پژوهش های نوین روانشناختی (روانشناسی دانشگاه تبریز)
سال:1388 | دوره:4 | شماره:15 |تعداد مقالات:9

این پژوهش، نیمرخ انگیزشی دانش آموزان ناشنوا و تفاوت نیمرخ گروه های مختلف را از نظر توانایی های فراشناختی مورد مطالعه قرار داد. جامعه آماری پژوهش دانش آموزان ناشنوای شهر تبریز بودند. 78 نفر از دانش آموزان (30 دانش آموز دختر و 48 دانش آموز پسر) با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی انتخاب شدند. پرسشنامه های هدف گرایی تحصیلی و ادراک دانش آموزان از توانایی فراشناختی خود به منظور جمع آوری اطلاعات استفاده شد. برای گروه بندی دانش آموزان، روش های آماری تحلیل خوشه ای سلسله - مراتبی و تحلیل تابع تشخیص به کار رفت. نتایج پژوهش سـه گروه از دانش آموزان: (الف) خوشه دانش آموزان هـدف گرایی پیشرفت پایین (ب) خوشه دانش آموزان چیرگی - هدف و گرایش - عملکرد متوسط (ج) خوشه اهداف چندگانه را شناسایی کرد. نتایج دیگر پژوهش نشان داد که دانش آموزان ناشنوای خوشه «اهداف چندگانه» از لحاظ توانایی فراشناختی با دو گروه دانش آموزان «هدف پیشرفت پایین» و گروه «چیرگی - هدف و گرایش - عملکرد متوسط» تفاوت معنی داری دارند.

هدف اصلی پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی درمان نوروفیدبک مبتنی بر الکتروآنسفالوگرافی کمی در مقایسه با درمان دارویی در کاهش نشانگان وسواس فکری - عملی است. 12 بیمار (وسواس فکری - عملی) از مرکز آتیه در شهر تهران انتخاب شدند و به صورت تصادفی در 3 موقعیت نوروفیدبک، درمان دارویی و لیست انتطار قرار گرفتند. بیماران با استفاده از پرسشنامه پادوا ارزیابی شدند. این پرسشنامه برای کلیه بیماران به صورت پیش آزمون و پس آزمون به فاصله 10 هفته اجرا شد.نتایج این پژوهش با استفاده از تحلیل آماری کروسکال - والیس تفاضل نشان داد که تفاوت معناداری بین گروه های درمانی وجود دارد. استفاده از تحلیل آماری یو - من ویتنی نیز نشان داد که درمان دارویی و درمان نوروفیدبک در کاهش علائم وسواس فکری و وسواس عملی تاثیر یکسانی دارند. در کل می توان نتیجه گرفت که از نوروفیدبک می توان به عنوان وجه درمانی جدید اختلال وسواس فکری - عملی استفاده کرد.

روانشناسان معتقدند که بین شخصیت، و رفتارهای جنایی و وابستگی به مواد رابطه وجود دارد. هدف این پژوهش بررسی اختلالات شخصیتی مرتبط با رفتارهای جنایی و وابستگی به مواد در افراد مجرم غیر وابسته به مواد و افراد مجرم وابسته به مواد و مقایسه آنها با افراد عادی است. یافتن این مساله که آیا ارتباط هایی بین مقیاس های شخصیتی افراد مجرم غیروابسته به مواد و وابسته به مواد وجود دارد و اینکه در صورت وجود، کدام یک از اختلالات را شامل می شود، عواملی است که پژوهش به قصد دستیابی به آنها صورت گرفت. روش این پژوهش از نوع توصیفی - مقایسه ای است که در آن نمونه ای شامل 150 نفر از مجرمین زندانی غیروابسته به مواد، مجرم وابسته به مواد در زندان تبریز و یک گروه از افراد عادی (50 نفر در هر گروه) که از نظر ویژگی های جمعیت شناختی با آنها همتاسازی شدند انتخاب گردیدند. داده ها به کمک پرسشنامه در دو بخش اطلاعات دموگرافیکی و پرسشنامه شخصیتی میلون، جمع آوری گردید. نتایج حاصل از تحلیل واریانس نشان داد که در مقیاس اسکیزوئید بین گروه زندانی وابسته به مواد و بهنجار و همچنین با زندانی غیروابسته به مواد تفاوت وجود دارد. در مقیاس اجتنابی بین گروه زندانی وابسته به مواد و بهنجار تفاوت وجود دارد. در مقیاس نمایشی بین گروه زندانی غیروابسته به مواد با آزمودنی های بهنجار و همچنین با زندانی وابسته به مواد تفاوت وجود دارد. در مقیاس های خود شیفته، ضد اجتماعی، آزارگری، وابسته، منفعل و خود آزارگر بین دو گروه زندانی وابسته به مواد و غیروابسته به مواد با گروه بهنجار تفاوت وجود دارد.

