علوم کشاورزی ایران
سال:1384 | دوره:36 | شماره:6 |تعداد مقالات:25

اضافه کردن قارچ تریکودرما به خاک به منظور افزایش جمعیت آن از روش های رایج برای مبارزه بیولوژیکی با عوامل بیمارگر خاکزی است. حفظ جمعیت و بقا هر چه بیشتر این قارچ در خاک از عوامل مهم موفقیت در این زمینه بشمار می رود، این خصوصیت تحت تاثیر شرایط خاک تغییر می کند به این جهت اثر پنج فاکتور شامل: رطوبت های 60, 50, 40, 30 و 70 درصد؛ دماهای 25, 20, 15, 10 و 30 درجه سانتیگراد؛ پ - هاش 2.7, 4.9, 3.8 و 8.1؛  میزان مواد آلی 2.5, 1.8, 1.3, 0.8 و 3.2 درصد و هم چنین فعالیت بیولوژیکی خاک معادل صفر، 75, 50, 25 و 100 (بر حسب درصد خاک غیراستریل در خاک استریل) در پنج آزمایش روی تغییرات جمعیت و میزان بقاء قارچ Trichoderma harzianum جدایه H32، که در مبارزه بیولوژیکی علیه قارچ های بیمارگرگیاهی بکارمی رود، بمدت90 روز مورد بررسی قرار گرفت. تمام آزمایش ها در قالب طرح کاملا تصادفی شامل پنج تیمار و چهار تکرار در شرایط کنترل شده به انجام رسید. تغییرات جمعیت، درصد بقاء پروپاگل ها و ضریب همبستگی بین آنها با شرایط مختلف خاک تعیین گردید. خاک پایه دارای بافت لومی رسی شنی (%58 لوم، 26% رس و 16% شن) با پ- هاش Ec=5 dS/m, 8.1 و میزان مواد آلی برابر 0.8 درصد بود. جمعیت تریکودرما در تمام تیمارها با اضافه کردن سوسپانسیون اسپور قارچ مزبور به 105 پروپاگل در هر گرم خاک خشک رسانده شد و هر ده روز یکبار، با استفاده از روش سری رقت ها، جمعیت پروپاگل ها (cfu) در هر گرم خاک خشک روی محیط نیمه انتخابی پاپاویزاس و لومسدن تعیین گردید. پس از رسم نمودارهای مربوط به تغییرات جمعیت مشخص شد که کاهش جمعیت در تمام تیمارها از روز دهم شروع و با شدت های متفاوت تا روز 90 ادامه یافته است. بیشرین میانگین جمعیت با 4.6´103, 4.8´103, 2´104, 6.2´104 و 4.6´103 پروپاگل. هر گرم خاک خشک به ترتیب در تیمارهای دارای مواد آلی %3.2، پ-هاش 4.9، رطوبت 70%، دمای 25 درجه و فعالت بیولوژیکی معادل صفر مشاهده شد. به همین ترتیب نیز بیشترین میزان بقا در پایان آزمایش با 0.47, 0.48, 0.51, 3.88, 45.88 درصد پروپاگل های اولیه به ترتیب مربوط به تیمارهای دارای مواد آلی %3.2، پ- هاش 4.9، رطوبت 70%، فعالیت بیولوژیکی معادل صفر و دمای 25 درجه تعیین گردید. در بین فاکتورهای مورد مطالعه بیشترین و کمترین ضریب همبستگی با 0.83 و 0.19 به ترتیب مربوط به همبستگی بین میزان مواد آلی و پ-هاش خاک با درصد بقا پروپاگل در مدت90 روز تعیین شد. ضرایب همبستگی بین رطوبت و دمای خاک با فاکتورهای مورد مطالعه حالت حد واسطی را نشان دادند، در حالی که بین فعالیت بیولوژیکی خاک و درصد بقای پروپاگل ها همبستگی منفی مشاهده شد.

میزان باقیمانده حشره کش ایمیداکلوپرید در برگ و میوه خیار مورد بررسی قرار گرفت. سمپاشی بوته های خیار با محلول ایمیداکلوپرید به نسبت 84.0, 52.5 و 168.0 گرم در هکتار انجام شد. باقیمانده ایمیداکلوپرید پاشیده شده، در میوه و در مواردی در برگ خیار تا سه الی چهار هفته قابل اندازه ‎گیری بود. در میوه خیار که به فاصله دو ساعت بعد از سمپاشی به نسبت 84 گرم در هکتار، نمونه برداری شده بود، به طور متوسط 2.82 میلی‎ گرم در کیلوگرم باقیمانده یافت گردید. در فواصل 10, 3, 1 و 14 روز بعد از سمپاشی، میزان باقیمانده به ترتیب 0.19, 0.56, 1.2 و 0.03 میلی ‎گرم در هر کیلوگرم خیار بود. در برگ هایی که دو ساعت بعد از سمپاشی برداشته شده بود، به طور متوسط 7.46 میلی ‎گرم ایمیداکلوپرید در هر کیلوگرم برگ خیار یافت گردید، که به 0.082 میلی گرم ایمیداکلوپرید در هر کیلوگرم برگ، در روز چهاردهم رسید. در خیاری که بوته های آن به نسبت 168 گرم در هکتار، سمپاشی شده بود، یک روز بعد از سمپاشی، باقیمانده 2.27 میلی گرم در کیلو گرم بود که به 0.93 و 0.57 در روزهای سوم و پنجم کاهش یافت و در روز دهم به 0.17 میلی گرم در کیلو گرم رسید. در برگ های این تیمار، دو ساعت بعد از سمپاشی باقیمانده ، 16.8 میلی گرم در کیلو گرم بود. نمونه های برگی که در روزهای یکم، سوم و پنجم بعد از سمپاشی برداشته شده بود به ترتیب حاوی 5.73, 11.20 و 3.67 میلی گرم ایمیداکلوپرید در کیلوگرم بود. روند کاهش همچنان ادامه یافت و به حدود یک میلی گرم در کیلو گرم در روز هفتم رسید. در صورت مصرف ایمیداکلوپرید به نسبت 52.5 گرم در هکتار، باقیمانده حشره کش در روزهای اول، سوم، پنجم، هفتم و دهم به ترتیب 0.038, 0.050, 0.049, 0.067 و 0.006 میلی گرم در هر کیلوگرم خیار بود. نتایج به دست آمده نشان داد که مصرف دز بالاتر و نیز دو بار سمپاشی با ایمیداکلوپرید منجر به تجمع باقیمانده در میوه خیار نمی شود.

