علوم کشاورزی
سال:1386 | دوره:13 | شماره:4 |تعداد مقالات:20

در همراهی با ضرورت تحول سازمانی ناشی از مشتری محوری، رقابت پذیری و پویایی محیط به عنوان الزامات هزاره جدید، این پژوهش جهت ارایه الگوی مدیریتی توسعه برای صنعت جوان کاشت و تولید نیشکر با رویکرد ناب (سازمان ناب) سیستم تولیدی تویوتا انجام شده است. در این پژوهش جهت تعقیب رسالت مذکور طی مقدمات لازم و توجیه استراتژی اثربخش سازمانی (تحلیل گرا) برای شرکت تحت مطالعه مرتبط و با رجوع به خبرگان و مدیران ارشد جهت تعیین ضرایب اهمیت آنها از طریق مقایسات زوجی و تحلیل با تکنیک AHP و با بکارگیری نرم افزارهای Excel و Expert Choice انجام گردید و برای سنجش و ارزیابی عملکرد شرکت در شاخص های مذکور تحت مقیاس 5 درجه ای لیکرت با مراجعه به نظر مدیران عملیاتی و محاسبه نرخ همگرایی شرکت و مجرد متغیرها و شاخص ها با حالت ناب ایده آل از طریق مدل ریاضی (DOA) اقدام گردیده است. با آزمون 2 فرضیه اصلی الف و ب و 7 فرضیه فرعی ب، درجه تناسب عوامل و میزان نرخ همگرایی شرکت با حالت ناب نتایج حاصل از پژوهش به جامعه آماری تعمیم داده شده و مشخص گردید متغیرها و شاخص های برگزیده شرکت برای مواجهه با رویکرد ناب درجه تناسب 80% به بالا و میزان همگرایی شرکت و متغیرهای برگزیده هفت گانه به حالت ناب ایده آل به استثنای متغیر تعهد رهبری و مدیریت ارشد به تعالی و ناب سازی سازمان زیر 70% است و از نرخ مطلوبی برخوردار نیست و برای ارتقا آنها چرخه بهبود با تمرکز روی فرآیندهای خرد تحت سیستم (LDMS) پیشنهاد گردیده است.

آزادسازی تجارت جهانی از مدت ها قبل در دستور کار جامعه بین المللی قرار داشته ولی تجارت بین المللی تحت تاثیر محدودیت های تجاری وسیع و گسترده بوده است. این امر بخصوص در مورد ایران نیز صدق می کند زیرا همواره در پیوستن به WTO با این مشکل روبرو بوده که نهایتا اقتصاد تک محصولی ایران چه خواهد شد؟ در این راستا کشاورزی به عنوان یک بخش مهم همواره به عنوان بخش موفقی که می توانسته از مزیت های نسبی استفاده کند مدنظر بوده است. بدین منظور در بررسی حاضر سعی شد تا با استفاده از روش ماتریس تحلیل سیاستی (PAM) به بررسی محصول استراتژیک ایران یعنی گندم اقدام گردد تا از یک طرف توان ایران در تولید این محصول مشخص شود و از طرف دیگر استفاده صحیح از نهاده ها مورد بررسی قرار گیرد برای همین منظور ضرایب حمایت اسمی از محصول و نهاده و حمایت موثر مورد بررسی قرار گرفت که با توجه به همه این موارد مشخص گردید که در تولید گندم دارای مزیت نسبی بوده و از این رو حرکت به سوی خودکفایی در تولید گندم درست بوده است.

