مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان (Journal of Advances in Medical and Biomedical Research)
سال:1392 | دوره:21 | شماره:84 |تعداد مقالات:12

زمینه و هدف: آدیپونکتین نقش مهمی در هیپرگلیسمی، لیپولیز و مکانیسم های التهابی دارد. مکانیسم هایی که بتوانند ارتباط بین آدیپونکتین و مقاومت انسولین را در پاسخ به فعالیت های ورزشی توضیح دهند، هنوز مبهم باقی مانده اند. هدف از این مطالعه، تعیین تاثیر شش هفته تمرین تناوبی با شدت بالا (HIIT) بر سطوح پلاسمایی آدیپونکتین، مقاومت و حساسیت انسولینی و عملکرد سلول بتا در مردان جوان غیرفعال بود.روش بررسی: به این منظور، 18 نفر از دانشجویان به صورت داوطلبانه در این پژوهش شرکت کردند و به صورت تصادفی به دو گروه تجربی (n=9، سن: 24.33±1.41 سال، قد: 176.22±4.91 سانتی متر، وزن: 72.27±6.59 کیلو گرم) و کنترل (n=9، سن: 23.27±2.01 سال، قد: 6.88±180.22 سانتی متر، وزن: 7.23±76.27 کیلو گرم) تقسیم شدند. گروه تجربی به مدت شش هفته و سه جلسه در هفته پروتکل تمرینی HIIT را اجرا کردند. هر جلسه شامل چهار تا شش تکرار دویدن با حداکثر سرعت در یک ناحیه 20 متری با 30 ثانیه ریکاوری بود. نمونه های خونی یک روز قبل و بعد از اجرای پروتکل تمرینی، به صورت ناشتا جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آماری T مستقل و همبسته انجام شد.یافته ها: نتایج نشان داد، سطوح سرمی آدیپونکتین در گروه تجربی افزایش معناداری داشت (p=0.047) و درصد چربی بدن نیز در این گروه به صورت معنادار کاهش یافت (p=0.019). هر چند غلظت های سرمی انسولین، گلوکز ناشتا و مقادیر مقاومت به انسولین کاهش و مقادیر حساسیت به انسولین و عملکرد سلول بتا افزایش یافتند، اما این تغییرات از نظر آماری معنادار نبودند (P>0.05).نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد، اجرای HIIT از نظر تاثیر زمانی یک عامل کارآمد در افزایش غلظت آدیپونکتین و کاهش درصد چربی بدن می باشد. همچنین، به شدت فعالیت ورزشی به عنوان یک عامل بسیار مهم در افزایش غلظت آدیپونکتین می توان اشاره کرد.

زمینه و هدف: پاراکسون به عنوان فرم فعال پاراتیون، یکی از مهم ترین حشره کش های ارگانوفسفره است که در کشاورزی استفاده می شود. بعضی از ارگانوفسفره ها قادرند باعث تولید رادیکال های آزاد و القای اختلال در سیستم آنتی اکسیدان بدن شوند. هدف از این مطالعه بررسی اثر پاراکسون بر القای استرس اکسیداتیو در بافت های قلب و طحال موش صحرایی بود.روش بررسی: موش های صحرایی نر نژاد ویستار به طور تصادفی به 4 گروه (در هر گروه 7 سر) تقسیم شدند. گروه کنترل روغن ذرت را به عنوان حلال پاراکسون و سه گروه که دوزهای مختلف پاراکسون (0.3، 0.7 و 1 میلی گرم در کیلو گرم) را به صورت داخل صفاقی دریافت کردند. 24 ساعت پس از تزریق حیوانات با اتر بیهوش و بافت های قلب و طحال جدا گردید و فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT) و گلوتاتیون S- ترانسفراز (GST) و لاکتات دهیدروژناز (LDH) همچنین غلظت گلوتاتیون (GSH) و مالون دی آلدیید (MDA) توسط روش های بیوشیمیایی تعیین شدندیافته ها: فعالیت آنزیم های SOD وGST در بافت های قلب و طحال و فعالیت CAT در قلب در دوز های بالاتر از 0.3 میلی گرم در کیلو گرم پاراکسون به طور معنی دار افزایش یافته، در حالی که فعالیت CAT در بافت طحال و غلظتGSH  در هر دو بافت کاهش یافت. کاهش فعالیت آنزیم LDH و افزایش غلظت MDA در دوز 1 میلی گرم در کیلو گرم پاراکسون در بافت قلب مشاهده شد.نتیجه گیری: پاراکسون تولید رادیکال های آزاد و استرس اکسیداتیو وابسته به دوز را القا می کند. بافت قلب حساسیت بیشتری را در مقابل اثرات پاراکسون بر روی القای استرس اکسیداتیو نسبت به بافت طحال دارد.

