فضای جغرافیایی
سال:1395 | دوره:16 | شماره:55 |تعداد مقالات:16

این پژوهش به تحلیل همدید بارش سنگین 66.8 میلی متری منجر به سیل 8 اسفند 1388 برابر با 27 فوریه 2010 ایوان غرب پرداخته است. ابتدا از طریق داده های ایستگاه های زمینی بارش سنگین مذکور شناسایی شد. سپس با استفاده از داده های جو بالا و ترسیم نقشه های مربوطه، بارش سنگین ایوان غرب مورد تحلیل قرار گرفت. آرایش الگوهای فشار سطح زمین مبین وجود گرادیان فشار شدیدی بین کم فشار دو هسته ای مستقر در غرب و شمال غرب و ایران مرکزی با پرفشارهای شمال دریای خزر و شمال شرق آفریقا از سمت غرب و جنوب غرب است. از عوامل ایجاد بارش سنگین مورد مطالعه می توان به نقش فرود عمیق مستقر بر روی عراق، عربستان و شرق مدیترانه در تمامی ترازها و قرارگیری ایران در قسمت شرق ناوه و زیر منطقه واگرایی بالایی اشاره نمود که موجب صعود و ناپایداری هوا در تمامی ترازها شده است. همچنین استقرار سردچال های انباشته از هوای سرد و مرطوب و کاهش ضخامت جو و استیلای چرخندگی مثبت در اغلب ترازها که باعث ایجاد جریان واگرا و صعود هوا در تمام سطوح جوی شده، از دیگر عوامل وقوع رخداد بارش سنگین مذکور هستند. استقرار رودباد جبهه قطبی یا عرض های میانه بر روی غرب کشور در روز مذکور موجب تشدید ناپایداری ها و ایجاد شرایط باروکلینیک برای ایوان غرب شده است. نقشه های جریان رطوبتی ترازهای زیر 500 هکتوپاسکال نشان داد که در ترازهای 1000 و 850 هکتوپاسکال انتقال رطوبت از مبادی دریای خزر، دریای مدیترانه و دریای سرخ انجام گرفته و در غرب ایران بر روی منطقه مورد مطالعه، رطوبت مبادی یاد شده به حالت همگرایی رسیده و بخش اصلی رطوبت بارش سنگین را تامین کرده است. در ترازهای 700، 600 و 500 هکتوپاسکال تنها منبع تامین رطوبت بارش سنگین دریای مدیترانه بوده است.

بحث نابرابری و عدالت اجتماعی میان جوامع، از دیرباز مورد توجه علوم انسانی و اجتماعی و مکاتب مختلف فکری بوده است. آنچه که باید مورد توجه برنامه ریزان شهری قرار گیرد سنجش میزان و ابعاد مختلف نابرابری های فضایی، جهت جلوگیری یا کاهش شکاف و گسستگی بین محلات و نواحی شهری است. بر این اساس تحقیق حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با هدف سنجش و تحلیل نابرابری فضایی بین نواحی شهری مهاباد با تاکید بر نقش بافت ها و سکونتگاه های نابسامان در ایجاد ساختار ناهمگون فضایی شهری انجام شده است. در این پژوهش با به کارگیری شاخص های جمعیتی-اجتماعی، اقتصادی و کالبدی و همچنین مدل تاپسیس و مدل تحلیل خوشه ای به رتبه بندی و سطح بندی نواحی شهری مهاباد در سال 1393 پرداخته شده است. یافته ها و نتایج نشان از عدم توسعه یافتگی مطلوب شهر مهاباد دارد. البته این توسعه نیافتگی، تنها مختص بافت ها و سکونتگاه های نابسامان موجود شهر نیست. همچنین مشخص شد، نه تنها منابع و خدمات بر اساس میزان جمعیت توزیع نشده اند بلکه عکس این حالت نیز صادق است. با توجه به شکاف عمیق موجود بین نواحی شهری در شاخص کالبدی می توان گفت عامل مساله ساز و دارای اولویت در ناهمگونی ساختار فضایی شهر مهاباد، عامل کالبدی و در راس آن ها تاسیسات و خدمات شهری است که ریشه این ضعف در نحوه تدوین و تحقق طرح های توسعه شهری می باشد.