به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم در شرایط محیطی سبزوار، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل الف- کودپاشی اوره بصورت دستی و به میزان 30 کیلوگرم در هکتار در بهار و ابتدای مرحله به ساقه رفتن (مطابق روش مرسوم در منطقه) ب- محلول پاشی کود اوره به میزان 30 کیلوگرم در هکتار (معادل 30 گرم در هر مترمربع) در مرحله ساقه رفتن ج- محلول پاشی کود اوره به میزان 15 کیلوگرم در هکتار در مرحله ساقه رفتن و به همین میزان در مرحله گلدهی و د- محلول پاشی کود اوره به میزان 10 کیلوگرم در هکتار در مرحله ساقه رفتن، 10 کیلوگرم در هکتار در مرحله گلدهی و به همین میزان در مرحله خروج خوشه از غلاف برگ بود. نتایج تجزیه واریانس این پژوهش نشان داد که محلول پاشی نیتروژن تاثیر معنی داری بر کلیه صفات مورد بررسی بجز ارتفاع بوته داشت. محلول پاشی باعث افزایش عملکرد دانه، درصد پروتئین دانه، وزن سنبله، طول سنبله و طول دانه گردید ولی وزن هزار دانه و قطر دانه را کاهش داد. با توجه به نتایج بدست آمده می توان انتظار داشت که محلول پاشی نیتروژن، علاوه بر افزایش عملکرد، با افزایش میزان پروتئین دانه باعث بالا رفتن کیفیت خمیر حاصله از آرد گندم و کاهش ضایعات گردد.

هدف از تحقیق حاضر بررسی الگوی توزیع مواد فتوسنتزی و پر شدن دانه در تعدادی از ارقام اصلاح شده گندم نان با سابقه اصلاحی متفاوت و رابطه احتمالی آنها با عملکرد و مقاومت به خشکی بود. تعداد شش رقم گندم متعلق به دو گروه اصلاح شده داخلی (سرداری، روشن، امید) و اصلاح شده داخلی ‎خارجی (آزادی، فلات، قدس) در یک آزمایش مزرعه ای مورد مطالعه قرار گرفتند. آزمایش به صورت طرح کرت‎های خرد شده در قالب بلوک‎های کامل تصادفی (رژیم رطوبتی به عنوان کرت اصلی، ارقام به عنوان کرت فرعی) با چهار تکرار اجرا شد. تنش خشکی از مرحله اواخر ساقه رفتن (مرحله 40 طبق شاخص زادوکس) شروع و تا مرحله رسیدگی ادامه داشت. در طول این مدت، تیمار تنش سه مرتبه آبیاری شد و پتانسیل آبی قبل از آبیاری در هر سه مرحله به ترتیب: -2.51, -1.00 و -3.16 مگاپاسکال بود. اندازه گیری صفات در سه مرحله گرده افشانی، 20 روز اول پس از گرده افشانی و از 20 روز اول پس از گرده افشانی تا رسیدن دانه انجام شد. از مرحله گلدهی تا رسیدن سهم مواد فتوسنتزی تخصیص یافته به برگ روند رو به کاهش نشان داد. تنش خشکی اگر چه باعث کاهش وزن خشک برگ ها در 20 روز اول بعد از گلدهی شد ولی بر درصد تخصیص مواد به برگ بی تاثیر بود. وزن خشک ساقه از گلدهی تا 20 روز اول بعد از آن افزایش و سپس کاهش یافت. تنش خشکی باعث کاهش وزن خشک ساقه و درصد تخصیص مواد فتوسنتزی به آن شد. سنبله ها که در مرحله گلدهی حدود 20% وزن خشک کل را تشکیل داده بودند، در مرحله رسیدگی 60% وزن خشک کل را به خود اختصاص دادند و تا 20 روز اول بعد از گلدهی تحت تاثیر خشکی قرار نگرفتند. ارقام اگرچه از نظر وزن خشک اندام ها و درصد اختصاص مواد خشک به آنها تفاوت های معنی داری در هر سه مرحله نمونه برداری نشان دادند ولی رابطه مشخصی بین میزان تخصیص مواد به اندام های خاص و عملکرد در شرایط شاهد یا تنش و یا مقاومت به خشکی ملاحظه نشد. روند پر شدن دانه در سه رقم از شش رقم مورد بررسی در هر دو محیط تنش و بدون تنش تعیین و سپس سرعت و شدت پر شدن دانه محاسبه شد. تنش خشکی سرعت پر شدن دانه را کاهش داد ولی بر مدت پر شدن آن بی تاثیر بود. تجزیه روند رشد دانه ارقام فوق نشان داد که وزن خشک اولیه قبل از شروع پرشدن و سرعت پر شدن در مرحله آخر رشد دانه دو عامل مهم در افزایش رشد نهایی دانه بودند. رقم قدیمی تر امید پایین ترین منحنی رشد دانه و رقم اصلاح شده فلات بالاترین منحنی رشد دانه را در هر دو محیط نشان دادند.

تنش های زنده و غیرزنده محیطی همیشه عامل کاهش کمیت و کیفیت محصولات زراعی می باشند. شناسایی ژن های مقاومت به سرما در گندم و خویشاوندان آن دراصلاح برای مقاومت به سرما دراین گیاه حایز اهمیت است. برای بررسی رابطه بین باندهای پروتئین و مقاومت به سرما ابتدا با استفاده از رگه های جایگزین متقابل بین واریته های شاین و ویچیتا، کروموزم های موثر در صفات مربوط به مقاومت به سرما تعیین شد. برای این منظور 42 رگه جایگزین و والدین آنها در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با دو تکرار در مزرعه کشت شدند. و پس از ورنالیزاسیون، با انتقال طوقه از مزرعه به آزمایشگاه، صفات بقای طوقه، وزن تر طوقه و درصد آب طوقه اندازه گیری شد و در یک آزمایش جداگانه رگه های جایگزین در گلدان کشت و جهت ورنالیزاسیون به مدت 7 هفته در دمای 4oC قرار داده شدند و سپس پایداری غشا در دمای -13oC اندازه گیری شد. پروتئین های محلول در برگ رگه های جایگزین شاین در ویچیتا در شرایط ورنالیزه، استخراج و پس از الکتروفورز به روش SDS-PAGE، شدت باندهای پروتئین از طریق دانسیتومتری اندازه گیری شد. ضرایب همبستگی و تجزیه به عامل ها نشان داده که کروموزم های 5D, 3B و 6A از ویچیتا بیشترین حساسیت را در شاین، و متقابلا کروموزوم های 4D, 5A, 5D و 4A از شاین به ترتیب بیشترین مقاومت را در ویچیتا ایجاد کرده اند و باندهای پروتئینی 32 و 42 کیلودالتن همبستگی معنی داری با مقاومت به سرما نشان دادند و روش تجزیه به عامل ها نشان داد که کارایی زیادی در تعیین کروموزم های موثر در یک صفت کمی توسط رگه های جایگزین دارد.