زمینه و هدف: سرطان پستان، شایع ترین نوع سرطان و دومین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در بین زنان در سراسر جهان است. ماموگرافی حساس ترین و اختصاصی ترین آزمونی است که برای تشخیص زودرس سرطان پستان استفاده می شود. رفتار غربالگری ماموگرافی از جمله رفتارهایی است که بررسی اولیه در مورد مراحل تغییر آن می تواند در طراحی مداخلات مناسب و موثر برای انجام و تداوم رفتار غربالگری ماموگرافی مورد استفاده گیرد. لذا، این مطالعه با هدف تعیین مراحل تغییر رفتار غربالگری ماموگرافی در زنان بالای 40 سال شهر اصفهان انجام شد.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی مبتنی بر جمعیت (Population-Based)، تعداد 384 نفر از زنان بالای 40 سال شهر اصفهان به روش نمونه گیری تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. برای تعیین مراحل تغییر رفتار غربالگری ماموگرافی از پرسشنامه مراحل تغییر راکووسکی (Rakoweski) استفاده شد. براساس این پرسشنامه افراد در مراحل مختلف تغییر رفتار غربالگری ماموگرافی شامل مرحله پیش تفکر، تفکر، عمل، نگهداری و برگشت طبقه بندی می شوند. جمع آوری اطلاعات به صورت مصاحبه تلفنی انجام شد. داده ها ضمن ارایه آمار توصیفی به وسیله آزمون های آماری کای اسکوئر و آنالیز واریانس (ANOVA) در سطح معنی داری a=0.05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: میانگین سنی زنان مورد مطالعه 8.22±52.24 سال بود. از نظر توزیع افراد در هر کدام از مراحل تغییر، نتایج مطالعه نشان داد که 36.2، 21.1، 4.2، 6.2 و 32.3 درصد به ترتیب در مرحله پیش تفکر، تفکر، عمل ، نگهداری و برگشت رفتار غربالگری ماموگرافی بودند. نتایج آزمون های آماری نشان داد که متغیرهای سن (P<0.0001)، سطح تحصیلات (P=0.009)، وضعیت تاهل (P=0.011)، بیمه (P=0.025) و میزان درآمد (P=0.021) با مراحل تغییر رفتار غربالگری ماموگرافی از لحاظ آماری ارتباط معنی داری داشتند.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که اکثریت افراد مورد مطالعه در مرحله پیش تفکر و تفکر بودند و درصد کمی از زنان در مرحله عمل و نگهداری بودند. بنابراین انجام مداخلات آموزشی مبتنی بر مراحل تغییر به منظور ارتقای رفتار غربالگری ماموگرافی ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: ایسکمی عمومی مغز باعث آسیب نورونی در هیپوکامپ و قشر مغز می شود و منجر به نقص در یادگیری و حافظه می شود. پیش شرطی سازی با ورزش باعث حفاظت عصبی در مقابل آسیب های مغزی ناشی از ایسکمی می شود. هدف این تحقیق، بررسی اثر پیش شرطی سازی با ورزش بر حافظه لمسی متعاقب ایسکمی عمومی مغزی در موش صحرایی بود.روش بررسی: در این مطالعه تجربی، 50 سر موش های صحرایی نر نژاد ویستار در محدوده وزنی 250 تا 300 گرم به طور تصادفی در پنج گروه آزمایشی تقسیم شدند. ورزش با تردمیل انجام شد و حیوانات روزانه با سرعت 18 متر بر دقیقه، به مدت نیم ساعت، 5 روز در هفته و به مدت 3 هفته ورزش کردند. ایسکمی با روش انسداد 4 شریان (شریان های مهره ای و کاروتید مشترک) القا شد. ارزیابی حافظه لمسی با تست تشخیص شی جدید انجام شد.یافته ها: میانگین فرکانس لمس شی آشنا در گروه ایسکمی (9.4±48 هرتز) نسبت به کنترل (2.7±22.8 هرتز) افزایش یافت. همچنین شاخص تشخیص در گروه ایسکمی (1.6±39.8 درصد) نسبت به شم (2.8±60.2 درصد) کاهش یافت و پیش شرطی سازی با ورزش این شاخص را در حیوانات ایسکمیک (6.6±57.3 درصد) بهبود بخشید.نتیجه گیری: ایسکمی گذرای مغز باعث اختلال در یادگیری لمسی می شود و پیش شرطی سازی با ورزش باعث کاهش اختلال در این نوع یادگیری در موش های ایسکمیک می شود.