برای دستیابی به افزایش درآمد روستاییان و از پیش رو برداشتن دشواری های موجود، سیاست افزودن درآمد از راه گسترش کار جنبی از سوی دولت می تواند اهرمی موثر به شمار آید. هر چند تاکنون سمت و سوی توجه برنامه ریزان به افزایش درآمد زارعان یا شیوه انگیزش آنها به کار تمام وقت در زراعت بوده است. نگاهی به آمار موجود این نکته را آشکار می سازد که پیش از این کشاورزان، کمبود درآمد را عامل اصلی مهاجرت خود می دانستند با افزودن راهکار پرداختن به کار جنبی، تا اندازه ای می توان در برابر این پدیده ایستادگی و روستاییان را در روستا ماندگار نمود. در بررسی اخیر به اثر عوامل گوناگون بردرآمد حاصل از کار جنبی کشاورزان و دامداری و نیز توابع مهاجرت برآورد گردید و با توجه به ضرایب مربوط به پارامترهای جغرافیای اقتصادی، اهمیت افزایش درآمد از راه روی آوری به کار جنبی و اثر آن بر میزان مهاجرت روستاییان مشخص شده است. در تجزیه تحلیل نهایی، پس از گردآوری و استخراج پارامترهای آماری و داده های مورد نیاز درباره مناطق مورد مطالعه و تکمیل پرسش نامه همراه با ols، نمونه ای از فرم های خطی و لگاریتمی برآورد گردیده است بر اساس نتایج و برآورد تحلیل داده ها و پردازش آنها در نرم افزار s.p.s.s این نکته مهم را روشن می سازد که اگر مردم و دولت با یکدیگر به سوی سرمایه گذاری گام بردارند، نتیجه آن جلوگیری از مهاجرت جوانان روستایی به شهرها و عدم رویکرد آنان به کارهای خارج از مزرعه است.

بیماری پژمردگی باکتریایی موز (Bacterial wilt) یکی از بیماری های مهم موز است که برای اولین بار از ایران گزارش می شود. در بهار و تابستان سال های 79-1378، از موز کاری های جنوب استان سیستان و بلوچستان، نهال هایی که علایم پژمردگی را نشان می دادند، نمونه برداری و ترشحات لزج ناحیه آوندی ساقه کاذب و ریزوم روی محیط ساکارز پپتون آگار (SPA) و تری فنیل تترازولیوم کلراید (TZC) کشت گردید. از نمونه های جمع آوری شده یک باکتری گرم منفی میله ای شکل با کلنی های لعاب دار جدا شد. بر اساس خصوصیات مرفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیماریزایی، باکتری جدا شده Ralstonia solanacearum (E.F.Smith) Yabuuchi تشخیص داده شد. کلیه استرین ها به بیووار 1 (نژاد 2) باکتری تعلق داشتند.

از میان جدایه های باکتریایی جدا شده از ریزوسفر، ریشه، ساقه، برگ و آب، مزارع برنج آلوده و سالم استان مازندران، ابتدا با استفاده از روش کشت متقابل (Dual Culture) و روش پارک (Park, 1989) توانایی آنتاگونیستی جدایه های باکتریایی، علیه قارچ R. solani بررسی شد. با توجه به نتایج بدست آمده از آزمون های فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و مرفولوژیک استرین های 5، 93 و T42 گونه Pseudomonas fluorescens و جدایه 24 به Bacillus cereus و جدایه های 29 و 120 گونه B. subtilis تشخیص داده شدند. در بررسی مکانیسم های بازدارندگی استرین های باکتریایی مشخص شد که استرین های سودوموناس فلورسانس با تولید آنتی بیوتیک و مواد فرار مانع از رشد میسلیوم قارچ R. solani شدند. هیچکدام از استرین های باکتریایی تولید سیدروفور نکردند. استرین های 24، 29 و 120 با تولید مواد فرار بر روی محیط های کشت PDA و NAG مانع از رشد قارچ R-solani شدند و چون میزان رشد قارچ در محیط کشت NAG کمتر از PDA بود چنین نتیجه گیری شد که این ممکن است به سبب تولید مواد ضد قارچی بیشتر توسط جدایه های باکتریایی در محیط کشت NAG باشد.

