پژوهشهای روان شناختی
سال:1386 | دوره:10 | شماره:3-4 (پیاپی 20) |تعداد مقالات:7

این مطالعه با هدف تعیین رابطه ادراک بیماری با استراتژی های مقابله و نیز پیش بینی شیوه های مقابله در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید انجام شد. مطالعه حاضر به شیوه پیمایشی مقطعی بر 146 نفر از بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید که در طول مرداد ماه 1384، با روش نمونه گیری طبقه ای از دو مرکز ارایه کننده مراقبت های آرتریت روماتوئید در اصفهان انتخاب شده بودند انجام شد. بیماران به دو پرسشنامه ادراک بیماری و استراتژ های مقابله پاسخ دادند. نتایج، همبستگی معناداری را بین ادراک بیماری و استراتژی های مقابله و نیز برخی از مولفه های این دو سازه نشان داد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه سلسله مراتبی نیز نشان دادند که مولفه های ادراک بیماری 9.2 درصد از واریانس استراتژی های مقابله را تبیین می کند. یافته های این مطالعه اعتبار مدل خودگردانی لونتال و همکاران را به عنوان یک مدل نظری در تبیین و پیش بینی رفتار بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید در واکنش به آن و اتخاذ شیوه های مقابله با آن را نشان داد.

در مقاله حاضر، به بررسی رابطه خلاقیت و پنج عامل شخصیت پرداخته شده است. بدین منظور، 256 دانشجوی دختر و پسر از نظر سطح خلاقیت و عوامل پنج گانه شخصیت به ترتیب به وسیله آزمون خلاقیت عابدی و پرسشنامه پنج عاملی شخصیت گلدبرگ مورد ارزیابی قرار گرفتند. قبل از اجرای پرسشنامه ها، آزمون خلاقیت عابدی اعتباریابی، و مشخص شد که این پرسشنامه از اعتبار کافی برای ارزیابی خلاقیت آزمودنی های ایرانی برخوردار است. یافته های پژوهش نشان داد که خلاقیت، از بین پنج عامل شخصیت با ابعاد برونگرایی، همسازی، و گشودگی به تجربه، رابطه معنادار مثبت دارد و متغیرهای گشودگی به تجربه و برونگرایی، قادر به پیش بینی تغییرات مربوط به خلاقیت هستند. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که به طور کلی بین 20 تا 25 درصد از واریانس هر یک از عناصر خلاقیت (ابتکار، بسط، انعطاف پذیری و سیالی) به طور جداگانه به وسیله پنج عامل شخصیت تبیین می شوند. مقایسه سطح خلاقیت دختران و پسران، تفاوت معناداری نشان نداد.

هدف این پژوهش، بررسی مشکلات حافظه در افراد مبتلا به اختلال وسواسی- اجباری از نوع وارسی، در مقایسه با افراد دچار اختلال اضطراب فراگیر، و نیز افراد دارای اختلال شخصیت وسواسی- اجباری بود. برای این منظور، 4 گروه 15 نفری از افراد دچار اختلال وسواسی- اجباری از نوع وارسی، افراد دارای اختلال اضطراب منتشر، و افراد دارای اختلال شخصیت وسواسی- اجباری، و نیز یک گروه از افراد سالم انتخاب شدند. با آزمودنی های بالینی بر اساس ملاک های تشخیص راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-IV) مصاحبه به عمل آمد و پاسخ آنها به پرسشنامه های وسواسی- اجباری مادزلی و اضطراب یک نیز دریافت شد. آزمودنی های بالینی از سوی روانپزشک ارجاع شده بودند و پس از تایید تشخیص از طریق مصاحبه و آزمون های اجرا شده، در پژوهش شرکت داده شدند. حافظه آزمودنی ها از طریق تکالیف رایانه ای بررسی شد. یافته ها نشان دادند که از نظر میزان حافظه، تفاوت معناداری بین گروه ها وجود نداشت. فقط گروه مضطرب، در حافظه شخصی، سویمندی نشان دادند. گروه وارسی کننده و گروه اختلال شخصیت وسواسی- اجباری در اطمینان به حافظه خود، به صورتی معنادار ضعیف تر از دو گروه دیگر عمل کردند.