در دهه های اخیر تبدیل روستا به شهر به عنوان یکی از چالش های اساسی توسعه به ویژه در کشورهای در حال رشد به شمار می رود. هدف این تحقیق تبیین پیامدهای اجتماعی تبدیل نقاط روستایی به شهر در ناحیه کاشان می باشد. روش تحقیق پیمایشی از طریق پرسشنامه می باشد. جامعه آماری، جمعیت روستاهای ارتقای یافته به شهر شامل شهرهای نیاسر، برزک، سفیدشهر و مشکات می باشد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 700 نفر تعیین گردید. تعداد نمونه ها به طور مساوی بین چهار روستای ارتقاء یافته به شهر در ناحیه کاشان توزیع و به صورت تصادفی مورد پرسش گری قرار گرفت. داده ها با بهره گیری از نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون های t، تحلیل واریانس و ویلکاکسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق بیانگر این است که هرچند تحولات به وجود آمده پس از نقش پذیری شهری، جنبه های منفی همچون افزایش هزینه های زندگی، رواج بورس بازی زمین را در پی داشته است، ولی جنبه های مثبت تبدیل روستاها به شهر همچون کاهش مهاجر فرستی و افزایش مهاجرپذیری، افزایش زمان اوقات فراغت و افزایش مشارکت مردم بیش تر از جنبه های منفی آن بوده است، بنابراین روند تحولات اجتماعی پس از تبدیل نقاط روستایی به شهر در ناحیه کاشان مثبت ارزیابی می شود.

استفاده از داده های سنجش از دور با توجه به ارائه اطلاعات به روز، پوشش تکراری و کم هزینه بودن در ارزیابی منابع طبیعی از جایگاه خاصی برخوردار است. همچنین آشکار ساختن تغییرات یکی از نیازهای اساسی در مدیریت و ارزیابی منابع طبیعی است. از این رو میزان تغییرات کاربری و پوشش اراضی را که نتیجه فرآیند آشکارسازی تغییرات می باشد، می توان بر اساس تصاویر چند زمانه سنجش از دور برآورد نمود. در پژوهش حاضر، تصاویر ماهواره ای لندست  (OLI & TIRS) 8سال 2013 و لندست  (ETM+) 7سال 2000 به عنوان داده ورودی برای تهیه نقشه کاربری و پوشش اراضی مورد استفاده قرار گرفتند. در این بین، با توجه به جدید بودن تصاویر OLI، تصحیحات رادیومتریک با استفاده از روابط موجود در محیط Band Math نرم افزار ENVI فرمول نویسی گردید. همچنین از شاخص های گیاهی (NDVI)، خاک بایر (BI) و سه مؤلفه اصلی آنالیز مؤلفه های اصلی (PCA) به عنوان ورودی در کنار دیگر باندها برای افزایش دقت طبقه بندی مورد استفاده قرار گرفت. روش ماشین بردار پشتیبان (SVM) با روش های شبکه عصبی مصنوعی (ANN) و حداکثر احتمال (MLC) در تصاویر OLI مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که روش ماشین بردار پشتیبان با صحت 92.7% در کرنل چندجمله ای با درجه 5 نسبت به روش های شبکه عصبی با صحت 89% و روش حداکثر احتمال با 91.8% مناسب ترین روش برای طبقه بندی می باشد. همچنین در مناطقی که کلاس ها رفتار طیفی مشابهی را از خود نشان می دهند روش SVM کارایی بهتری از خود نشان می دهد. برای آشکار سازی تغییرات ایجاد شده در بازه زمانی 13 سال از روش مقایسه پس از طبقه بندی استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان دهنده تغییر وسیع کاربری و پوشش اراضی بخصوص در کاربری باغ به میزان 311 هکتار و اراضی بایر 1635 هکتار در این حوضه می باشد که لزوم نظارت و مدیریت کارآمد را می طلبد.