«بهره وری ترویج کشاورزی» به عنوان فرآیندی پایدار از مجموع کارایی، اثربخشی، خردگرایی و توجه به سطح کیفیت های استاندارد شده این نظام تلقی می گردد که هدف خود را باید در جهت به دست آوردن حداکثر منافع و توانایی ها با توجه به منابع و امکانات موجود قرار دهد. چنین فرآیند برنامه ریزی شده ای نیازمند آگاهی از کلیه عوامل موثر بر بهبود بهره وری و افزایش آن می باشد؛ تا آنگاه نتایج ارزشمند فعالیت های آن بتواند به صورت موثر و مفیدی در اختیار سیاستگزاران، برنامه ریزان و مجریان قرار گیرد. این پژوهش، هدف خود را بر محاسبه و اندازه گیری بهره وری و تعیین عوامل موثر بر آن و تعیین همبستگی آنها بر هم، قرار داده است. محدوده مکانی این پژوهش، حوزه آبی خزر شامل استان های گیلان و مازندران، محدوده موضوعی آن «بهره وری ترویج»، محدوده زمانی مورد بررسی سال های 1382 تا 1384 و زمان انجام آن مهرماه 1382 تا شهریور ماه 1384 بوده است. این تحقیق پس رویدادی و کاربردی است. از نظر تحلیل داده ها، همبستگی و علی - رابطه ای می باشد. وسیله جمع آوری اطلاعات، دو نوع پرسش نامه برای دو جامعه «نبورداران» و «مروجان و کارشناسان مراکز ترویج و خدمات جهاد کشاورزی» بوده است. روش نمونه گیری برای زنبورداران «طبقه ای تصادفی» و برای مراکز خدمات «خوشه ای» بوده و حجم نمونه برای دو جامعه مزبور به ترتیب 315 و 34 نفر می باشد. آمار تحلیلی شامل تحلیل همبستگی، آزمونهای مقایسه ای و اندازه گیری بهره وری با استفاده از رویکرد شاخصی و به شیوه بهره وری جزیی و کلی و مقایسه ضریب تعیین R2 است. فرضیه های این تحقیق، 40 تا است که 34 تا از آنها از نوع همبستگی و بقیه از نوع مقایسه ای هستند. آزمون های مورد استفاده شامل آزمون t، من وایت نی و کروسکال والیس می باشد. ضریب بهره وری ترویج برای مقایسه دو گروه آموزش دیده و آموزش ندیده 3.97 به دست آمد. این ضریب و نتایج تحلیلی مقایسه میانگین ها بیانگر آن است که میان هزینه ها، درآمد و کارایی زنبورداران آموزش دیده و آموزش ندیده تفاوت معنی داری وجود ندارد.

در عصر اطلاعات کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات ظرفیت ها و فرصت های نوین و بیشتری را برای تولید، دسترسی و انتشار اطلاعات و دانش کشاورزی فراهم آورده است. یکی از اساسی ترین موضوعات در بهره گیری از پتانسیل های این پدیده در کلیه بخش ها از جمله ترویج کشاورزی به داشتن دیدگاه جامع نگر و نیز تامین الزامات کاربرد این پدیده بر می گردد. بر این اساس هدف پژوهش حاضر تعیین الزامات کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات به منظور توسعه ترویج کشاورزی ایران بوده است. محدوده جغرافیایی تحقیق حاضر در سطح ملی و به صورت نمونه گیری در چارچوب استان های همجوار در شش استان کشور شامل استان های: سمنان، مازندران، کهگیلویه و بویراحمد، تهران، زنجان، فارس به مرحله اجرا در آمده است. روش تحقیق همبستگی و جامعه آماری نیز شامل اعضای هیات علمی گروه های ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه های کشور، مدیران و کارشناسان ترویج کشاورزی بودند. در نهایت الزامات کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات به منظور توسعه ترویج کشاورزی ایران در قالب 40 متغیر مطرح که با استفاده از روش تحلیل عاملی در غالب شش عامل شامل: الزامات فنی، مدیریتی، اجرایی فرهنگی، برنامه ای، کارکردی و سازمانی تعیین گردیدند. در مجموع شش عامل مذکور توانستند حدود 66% از تغییرات واریانس کل را تبیین نمایند.

سن های خانواده Nabidae از فراوانترین حشرات شکارگر در بسیاری از زیستگاه های کشاورزی از قبیل مزارع یونجه، پنبه و سویا محسوب می شوند و Nabis palifer Seidenstucker گونه غالب مزارع یونجه مناطق مختلف اصفهان می باشد که از انواع مختلف حشرات و بندپایان کوچک از قبیل شته ها، سن ها، کنه ها، تخم و لارو شب پره ها و غیره تغذیه می کنند. این سن شکارگر فعالیتش را در منطقه زردنجان اصفهان از اردیبهشت ماه آغاز می کند و تخم های خود را در ساقه های یونجه گذاشته و هر حشره ماده در طول عمر خود حدود 100-150 عدد تخم می گذارد. تخم ها پس از 8-10 روز تفریخ شده و رشد و نمو آنها از تخم تا حشره کامل تقریبا 6 هفته به طول می انجامد. این سن ها دارای 5 سن پورگی هستند و زمستان را در داخل پناهگاه های مختلف از قبیل گیاهان حاشیه مزارع، باقیمانده های گیاهی، زیرسنگ ها و پوست درختان بصورت حشره کامل یا پوره های سنین آخر بسر می برند. طبق تحقیقات بعمل آمده گونه N.palifer در این منطقه دارای 4 نسل است و در هر سال دارای 4 اوج جمعیتی هستند.