زمینه و هدف: درک عمق ناشی از اختلاف نسبی تصاویر به علت دیسپاریتی رتین می باشد. اندازه گیری درک عمق برای تشخیص و درمان آنومالی های دید دوچشمی و مشکلات نورولوژیکی اهمیت دارد. هدف از این مطالعه، تعیین تاثیر هتروفوریای ایجاد شده توسط پریزم قاعده به داخل و خارج بر دید عمق دور افراد نرمال به وسیله تست سه میله بود.روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی- تحلیلی بر روی 50 فرد نرمال در سال 1390 در کلینیک بینایی سنجی دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شد. پس از انجام معاینات اولیه، هتروفوریای دور این افراد با استفاده از کاور تست و پریزم بار اندازه گیری شد. کلیه این افراد با استفاده از اصلاح مناسب دارای دید 6/6 و اورتوفوریا بودند. با قرار دادن منشور های افقی به مقدار 2، 4، 6 و 8 پریزم دیوپتر به صورت قاعده به داخل و قاعده به خارج در این افراد ایزوفوریا و اگزوفوریا ایجاد نموده، حدت دید عمق آن ها ابتدا در حالت اورتوفوریا و سپس ایزوفوریا و اگزوفوریای ایجاد شده با استفاده از تست سه میله در فاصله مشاهده 6 متر اندازه گیری شد. افرادی که دارای سابقه آمبلیوپی، کاتاراکت، مشکلات پاتولوژیک و آنومالی های دید دوچشمی بودند، از مطالعه حذف شدند.یافته ها: مقایسه آماری میانگین حدت دید عمق در حالت اورتوفوریا و ایزوفوریای ایجادشده فقط برای مقدار 4 پریزم دیوپتر (P=0.006) و مقایسه آن در حالت اورتوفوریا با حالت اگزوفوریای ایجاد شده برای تمام مقادیر 2، 4، 6 و 8 پریزم دیوپتر معنی دار بود (به ترتیب P=0.009، P<0.0001، P<0.0001،P<0.0001 ). همچنین مقایسه میانگین حدت دید عمق در حالت ایزوفوریای ایجاد شده با مقدار مساوی اگزوفوریای ایجاد شده با مقادیر 2، 4 و 6 پریزم دیوپتر معنی دار بود (به ترتیب P=0.007، P<0.0001،P<0.0001 ).نتیجه گیری: حدت دید عمق با ایجاد هتروفوریا به وسیله منشور های با قدرت های مختلف کاهش می یابد و این کاهش در حالت ایزوفوریا بیشتر از حالت اگزوفوریا است.

زمینه و هدف: بیماری کیست هیداتیک یکی از مهم ترین بیماری های مشترک بین انسان و دام در بسیاری از نقاط دنیا است که توسط مرحله لاروی اکینوکوکوس گرانولوزوس اتفاق می افتد. شناسایی ژنوتیپ های مختلف ایزوله های انگل، میزبانان مرتبط و مسیرهای انتقال آن ها حایز اهمیت است. تاکنون تعداد 10 ژنوتیپ مختلف (G1-G10) بر پایه آنالیز مارکرهای ژنتیکی هسته و میتوکندری در مناطقی از جهان و ایران توصیف شده است. این مطالعه با هدف تعیین ژنوتیپ ایزوله های حیوانی و انسانی کیست هیداتیک در استان زنجان انجام شد.روش بررسی: تعداد 86 نمونه شامل 49 نمونه گوسفندی، 28 نمونه گاوی از کشتارگاه و 9 نمونه انسانی کیست هیداتیک از بیمارستان های استان زنجان جمع آوری شد. پس از استخراج DNA ژنومی، ناحیه rDNA-ITS1 توسط PCR تکثیر و محصول به دست آمده با روش PCR-RFLP آنالیز گردید.یافته ها: اندازه قطعه ITS1 تکثیر یافته حدود1000bp به دست آمد. الگوهای قطعات به دست آمده از محصول PCR ناحیه rDNA-ITS1 بعد از برش با آنزیم های Msp1, Rsa1, Alu1 و Taq1 نشان داد که تمامی نمونه ها منطبق با استرین شایع گوسفندی هستند.نتیجه گیری: در این منطقه، استرین غالب اکینوکوکوس گرانولوزوس در دام ها و انسان همانند سایر مناطق مطالعه شده ایران، ژنوتیپ G1 یا همان استرین شایع گوسفندی است.

