال 1387 سهام آن ها در بورس مورد معامله قرار گرفته اند. از کل جامعه آماری، تعداد 67 مورد با طرح تحقیق همکاری نموده اند. ابزارهای گردآوری داده ها سه روش پرسشنامه، مصاحبه و تحلیل صورت های مالی است. از روش های آمار توصیفی جهت تلخیص داده ها، از روش های آمار تحلیل پارامتریک و ناپارامتریک نیز جهت تحلیل نتایج استفاده شده است. نتایج نشان می دهد هماهنگی بیرونی (عمودی) میان استراتژی سیستم مالی و استراتژی کسب و کار، هماهنگی درونی (عمودی) میان استراتژی سیتم مالی و زیر سیستم ها یا کارکردهای آن، هماهنگی درونی (افقی) میان زیرسیستمها یا کارکردهای سیستم مالی، هماهنگی بیرونی (عمودی) زیرسیستم ها میان زیرسیستم های استراتژی مالی با استراتژی کسب و کار و اثر تعاملی آنها بر عملکرد (ROA) اثر می گذارند و شرکت هایی که هماهنگی بالایی دارند نسبت به شرکت هایی که هماهنگی متوسط و یا کمی دارند، عملکرد بیشتری دارند.

در این مقاله روند بودجه ریزی یک بانک دولتی جهت ورود به بازار سرمایه بر اساس سه متغیر درصد نرخ تورم، رشد نقدینگی و تولید ناخالص داخلی، با استفاده از یک مدل خطی عمومی و همچنین نرم افزارهای آماری، طی سالهای 1380 الی 1387 مورد بررسی قرار گرفت.نتایج نشان می دهد که متغیرهای نرخ تورم و رشد نقدینگی طی سال های 80 تا 86 بر تولید ناخالص داخلی اثر گذار بوده، به طوری که ضریب همبستگی معادل 96% را نشان می دهد. همچنین تاثیر رشد نقدینگی بر نرخ تورم با توجه به نتایج رگرسیون و آنالیز واریانس به دست آمده از یک مدل خطی عمومی، ضریب همبستگی معادل 83% را نشان می دهد. نتایج موید آن است که نرخ تورم با ضریب همبستگی 75% بر روی رشد نقدینگی تاثیر معنی داری را دارد.