نشریه بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید (فارسی)(نشریه بین المللی علوم مهندسی)
سال:1392 | دوره:24 | شماره:3 |تعداد مقالات:20

در این مقاله، مساله زمان بندی و توالی حرکات ربات در سلول های تولیدی رباتیک دو و سه ماشینه مدنظر قرار گرفته است. ماشین های موجود در این سلولها از نوع کنترل عددی (CNC) بوده و به دلیل دارا بودن خاصیت انعطاف پذیری، توانایی انجام همه عملیات مورد نیاز برای تولید قطعات را دارا هستند. همچنین فرض می شود قطعات مشابهی در این سلول های تولیدی، تولید شوند. در اکثر تحقیقات قبلی انجام شده در این حوزه، استقرار تولید جریانی در سیستم تولیدی در نظر گرفته شده است. در این تحقیق، بر خلاف مطالعات قبلی این فرض نادیده گرفته شده و بر این اساس، سیکل حرکتی جدیدی برای توالی حرکات ربات در سلول تولیدی پیشنهاد شده است. بعلاوه، جانمایی ماشین ها در سیکل پیشنهادی با مطالعات قبلی متفاوت بوده و حرکت ربات نیز به صورت چرخشی در نظر گرفته می شود. زمان سیکل در سیکلهای پیشنهادی سلول های دو و سه ماشینه محاسبه شده و ثابت شده است که زمان این سیکلها در مقایسه با زمان سیکل سایر سیاستهای حرکتی شدنی موجود در سلولهای رباتیک دو و سه ماشینه کمتر است که این منجر به افزایش نرخ خروجی در سلول های تولیدی رباتیک خواهد شد.

زنجیره تامینی را در نظر بگیرد که شامل یک فروشنده و چندین خرده فروش است. فرض می شود که فروشنده، محصول را از یک منبع تامین خارجی دریافت کرده و آن را با قیمت یکسان به خرده فروش ها می فروشد. تقاضا در بازار خرده فروش ها تابعی کاهشی از قیمت می باشد و فروشنده از رویکرد مدیریت موجودی توسط فروشنده در زنجیره تامین استفاده می کند. در این مقاله به مدل سازی این زنجیره تامین در حالت های متمرکز و غیر متمرکز خواهیم پرداخت. عملکرد زنجیره تامین در حالت متمرکز را می توان براساس یک مدل بهینه سازی ریاضی تشریح کرد. برای تحلیل عملکرد سیستم در حالت غیر متمرکز از تئوری بازی استاکلبرگ استفاده می کنیم. در نهایت تحلیل های عددی در مورد مدل های ارائه شده، انجام گرفته و به مقایسه عملکرد زنجیره تامین در حالت متمرکز و غیر متمرکز خواهیم پرداخت.

همانطوری که دانش در دنیای امروز یک قدرت به حساب می آید، اطلاعات نیز در زنجیره های تامین یک قدرت است. اطلاعات، اعضای یک زنجیره تامین را برای راه اندازی یک کسب و کار کارا و موفقیت در محیط رقابتی امروزی بسیار یاری می کند. اینکه چگونه ترکیب های مختلفی از اشتراک اطلاعات بر اساس جهت جریان اطلاعات می تواند روی عملکرد تاثیر بگذارد هنوز درک نشده است. این مطالعه سناریوی های مختلف اشتراک اطلاعات را طراحی گردیده و عملکرد زنجیره تامین با استفاده از شبیه سازی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. با ارزیابی عملکرد سناریو های متخلف اشتراک اطلاعات دوطرفه بسیار کارا تر از سایر سناریوی ها، عمل می کند و همچنین اشتراک اطلاعات تقاضا از اشتراک اطلاعات تامین با ارزش تر می باشد. ضمنا، با استفاده از طراحی آزمایش ها، تاثیر پارامترهای فرایند تقاضا بروی سود حاصل از اشتراک اطلاعات بررسی شد که نتایج نشان داد ضریب همبستگی بین تقاضا در این دوره و دوره قبل بیشترین تاثیر مثبت و واریانس جمله خطا در فرایند تقاضا، بیشترین تاثیر منفی را روی سود حاصل از اشتراک اطلاعات دوطرفه دارد.

طراحی استوار، راهکاری نوین و مبتنی بر خلاقیت برای ارتقاء سطح کیفی محصولات با حداقل هزینه ممکن می باشد که در دوران رقابتی امروز می توان از آن در سازمان های تولیدی و حتی خدماتی استفاده و موجبات حفظ سود آوری و رقابت پذیری بنگاه اقتصادی را فراهم نمود. در طی حدودا 25 سال که از عمر این روش می گذرد، ابتکارات و روش های نوینی برای حل آن ارائه شده است، تا آنجا که در سال های اخیر، توجه محققین به بررسی استواری در بستر زمان معطوف گردیده است. در بررسی طراحی استوار در بستر زمان، تاکنون به بررسی همزمان چندین شاخص کیفی توجه نشده است. مقاله حاضر با مدلسازی ریاضی شاخص های کیفی به کمک تابع مطلوبیت به حل این نوع مسائل بپردازد و در نهایت به پاسخ هایی که تا حد ممکن تمامی نیازهای طراح را برآورده سازند، ارائه می گردد.