زمینه و هدف: استئوآرتریت شایع ترین بیماری مفصلی و بزرگ ترین علت ایجاد ناتوانی در میان افراد میانسال و مسن است، که با مکانیسم تخریب پیشرونده غضروف مفصلی باعث ایجاد درد مزمن و اختلال عملکرد مفاصل درگیر می شود. هنوز علت اصلی این بیماری به درستی شناخته نشده است. طی چندین مطالعه اپیدمیولوژیک در کشور های دیگر ارتباط این بیماری با بیماری های قلبی و عروقی گزارش شده است. هدف ما از این مطالعه بررسی وضعیت ضخامت کاروتید در زنان با استئوآرتریت دست در مقایسه با افراد هم سن ولی بدون استئوآرتریت بود.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی تحلیلی بر روی 256 نفر از زنان میانسال و مسن مراجعه کننده به درمانگاه بیمارستان حضرت ولیعصر زنجان که با معاینه مفاصل دست در دو گروه بیماران مبتلا به استئوآرتریت و گروه بدون استئوآرتریت تقسیم شده بودند، با استفاده از سونوی داپلر شریان کاروتید از نظر میزان و شدت آترواسکلروز و وجود یا نبود پلاک آترواسکلروتیک بررسی شدند. نتایج حاصل شده با استفاده از تست های آماری Chi-Square و Independent T-Test مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتندیافته ها: در این بررسی 256 زن با میانگین سنی 56.79 سال شرکت کرده بودند. 30.8 درصد از زنان مبتلا به استئوآرتریت و 17.5 درصد از زنان سالم پلاک آترواسکلروتیک شریان کاروتید داشتند، که به لحاظ آماری این تفاوت معنی دار بود (0.009=P، OR=2.1). پس از کنترل سن هنوز وجود استئوآرتریت یک ریسک فاکتور برای پلاک کاروتید محسوب می شد. میانگین ضخامت انتیمای شریان کاروتید در بیماران 0.975 میلی متر و در افراد سالم 0.910 میلی متر بود (P<0.0001).نتیجه گیری: یافته های این مطالعه همراهی معنی داری میان بیماری استئو آرتریت و بیماری های آترواسکلروتیک نشان داد. پیشنهاد می گردد در مطالعات بعدی بررسی اثر پیشگیری کنندگی دارو های کاهنده آترواسکلروز بر پیشرفت استئوآرتریت مورد توجه قرارگیرند.

زمینه وهدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی ارتباط میان استرس های روزمره زندگی و سبک های مقابله با سلامت روان در بیماران دچار سردرد میگرنی می باشد.روش بررسی: روش پژوهش از نوع علی- مقایسه ای بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 60 نفرمبتلا به سردرد میگرنی (30 زن و 30 مرد) به عنوان گروه آزمایش بوده است که با استفاده از نمونه گیری در دسترس پس از هماهنگی با متخصصین جراحی مغز و اعصاب، روانپزشکان و مراکز مشاوره و روان درمانی انتخاب شدند. آن ها از نظر سن، جنسیت، وضعیت اجتماعی- اقتصادی، عدم ابتلا به بیماری های جسمانی و ابتلا به سردرد میگرنی حداقل به مدت 2سال و سایر متغیرهای مورد نظر در پژوهش کاملا همگون بودند. همچنین 60 نفر (30 مرد و 30 زن) دیگر از افراد عادی شاغل در آموزش و پرورش که همتا با گروه آزمایشی بودند به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در پژوهش شامل پرسشنامه سبک مقابله لازاروس و فولکمن، سیاهه استرس زندگی هولمز - راهه و پرسشنامه سلامت عمومی بود. داده ها با استفاده از تحلیل رگرسیون لجستیک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: نتایج حاصل آشکار ساخت که تفاوت معنی داری میان دو گروه آزمایش و گواه از لحاظ استرس های روزمره زندگی و سبک های مقابله وجود داشت. همچنین میان مردان و زنان مبتلا به سردرد میگرنی و مردان و زنان سالم از لحاظ سبک هیجان مدار و مساله مدار تفاوت معناداری وجود داشت (P<0.0001). یعنی مردان و زنان مبتلا به سردرد میگرنی نسبت به افراد سالم از سبک هیجان مدار بیشتری برخوردار می باشند.نتیجه گیری: استرس های روزمره زندگی و سبک هیجان مدار با سلامت روان در بیماران دچار سردرد میگرنی رابطه منفی دارند.