شناسایی پراکنش مکانی ویژگی های خاک در برنامه ریزی و مدیریت مناسب خاک و به منظور بهره برداری مناسب از آن اهمیت زیادی دارد. این مهم به وسیله روشهای زمین آماری، شامل تخمین گرهای آماری غیرپارامتری و یا پارامتری صورت می گیرد. این تحقیق با هدف بررسی توزیع مکانی شاخص فرسایش پذیری خاک در منطقه ای به مساحت 36690 هکتار در بخش جنوبی دشت ارومیه و در استان آذربایجان غربی به انجام رسیده است. برای دستیابی به این هدف، داده های مربوط به تعداد 28 پروفیل و نمونه خاک مورد بررسی قرار گرفت. فاصله پروفیل ها بین 1300 تا 4700 متر متغیر بوده است. برای برآورد شاخص مذکور در نقاط نمونه برداری نشده، از روش های کریگینک، میانگین متحرک وزنی و کوکریگینک در محیط GIS استفاده شده است. در انتخاب روش مناسب میان یابی، روش Cross Validation و دو پارامتر آماری MAE و MBE به کار گرفته شده است. پس از انتخاب روش مناسب میان یابی برای برآورد شاخص فرسایش پذیری خاک، نقشه پراکنش مکانی پارامتر مورد بررسی تهیه شده است. بر اساس تعداد و حدود تغییرات داده ها، از «قانون استورجس» برای تعریف تعداد و فاصله کلاسها در تهیه و طبقه بندی نقشه مربوطه استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان داد که روش کریگینگ با ضریب همبستگی حداقل 0.826 و درصد خطای 3.98 برای برآورد مقادیر در نقاط فاقد داده از دقت خوبی برخوردار است. بر اساس نتایج بدست آمده نقشه پراکنش مکانی فرسایش پذیری خاک تهیه شده است.

تصور می شود که گروه های بومی کرم ابریشم به دلیل سازگاری و مقاومت نسبی آن ها به شرایط محیطی، برای تولید آمیخته های تجاری و بهبود عملکرد صنعت نوغانداری مفید باشد. عملکرد ده آمیخته حاصل از تلاقی پنج گروه بومی کرم ابریشم ایران شامل گروه های خراسانی (صورتی، پرتقالی و لیمویی)، پرتقالی گیلان و بغدادی با لاین های اصلاح شده 107 و 110 با اجرای آزمایشی با ده تیمار (آمیخته) و پنج تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی مقایسه گردید. بعد از پرورش و انجام رکوردگیری های لازم، داده ها مورد بررسی آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که صفت تعداد پیله خوب در آمیخته های ×107 پرتقالی گیلان و ×110 پرتقالی گیلانی به ترتیب با 220.2 و 208.2 عدد و متوسط وزن پیله خوب و وزن قشر پیله خوب در آمیخته ×107 بغداد به ترتیب با و 0.327 گرم و درصد قشر پیله نیز در آمیخته ×107 صورتی خراسان با %19.8، نسبت به سایر آمیخته ها برتر بودند (P<0.05). نتایج فوق بر شناخت دقیق پتانسیل ژنتیکی گروه های بومی و استفاده از آن ها جهت بهبود عملکرد واریته های اصلاح شده فعلی تاکید می کند.