شناسایی عوامل ریسک در زنجیره های تامین و انتخاب تامین کنندگان بر مبنای حداقل ساختن این ریسک های همواره یکی از چالش های مهم تولید کنندگان به شمار می آید. بر این اساس در مقاله پیش رو چارچوبی متمایز برای ارزیابی تامین کنندگان با در نظر گرفتن عوامل ریسک با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری و تحلیل پوششی داده های دو سطحیارائه شده است. بدین منظور نخست با بهره گیری از ادبیات موضوع، برجسته ترین معیارهای ریسک موجود در زنجیره های تامین از دیدگاه کارشناسان این حوزه شناسایی و با استفاده از تحلیل عاملی گروه بندی شده اند. در گام دوم این معیارها با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و با بهره گیری از نظر خبرگان وزن دهی شدند. سپس به منظور ارزیابی هر چه دقیق تر تامین کنندگان با در نظر گرفتن معیارهای شناسایی شده، از رویکرد تحلیل پوششی داده های دو سطحی بهره گرفته شده است که بر اساس آن 12 تامین کننده فرضی با توجه به معیارهای ریسک در دو سطح به صورت سلسله مراتبی رتبه بندی شده اند. مزیت استفاده از روش تحلیل پوششی داده های دوسطحی آن است که وزن زیر شاخص های گروه های اصلی ریسک هم مستقیما در صورت مسئله منظور شده است. این کار منجر به افزایش دقت در محاسبات خواهد شد، چرا که در غیر این صورت هنگامی که شاخص های و زیر شاخص های نسبتا زیادی در مساله وجود داشته باشند، همواره برخی از شاخص ها حذف شده و یا در دیگر شاخص ها ادغام می شوند.

مساله زمانبندی کارکارگاهی به بررسی نحوه توزیع کارها بین ماشین ها می پردازد به طوری که کارها در کمترین زمان ممکن انجام شوند. در این مساله فاکتورهایی نظیر زمان پردازش فعالیت ها و زمان موعد مقرر برای تحویل کارها، اغلب بصورت مبهم برای تحلیل گر تعریف می شوند. در چنین شرایطی، استفاده از پارامترهای فازی و اهداف چندگانه مبتنی بر علم فازی، لازم به نظر می رسد. که باعث ایجاد مساله زمانبندی کارکارگاهی فازی می شود. این مساله از مسائل غیر چندجمله ای (NP) می باشد، به همین دلیل روشی مبتنی بر الگوریتم اکتشافی بهینه سازی اکسترمال پیشنهاد می شود. به طوری که فعالیت های کم ارزش را با احتمال بیشتر انتخاب و تغییر می دهد، این باعث می شود تعداد فعالیت های کم ارزش، کمتر و تعداد فعالیت های با ارزش یکسان، بیشتر شود در این حالت هر تغییر جزئی در زمانبندی، تغیرات زیادی در آن ایجاد می کند بنابراین باعث فرار از بهینه محلی شده و به سمت بهینه سراسری حرکت می کند. با توجه به نتایج حاصل از شبیه سازی بر روی داده های آزمایشی 6´6 و 10´10، روش پیشنهادی، رضایتمندی مطلوبی از اهداف مساله را با سرعت همگرایی مناسب، در مقایسه با روش های دیگر نشان می دهد، درستی جواب های ارائه شده و همچنین صحت روش پیشنهادی با استفاده از اصل همگرایی، آزمون آماری t و خطای امکان پذیری(F) اثبات شده است.

روش اختیار واقعی یکی از روش های مورد توجه برای ارزش گذاری اقتصادی پروژه ها در شرایط عدم قطعیت است. با این حال بسیاری بر این باورند که نمی توان به نتایج این روش کاملا تکیه کرد زیرا اختیار واقعی، ارزش انعطاف پذیری های مرتبط با پروژه ها را دست بالا محاسبه می کند. یکی از دلائل عمده برآورد نامناسب ارزش انعطاف پذیری ها، بکارگیری مدلهای ارزش گذاری اختیارهای مالی برای اختیارهای واقعی است درحالیکه این دو نوع اختیار دارای تفاوت هایی می باشند. در این مقاله ارزش گذاری اقتصادی پروژه ها با استفاده از اختیار واقعی آسیایی جهت نزدیک نمودن اختیارهای واقعی به شرایط دنیای واقعی بکار گرفته شده است. اختیار آسیایی نوعی از اختیارهای مالی است که ارزش آن برخلاف اختیارهای معمولی وابسته به تغییرات قیمت دارایی پایه در طول زمان می باشد. در این مطالعه برای ارزشگذاری اختیار آسیایی از روش درخت دوجمله ای انبوه استفاده شده است. رویکرد پیشنهادی این مقاله برای ارزشگذاری یک پروژه واقعی بکار گرفته شد. همانطور که انتظار می رفت، نتایج حاصل از رویکرد اختیار آسیایی واقعی به دلیل برآورد مطابق با شرایط واقعی، انعطاف پذیری ها را کمتر از اختیارات معمولی برآورد می کند.