داشتن کیفیت زندگی مطلوب، همواره آرزوی انسان بوده است. در سال های اخیر مطالعات کیفیت زندگی در محیط های شهری به طور قابل توجهی از سوی اندیشمندان علوم شهری مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است. در تعریفی کلی می توان کیفیت زندگی را یک اصطلاح کلی و مفهومی برای نشان دادن چگونگی برآورده شدن نیازهای انسانی و هم چنین معیاری برای ادراک رضایت و عدم رضایت افراد و گروه ها از ابعاد مختلف زندگی دانست. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی کیفیت زندگی شهری با استفاده از شاخص های ذهنی از دیدگاه ساکنان شهر دنا است؛ بنابراین با توجه به جمعیت شهر و با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 384 نفر به دست آمد. برای بررسی پایایی ابزار تحقیق نیز از روش انجام پیش آزمون و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که ضریب آلفای کرونباخ برای مجموع شاخص های پرسشنامه برابر 0.791 محاسبه شد که نشان دهندۀ پایایی مناسب و قابل قبول ابزار پرسشنامه است. نتایج پژوهش نشان داد که متغیرهای سلامت اقتصادی، سلامت روانی، سلامت محیطی، سلامت جسمانی، سلامت اجتماعی و بعد حمل ونقل به ترتیب با میزان 0.524، 0.360، 0.225، 0.213، 0.203 و 0.116 بیش ترین تاثیرات را در بالا رفتن میزان کیفیت زندگی در سطح شهرستان دنا داشته اند.

نقش انسان به طور مستقیم و غیرمستقیم، میزان آب و رسوب ورودی به رودخانه ها را تغییر داده و منجر به تغییر ژئومتری مجرا مانند تغییر عرض و عمق رودخانه می شود. در این تحقیق با استفاده از نقشه برداری میدانی مسیر رودخانه لیقوان و مدل HEC-RAS، تغییرات مورفولوژیکی رودخانه لیقوان و نقش انسان در این تغییرات مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که روند سیستماتیکی بین متغیرهای مورفولوژیکی و فاصله از پایین دست رودخانه وجود ندارد به طوری که عرض، عمق، نسبت عرض به عمق، سطح مقطع پر به طور سیستماتیک به طرف پایین دست جریان افزایش نیافته است که نشان دهنده تاثیر عوامل غیرطبیعی (نظیر مداخلات انسانی) در تغییر مورفولوژی مجرا در کنار عوامل طبیعی است. تغییرات عرض و عمق در مقاطع مختلف رودخانه متفاوت بوده به طوری که تعدادی از تغییرات در عرض مجرا در اثر کانالیزه کردن مسیر رودخانه (مقاطع 2، 6، 8 و 12) قابل مشاهده است همچنین تغییرات عرض و عمق مجرا در سایر مقاطع نظیر مقاطع 4 و 5 در اثر افزایش زمین های کشاورزی و گسترش خانه سازی و ویلاسازی در حریم رودخانه بوده است. همچنین تغییرات مورفولوژیکی مجرا طی دهه اخیر نیز نشان می دهد که فرآیند غالب در بازه مورد مطالعه، حفر و باریک شدن مجرا می باشد. تنها در بعضی مقاطع، رسوب گذاری مشاهده شده که این مقاطع در بالادست بازه مورد مطالعه قرار گرفته اند و در بقیه مقاطع فرآیند حفر غالب بوده است. در مجموع در مجرای رودخانه لیقوان چای فرآیند حفر و باریک شدن غالب است هر چند در مقاطعی نظیر 9 و 10 مجرا عریض شده و در مقاطع 1، 2، 3، 5 و 7 رسوب گذاری اندکی مشاهده می شود. همه این تغییرات نشان داد که در تغییرات مجرای رودخانه لیقوان، در کنار عوامل طبیعی (افزایش دبی حداکثر)، نقش عوامل انسانی (کانالیزه کردن مجرا و تغییر کاربری حریم رودخانه) تاثیر بسزایی داشته است.