به منظور بررسی تداخل درون و برون گونه ای علف های هرز در زراعت گندم از طریق وایازی چند متغیره آزمایشی در سال زراعی 1380 در مزرعه چهارده هکتاری دانشگاه آزاد اسلامی قائم شهر انجام شد. از مزرعه مورد نظر 27 کرت 25 متر مربعی انتخاب و ضمن تعیین مراحل ریخت شناسی گونه ها، تراکم و وزن خشک آن ها در زمان های مختلف رشد تعیین شد و در مدل عکس عملکرد دانه گندم که برای تحلیل تداخل از آن استفاده شد، به علت وجود همبستگی بین متغیرهای مستقل (گونه های هرز)، از روش ترسیمی رایج برای تصحیح ضرایب وایازی استفاده گردید. نتایج نشان داد که تداخل علف های هرز در مزرعه گندم را با توجه به ضرایب وایازی می توان به دو گروه بازدارنده (علامت مثبت) و تحریک کننده (علامت منفی) تقسیم کرد. سهم رقابت درون گونه ای گندم بیشتر از رقابت بین گونه ای به دست آمد. در این میان دو گونه شلمبی (Rapistrum reugosum) و یولاف (Avena fatua) بیشترین سهم را در کاهش عملکرد گندم به خود اختصاص دادند و گونه هایی که مدت تداخل آن ها کمتر بود، نقش کوچک تری ایفا کردند. کنگر وحشی (Cirsum arvense)، سلمه (Chenopodium album)، علف قناری (Phalaris minor) و دو گونه خلر (Lathyrus annus, Lathyrus aphaca) نه تنها اثر بازدارنده بر عملکرد گندم نداشتند، بلکه باعث بهبود غیرمعنی دار آن نیز شدند. این تاثیر ناشی از اثر بازدارنده آن ها بر رشد یولاف، که در این آزمایش بیشترین سهم بازدارندگی را بر عملکرد گندم داشته است، می باشد.

به منظور بررسی اثرات مقادیر و تقسیط نیتروژن در گیاه اصلی برنج بر صفحات راتونینگ رقم طارم هاشمی، آزمایشی به صورت کرت های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طی سال های 1381، 1382 اجرا گردید، به طوری که دو سطح مقادیر کود نیتروژن (46 و 69 کیلوگرم در هکتار) عامل اصلی را تشکیل می دهند و عامل فرعی شامل 6 نحوه تقسیط کود نیتروژن در گیاه اصلی است. نتایج نشان دادند که مقدار نیتروژن در کلش گیاه اصلی در تیمار با مصرف 69 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیشتر بود ولی بر عملکرد دانه و دیگر صفات راتونینگ اثر معنی دار نداشت. مقدار نیتروژن در کلش گیاه اصلی در تیمارهای تقسیط T5 (%33.33 در ابتدای نشاکاری %33.33+ در مرحله ظهور خوشه آغازین و در مرحله خوشه دهی کامل %33.33) و T6 (25% در ابتدای نشاکاری %25+ ابتدای پنجه دهی %25+ در مرحله ظهور خوظه آغازین %25+ در مرحله خوشه دهی کامل) در مقایسه با سایر تیمارها حداکثر بود. بیشترین عملکرد دانه محصول راتون نیز در تیمارهای تقسیط T5 و T6 حاصل گردید که به خاطر افزایش برخی اجزای عملکرد مانند تعداد پنجه و پنجه های بارور در کپه و نیز تعداد خوشه در متر مربع بود. اجزای عملکرد راتون نظیر تعداد کل خوشه چه در خوشه، درصد خوشه چه های پر شده و وزن هزار دانه از نظر آماری تحت تاثیر سال قرار نگرفتند. اثر متقابل سال × تقسیط کود نیتروژن بر تعداد پنجه و پنجه های بارور در کپه، تعداد خوشه در متر مربع و عملکرد دانه محصول راتون اثر معنی داری نداشت ولی اثرات متقابل سال × مقادیر کود نیتروژن و سال × مقادیر کود نیتروژن × تقسیط کود نیتروژن بر هیچ یک از صفات راتونینگ موثر نبود.

به منظور تعیین رابطه ویژگی های مورفوفیزیولوژیک با عملکرد دانه در 16 رقم کلزا، آزمایشی در سال زراعی 84-1383 در شمال شرق استان فارس اجرا گردید. صفات عملکرد دانه، اجزای عملکرد (تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین و وزن هزار دانه)، تعداد شاخه های جانبی بارور، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت اندازه گیری شدند. همچنین در مرحله رشد رویشی و زایشی، وزن مخصوص برگ اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تعداد خورجین در بوته، تعداد شاخه جانبی بارور، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت همبستگی معنی داری با عملکرد دانه دارند. ارقام با عملکرد دانه بیشتر، از تعداد شاخه جانبی و تعداد خورجین بیشتر و نیز کل ماده خشک و شاخص برداشت زیادتری نسبت به ارقام با عملکرد کمتر برخوردار بودند. همبستگی معنی داری بین عملکرد دانه با تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه و وزن ویژه برگ مشاهده نشد. با توجه به سهولت اندازه گیری و قابلیت توارث پذیری زیاد، می توان از اجزای عملکرد به ویژه تعداد خورجین در بوته، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در گزینش ارقام پرمحصول کلزا بهره برد.