در این نوشتار، شبکه های پرت پویا با ظرفیت محدود در اجرای هم زمان پروژه ها در چارچوب شبکه صف بیان شده است. در این پژوهش، فرض شده است که ظرفیت سیستم برای اجرای هم زمان پروژه ها محدود می باشد و نیز پروژه های ورودی کاملا مشابه بوده و طبق فرآیند پوآسون وارد سازمان می شوند. در هر ایستگاه کاری فقط یک خدمت دهنده مستقر بوده و نیز نظم حاکم بر صفها، اولین ورودی، اولین سرویس (FCFS) می باشد. هر فعالیت به طور مستقل و با توزیع نمایی در ایستگاه کاری متناظر خود اجراء می شود. برای بدست آوردن میانگین زمان تکمیل پروژه در شبکه های پرت پویا با ظرفیت محدود، ابتدا شبکه صف را به شبکه احتمالی تبدیل نموده و سپس با ایجاد یک مدل مارکوفی مناسب که دارای حالات محدود و زمان پیوسته می باشد، معادله دیفرانسیلی سیستم تشکیل می گردد. در نهایت با بهره گیری از قانون لیتل، میانگین زمان تکمیل پروژه بدست می آید.

در سالهای اخیر پیچیدگی اجرای پروژه ها، فضای رقابتی کسب و کار محدودیت منابع سازمان ها، لزوم توجه به مدیریت پروژه را در دستیابی به اهداف پروژه ها بیشتر مورد توجه قرار داده است. از این رو در مراحل اجرای پروژه ها بشمار می روند. بنابراین مدیران پروژه ها با تخصیص مناسب منابع و انتخاب بهترین تصمیم، به دنبال تامین شدن اهداف فوق می باشند. از آنجاکه بیشتر کارهای پیشین در شرایط قطعیت و غیرواقعی انجام گرفته است و یک شکاف اساسی در تصمیم گیری مدیران در حوزه دانش مدیریت پروژه وجود دارد. بنابراین در نظر گرفتن شرایط عدم قطعیت که به دنیای واقعی نزدیکتر است، از برجسته ترین ویژگی های این تحقیق بشمار می رود. در مقاله حاضر یک مدل ریاضی فازی برای شبکه ای از فعالیتها پیشنهاد می شودکه هریک دارای چندین حالت (مود) اجرا هستند تا از میان شیوه های ممکن و موازنه معیارهای آنها، بهترین شیوه اجرا انتخاب شود به گونه ای که اهداف فوق را تامین نماید. بدین منظور یک الگوریتم ژنتیک Non-dominated sorting genetic algorithm II (NSGA-II) برای حل مدل پیشنهادی طراحی گردید. سپس یک مطالعه موردی در صنعت نفت انجام شد و عملکرد مدل و الگوریتم پیشنهادی مورد آزمون قرار گرفت. همچنین با استفاده از روش برش آلفای فازی میزان اعتنای مدیر پروژه به نظرات کیفی افراد خبره آورده شده است که برای آزمون اعتبار سنجی آن، نتایج محاسباتی نشان می دهد زمانی که مقدار a=1 در نظر گرفته می شود پاسخ ها به شرایط پیمانی پروژه که همان شرایط مورد انتظار مدیر پروژه نیز می باشد گرایش دارند اما هر چقدر از شرایط قطعیت به طرف a=0 و شرایط عدم قطعیت نزدیک می شویم، پاسخ های حاصل از حل الگوریتم از نظر شرایط زمان، هزینه و کیفیت وضعیت بدتری نشان می دهند دلیل این وضعیت این است که مدیر پروژه، با اعتنا کردن به نظرات خبرگان، شرایط عدم قطعیت و ریسک ها را در زمانبندی و بودجه بندی پروژه ها می گیرد و از آن جایی که اغلب ریسک های مرحله اجرا به صورت تهدید هستند منجر به بدتر شدن اهداف پروژه می گردند.

ارزیابی عملکرد فرآیندی است که شرکت ها از آن جهت سنجش کارایی و بهره وری کارکنان خود، به منظور اتخاذ تصمیمات مختلف از جمله تعیین حقوق، پاداش، نیازهای آموزشی و ... استفاده می کنند. عیب اساسی و مشترک روش های پیشین برای ارزیابی عملکرد، اریب بودن نتایج آن ناشی از تاثیر انگیزه های شخصی و جهت گیری های ارزیاب است. در این مطالعه دو روش جدید توسعه داده شده که مشکل مذکور را مرتفع می نماید. روش های ارائه شده برای مشاغلی کاربرد دارند که بتوان استانداردهای کمی برای کار کارکنان تعریف کرد. به عنوان مطالعه موردی، روش های ارائه شده در یکی از آزمایشگاه های شرکت هسا اجرا گردید. از تحلیل های آماری مبتنی بر شبیه سازی حالت پایا، برای ارزیابی عملکرد بلندمدت کل سیستم بهره گرفته شد. نتایج حاصله حاکی از تاثیرات مثبت و قابل توجه روش های جدید بود.