وقوع چندین زلزله در سال های اخیر در هنگام شب و انتظار رابطه وقوع آن ها با آب های زیرزمینی محرک انجام این پژوهش برای بررسی دو مساله ی رابطه زلزله ها با زمان وقوع و همچنین با مقادیر بارش ها در ایران و در واحدهای زمین ریخت شناختی آن بوده است که برای انجام آن زلزله های 4 ریشتر و بیش از آن طی سال های 1980- 2009 از پایگاه پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله و داده های بارش 10، 15، 20، 30 و 40 روز قبل از وقوع زلزله از پایگاه سازمان هواشناسی به دست آمد و در اکسل دسته بندی شد و رابطه ی آن ها با روش های آماری تجزیه وتحلیل گردید. نتایج آزمون های کای دو و فی نشان داد که به طور کلی در طی 30 سال و همچنین در هر سال در طی دوره آماری تفاوت معنی داری در فراوانی وقوع زلزله ها در شب یا روز وجود ندارد. در مورد رابطه ی زلزله با بارش ها نیز همبستگی اسیپرمن وضعیت بدون همبستگی را در هر 5 بازه ی زمانی (10 روز، 15، 20، 30 و 40 روز قبل از وقوع زلزله) نمایان کرد. همچنین از نظر فراوانی وقوع زلزله با فراوانی بارش های قبل نیز، به طور کل رابطه ی معنی داری به دست نیامد. نظری دقیق تر به نتایج نشان داد که در بعضی سال ها در هر بازه ی زمانی یک رابطه ی معنی دار را می توان یافت ولی این روابط بیش تر در نبود بارش یا کم بودن آن معنی دارند. با وجود این، فراوانی وقوع زلزله با فراوانی بارش قبل از آن تنها در بعضی سال ها و فقط در واحد زاگرس نتایج معنی داری را ارائه داد؛ به طوری که آزمون های کای دو و وی کرامر نشان داد که در سال 1996 در بازه ی زمانی 10 روز و 15 روز با افزایش بارش تا مرز 38 میلی متر رخداد زلزله بیش تر شده است؛ به عبارت دیگر از 42 مورد زلزله ی به وقوع پیوسته در 14 مورد، زلزله ها بارشی بیش تر از 10 میلی متر و کم تر از 38 میلی متر داشتند؛ در صورتی که با گذر بارش از مرز 38 میلی متر، 28 مورد زلزله به وقوع پیوسته است.

وجود مشکلات و بحران های زیست محیطی در جهان باعث شده است تا طی نیم قرن گذشته اهمیت بحث در مورد محیط زیست و مسایل زیست محیطی بیش تر شود. در این میان آلودگی هوا به عنوان یکی از معضلات زیست محیطی ده های اخیر در ردیف یکی از زیان بار ترین بلایای طبیعی قرار گرفته است. با توجه به اثرگذاری زیان بار ذرات معلق بر روی سلامت انسان ها، پیش بینی مقدار غلظت این ذرات در روزهای آینده می تواند سبب کاهش این اثرات شود. لذا در این مطالعه به منظور افزایش صحت پیش بینی ذرات معلق PM2.5 در شهر سنندج دقت مدل های خطی شامل رگرسیون خطی چندگانه (MLR) و خود رگرسیون میانگین متحرک انباشته (ARIMA) و مدل غیرخطی شبکه عصبی رگرسیون عمومی (GRNN)مورد آزمون قرار گرفت. داده های مربوط به کیفیت هوا شامل PM10، SO2، NO2، CO، O3 و داده های مربوط به هواشناسی شامل میانگین حداقل دما (MinT)، میانگین حداکثر دما (MaxT) میانگین فشار جوی (AP)، بارش کل روزانه (PR)، رطوبت نسبی روزانه سطح هوا (RH) و سرعت باد روزانه (WS) مربوط به سال 1393 به عنوان متغیر های مستقل و میزان غلظت ذرات معلق PM2.5 به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که مدل شبکه عصبی رگرسیون عمومی با مقدار R2=0.81 و RMSE=6.9468 و MAE=5 در مرحله آموزش و مقدار R2=74 و RMSE=0.0725 و MAE=3.4874 در مرحله آزمون بهترین عملکرد را نسبت به مدل های خطی در پیش بینی ذرات معلق PM2.5 در شهر سنندج داشته است.