به منظور بررسی تاثیر مقادیر مختلف سولفات روی در بهبود خصوصیات کمی و کیفی برخی از ارقام گندم آبی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های 81 و 82 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل اجرا گردید. فاکتورهای مورد بررسی عبارت بودند از: ارقام گندم در پنج سطح شامل: Mv-17، کاسپارد، الموت، C-73-5 C-73-20 و سطوح کود روی (Zn) در سه سطح شامل: صفر- 40 و 80 کیلوگرم در هکتار از منبع سولفات روی. نتایج از تجزیه واریانس مرکب دو سال آزمایش نشان داد که با افزایش مصرف سولفات روی، عملکرد دانه، درصد پروتئین و میزان روی دانه افزایش می یابد. بیشترین عملکرد به رقم کاسپارد و کمترین آن به رقم الموت تعلق داشت. معنی دار شدن اثر متقابل سال در مقادیر مختلف سولفات روی بر میزان روی، نیتروژن و پروتئین دانه در سطح احتمال یک درصد و مقایسه میانگین ها نشان داد که در هر دو سال آزمایش با افزایش کاربرد سولفات روی، میزان آنها در دانه افزایش یافت ولی میزان این افزایش در سال اول آزمایش بیشتر از سال دوم بود. بیشترین درصد پروتئین به لاین C-75-5 و کمترین آن به لاین C-73-20 تعلق دارد هر چند که اختلاف آماری معنی داری بین ارقام MV-17، الموت، کاسپارد و C-73-20 با همدیگر از نظر میزان پروتئین وجود نداشت. بالاترین میزان نیتروژن دانه به لاین C-75-5 و پایین ترین آن به لاین C-73-20 با همدیگر از نظر میزان پروتئین وجود نداشت. بالاترین میزان نیتروژن دانه به لاین C-75-5 و پایین ترین آن به لاین C-73-20 مربوط می شد. در بین ارقام مورد بررسی با افزایش مصرف سولفات روی لاین C-75-5 بیشترین درصد روی و پروتئین را داشت رقم کاسپارد کمترین درصد روی و رقم MV-17 کمترین درصد پروتئین را داشت. از نظر عملکرد دانه رقم کاسپارد بالاترین و رقم الموت کمترین عملکرد دانه را داشت. وجود اثر متقابل معنی دار بین ارقام و مقادیر کاربرد روی بر درصد پروتئین دانه نشان داد که بیشترین درصد پروتئین به رقم کاسپارد با کاربرد 80 کیلوگرم در هکتار سولفات روی و کمترین درصد پروتئین دانه به رقم C-73-20 بدون استفاده از سولفات روی تعلق داشت.

به منظور بررسی تاثیر الگوی کاشت، عرض ردیف و فاصله بوته بر عملکرد، اجزای عملکرد، روغن و برخی خصوصیات مرفولوژیک گلرنگ در کشت دوم، آزمایشی در طی فصل زراعی 84/1383 در منطقه سنندج صورت گرفت. طرح آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده نواری با طرح پایه بلوک کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا درآمد. تیمارها شامل: الگوی کاشت (یک ردیفه، دو ردیفه)، عرض ردیف (50 و 60 سانتیمتر) و فاصله بوته روی ردیف (5 و 10 سانتیمتر) بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که فقط ارتفاع بوته تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفت. در بین سایر تیمارها اختلاف معنی دار در سطح 5% و 1% مشاهده گردید. بر اساس نتایج حاصله، فاصله بوته بیشترین تاثیر را بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد گل و عملکرد روغن داشت. بدنبال آن الگوی کاشت و سپس عرض ردیف بیشترین تاثیر را داشتند. بطوریکه بالاترین عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد گل و عملکرد روغن در تیمار کشت دو ردیفه، عرض ردیف 50 سانتیمتر و فاصله بوته 5 سانتیمتر به ترتیب به میزان: 783.63، 7628.76، 156.24 و 249.49 کیلوگرم در هکتار حاصل گردید. میزان افزایش عملکرد دانه در فاصله بوته 5 سانتیمتر نسبت به 10 سانتیمتر، عرض ردیف 50 سانتیمتر نسبت به 60 سانتیمتر، کشت دو ردیفه نسبت به یک ردیفه به ترتیب: 84.22 درصد، 4.16 درصد و 15.29 درصد بود. ارتفاع اولین شاخه جانبی، تعداد طبق بارور و نابارور، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، شاخص برداشت و میزان روغن دانه تحت تاثیر تیمارها قرار گرفتند. با افزایش تراکم، ارتفاع بوته، ارتفاع اولین شاخه جانبی و درصد روغن افزایش یافت، ولی تعداد شاخه های جانبی در بوته، تعداد طبق بارور در بوته، تعداد دانه در طبق و شاخص برداشت کاهش یافت.