به منظور بررسی تعامل بین نماتد گالزای بذر گندم Anguina tritici و باکتری عامل بیماری خوشه صمغی گندم Rathayibacter tritici، آزمایش هایی در دو بخش شامل مایه کوبی باکتری به میزبان بدون حضور نماتد و مایه کوبی باکتری به میزبان با حضور نماتد در گلخانه های تحقیقاتی گروه گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران انجام شد و مشخص گردید که بیماری خوشه صمغی گندم بدون حضور نماتد به وجود نخواهد آمد. در این آزمایش ها همچنین مشخص گردید که باکتری به تنهایی قادر به نفوذ مستقیم، نفوذ از طریق زخم و یا نفوذ از طریق اندام های گل نبوده و تنها راه عملی انتقال آن و ایجاد بیماری، حضور نماتد می باشد. وجود نماتد برای تکثیر باکتری ضروری است. در صورت تزریق باکتری به تنهایی به بذر، بیماری ایجاد نخواهد شد ولی تزریق باکتری و نماتد به بذر منجر به بروز بیماری می گردد. نماتد قادر است باکتری عامل بیماری را هم از خاک آلوده به باکتری و هم از گال های آلوده به باکتری دریافت کند. چسبیدن باکتری به کوتیکول نماتد موجب بروز زخم در محل اتصال می شود. بنابراین چسبیدن تعداد زیاد باکتری به نماتد ضعف و مرگ و میر نماتد ناقل را موجب می شود

توده های کرم ابریشم بومی ایران اگرچه در تولید تجاری جایگاهی ندارند ولی به عنوان ذخایر ژنتیکی ایران بسیار حایز اهمیت هستند. در این تحقیق سطوح فعالیت آنزیم های آلکالین فسفاتاز، آلانین آمینو ترانسفراز و آسپارتات آمینوترانسفراز و همچنین مقدار گلوکز، کلسترول و پروتئین تام همولنف پنج توده گیلانی، خراسانی، بغدادی، صورتی و لیمویی اندازه گیری شد. نتایج موید آنست که اختلافات معنی داری در خصوص مقدار ترکیبات حاضر در بین 5 توده بومی وجود دارد. همچنین توده صورتی به ترتیب با میانگین وزن پیله و قشر 1.830 و 0.361 گرم بالاترین مقدار تولید و گروه خراسانی به ترتیب با متوسط وزن پیله و قشر 1.467 و 0.260 گرم کمترین مقدار تولید را به خود اختصاص دادند. تجزیه خوشه ای گروه ها تحت مدل UPGMA بر اساس خصوصیات بیوشیمیایی، توده های صورتی و گیلانی را در یک گروه جای داد و سه گروه بغدادی، لیمویی و خراسانی هم نه تنها بر اساس خصوصیات بیوشیمیایی بلکه با تلفیق کلیه داده ها بیشترین شباهت درون گروهی را داشتند.

روابط ژنتیکی 11 ژنوتیپ کاملا نزدیک انار ایران با استفاده از نشانگر AFLP مورد ارزیابی قرار گرفت.10 ترکیب آغازگری روی ارقام انتخاب شده و همچنین ترکیب آغازگری E+AGA بعلاوه M+CGA برای تشخیص روابط ژنوتیپ های انار در دو منطقه اصفهان و یزد با اسامی مشابه مورد استفاده قرار گرفت. بیشترین شباهت بین ارقام دبه ای بم و دختر حمومی (79.1 درصد) و کمترین شباهت بین ارقام پوست سیاه و آمنه خاتونی (20.3 درصد) وجود داشت. پس از برش خوشه بندی داده های حاصل از AFLP در فاصله 0.64، هفت رقم در دو گروه جای گرفتند و چهار رقم باقیمانده هر کدام یک گروه را تشکیل دادند. علی رغم سطح چند شکلی پایین در ارقام مورد ارزیابی، تفاوت هایی در الگوی نواربندی در بین ژنوتیپ های با اسامی مشابه و همچنین در بین دو منطقه جغرافیایی مشاهده گردید.

در این تحقیق برگ های واجد فرم جنسی (کلیستوتسیوم) و فرم غیر جنسی (کنیدیوم و میسلیوم) قارچ Erysiphe betae در زمان برداشت محصول جمع آوری و این برگ ها در شرایط طبیعی محیط نگهداری شدند. آزمایش های مختلفی در جهت بررسی نقش کلیستوتسیوم ها و همچنین کنیدیوم ها در پایداری قارچ انجام شد. نتایج آزمایش ها نشان داد که آسکوسپورها در شرایط داخل تشتک آزاد نشدند اما آزاد شدن آنها در شرایط طبیعی محیط بعد از چهار ماه از زمان برداشت اتفاق افتاد. در مورد قابلیت جوانه زنی آسکوسپورها در شرایط درون شیشه آسکوسپورها در هیچ مورد جوانه نزدند اما روی برگ ها جوانه زنی بصورت نادر اتفاق افتاد، ولی این آسکوسپورها پس از 7 روز بتدریج از بین رفته و قابلیت بیماریزایی نداشتند. در مورد دوام بیماریزایی کنیدیوم ها روی گیاه، بعد از گذشت سه ماه همچنان قابلیت بیماریزایی داشتند اما بعد از چهار ماه بیماریزایی آنها تکرار نشد همچنین فاصله زمانی مایه زنی تا ظهور علایم با افزایش سن کنیدیوم ها بیشتر شد. در مورد تعیین درصد جوانه زنی کنیدیومها، بررسی ها نشان داد که کنیدیوم های تازه پس از پاشیده شدن روی سطح لام بیش از 80 درصد قابلیت جوانه زنی داشتند اما این مقدار بعد از دو هفته بشدت کاهش یافت و بعد از یک ماه به صفر رسید اما در مورد درصد جوانه زنی روی برگ ها در زمانی که کنیدیومها تازه بودند از 46 درصد فراتر نرفت اما بعد از گذشت دو و چهار هفته از سن کنیدیومها این کنیدیومها بخوبی قابلیت جوانه زنی داشتند. در آزمایش پیدایش اولین علایم بیماری، اولین کنیدیومها در تاریخ سیزدهم خرداد شکار شدند و نخستین علایم بیماری در سوم تیرماه پدید آمد و پس از آن تعداد کنیدیومهای شکار شده توسط دستگاه اسپورگیر افزایش یافت. همچنین هیچگاه آسکوسپور توسط دستگاه اسپورگیر شکار نشد. نتایج این مطالعات نشان داد که اولا آسکوسپورها نقشی در بقا قارچ ندارند، همچنین در مورد کنیدیومها اگرچه تا سه ماه قابلیت بیماریزایی خود را حفظ کردند اما با توجه به اینکه فاصله زمانی برداشت محصول تا ظهور علایم در سال بعد در مناطق معتدل بیش از 8 ماه است بنابراین بنظر نمی رسد این کنیدیومها بتوانند پایداری قارچ را حفظ کنند.

حرکت آب به داخل خاک تحت تاثیر رطوبت اولیه، درجه اشباع و خصوصیات مختلف فیزیکی خاک از جمله بافت خاک، رطوبت اشباع، جرم مخصوص ظاهری خاک قرار می گیرد. در این مطالعه از داده های حاصل از مطالعات ماهشواری (1996) که در خاک های بدون درز و ترک مناطق مختلف استرالیا به دست آمده است استفاده گردید. میانگین قطر هندسی انحراف معیار هندسی، ضریب پراکندگی برای هر خاک محاسبه گردید و سعی شد پارامترهای سه معادله نفوذ معتبر: کوستیاکوف، فیلیپ و هورتون توسط این آماره ها و ترکیب آنها با خصوصیات فیزیکی توسط رگرسیون چندگانه خطی تخمین زده شود. نتایج نشان داد که این پارامترها می توانند توسط ترکیبی از آماره های محاسبه شده و خصوصیات فیزیکی، که به آسانی قابل اندازه گیری هستند، تخمین زده شوند. توابع انتقالی برای تمام پارامترهای معادلات کوستیاکوف و فیلیپ به دست آمد ولی رابطه معنی داری بین ضریب نمایی در معادله هورتون و خصوصیات خاک مشاهده نشد. در نهایت نفوذ تجمعی محاسبه شده و تخمین زده شده بر اساس معادلات کوستیاکوف و فیلیپ مورد بحث و مقایسه قرار گرفت. همچنین نتایج نشان داد که معادله کوستیاکوف تخمین زده شده با داده های واقعی رابطه نزدیک تری از معادله فیلیپ تخمین زده شده دارد.