هدف از این مقاله، بررسی تاثیر نگرش نوگرایانه بر تحولات کالبدی شهرسازی دوره اسلامی است که با مطالعه موردی شهر اهر انجام یافته است. شهرهای ایرانی که پیدایی آن ها قدمتی هزاران ساله و تا حدود زیادی تولد آن ها به پیش از اسلام بازمی گردد، از جمله میراث های فرهنگی این مرز و بوم هستند که امروزه به دلیل نگرش های نوگرایانه حاصل از توسعه برون زا به شدت در معرض تهدید و نابودی قرار گرفته اند. مدل کلی تحقیق که بر اساس مطالعه ساختار شهرهای ایرانی در طی دو دوره، نگرش اسلامی و نوگرایانه و تطبیق آن با شهر اهر، به روش تحقیق توصیفی، تحلیلی و تا درجاتی تطبیقی و به صورت کیفی انجام شده است، این نتیجه حاصل گردید که بر اثر تاثیر دیدگاه مبتنی بر توسعه برون زا بر ساختار دوره اسلامی شهر اهر، عناصر اصلی و تشکیل دهنده شاکله شهر دوره اسلامی، یعنی بازار به عنوان ستون فقرات شهر، مسجد جامع، ارک حکومتی و محلات که در آن دوره دارای پیوندی ارگانیک و ساختار به هم پیوسته ای بوده اند، نظام ساختاری و منسجم خود را از دست داده و با تغییر عنصر انتظام بخش شهر از «بازار» در تفکر اسلامی به «خیابان» در تفکر نوگرا، باعث گردیده که کالبد شهر از درون موجب گسست، دگرگونی و تغییرات عمده شده و موجبات ایجاد بافت فرسوده گردد.

استفاده از تصاویر ماهواره ای اسپات و لندست به صورت ترکیبی و همراه با تست میدانی اطلاعات بسیار مفیدی در زمینه شناسایی مخروط افکنه ها و ژئومتری آن ها ارائه می دهند. وجود مخروط افکنه های بسیار تیپیک متعلق به پلیوکواترنر در پیشانی کوهستان بینالود آزمایشگاه محیطی بسیار جالبی است که بتوان این روابط کمی را در آن ها بررسی و مورد تحلیل قرار داد. این پژوهش به روش تجربی و آزمایشگاهی مبتنی بر آنالیز برداشت های میدانی و تفسیر تصاویر ماهواره ای انجام شده است. به طوری که شناسایی مخروط ها از طریق تصاویر ماهواره ای اسپات و لندست همراه با کنترل تصاویر هوایی 40000/1 بلوک بینالود انجام گردید و برای تدقیق محدوده مخروط افکنه ها، کنترل عملیات زمینی صورت گرفت تا نتایج محاسبات ژئومورفومتری آن ها خطای کم تری داشته باشد. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی، ژئومورفومتری و روابط کمی مخروط افکنه های جبهه بینالود جنوبی از طریق تلفیق دور کاوی و برداشت های صحرایی می باشد. مقایسه تصاویر ماهواره ای اسپات و لندست در شناسایی 20 مخروط افکنه بزرگ و کوچک پیشانی کوهستان بینالود جنوبی آشکار نمود که قدرت رزولیشن و دقت تصاویر اسپات در بررسی های ژئومتریک مخروط افکنه ها بالاتر از تصاویر لندست می باشد ولی با این وجود تصاویر ماهواره ای لندست در شناسایی فرم های بزرگ مقیاس سطوح مخروط افکنه ای از کاربرد زیادی برخوردار هستند.

زمین لغزش یکی از انواع مخرب فرسایش در دامنه ها است که موجب ایجاد خسارت های مالی و جانی در جاده ها می شود. شناسایی عوامل موثر در وقوع زمین لغزش و تهیه نقشه پهنه بندی خطر یکی از ابزارهای اساسی جهت مدیریت و کاهش خسارات احتمالی محسوب می گردد. در این تحقیق، به منظور ارائه راهکاری جهت پیشگیری از مخاطرات جانی و مالی، سعی شده است مخاطره زمین لغزش در مسیر جاده پیشنهادی طرقبه-درود با استفاده از روش بیزین پهنه بندی گردد. لذا با جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از پراکندگی لغزش ها در منطقه، ضمن تهیه نقشه پراکندگی زمین لغزش ها، به تهیه 13 لایه اطلاعاتی شامل: درجه شیب، جهت شیب، شکل شیب، ارتفاع، کاربری اراضی، زمین شناسی، فاصله از جاده، فاصله از آبراهه، فاصله از گسل، شاخص توان آبراهه، شاخص حمل رسوب، خاک و پهنه های بارش منطقه در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی اقدام گردید. با استفاده از تئوری احتمالاتی بیزین ارتباط هر یک از عوامل و نقاط لغزشی تعیین و وزن طبقه های هر عامل مشخص شد. در نهایت نقشه های پهنه بندی خطر زمین لغزش با 14 رویکرد استفاده از تمام عوامل موثر و حذف تک تک عوامل، با استفاده از تئوری بیزین برای منطقه مورد مطالعه تهیه شده است. سپس میزان دقت و صحت نقشه ها با استفاده از منحنی ROC و 30% نقاط لغزشی صورت گرفت و مشخص گردید که دقت مدل احتمالاتی تهیه شده با حذف عامل فاصله از گسل در منطقه، با دقت 86.5% (خیلی خوب) برآورد گردید. با استفاده از نقشه ارائه شده می توان مناطق ناپایدار را شناسایی و در اجرای برنامه های عمرانی و بخصوص احداث راه به آن استناد نمود.