بدون تردید شناسایی ظاهری چوب ها به سبب خصوصیات متشابه ای که دارند از پیچیدگی خاصی برخوردار است. در این تحقیق طرز شناسایی ده گونه از چوب های بخش روزنه ای جنگل های شمال ایران (هیرکانی) از طریق خصوصیات آناتومیکی در مقطع عرضی و با کمک لنز مورد مطالعه قرار گرفتند. گونه هایی که بیشتر به یکدیگر متشابه بودند در یک گروه قرار گرفتند و تفاوت هایی جزیی آنها مطالعه شد. همه ده گونه مورد مطالعه که جز چوب های بخش روزنه ای بودند، به 4 گروه مجزا (1. بلوط 2. شب خسب و زبان گنجشک 3. لیلکی، توت و اقاقیا 4. ملج، اوجا، آزاد و داغداغان) تقسیم شدند. جدای از رنگ و بافت گونه ها، نحوه جهت گیری آوندهای تابستانه، حضور یا عدم حضور تیل در آوندهای بهاره، وضوحیت پره چوبی و پلاژ، چهار صفت مهمی هستند که در شناسایی ماکروسکوپی گونه های بخش روزنه ای ایران نقش مهمی را نیز ایفا می نمایند.

جنگل های شمال کشور، مهم ترین مناطق دارای جنگل های صنعتی و تجاری با قابلیت چوب دهی است که در برنامه ریزی های کلان کشور به عنوان قطب مهم تولید و عرضه چوب در نظر گرفته شده اند. بهره برداری از جنگل ها در قالب طرح های جنگلداری توسط ادارات کل، شرکت های دولتی، شرکت های تعاونی و بخش خصوصی صورت می گیرد. فرآورده هایی که توسط بهره برداران تولید می شوند شامل گرده بینه، چوب های الواری، تراورس، چوب های تیری و تونلی، کاتین، هیزم، ذغال می باشد. در این مطالعه، برداشت چوب از جنگل های شمال و ساز و کار حاکم بر بازار طی یک دوره 10 ساله مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. در اکثر موارد اختلاف معنی داری بین حجم تولیدات حوزه های مختلف مشاهده شد که به تفکیک مورد بررسی و بحث قرار گرفته است. از جمله عوامل موثر بر حجم تولید و عرضه انواع فرآورده ها، می توان به کشش تقاضای بازار، تراکم جاده های جنگلی، دسترسی به ماشین آلات و ادوات مکانیزه بهره برداری، مهارت نیروی انسانی بهره بردار، نوع فرآورده، شرایط رویشگاه، شرایط توپوگرافی منطقه، میزان چوب قابل استحصال، حجم درختان نشانه گذاری شده، چگونگی پراکنش درختان، شیوه جنگلداری و کیفیت درختان اشاره کرد. به طور کلی، نتایج تحقیق حاکی از آنست که حجم تولید و عرضه در حوزه ساری بیش از سایر مناطق بوده و سپس حوزه های گیلان، نوشهر و گلستان در رتبه های بعدی قرار دارند.