در مناطق خشک و نیمه خشک تجمع ترکیبات کربنات کلسیم یکی از معیارهای مهم در ارزیابی درجه تحول خاک، قدمت خاک و نهایتا رده بندی و کاربری اراضی است. هر چند که تشخیص این گونه عوارض در مواد اولیه غیرآهکی معمولا با سهولت انجام می گیرد، ولی با توجه به فراوانی ترکیبات کربناته در غالب مناطق خشک، لاجرم تشخیص کربنات های اولیه و ثانویه در صحرا غالبا با سهولت میسر نبوده و استفاده از تکنیک های دقیق تر آزمایشگاهی جهت اطمینان از منشا آنها ضروری است و در موارد بسیاری نکاتی را نیز در رابطه با مکانیسم تشکیل آنها آشکار می سازد. مطالعه اخیر از اولین مطالعاتی است که در رابطه با ویژگی های میکرومورفولوژیکی کربنات ها و مکانیسم احتمالی تشکیل آنها در اراضی خشک و نیمه خشک غرب دریاچه ارومیه بر روی مواد مادری آهکی و غیرآهکی صورت پذیرفته است. در این مطالعه ویژگی های این گونه عوارض از طریق مطالعه مقاطع نازک با میکروسکوپ پولاریزان مورد مطالعه قرار گرفته است و تجمعات کربنات کلسیم ثانویه بر اساس خصوصیات میکرومورفیک به شرح زیر تقسیم گردیدند: الف) تجمعات کلسایت سوزنی شکل که در داخل منافذ درشت و سطوح ذرات اسکلتی و خاکدانه‎ها تشکیل شده اند. این فرم کلسایت به فرم MA تجمع یافته است. سوزن‎ های فرم MA طویل و صاف بوده و از تعدادی فیبرهای کلسایتی تشکیل شده‎اند. ب) پوشش‎های کربنات کلسیم مایکرایتی (کالکان ها) که با ضخامت متفاوت بر روی سطوح ذرات اسکلتی و خاکدانه‎ها تشکیل شده‎اند و خود به سه گروه تقسیم شدند: یک دسته به ‎صورت پوسته نازک و تک ‎لایه ‎ای تمام سطوح ذرات را احاطه می ‎کنند و به نام حواشی کربناته معروف می باشند. دسته دوم پوشش هایی هستند که به صورت دو یا چند لایه ای تمام سطوح ذرات اسکلتی بویژه قطعات سنگ آهک را احاطه می کنند و دسته سوم پوشش ‎هایی هستند که در زیر ذرات درشت، یعنی جایی که جریان رو به پایین آب حاوی کربنات کلسیم در اثر تماس با ماتریکس خاک محدود می‎شود، تشکیل می‎یابند. ج) فرم سوم انباشتگی کربنات کلسیم، نودول‎ ها می ‎باشند که از کلسایت مایکرایتی و مایکرواسپارایتی و در مواردی از کلسایت اسپارایتی تشکیل شده‎اند. انواع نودول ‎های شناسایی شده عبارتند از: نودول تیپیک، نودول نوکلئیک و نودول ژئودیک. د) فرم چهارم تجمعات کربنات کلسیم پندانت‎های آهکی هستند که به ‎صورت توده ‎های شبه استالاکتیتی در زیر پوشش‎ های کربناتی و یا مستقیما در زیر قطعات درشت تشکیل می‎شوند. و هـ) نهایتا فرم پنجم هایپوکوتینک های کربناتی می باشند که به صورت عوارض ناشی از تلقیح شدگی ماتریکس خاک حاشیه منافذ توسط کربنات، قابل تشخیص هستند و از کریستال های کلسایت مایکرایتی تشکیل شده اند.

زنبورهای خانواده Scoliidae به عنوان پارازیتوئیدهای لاروهای سخت ‎بالپوشان بخصوص سوسک ‎های خانواده Scarabaeidae و بعضی از گونه ‎های خانواده Curculionidae می‎باشند. به منظور بررسی رده ‎بندی خانواده Scoliidae اقدام به جمع ‎آوری این حشرات طی سال ‎های 1378-1380 گردید و علاوه بر این نمونه ‎های کلکسیون بخش حشره ‎شناسی کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران و بخش تحقیقات رده ‎بندی حشرات موسسه بررسی آفات و بیماری‎ های گیاهی که قبلا جمع‎آوری شده بودند نیز مورد بررسی قرار گرفت. با بررسی ‎های میکروسکپی و ماکروسکپی از بال، قفس سینه، شکم و آلت زاد آوری نمونه‎ های نر و با استفاده از کلیدهای معتبر دنیا و تایید نام علمی گونه‎ ها و زیرگونه ‎ها توسط متخصصین مجموعا 7 گونه و زیرگونه از جنس Scolia F. 1775 به شرح زیر برای اولین بار از ایران گزارش شده است:Scolia (Scolia) fallax Eversmann, 1849Scolia (Scolia) galbula (Pallas, 1771)Scolia (Scolia) sexmaculata orientalis (Steinberg, 1962)Scolia (Scolia) luciformis Scopoli, 1786Scolia (Scolia) flaviceps flaviceps, Eversmann, 1846Scolia (Scolia) flaviceps mangichlakensis (Radoskovsk, 1879)Scolia (Scolia) tukestanica Betrem, 1935

خشک کردن اسمزی می تواند به عنوان یک فرایند مستقل و یا در ترکیب با سایر فرایند ها مانند انجماد، سرخ کردن و غیره بکار گرفته شود. در این تحقیق خشک کردن اسمزی به عنوان یک پیش فرایند برای تولید برگه های کیوی (واریته هایوارد و یا آبوت) بکار گرفته شد. برای این منظور، اثرات عوامل موثر بر فرایند مانند غلظت محلول اسمزی (ساکارز 30، 40 و 50%)، حضور ماده بافری و دما (20، 40 و 60 درجه سانتیگراد) مورد مطالعه قرار گرفت. سپس نمونه های اسمز شده و شاهد (اسمز نشده) هر دو به مدت بیش از 2 ساعت تحت فرایند خشک کردن تکمیلی (تحت اتمسفر وخلا) در دمای 50-45 درجه سانتیگراد قرار گرفتند. سپس آزمایش های کمی و کیفی روی برگه های تولیدی انجام پذیرفت. نتایج آزمایش ها نشان دادند که بکارگیری پیش فرایند اسمزی می تواند ویژگی های ظاهری و ارگانولپتیکی محصول را بهبود بخشد. بهترین نتایج با بکار گیری محلول حاوی 40% ساکارز و 6% محلول بافری در دمای 40 درجه سانتیگراد به مدت 2 ساعت بدست آمد. همچنین در این پژوهش اثر واریته کیوی بر میزان کارآیی فرایند مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به نتایج حاصل می توان نتیجه گیری کرد که واریته آبوت نسبت به واریته هایوارد دارای ویژگی های بهتری جهت خشک کردن می باشد.