در پژوهش حاضر روند تغییرات یکی از مهم ترین عناصر اقلیمی یعنی فشار بخارآب بررسی شده است. بدین منظور از دو آزمون من-کندال و سنس استیمیتور به ترتیب برای تحلیل روند و شیب تغییرات فشار بخارآب در جنوب و جنوب غرب ایران و به دو صورت ایستگاهی و پهنه ای بهره گرفته شده است. بر این اساس ابتدا 12 ایستگاه با طول دوره آماری 44 ساله (1967 تا 2010) به عنوان ایستگاه های شاخص مورد آزمون قرار گرفتند. برای محاسبات پهنه ای نیز ابتدا محدوده مطالعاتی با توجه به بهینه ترین تفکیک مکانی، به یاخته های 9×9 کیلومتر (3338 یاخته) تقسیم و سپس مقادیر فشار بخارآب به صورت میانگین ماهانه، فصلی و سالانه برای هر یاخته و با استفاده از نرم افزار MATLAB استخراج شد. در نهایت با قابلیت برنامه نویسی در نرم افزار MATLAB، برنامه آزمون های من-کندال و سنس استیمیتور نوشته شد و بر روی تمامی یاخته ها اعمال گردید. پس از ارزیابی تکنیک های مختلف زمین آماری نظیر IDW،Kriging و RBF، از بهینه ترین روش یعنی کریجینگ به منظور رسم نقشه ها استفاده شد. نتایج تحقیق حاکی از وجود روند افزایشی فشار بخارآب در نواحی پست ساحلی خلیج فارس و به ویژه استان بوشهر است. از طرف دیگر وضعیت روند معنی داری نزولی منطبق بر ارتفاعات به ویژه ارتفاعات زاگرس مشاهده گردید.

حرکات توده ای از جمله فرآیندهایی است که سبب تحول ژئومورفولوژیکی دامنه های تند و سنگی می شود و در موقع بروز به دلیل ناگهانی بودن حادثه مسدود شدن دره ها، آبراهه ها، جاده ها و تخریب مناطق کوهستانی را به همراه دارد. حوضه رودخانه زنگمار واقع در شهرستان ماکو که دارای مناطق مسکونی از جمله شهر ماکو می باشد و از مناطق مستعد برای حرکات توده ای از جمله زمین لغزش، ریزش، جریان های واریزه ای و روانه های گلی می باشد. این پژوهش با هدف شناسایی مناطق مستعد وقوع حرکات توده ای در این حوضه انجام شده است. داده های مورد استفاده شامل داده های توپوگرافی 1:25000، نقشه های زمین شناسی با مقیاس1:100000، داده های اقلیمی و مشاهدات میدانی می باشد. روش انجام پژوهش شامل برداشت های میدانی و تعریف متغیرهای موثر در وقوع حرکات توده ای براساس نمونه های موجود می باشد. برای ارزش گذاری متغیرها از درجه عضویت مدل فازی استفاده شد و سپس براساس تابع گوسین فازی عضویت ها به توزیع نرمال تبدیل شد. سپس براساس ارتباط متقابل بین عوامل مداخله گر، توابع مناسب برای ترکیب عوامل انتخاب گردید. نتایج به دست آمده از تعیین عضویت سطوح مختلف متغیرها نشان داد که با افزایش ارتفاع و شیب، احتمال وقوع حرکات توده ای افزایش می یابد و حرکات توده ای بیش تر در نزدیکی گسل ها، در واحد کوهستان و در سنگ های سخت یکپارچه اتفاق می افتد. همچنین از انطباق 83 درصد از نمونه های برداشت شده با سطوح خطر زیاد و خیلی زیاد، می توان نتیجه گرفت که رخداد فرآیند حرکات توده ای می تواند، توابع انتخابی در نحوه ترکیب عوامل را توجیه نماید.