پیشتر روشی در موسسه تحقیقات CIRAD واقع در شهر مون پلیه - فرانسه برای اندازه گیری مدول الاستیسیته در جهت موازی الیاف با استفاده از ارتعاش آزاد یک تیر کوچک چوبی طراحی شده بود. این سیستم ارتعاشی بر پایه تئوری تیر تموشنکو تغییر شکل برشی را نیز مد نظر قرار داده و تخمینی بر مدول های برشی بدست می دهد. در ایران تحت نرم افزار MATLAB برنامه ریزی جدیدی انجام شد، به طوری که اندازه گیری مدول الاستیسیته طولی، مدول برشی و فاکتور میرایی ارتعاش به طور همزمان با یک بار آزمایش قابل اندازه گیری شدند. نتایج بدست آمده برای نمونه های چوبی سرو سیمین در ایران توسط سیستم جدید که ndt-lab نامیده شد، توسط دو سیستم آزمون، روی عینا همان نمونه ها مورد مقایسه قرار گرفتند: یکی نتایج حاصل از آزمون استاندارد خمش استاتیک در ایران و دیگری توسط سیستم مورد استفاده در موسسه تحقیقات CIRAD فرانسه. به دلیل اینکه فاکتور میرایی ارتعاش توسط آزمون استاندارد خمش استاتیک قابل اندازه گیری نبود، برای مقایسه نتایج از سیستم ارتعاش اجباری موجود در دانشگاه مون پلیه II فرانسه استفاده شد. خوشبختانه نتایج سیستم ایرانی ndt-lab تفاوت معنی داری با نتایج حاصل از دیگر آزمون های ذکر شده نداشت.

صنوبر از تیره درختان پهن برگ است که حجم وسیعی از جنگل های دست کاشت و باغات کشور را تشکیل می دهد. در تحقیق حاضر، پیرولیز چوب صنوبر در راکتور بستر ثابت و در دمای 300 و 350 درجه سانتیگراد و در جو نیتروژن صورت گرفت. جداسازی و شناسایی ترکیبات موجود در روغن های پیرولیزی حاصل، با مشتق سازی توسط N، -O بیس (تری متیل سایلیل) تری فلوئورواستامید و استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی و طیف سنجی جرمی (GC/MS) و مطالعه طیف های جرمی صورت گرفت. در مجموع 8 ترکیب از پیرولیز صنوبر در دمای 300 درجه سانتیگراد و 5 ترکیب نیز از پیرولیز آن در دمای 350 درجه سانتیگراد شناسایی شد. فراوان ترین ترکیبات موجود در روغن های پیرولیزی دمای 300 درجه سانتیگراد 2، 1- بنزن دی کربوکسیلیک اسید بیس (2- اتیل هگزیل) استر و پنتانوییک اسید می باشد که 50 درصد از کل محصولات را به خود اختصاص داده و در دمای 350 درجه سانتیگراد، فراوان ترین ترکیب گالاکتورونیک اسید می باشد که 70 درصد از کل محصول حاصل از پبرولیز را تشکیل می دهد. مهمترین مواد شناسایی شده در دمای 300 درجه شامل 2، 1- بنزن دی کربوکسیلیک اسید بیس (2- اتیل هگزیل) استر و پنتانوئیک اسید بتا دی گلوکوپیرانوز، 4- هیدروکسی بنزوئیک اسید و در دمای 350 درجه شامل گالاکتورونیک اسید، تری کوزان، 2، 1 بنزن دی کربوکسیلیک اسید - بیس (2- اتیل هگزیل) استر بود.

گیاه گزنه یکی از عوامل درمانی طبیعی و غیر سمی می باشد که دارای اثرات درمانی بسیاری مانند تقویت اعمال هضم غذا، ازدیاد ادرار، بند آوردن خون، اثرات ضدآرتروز و ضدرماتیسم و جلوگیری از ریزش مو موثر است. در پژوهش حاضر اثر تیمار خوراکی عصاره الکلی گیاه گزنه (Urtica Dioica L.) بر سطح گلوکز و انسولین سرم موش های صحرایی سالم و حیوانات دیابتی شده توسط استرپتوزوسین (با محدوده وزنی 250-200 گرم) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که تیمار عصاره برگ گزنه با دو (0.1، 0.2 و 0.5 گرم بر کیلوگرم) پس از دوهفته تیمار مداوم، موجب کاهش معنی داری در سطح گلوکز سرم حیوانات دیابتی (با روش اندازه گیری گلوکز اکسیداز) می گردد. این نتایج نشان می دهد که برگ گزنه دارای ترکیباتی است که سطح گلوکز سرم را کاهش می دهند.