زمینه و هدف: با توجه به اهمیتی که شادکامی می تواند در ترک سومصرف مواد داشته باشد؛ هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه بین سبک های مقابله با استرس، افکار خودآیند منفی و امیدواری با شادکامی در افراد معتاد مراجعه کننده به کلینیک های ترک اعتیاد شهرستان اهواز بوده است.روش بررسی: جامعه آماری پژوهش شامل کلیه معتادینی بود که به مراکز ترک اعتیاد شهر اهواز مراجعه کرده بودند. نمونه مورد نظر شامل 100 نفر بود که به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات از چهار پرسشنامه استاندارد شیوه های کنار آمدن با استرس پارکر و آندلر؛ امیدواری میلر؛ شادکامی آکسفورد؛ و افکارخودآیند منفی کندال و هولون بودیافته ها: تحلیل آماری نتایج نشان داد که بین سبک های مقابله با استرس، افکار خودآیند منفی و امیدواری با شادکامی در افراد معتاد P<0.0001 رابطه معنی دار وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد متغیرهای ذکر شده 60 درصد از واریانس شادکامی را تبیین می کنند و دو متغیر امیدواری و سبک مقابله مساله مدار بهترین پیش بین های شادکامی بودند.نتیجه گیری: با توجه به یافته های این پژوهش تقویت راهبرد مقابله ایی مساله مدار و امیدواری می تواند با شادکامی بیشتر افراد معتاد همراه باشد و در نتیجه احتمال ترک و بهبودی را در آن ها افزایش دهد.

زمینه و هدف: شناخت عوارض یائسگی و راه های پیشگیری از آن ها، از ضروریات زندگی هر زنی است که این امر مهم از طریق آموزش بهداشت، عملی است. مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش بر میزان آگاهی و نحوه نگرش زنان یائسه در مورد علایم و عوارض یائسگی انجام شد.روش بررسی: در این مطالعه نیمه تجربی تعداد 100 زن 45 تا 60 ساله به طور تصادفی و مبتنی بر هدف انتخاب و پس از کسب رضایت وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای شامل سه بخش اطلاعات فردی، سوالاتی جهت سنجش آگاهی و سوالات بررسی نگرش بود. برای تعیین اعتبار ابزار گردآوری داده ها از روش اعتبار محتوایی و جهت تعیین پایایی ابزار از روش آزمون مجدد استفاده شد. ضریب همبستگی نتایج آگاهی 0.94 و نگرش 0.86 بود. ابتدا اطلاعات مربوط به آگاهی و نحوه نگرش زنان یائسه درباره علایم و عوارض یائسگی قبل از اجرای برنامه آموزشی، با استفاده از پرسشنامه جمع آوری گردید. سپس برنامه آموزشی بر اساس بسته آموزشی معاونت سلامت تشکیل گردید. ارزشیابی به وسیله پرسشنامه در مرحله آزمون ثانویه پس از گذشت دو ماه از آموزش صورت گرفت. داده ها با استفاده از آزمون های تی زوجی و آنالیز واریانس یک طرفه، در سطح معنی داری P£0.05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: بین میانگین آگاهی قبل و بعد از آموزش تفاوت معنی دار آماری وجود داشت (P<0.0001). قبل از آموزش آگاهی 11 درصد از افراد ضعیف، 88 درصد متوسط و فقط 1 درصد خوب بود. پس از آموزش آگاهی هیچ یک از افراد مورد پژوهش ضعیف نبود؛ آگاهی 73 درصد متوسط و 27 درصد خوب بود. بین نحوه نگرش قبل و بعد از آموزش نیز تفاوت معنی دار آماری وجود داشت (P<0.0001). قبل از آموزش نگرش 7 درصد از افراد منفی و 59 درصد مثبت بود؛ پس از آموزش نگرش 80 درصد مثبت بود.نتیجه گیری: آموزش زنان یائسه سبب ارتقای سطح آگاهی، تغییر نحوه نگرش آنان درباره یائسگی می شود. بنابراین اجرای برنامه های آموزشی بهترین راه تقویت بنیه علمی، تغییر در نگرش و رفتار و توانمندسازی افراد است.