توفان های گردوغبار به ویژه در دهه ی اخیر به یکی از چالش های مهم زیست محیطی به ویژه در منطقه ی خاورمیانه شده است. شناسایی الگوهای گردشی که منجر به صعود و انتشار ذرات گردوخاک می شوند، روند تعداد روزهای غبارآلود و شبیه سازی مسیر حرکت توفان ها، به ویژه در نیمه ی غربی کشور می تواند به آگاهی دقیق تر و البته پیشگیری موثرتر منجر شود. در این مطالعه، به منظور بررسی شرایط سینوپتیکی مؤثر بر رخداد توفان های گردوغبار در جنوب غرب ایران، به بررسی 500 روز دارای پدیده ی گرد و غبار با منشأ فرامرزی (کد 06) که مقدار دید افقی را به کم تر از 1 کیلومتر کاهش داده بود و با استفاده از اطلاعات ایستگاه های سینوپتیک اهواز، خرم آباد، ایلام و کرمانشاه در یک دوره ی آماری سیزده ساله (2000-2012) پرداخته شده است.برای تحلیل آماری پدیده ی مذکور، در گام نخست، با بررسی دید افقی در چهار ایستگاه منتخب در سه طبقه ی کوچک تر مساوی 2 کیلومتر، 2-4 کیلومتر و بیش تر از 4 کیلومتر و ترسیم توزیع های فراوانی اندازه دید افقی های کم تر مساوی 1 کیلومتر با استفاده از نرم افزار SMADA، روزهای دارای کمینه ی دید افقی که دو ویژگی شدت و فراگیر بودن را به صورت توامان داشتند، انتخاب شدند. پس از دریافت داده های دوباره پردازش شده و با استفاده از نرم افزار گردس نقشه های سطوح ژئوپتانسیلی، باد و فرارفت تاوایی تهیه و از نظر شرایط سینوپتیکی تحلیل شد. در ادامه، برای شناسایی منشأ تولید گرد و غبار و شبیه سازی مسیر حرکت این ذرات از روش پسگرد رویکرد لاگرانژی مدل هایسپلیت استفاده شد و به منظور ارائه ملموس تر، مسیرهای افقی شبیه سازی شده بر روی گوگل ارث فراخوانی شدند.بررسی سینوپتیکی توفان های گردوغبار مورد مطالعه نشان داد استقرار سلولهای کم فشار در مرکز کشور، موجب همگرایی و مکش هوا در سطح زمین شده و تاوایی منفی در جنوب عراق و تاوایی مثبت نسبتا قوی در نواحی داخلی ایران سبب تقویت حرکات سیکلونی و وزش باد شدید با جهت غربی در نواحی جنوب غربی ایران شده که این امر موجب انتقال گردوخاک از روی بیابان های خشک مناطق مجاور به کشور شده است. بر اساس خروجی مدل هایسپلیت، برای سه توفان شدید گردوغبار مورد مطالعه، منشأهای تولید گرد و غبار ورودی به منطقه ، شامل مناطق خشک جنوب ترکیه، بیابانهای عراق و سوریه است که اغلب با جهات غربی و شمال غربی و با ارتفاع بالاتر از 1500 متر وارد منطقه شده اند.