به منظور بررسی رقابت چندگونه ای علف های هرز با گندم پاییزه و ارزیابی آستانه خسارت گیاه یا گیاهان هرزی که نقش موثری در کاهش عملکرد گیاه زراعی دارند، آزمایشی در سال زراعی 81-80 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام گردید. در ابتدای مرحله ساقه دهی، با استفاده از یک کوادرات به ابعاد 50cm*50cm در قطعه زمینی به عرض 15m و طول 50m از یک مزرعه گندم بصورت تصادفی، 30 نقطه بعنوان نمونه غیر تخریبی و 10 نقطه بعنوان نمونه تخریبی تعیین و علامت گذاری شد. علف های هرز موجود در مزرعه گندم عبارت بودند از: یولاف وحشی، سلمه تره، تاجریزی سیاه، گندمک، شاهتره، هفت بند، شیرتیغک و پیچک. مدل رگرسیونی LnW (لگاریتم طبیعی وزن تک بوته) به تراکم برازش بهتری نشان داد. با استفاده از روش سوینتون و به کمک فرمول بسط داده شده سه پارامتره کازنس (تابع هذلولی راست گوشه)، آستانه خسارت اقتصادی برای گیاهان هرز موثر تعیین گردید. مدل رگرسیونی LnW نشان داد که گیاهان هرز یولاف وحشی، پیچک و سلمه تره تاثیر منفی معنی داری بر روی وزن تک بوته گندم اعمال کرده اند. با استفاده از روش سوینتون و مدل بسط داده شده هذلولی راست گوشه و فرمول ادونوان، آستانه خسارت اقتصادی، به میزان 5.23 بر حسب TCL (بار رقابتی کل) تعیین گردید، که این میزان معادل 5.23 بوته یولاف وحشی یا 12.20 بوته پیچک یا 19.65 بوته سلمه تره در مترمربع بود.

به منظور شناسایی مکانیسم های درگیر در تحمل به شوری، ژن های پاسخ دهنده به تنش شوری از گندم ماهوتی که از متحمل ترین ارقام بومی کشور به تنش شوری می باشد توسط روش نمایش افتراقی جداسازی گردید. دو ژن که تعداد نسخه های آنها در اثر شوری افزایش می یابد wsr1 و wsr2 نامیده شدند. wsr1 شباهت بسیار زیادی به آنزیمی بنام سوکسینات دهیدروژناز داشت. افزایش رونوشت این ژن در اثر شوری احتمالا مربوط به واکنشی است که گندم ماهوتی برای رفع مسمومیت ناشی از یون سدیم در چرخه تنفسی سلول بکار می برد. ترجمه توالی wsr2 شبیه به آنزیم پروفوبیلینوژن دی آمیناز می باشد که آنزیم کلیدی در ساخت تتراپیرول هاست که پیش ماده ساخت کلروفیل ها هستند. به نظر می رسد که در تنش شوری بلند مدت، گیاه متحمل برای جایگزین کردن کلروفیل های از دست رفته اقدام به افزایش این آنزیم و سنتز بیشتر تتراپیرول ها می نماید.

یکی از مهمترین آفات برگی لوبیا مگس مینوز Liriomyza sativae Blanchard می باشد. لاروها با ایجاد تونل های خطی مارپیچ خسارت اصلی را ایجاد می نماید که در تراکم بالا می تواند منجر به ضعف شدید یا نابودی گیاه شود. از آنجایی که ارقام مقاوم به عنوان یکی از تکنیک های کارآمد در مدیریت تلفیقی این آفت محسوب می شوند، مقاومت آنتی بیوزی 6 رقم لوبیا به مگس مینوز L. sativae با اندازه گیری برخی از شاخص های زیستی حشره شامل تعداد سوراخ تغذیه ای- تخمگذاری، تعداد تونل های لاروی، طول دوره جنینی، طول دوره لاروی، تعداد شفیره، طول دوره شفیرگی، درصد مرگ و میر لاروی و شفیرگی، وزن شفیره و نسبت جنسی بالغین مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش ها در اتاقک رشد و تحت شرایط کنترل شده با دمای 25±1 درجه سانتیگراد، رطوبت نسبی 55±5 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. نتایج به دست آمده اختلاف معنی داری را در صفات اندازه گیری شده در مرحله لاروی شامل درصد مرگ و میر و طول دوره لاروی نشان دادند اما تفاوت معنی داری از نظر سایر صفات بین ارقام مشاهده نشد. در این مطالعه ارقام پرستو و تلاش به عنوان مقاوم ترین ارقام مورد آزمایش شناخته شدند و درصد مرگ و میر لاروی در این ارقام به ترتیب 36.67±10.22 و 30.67±5.29 مشاهده گردید. می توان از این ارقام در برنامه های مدیریتی آفات لوبیا بهره گرفت.

خصوصیات فنوتیپی و ژنتیکی صفات رشد در بره های نژاد لری بختیاری با استفاده از رکوردهای تعداد 4889 راس بره جمع آوری شده طی سال های 1368 تا 1381 در ایستگاه شولی واقع در شهرکرد، تحت مدل حیوانی به روش حداکثر درستنمایی محدود شده و به صورت تجزیه چند صفتی بررسی شد. صفات مورد مطالعه شامل وزن های تولد، 1، 3، 6، 9 و 12 ماهگی و افزایش وزن های روزانه از تولد تا 1 ماهگی، 1 تا 3 ماهگی، تولد تا 3 ماهگی، 3 تا 6 ماهگی، 6 تا 9 ماهگی، 9 تا 12 ماهگی و نسبت کلیبر (0.75 وزن شیرگیری/ افزایش وزن روزانه تا شیرگیری) بودند. میانگین کل (انحراف معیار) صفات وزن بدن به ترتیب 52.0 (8.5), 40.2 (8.0), 27.5 (5.5), 12.1 (2.5), 4.9 (0.8) و 56.8 (10.3) کیلوگرم و برای صفات افزایش وزن روزانه به ترتیب 129.1 (43.1), 137.9 (56.8), 250.5 (56.3), 257.7 (66.3), 233.9 (62.7) و 63.2 (43.6) گرم و برای نسبت کلیبر برابر 20.8 (2.1) برآورد شد. بیشترین ضریب وراثت پذیری مستقیم برای وزن تولد (0.30±0.04) و کمترین آن برای وزن 1 ماهگی (0.13±0.03) برآورد گردید، بعد از آن تا سن 12 ماهگی به طور یکنواخت افزایش یافت. بیشترین ضریب وراثت پذیری مادری نیز برای وزن تولد (0.16±0.03) بود و بعد از آن با افزایش سن بره ها کاهش یافت. همبستگی ژنتیکی بین صفات مختلف وزن بدن از 0.62±0.09 تا 0.98±0.02 و همبستگی فنوتیپی بین آنها از کم تا نسبتا زیاد متغیر بود. بیشترین مقدار ضریب وراثت پذیری مستقیم برای افزایش وزن روزانه از تولد تا 1 ماهگی (0.38±0.04) و کمترین آن برای افزایش وزن روزانه از 3 تا 6 ماهگی (0.09±0.03) بود. همبستگی های ژنتیکی بین افزایش وزن های روزانه در دوره های مختلف قبل از شیرگیری مثبت و زیاد بود، بین افزایش وزن روزانه در دوره های قبل از 3 ماهگی با افزایش وزن روزانه از 3 تا 6 ماهگی کم و سایر همبستگی ها در حد متوسط و مثبت بودند. وراثت پذیری مستقیم و مادری نسبت کلیبر به ترتیب 0.08±0.02 و 0.13±0.02 و همبستگی ژنتیکی آن با وزن تولد، افزایش وزن روزانه تا شیرگیری و وزن شیرگیری به ترتیب 0.80±0.06, 0.31±0.14 و 0.73±0.08 بود.