زمینه و هدف: نیاز زن حامله به انرژی و مواد مغذی در دوران بارداری افزایش می یابد. آموزش مداوم نحوه تغذیه در کنار تامین نیازهای غذایی مادران، جهت ارتقای سلامت مادر و جنین ضروری است. لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر کلاس های آمادگی دوران بارداری بر رفتار تغذیه ای زنان باردار انجام شد.روش بررسی: مطالعه حاضر نوعی مطالعه توصیفی می باشد که در آن 280 زن باردار شکم اول مراجعه کننده به مرکز بهداشتی درمانی شهر زنجان در سال 90-89 به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمون و شاهد قرار گرفتند. مادران گروه آزمون کلاس های آمادگی دوران بارداری در طی 8 جلسه 90 دقیقه ای شرکت کردند و مادران گروه شاهد آموزش های معمول را دریافت نمودند. جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون انجام گرفت. اطلاعات با آزمون های کای دو و T-Test آنالیز شد.یافته ها: دو گروه از نظر سن، شاخص تود ه بدنی (BMI)، سطح تحصیلات، سن حاملگی و وضعیت اشتغال اختلاف معنی داری نداشتند. بر اساس نتایج، رفتار تغذیه ای زنان در دو گروه مورد و شاهد قبل از مداخله، تفاوت معنی داری نداشت (P=0.273) اما پس از مداخله، امتیاز رفتار تغذیه ای در گروه آزمون (5.54±38.12) بیشتر از گروه شاهد (3.76±12.29) که از نظر آماری معنی دار بود (P<0.0001).نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه آموزش رفتار تغذیه ای در مادران باردار موجب بهبود رفتار تغذیه ای در دوران بارداری می شود، لذا برگزاری کلاس های فوق برای کلیه مادران باردار توصیه می شود.

زمینه و هدف: سن آغاز مصرف سیگار هم در کشورهای توسعه یافته و هم در حال توسعه رو به کاهش است. هدف این مطالعه برآورد شیوع مراحل مصرف سیگار در نمونه ای از دانش آموزان دبیرستانی شهر زنجان و بررسی عوامل مرتبط با آن بود.روش بررسی: از بین دانش آموزان دبیرستانی شهر زنجان در سال تحصیلی 91-1390، نمونه ای با حجم 1064 نفر به روش نمونه گیری چند مرحله ای تصادفی انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها پرسشنامه استاندارد خود ایفا به کار رفت که شامل اطلاعات جمعیت شناختی، مصرف سیگار، عوامل روانی، اجتماعی و آشنایی با برخی داروها بود. برای بررسی عوامل مختلف با مصرف سیگار، مدل رگرسیون لوجستیک دوحالته به کار رفت.یافته ها: از 352 دانش آموزی که مصرف سیگار را گزارش کرده بودند، 242 (23.4 درصد) نفر سیگار آزموده و 112 (10.8 درصد) نفر به عنوان سیگاری فعال طبقه بندی شدند. تحلیل چند متغیره به وسیله مدل رگرسیون لوجستیک نشان داد که افزایش سن (نسبت شانس 1.20)، رفتار خطرپذیر (نسبت شانس 1.83)، آشنایی با داروی ترامادول (نسبت شانس 2.19)، اعتماد به نفس پایین (نسبت شانس 1.07)، نگرش مثبت به سیگار (نسبت شانس 1.15)، تفکر مثبت به سیگار (نسبت شانس 1.07) و داشتن دوست سیگاری (نسبت شانس 1.94) با مصرف سیگار در ارتباط است.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که شیوع مراحل مختلف مصرف سیگار در دانش آموزان دبیرستانی شهر زنجان نسبت به مطالعات مشابه با پرسشنامه کاملا یکسان در استان های دیگر، بیشتر است و عواملی چون آشنایی با داروی ترامادول و داشتن دوست سیگاری، بیش از سایر متغیرها با مصرف سیگار در ارتباط است. توجه بیشتری به بازار غیرمجاز داروها و آموزش برمبنای مدرسه ممکن است در کنترل مصرف دخانیات موثر باشد.