ابتدا برای آزمودن تاثیرات آموزش مدیریت خشم بر مهارت های خود نظم دهی خشم، 170 دانش آموز پایه های دوم و سوم یک دبیرستان به پرسشنامه STAXI-2 به عنوان یک ابزار سرندی پاسخ دادند. افرادی که بر اساس نمره های این آزمون در رتبه درصدی 75 و بالاتر قرار گرفتند، به عنوان کسانی که در زمینه مدیریت خشم، ضعف اساسی دارند از جمعیت عادی تفکیک و به عنوان گروه هدف تعیین شدند و از میان آنها 32 نفر به طور تصادفی انتخاب و به همان شیوه در دو گروه آزمایشی و کنترل گمارده شدند. همچنین، گروه های آزمایش و کنترل به شیوه تصادفی تعیین شدند. آنگاه از آزمودنی های هر دو گروه، ارزیابی های پیش از مداخله آزمایشی به عمل آمد. در گام بعدی، برنامه آموزش مدیریت خشم به عنوان عامل آزمایشی یا متغیر مستقل، در طی سه ماه و نیم و در قالب 14 جلسه 90 دقیقه ای، برای 16 عضو گروه آزمایش ارایه شد، در حالی که اعضای گروه کنترل به برنامه عادی خود ادامه می دادند. بعد از اعمال متغیر آزمایشی، ارزیابی های پس از مداخله برای اعضای هر دو گروه انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، تحلیل کوواریانس و آزمون t برای مقایسه میانگین های دو گروه مستقل به کار برده شدند. در تحلیل کوواریانس، از اندازه های پیش آزمون به عنوان متغیر همپراش استفاده شد و برای استفاده از آزمون t، اختلاف نمره های پیش آزمون و پس آزمون برای هر یک از آزمودنی ها، در هر یک از مقیاس ها و خرده مقیاس های ناظر بر متغیرهای وابسته تعیین شد. سپس، میانگین نمره های اختلاف (D) برای هر گروه محاسبه شدند و برای مقایسه میانگین های گروه های آزمایش و کنترل، آزمون t به کار رفت. یافته های پژوهش حاضر، بر موثر بودن مداخله آزمایشی دلالت دارند و نشان می دهند که بر اثر اجرای برنامه آموزش مدیریت خشم، مهارت های آزمودنی ها در زمینه مدیریت خشم، افزایش می یابد.

در این پژوهش برای آزمایش تاثیر روش های مختلف آموزش بر میزان خلاقیت دانش آموزان، نمونه ای به حجم 574 نفر از دانش آموزان دختر پایه چهارم ابتدایی استان همدان انتخاب و در 24 گروه (سه گروه گواه و 21 گروه آزمایشی) به طور تصادفی جایگزین شدند. برای آزمون فرضیه های پژوهش، در هر منطقه آموزشی برخوردار، نیمه برخوردار، و محروم، طرح پیش آزمون- پس آزمون با چند گروه آزمایش، و در کل مناطق آموزشی استان، طرح بلوکی تصادفی با بیش از یک آزمودنی در هر موقعیت آزمایشی، به کار رفت. تحلیل اطلاعات با استفاده از روش تحلیل واریانس یک راهه و تحلیل واریانس بلوکی نشان داد که روش های آموزش بارش مغزی، مهارت های پژوهشی، مطالعه خلاق، تدریس فعال (حل مساله و بحث گروهی)، استفاده از راهکارهای افزایش خود پنداره و ابراز وجود، آشنا کردن معلمان با خلاقیت و ارزش و اهمیت آن، و استفاده از برنامه های آموزشی انعطاف پذیر در کلاس، بر خلاقیت دانش آموزان دختر پایه چهارم ابتدایی تاثیر مثبت دارند. میزان تاثیر این روش ها در مناطق برخوردار، نیمه برخوردار، و محروم، در برخی موارد متفاوت است، و در آموزش خلاقیت بین روش ها و مناطق آموزشی تعامل وجود دارد.

این مطالعه به منظور بررسی منابع فشار روانی ناشی از شغل در گروهی از روان شناسان شاغل در سازمان بهزیستی و همچنین رابطه این عوامل با میزان و چگونگی خشنودی شغلی آنان انجام شد. با در نظر گرفتن نقش تعدیل کننده دانش و مهارت شغلی، از میان فشارزاهای شغلی که به طور کلی شامل دو دسته منابع یا متغیرهای فردی و منابع یا متغیرهای محیطی هستند، جایگاه کنترل (از منابع فردی) و تعارض نقش و ابهام نقش (از منابع محیطی) مورد مطالعه قرار گرفتند. سپس رابطه هر یک از این عوامل فشارزا در شغل، با خشنودی شغلی کارکنان (در ابعاد خشنودی از ماهیت کار، سرپرست، همکاران، ترفیعات، و حقوق) بررسی شد. جامعه آماری پژوهش شامل روان شناسان شاغل در سازمان بهزیستی (n=206) بود که تعداد 77 نفر (30 درصد) از آنان با روش نمونه گیری تصادفی منظم انتخاب شدند. داده های پژوهش با آزمون شاخص توصیف شغلی (JDI)، پرسشنامه دانش و مهارت شغلی، و همچنین چک لیست سنجش نگرش به نقش شغلی جمع آوری شدند. نتایج نشان داد که تعارض نقش و ابهام نقش که خود متاثر از عدم کفایت دانش و مهارت شغلی کارکنان بودند، از عمده ترین فشارهای مربوط به شغل در کارمندان بودند و جایگاه کنترل درونی، به طور مشخص نقش تعدیل کننده ای را در این زمینه ایفا می کرد.