از جمله آفات مهم پیاز که سبب کاهش کمیت و کیفیت محصول می گردد تریپس پیاز می باشد. به منظور بررسی و مقایسه نوسان جمعیت تریپس پیاز و تاثیر آن روی برخی صفات زراعی از جمله غده دهی و عملکرد آن، 9 رقم پیاز که از لحاظ خصوصیات زراعی و انبارداری برتری خود را در سال های 1377 تا 1379 در منطقه اصفهان نشان داده  بودند، انتخاب شدند و بذور آنها در دو آزمایش جداگانه (سمپاشی شده و سمپاشی نشده) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه کشت گردیدند. نمونه برداری برای شمارش تعداد تریپس و اندازه گیری وزن تر، وزن خشک و نسبت غده دهی بوته ها به صورت هفتگی انجام گردید. پس از برداشت، میزان عملکرد و تاثیر سمپاشی روی آن در ارقام مورد آزمایش بررسی شد. داده های هر آزمایش به صورت طرح کرت های خرد شده در زمان مورد تجزیه جداگانه قرار گرفت و سپس نتایج دو آزمایش در هم ادغام شدند. سمپاشی بطور معنی داری باعث کاهش جمعیت آفت، افزایش وزن تر و خشک بوته و کاهش نسبت غده دهی گردید لیکن روی علکرد تاثیری نداشت. بین ارقام مختلف از نظر تراکم جمعیت تریپس اختلاف معنی داری وجود داشت. رقم قرمز آذر شهر دارای بیشترین تراکم آفت و ارقام سفید قم، سفید کاشان، محلی کوار، سفید ابرکوه و یلوسوئیت اسپانیش دارای تراکم آفت کمی در مقایسه با سایر ارقام مورد آزمایش بودند. همچنین ارقام مختلف از نظر وزن تر، وزن خشک، نسبت غده دهی و عملکرد دارای اختلاف معنی داری بودند. رقم محلی کوار دارای کمترین وزن تر و خشک و عملکرد بود. رقم سفید ابرکوه دارای بیشترین وزن تر و عملکرد در بوته بود. اثر متقابل سمپاشی و رقم روی صفات مختلف معنی دار بود. بدین مفهوم که تاثیر سمپاشی روی این صفات تابع رقم می باشد. مقایسه صفات در زمان های مختلف نمونه برداری نشان داد که تفاوت بین تعداد تریپس در هر بوته، وزن تر و خشک بوته و نسبت غده دهی بوته در زمان های نمونه برداری معنی دار بود. به طوری که در 14 مرداد و 11 شهریور (به ترتیب 130 و 158 روز پس از کاشت) بیشترین تراکم آفت مشاهده شد. وزن تر، وزن خشک و نسبت غده دهی بوته ها نیز به مرور زمان افزایش نشان دادند. اثر متقابل سمپاشی و زمان نمونه برداری روی اکثر صفات اندازه گیری شده معنی دار بود. یعنی تاثیر سمپاشی در زمان های نمونه برداری متفاوت بود.

علی رغم محدودیت آب برای کشاورزی در ایران، آبیاری اغلب با روش های سطحی صورت می گیرد که در این روش ها راندمان آب نسبتا پایین است و حداکثر به 60% می رسد. آبیاری بارانی روش مناسبی برای افزایش راندمان آب آبیاری است. هدف از این مطالعه، بررسی رفتار پذیرش آبیاری بارانی در میان کشاورزان آموزش دیده برای پذیرش آبیاری بارانی در استان اردبیل بوده است. بدین منظور، کشاورزان مورد مطالعه به سه گروه تقسیم شدند و رابطه برخی متغیرها با رفتار پذیرش آبیاری بارانی مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق به روش پیمایشی انجام شد. جامعه مورد بررسی کشاورزان 21 روستای 9 شهرستان تحت یکی از شرایط زیر بوده اند: تقاضای سیستم از سازمان کشاورزی کرده بودند اما پس از طی مراحل قانونی از خرید سیستم و نصب آن در مزرعه خودداری نمودند (نپذیرندگان)، سیستم را خریداری و در مزرعه خود نصب کرده اما پس از مدتی آن را از مزرعه خارج کرده اند (رد کنندگان بعد از پذیرش)، سیستم را در مزرعه خود نصب کرده و در زمان انجام تحقیق در حال استفاده از آن بوده اند (پذیرندگان). نمونه مورد مطالعه آن 160 نفر از کشاورزان بودند که با استفاده از پرسشنامه مورد مصاحبه قرار گرفته اند. در تحلیل داده ها از آماره های c2, F و K.W. استفاده شده. نتایج نشان می دهد که گروه های مورد مطالعه دسترسی یکسانی به مراکز خدمات و تحقیقات کشاورزی داشته اند. تاثیرسواد، سابقه، میزان اراضی، تعداد قطعات اراضی و پراکندگی آنها، آگاهی نسبت به روش های آبیاری بر رفتار پذیرش معنی داربوده است. درعین حال، اکثر پاسخگویان از نگرش مطلوبی نسبت به مصرف بهینه آب در کشاورزی برخوردار بوده و از این نظر تفاوت میان گروه ها معنی دار نبود. پذیرندگان دسترسی بیشتری به نشریات و کتب مربوط به آبیاری داشته اند.

به منظور بررسی اثر تنش خشکی و زمان بندی مصرف کود نیتروژنه بــر برخی خصوصیات کیفی و نیز بررسی الگوی نواری پروتئین های ذخیره ای دانه گندم نان (رقم مهدوی)، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 80-1379 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران واقع در شهرستان کرج انجام شد. رژیم رطوبتی خاک به عنوان فاکتور اصلی در دو سطح شاهد (C) و تنش خشکی (S) و زمان بندی مصرف کود نیتروژنه به عنوان فــاکـتـور فـرعی در سه سطح (1) شاهد (2), (No) مصرف 120 کیلوگرم در هکتار نیتروژن بـه صورت 20% زمان کاشت و 80% زمان گرده افشانی (N1) و %40 (3) زمان کاشت و 60% زمان گرده افشانی (N2) در نظر گرفته شدند. انتقال مجدد نیتروژن ساقه در شرایط تنش خشکی افزایش معنی داری نشان نداد. بیشترین میزان انتقال در تیمار کودی N1 مشاهده گردید. رژیم رطوبتی خاک و تیمار کودی بخوبی درصد پروتئین دانه و کیفیت نانوایی را تحت تاثیر قرار دادند. در بین تیمارهای کودی بیشترین درصد پروتئین و بالاترین کیفیت نانوایی مربوط به تیمار N2 بود. با کاربرد نیتروژن بیشتر در مرحله گرده افشانی، پروتئین دانه و کیفیت نانوایی در شرایط عدم تنش خشکی روند افزایشی داشتند، اما در شرایط تنش هیچگونه افزایشی مشاهده نگردید. بیشترین درصد پروتئین دانه و کیفیت نانوایی در تیمار SN2 مشاهده گردید اما پایین ترین کیفیت نانوایی مربوط به تیمار CN0 بود. همبستگی بین رسوب زلنی و درصد پروتئین دانه در شرایط شاهد و تنش خشکی، مثبت و معنی دار بود. در مرحله برداشت تعداد باندهای تشکیل شده در تیمارهای SN0 و CN0 با سایر تیمارها متفاوت بود و در این دو تیمار یک باند پلی پپتیدی بیشتر از دیگر تیمارها مشاهده گردید.