هدف از این پژوهش مقایسه عملکرد افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی پارانوئید با افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی غیرپارانوئید و افراد سالم در حافظه یادآوری و بازشناسی می باشد. به همین منظور، تعداد 14 نفر بیمار اسکیزوفرن پارانوئید، 14 نفر بیمار اسکیزوفرن غیرپارانوئید و 14 نفر از افراد سالم به صورت نمونه گیری در دسترس از بین مردان انتخاب شده و تکلیف کامپیوتری مربوط به حافظه یادآوری و بازشناسی بر روی آنها اجرا شد. نتایج با استفاده از روش آماری علامت یابی و تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.تحلیل های آماری گویای تفاوت معنی دار بین افراد سالم و بیماران اسکیزوفرنیک (پارانوئید و غیرپارانوئید) در یادآوری کلی آنها بود. در بین سه گروه، بیماران اسکیزوفرن پارانوئیدی در مقایسه با بیماران اسکیزوفرن غیر پارانوئیدی، لغات دارای بار تهدیدکننده بیشتری را نسبت به لغات خنثی به خاطر آوردند. همچنین بین بیماران و افراد سالم از نظر حساسیت نسبت به بازشناسی، تفاوت معنی داری به دست آمد؛ اما سه گروه از نظر سوگیری پاسخ در بازشناسی، تفاوت معنی داری با همدیگر نداشتند. هر چند، نمره بالای سوگیری پاسخ بیماران اسکیزوفرن پارانوئیدی نشان داد که این افراد به صورت محافظه کارانه ای عمل نموده اند.

نقاشی به عنوان وسیله ای ارزنده و مهم برای رشد و پرورش استعدادها و خلاقیت و همچنین برای سنجش ابعاد مختلف عاطفی، هیجانی، رفتاری و هوش کودکان مورد توجه قرار گرفته است. از این رو این پژوهش به منظور بررسی رابطه شدت علائم مشکلات هیجانی و مسایل رفتاری با نحوه ترسیم آدمک در گروهی از کودکان پیش دبستانی شهر شیراز انجام گرفت. روش پژوهش از نوع همبستگی بود. گروه نمونه، 100 کودک پنج ساله (50 پسر، 50 دختر) را که در پیش دبستانی های شهر شیراز آموزش می دیدند شامل می شدند. آنان از طریق نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و بررسی شدند. مربیان آنان پرسشنامه مشکلات هیجانی و رفتاری (SDQ) را تکمیل کردند و هر یک از کودکان مطابق با تست آدمک گودیناف یک آدمک نقاشی کردند. جهت تحلیل داده ها از همبستگی پیرسون و آزمون Z فیشر استفاده گردید. نتایج به دست آمده از تحلیل داده ها نشان داد که بین نحوه ترسیم آدمک با مشکلات هیجانی و رفتاری کودکان رابطه معنادار و معکوس آماری وجود دارد. نتایج آزمون Z فیشر، تفاوت معنادار این متغیرها را در بین دختران و پسران نشان نـداد. لذا اینطور نتیجه گرفته می شود که نقاشی های کودکان می توانند نشان دهنده مشکلات هیجانی و مسایل رفتاری آنان باشند.

هدف از این پژوهش مقایسه اثربخشی درمان شناختی - رفتاری گروهی و مواجهه درمانی در کاهش شدت علایم اختلال اضطراب اجتماعی و بررسی تاثیر این دو روش درمانی در کاهش میزان اضطراب کلی و افـسردگی همراه این اختلال می باشد. در قالب یک طرح تجربی پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل، آزمودنی های پژوهش شامل 24 نفر دانشجوی دوره کارشناسی رشته های مختلف دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران بودند که تشخیص اختلال اضطراب اجتماعی داشتند و ابتدا به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و سپس به روش تصادفی به سه گروه 8 نفری (درمان شناختی - رفتاری گروهی، مواجهه درمانی، و گروه کنترل لیست انتظار) اختصاص داده شدند. درمان شناختی - رفتاری گروهی و مواجهه درمانی به مدت 12 جلسه و مطابق کتابچه راهنمای استاندارد برای آزمودنی ها اجرا شد و گروه لیست انتظار هیچ نوع درمان دریافت نکردند. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه فوبی اجتماعی (SPIN)، پرسشنامه اضطراب بک (BAI)، و پرسشنامه افسردگی بک نسخه  (BDI-II) 2جمع آوری شدند و برای تحلیل داده ها از فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار و تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد که درمان شناختی - رفتاری گروهی از لحاظ اثر بخشی بر کاهش شدت اختلال اضطراب اجتماعی تفاوت معنی داری با مواجهه درمانی ندارد (0.84=(P. همچنین نتایج نشان داد درمان شناختی - رفتاری گروهی و مواجهه درمانی، هر دو در مقایسه با گروه کنترل لیست انتظار به طور معنی داری منجر به کاهش میزان اضطراب کلی در اختلال اضطراب اجتماعی می شوند (P=0.002). معلوم شد این دو روش درمانی میزان افسردگی افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی را در مقایسه با گروه کنترل لیست انتظار کاهش می دهند (به ترتیب P=0.001 و P=0.013)، اما در مقایسه با همدیگر تفاوت معنی داری ندارند (P=0.84). درمان شناختی - رفتاری گروهی و مواجهه درمانی از لحاظ اثربخشی کلی در اختلال اضطراب اجتماعی تفاوت معنی داری با هم ندارند، و در اثر این دو درمان از میزان اضطراب و افسردگی افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی کاسته می شود.

هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه ارزیابی دانشجویان از تدریس اثربخش بود. در کل 600 دانشجوی دانشگاه سمنان (294 پسر و 306 دختر) در این مطالعه شرکت نموده و پرسشنامه ارزیابی دانشجویان از تدریس اثربخش را تکمیل نمودند. تحلیل اعتبار، همبستگی سوال - نمره کل و تحلیل عاملی اکتشافی اجرا شد. تحلیل عاملی اکتشافی ساختار عاملی ابزار را برای اساتید کارآمد شامل عامل های یادگیری، علاقه مندی استاد، سازماندهی مطالب، تعامل گروهی، رابطه استاد دانشجو، جامعیت مطلب و تکالیف نشان داد. اما برای اساتید ناکارآمد ساختار عاملی تا اندازه ای متفاوت بود. هماهنگی درونی پرسشنامه ارزیابی دانشجویان از تدریس اثربخش بالا بود (آلفای کرنباخ برای اساتید کارآمد و ناکارآمد به ترتیب 0.93 و 0.95 بود). تمامی گویه ها توانایی تمیز اساتید کارآمد از ناکارآمد را داشتند. تلویحات کاربردی یافته ها مورد بحث قرار گرفت.

یکی از بحث های نظری عمده در رابطه با سوءمصرف و وابستگی به مواد افیونی، سوگیری توجه نسبت به محرک های مربوط به مواد افیونی می باشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین مدت مصرف و ترک در سوگیری توجه نسبت به محرک های وسوسه انگیز مربوط به مواد افیونی در دو گروه از افراد وابسته به مواد افیونی و ترک کرده بود. طرح پژوهش حاضر از نوع علی - مقایسه ای می باشد. بدین منظور، 30 فرد وابسته به مواد افیونی و 30 فرد ترک کرده انتخاب شدند و هر دو گروه از لحاظ متغیرهای جمعیت شناختی همتاسازی شده و توسط آزمایه «پروب دات» مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج بر اساس ضریب همبستگی پیرسون مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاکی از آن بود که بین مدت مصرف و ترک مواد و سوگیری توجه نسبت به محرک های مربوط به مواد در حالت ارایه کلمات به مدت 500 هزارم ثانیه، رابطه وجود دارد، طوری که با افزایش مدت مصرف، افراد وابسته به مواد افیونی، سوگیری توجه بیشتری نشان می دهند و زمان واکنش در آن ها بیشتر است و بالعکس با افزایش مدت ترک در افراد ترک کرده از میزان سوگیری توجه کاسته می شود و زمان واکنش در آن ها کمتر از گروه وابسته به مواد افیونی می باشد.

هدف اساسی پژوهش کنونی بررسی تاثیر آموزش نوروفیدبک بر کاهش نشانه های اختلال اضطراب فراگیر و سطح کیفیت زندگی بیماران بوده است. بدین منظور 16 نفر از مراجعه کنندگان به یکی از کلینیک های روان پزشکی شهر تهران که بر اساس مصاحبه روان پزشک و ملاک های تشخیصی متن تجدیدنظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی - ویرایش چهارم) (DSM-IV-TR) انجمن روان پزشکی آمریکا، 2000)، تشخیص اختلال اضطراب فراگیر دریافت کرده و فاقد ابتلا به اختلالات دیگر روان شناختی بودند (8 نفر در گروه آموزش نوروفیدبک و 8 نفر در گروه کنترل) مورد مطالعه قرار گرفتند. بیماران هر دو گروه در مرحله پیش آزمون و پس آزمون از طریق مقیاس 7 سوالی اضطراب فراگیر (GAD-7) و پرسشنامه کیفیت زندگی (PWI-A) مورد سنجش قرار گرفتند. به گروه دریافت کننده آموزش نوروفیدبک (گروه درمان) طبق پروتکل درمانی پانزده جلسه 30 دقیقه ای آموزش نوروفیدبک افزایش موج آلفا داده شد و گروه کنترل هی چگونه مداخله ای دریافت نکرد. ثبت و آموزش فعالیت موج آلفا در ناحیه O1 یا  O2انجام گرفت و بیماران برای افزایش دامنه آلفای بالاتر از آستانه تعیین شده، فیدبک صوتی دریافت می کردند. برای تحلیل داده ها از روش توصیفی، آزمون های ویلکاکسون و یومن ویتنی استفاده گردید. یافته های پژوهش بیانگر آن است که آموزش نوروفیدبک به مبتلایان اختلال اضطراب فراگیر، باعث افزایش موج آلفای EEG و کاهش نشانه های اختلال اضطراب فراگیر در گروه درمان گردید، اما چنین تغییری در گروه کنترل مشاهده نشد. نتایج به دست آمده همچنین نشان داد که به دنبال افزایش موج آلفا در گروه درمان، شاخص کیفیت زندگی آنان در مقایسه با گروه کنترل افزایش معنادار پیدا نکرد.