امروزه مخاطرات محیطی و مقابله با آن ها از جمله مهم ترین دغدغه های پژوهشگران در زمینه برنامه ریزی محیطی و مدیریت بحران می باشد. پدیده سیل به عنوان یکی از پرخطرترین بلایای طبیعی است که در مدیریت بحران باید نگاه ویژه ای را به آن معطوف داشت. پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی به صورت نقشه های طبقه بندی شده به عنوان یکی از مهم ترین کارها در زمینه کاهش خطرات سیل و پیشگیری از وقوع آن است. در این پژوهش با استفاده از مدل های فرآیند تحلیل شبکه و منطق فازی و با استفاده از 10 پارامتر طبیعی و انسانی (شیب زمین، جهت شیب، انحنای پلان و پروفیل، کاربری زمین، بارش، جنس زمین، خاک شناسی، تراکم پوشش گیاهی و تراکم شبکه آبراهه) حوضه رودخانه لیقوان چای از نظر پتانسیل سیل خیزی مورد بررسی قرار گرفته است. طبق نتایج به دست آمده از تحقیق بخش های جنوبی حوضه با قرارگیری در پهنه های با پتانسیل خیلی زیاد و زیاد، به عنوان سیل خیزترین بخش های حوضه معرفی شده اند و به ترتیب 11 و 23.6 درصد از مساحت حوضه را شامل می شوند. کلاس پتانسیل کم و خیلی کم مناطقی هستند که اغلب با کاربری کشاورزی و باغات، سازندهای با نفوذپذیری بالا و شیب کم و ارتفاع پایین مشخصه سازی شده اند. این مناطق به ترتیب حدود 22.7 و 12.3 درصد مساحت حوضه را شامل می شوند. از نظر توزیع فضایی بیش ترین تمرکزشان در بخش های پایینی حوضه و در زمین های پست و کم شیب است که در آن ها به دلیل شیب کم و عمق زیاد رسوبات و مواد نفوذپذیر امکان نفوذ بیش تر بارش ها وجود دارد و قدرت تولید رواناب این مناطق در مقایسه با سایر بخش ها بسیار کم می باشد.

بین بسیاری از نویسندگان و سازمان های عمده توسعه بین المللی این توافق وجود دارد که برای توسعه جوامع محلی رهیافت های گذشته و حال موفقیتی در ضرورت کاهش فقر نداشته اند و تغییر در رویکرد ضروری است. از جمله تلاش ها جهت عملی نمودن پایداری، تمرکز بر روی معیشت است؛ و آن، این مزیت مشخص را دارد که با آن مردم می توانند مطرح شوند. تفکر و تمرکز برروی معیشت به عنوان وسیله درک کیفیت زندگی و رفاه، از رهیافت های جدید انتخاب استراتژی بهینه توسعه در جوامع در حال توسعه می باشد به گونه ای که منابعی را فراهم می آورد که با آن مردم می توانند زندگی خویش را ارتقاء داده و از آن لذت ببرند. هدف اصلی این پژوهش تحلیل راهبردی به کارگیری رهیافت معیشت پایدار در مواجهه با یک دوره ده ساله خشکسالی حاکم بر مناطق روستایی است؛ بنابراین این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از حیث ماهیت، از نوع توصیفی-تحلیلی است که به بررسی دارایی های پنج گانه در دسترس ساکنان مناطق روستایی بخش مرکزی شهرستان هشترود به منظور انتخاب استراتژی مناسب رهیافت معیشت پایدار می پردازد. روش تحقیق مبتنی بر روش اسنادی و پرسش گری بوده و ابزار تحلیل دلفی جهت انتخاب گویه ها و تکنیک SWOT جهت انتخاب استراتژی مناسب می باشد. بدین منظور 13 نقطه قوت، 16 نقطه ضعف، 15 تهدید و 14 فرصت بررسی و 18 استراتژی ارائه شده است. جهت رتبه بندی نقاط قوت، ضعف، تهدید و فرصت های ارزیابی شده از دیدگاه صاحب نظران و نیز از تکنیک TOPSIS استفاده گردید. براساس یافته ها استراتژی تهاجمی (SO)، بهترین استراتژی جهت دستیابی به معیشت پایدار روستاهای مورد مطالعه تشخیص داده شد. همچنین براساس یافته های تکنیک تاپسیس در رتبه نخست فرصت ها و در رتبه بعدی نقاط قوت بیش ترین تاثیر را در پایداری معیشت ساکنان دارا می باشند بنابراین جهت دستیابی به معیشت پایدار بایستی استراتژی های تهاجمی در اولویت قرار گیرند.