گل آغازی، ورود به مرحله رکود فیزیولوژیکی و خروج از آن از مهمترین مراحل نموی جوانه های گل به شمار می رود که مشخص نمودن زمان دقیق آن می تواند در مدیریت باغ تاثیر بسزایی داشته باشد. بدین منظور مطالعه ای روی دو رقم گیلاس به نام های سیاه دانشکده و فراسیدا در سال 1379 در باغ تحقیقاتی موسسه اصلاح و تهیه نها ل و بذر کرج انجام گردید. جوانه های گل در فاصله زمانی خرداد تا اسفند ماه در 8 نوبت جمع آوری و تغییرات پروتئین محلول و آنزیم های پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز در جوانه های گل تعیین گردید. نتایج نشان داد تغییرات پروتئین کل در فاصله ماه های تیر تا اسفندماه دارای اشکال متفاوتی بوده و ارتباط مشخصی با مراحل نموی جوانه های گل دارد بگونه ای که پس از رسیدن به یک ماکزیمم در فاصله اواخر خرداد تا تیر ماه شروع به کاهش نموده و در اواخر شهریور تا مهر ماه به حداقل خود در طول دوره رشد و نمو می رسد و پس از آن مجددا با شروع فصل سرما و قرار گرفتن جوانه های گل در معرض دماهای موثر در شکسته شدن خواب افزایش معنی داری در پروتئین جوانه ها مشاهده گردید. فعالیت آنزیم های مورد مطالعه نیز در فاصله ماه های خرداد تا اسفند بتدریج افزایش یافت بطوریکه با افزایش تجمع واحدهای سرمایی به حداکثر میزان خود در طول دوره رشد رسید. بطور کلی تغییرات پروتئین و فراوانی باندهای ایزوزیمی در سطوح مختلف زمان بر اساس مدل یابی از نوع درجه چهارم با ضریب تعیین بالای بوده بطوریکه بر اساس مدل های حاصل می توان از این شاخص ها بعنوان نشانگرهای گل آغازی و ورود به مرحله رکود و پایان آن استفاده نمود.

بستنی کم چرب، بستنی ای است که کمتر از 5 درصد (وزنی) چربی داشته باشد. تاکنون مطالعات زیادی در جهت تولید بستنی کم چرب و بدون چربی صورت گرفته است. هیدرولیز نسبی کازئین های مخلوط بستنی به وسیله آنزیم اساسی پنیر سازی (کیموزین) موجب بهبود پیکره و بافت بستنی می شود. در این مطالعه، استفاده از هیدرولیز آنزیمی پروتئین های شیر برای بهبود کیفیت بستنی کم چرب مورد بررسی قرار گرفت. مخلوط بستنی کم چرب (2% چربی) تحت اثر پروتئولیز محدود توسط کیموزین قرار داده شد بدین ترتیب که چهار تیمار آزمایشی با دو سطح آنزیمی 0.75 IMCU/kg) و (0.95 در دو سطح زمانی مختلف (30 و 15دقیقه) به همراه دو شاهد کم چرب (2% چربی) و پرچرب (7% چربی) در دمای 60 درجه سانتیگراد در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی مورد آزمون واقع شدند. پس از عمل آنزیم بر روی میسل های کازئین، دمای مخلوط تا 63.3oC افزایش داده شد و به مدت 30 دقیقه در این دما نگهداری شد تا آنزیم کیموزین غیرفعال شود. مخلوط مورد آزمایش در دمای 40oC به مدت 12 ساعت رسانیده شده و با استفاده از فنون مرسوم در بستنی سازی و با ضریب انبساط 100-95 درصد منجمد گردید. آزمایشات حسی انجام یافته روی بستنی کم چرب شامل ارزیابی سرعت ذوب، نرمی بافت، پیوستگی و لغزندگی بستنی بود. نتایج آزمایش نشان داد که تیمار آنزیمی منجر به افزایش نرمی، پیوستگی و لغزندگی و کاهش سرعت ذوب شد. در نهایت تغییر عوامل فوق موجب ارتقای کیفیت محصول گردید.

به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی در نخود و شناسایی ژنوتیپ های مقاوم به خشکی و همچنین تعیین مناسب ترین شاخص مقاومت به خشکی، تعداد 25 ژنوتیپ نخود در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در دو شرایط تنش و عدم تنش آبی در مرکز تحقیقات کرمانشاه (سرارود) مورد آزمایش قرار گرفتند. شاخص های کمی مقاومت شامل میانگین حسابی (MP)، میانگین هندسی (GMP)، تحمل به تنش (STI) و شاخص های حساسیت به تنش (SSI) و تحمل (TOL) محاسبه شدند. اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ ها از نظر کلیه شاخص ها و عملکرد ژنوتیپ ها در دو شرایط محیطی مشاهده شد. تحلیل همبستگی بین عملکرد در شرایط تنش و عدم تنش و شاخص های مقاومت به خشکی نشان داد که شاخص های GMP, STI و MP مناسب ترین شاخص های عکس العمل ژنوتیپ های نخود در برابر خشکی بوده و می توان از آنها برای شناسایی ارقام دارای عملکرد بالا در هر دو شرایط تنش و بدون تنش استفاده نمود. نتایج نشان داد که لاین شماره 6 بیشترین مقدار عملکرد و بیشترین مقادیر را برای شاخص های GMP, STI و MP، داشت و لذا به عنوان مقاوم ترین ژنوتیپ با عملکرد بالا شناسایی شد. ژنوتیپ های 9، 1، 21، 24 و 12 نیز تحمل بالایی نسبت به تنش نشان دادند. در روش ترسیمی بای پلات ژنوتیپ ها به گروه های متحمل و غیر متحمل تقسیم بندی شدند، به نحوی که ژنوتیپ های 6، 9، 1، 21، 24 و 12 در ناحیه ای با پتانسیل تولید بالا و حساسیت پایین به خشکی (در ناحیه ای با مولفه یک بالا و مولفه دو پایین) قرار گرفتند. با توجه به نمودار بای پلات می توان نتیجه گرفت که سه شاخص تحمل به خشکی GMP, STI و MP نسبت به یکدیگر دارای بالاترین ضرایب همبستگی هستند. همچنین پراکندگی ژنوتیپ ها در نمودار بای پلات وجود تنوع ژنتیکی بین آنها را نسبت به تنش خشکی نشان داد. تجزیه خوشه ای بر اساس شاخص های تحمل یعنی GMP, STI و MP نشان داد که ژنوتیپ شماره 6 دارای بیشترین تحمل نسبت به خشکی بود و بیشترین فاصله ژنتیکی را از این جهت با سایر ژنوتیپ ها داشت. بعد از آن ژنوتیپ های 12، 24، 17، 2، 9، 1، 3، 25، 21 و 5 نسبت به بقیه ژنوتیپ ها تحمل بیشتری نسبت به خشکی از خود نشان دادند.

شوری یکی از مهمترین موانع تولید محصولات زراعی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است که عملکرد گیاه زراعی را به روش های مختلف تحت تاثیر قرار می دهد. کاهش سطح برگ بعنوان نخستین اثر شوری، توانایی بالقوه گیاه جهت فتوسنتز را کاهش می دهد. به همین ترتیب تخریب کلروفیل توسط یون های سمی از جمله سدیم، کاهش فتوسنتز را به دنبال خواهد داشت. یونجه که بعنوان یک گیاه نسبتا متحمل به شوری شناخته شده، عموما در قالب 3 مرحله رشدی مورد مطالعه قرار می گیرد: 1- جوانه زنی 2- ظهور گیاهچه و رشد ساقه های هوایی 3- رشد گیاه بالغ. در این مطالعه واکنش فتوسنتزی 4 رقم یونجه بومی ایران در شرایط تنش شوری و رابطه آن با وزن خشک اندام هوایی، سطح برگ و محتوای کلروفیل برگ ها مورد بررسی قرار گرفت. با افزایش شوری محیط، میزان تجمع ماده خشک در اندام هوایی (عملکرد) تمام ارقام، در هر 3 مرحله هستی زایی (گیاهچه ای یا برداشت اول، برداشت دوم و برداشت سوم) بطور معنی داری کاهش یافت. اگرچه بیشترین وزن خشک اندام هوایی در مرحله گیاهچه ای مربوط به رقم شیرازی، در برداشت دوم مربوط به رقم همدانی و در برداشت سوم نیز مربوط به همین رقم (همدانی) بود، اما متحمل ترین ارقام نسبت به افزایش شوری محیط در این مراحل بترتیب ارقام شیرازی، همدانی و بمی بودند که از کمترین میزان کاهش وزن خشک اندام هوایی در شرایط تنش شوری برخوردار بودند. افزایش شوری سطح برگ تمام ارقام مورد مطالعه را در هر 3 مرحله رشدی کاهش داد. در مرحله گیاهچه ای سطح برگ ارقام همدانی و شیرازی بطور معنی داری بیشتر از 2 رقم دیگر بود. در برداشت دوم نیز علی رغم اینکه همین دو رقم دارای سطح برگ بیشتری بودند، اما تفاوت ها معنی دار نبود. در برداشت سوم نیز ارقام همدانی و شیرازی دارای سطح برگ بیشتری نسبت به دو رقم دیگر بودند. بدین ترتیب می توان به وجود یک رابطه مستقیم بین سطح برگ و وزن خشک اندام هوایی پی برد. عملکرد ارقام یونجه در طی 3 مرحله مورد بررسی دارای یک روند افزایشی بود که حاکی از افزایش تحمل به شوری ارقام با پیشرفت مراحل رشد و توسعه گیاه است. سطح اول شوری (7 دسی زیمنس بر متر) غلظت کلروفیل را در برگ ها کاهش داد، در حالیکه در سطح بالاتر شوری (12دسی زیمنس بر متر) غلظت کلروفیل در برگ افزایش یافت. شوری میزان تبادل دی اکسید کربن را در تمام ارقام مورد مطالعه افزایش داد. افزایش معنی دار غلظت کلروفیل در سطح دوم شوری، با افزایش معنی دار فتوسنتز در این سطح همراه بود. با توجه به اهمیت فرایندهای فیزیولوژیک در ایجاد و هدایت مکانیسم های تحمل به شوری، مطالعه سایر خصوصیات فیزیولوژیکی موثر در مقاومت به شوری نظیر فرایند انتقال کربوهیدرات ها و نیتروژن از ریشه به شاخساره نیز می تواند در مطالعات آتی از جایگاه ویژه ای برخوردار باشد.

گوجه فرنگی از مهمترین سبزیجات مورد استفاده انسان به شمار می آید و بعلت تولید خارج از فصل آن در استان بوشهر و همچنین قیمت مناسب با استقبال عمومی کشاورزان جهت کشت روبه رو شده است. با توجه به آنکه این استان در منطقه خشک و نیمه خشک ایران واقع شده است، لزوم استفاده بهینه از منابع آبی موجود و افزایش کارایی مصرف آب، بخصوص با توجه به خشکسالی های اخیر بشدت احساس می شود. از اینرو آزمایشی در مرکز تحقیقات کشاورزی استان بوشهر واقع در برازجان صورت گرفت که در طی آن به آزمون تاثیر افزایش پتاسیم مصرفی در افزایش تحمل گیاه گوجه فرنگی به تنش خشکی پرداخته شد. این آزمایش بصورت آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در طی سال های زراعی 81-1379 انجام پذیرفت. تیمارهای این طرح عبارت بودند از: تیمار اصلی بصورت عمق آب آبیاری در 4 سطح: (50، 70، 90، 110 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشطک تبخیر کلاس A) و تیمار فرعی شامل کود پتاسیم (از منبع پتاسیم سولفات) در 4 سطح: 1- بدون مصرف کود پتاسی (شاهد) 2- مقدار کود پتاسی مصرفی بر اساس توصیه حاصل از آزمون خاک که معادل 175 کیلوگرم بر هکتار بود 3- مصرف کود پتاسی بمیزان 50 درصد بیشتر از تیمار دوم که معادل 265 کیلوگرم بر هکتار بود 4- مصرف کود پتاسی بمیزان 100 درصد بیشتر از تیمار دوم که معادل 350 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج حاصل از آزمون مرکب دو ساله نشان داد که تیمارهای اصلی و تیمارهای فرعی هر دو در سطح یک درصد معنی دار شده اند لیکن اثر متقابل آنها معنی دار نشده است. از اینرو در این تحقیق مشخص شد که بیشترین عملکرد محصول مربوط به استفاده از کود پتاسی به میزان توصیه شده بر اساس آزمون خاک می باشد و استفاده از مقادیر بیشتر آن جهت مبارزه با خشکی بعلت شرایط آبی و خاکی منطقه سودمند نبوده و سبب کاهش محصول نیز می گردد. میانگین آب مصرفی در تیمارهای آبیاری به ترتیب 5780, 6523, 6845 و 5433 متر مکعب در هکتار در سال و عملکرد حاصل از آنها نیز به ترتیب 26.51, 31.34, 34.88 و 20.46 تن در هکتار بود. میانگین کارایی مصرف آب یا W.U.E در تیمارهای آبیاری به ترتیب 4.58, 4.8, 5.1 و 3.76 کیلو گرم گوجه فرنگی به ازای هر متر مکعب آب مصرفی محاسبه گردید. همچنین تیمار 70) I2F2 میلیمتر تبخیر تجمعی و مصرف کود پتاسی بر اساس آزمون خاک) دارای بالاترین میانگین W.U.E به میزان 5.512 کیلو گرم گوجه فرنگی در هر متر مکعب آب مصرفی بود.