طب و تزکیه
سال:1384 | دوره:14 | شماره:3 (مسلسل 58) |تعداد مقالات:9

یکی از برنامه های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انطباق امور فنی پزشکی با موازین شرع مقدس اسلام می باشد. ولی متاسفانه بعد از گذشت سالیان متمادی از تصویب این طرح مشکلات زیادی در زمینه اجرای آن وجود دارد. از آنجاییکه آگاهی، باورهای مذهبی و ارزشهای سنتی افراد بر رفتارهای آنان تاثیر می گذارد، لذا قبل از تدوین برنامه ها لازم است که آگاهی افکار و نگرشهای افراد در آن زمینه شناخته شود. هدف از این مطالعه تعیین دانش و نگرش دانشجویان مامایی در مورد احکام شرعی بانوان می باشد. در این مطالعه توصیفی تعداد 95 نفر از دانشجویان مامایی دانشکده پرستاری و مامایی تبریز توسط پرسشنامه کتبی مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد که اکثریت واحدهای مورد پژوهش (57.9%) از آگاهی متوسط نسبت به احکام شرعی بانوان برخوردار بودند. همچنین اکثریت دانشجویان مامایی (61.05%) دارای نگرش مثبت در مورد احکام شرعی بانوان بودند.

سابقه و هدف: با توجه به اهمیت امتحان جامع علوم پایه در تعیین وضعیت علمی دانشجویان پزشکی، این بررسی به منظور تعیین همبستگی ویژگی های فردی و تحصیلی دانشجویان پزشکی ورودی 1379 با نتایج امتحان جامع علوم پایه دوره 28 در دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه انجام گردید.مواد و روش ها: این بررسی از نوع همبستگی روی 38 نفر از دانشجویان پزشکی انجام شد. جهت جمع آوری اطلاعات از یک فرم اطلاعاتی که ویژگی های فردی و وضعیت تحصیلی دانشجویان و نمره آزمون جامع علوم پایه را در بر می گرفت، استفاده شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از آمار توصیفی (درصد و میانگین) و آمار استنباطی، (آزمونهای آنالیز واریانس، آزمون t، آزمون من ویتنی و کروسکال والیس) انجام گردید.یافته ها: از تعداد 38 نفر دانشجوی پزشکی ورودی 1379 که در آزمون شرکت داشتند، 68.4 مذکر، 92.1% از سهمیه مناطق، 15.8% دانش آموختگان دبیرستان های تیزهوشان، 63.2% بدون واحد افتاده و 47.4% ساکن خوابگاه بودند. میانگین معدل دیپلم آنها 18.49±1.20 و معدل کل دوره علوم پایه 89±1.1% بود. بیشترین همبستگی معنی دار نمره آزمون جامع علوم پایه با معدل ترم پنجم و معدل کل دوره علوم پایه (0.89 و 0.79) نشان داده شد. بین نمره آزمون علوم پایه و جنس دانشجو، محل سکونت، سهمیه تحصیل در دبیرستان های تیزهوشان، تفاوت معنی دار آماری وجود نداشت.بحث: بطور کلی این بررسی نشان داد که معدل ترم های مختلف دوره علوم پایه معدل کل آن را از عوامل مهم در نمره امتحان جامع علوم پایه پزشکی می باشند.

مقدمه: رضایتمندی بیماران یکی از مشخصه های اثربخشی بیمارستان محسوب می شود. لازمه دستیابی به رضایتمندی بیماران رعایت حقوق آنها است. این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین میزان آگاهی بیماران نسبت به حقوق بیمار و میزان رضایتمندی آنها از خدمات بیمارستانی در بیمارستان شهید بهشتی اصفهان در سال 1382 انجام شده است.روش ها: برای انجام این پژوهش توصیفی و مقطعی از پرسشنامه هایی استفاده شد که پس از سنجش روایی و پایایی بر اساس نمونه گیری آماری تصادفی منظم بین 160 نفر از بیماران بیمارستان مورد مطالعه تزریق گردید. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار SPSS صورت گرفته است.نتایج: میزان آگاهی بیماران از حقوق خود 0.32±0.17 از یک امتیاز (در حد ضعیف) و میانگین رضایتمندی بیماران 3.45±0.35 از 5 امتیاز (درجه رضایتمندی متوسط) بوده است. به طور میانگین بیماران از 32 درصد حقوق خود آگاهی داشته اند. بین میزان آگاهی بیماران از حقوق خود و رضایتمندی آنها رابطه معناداری مشاهده شد (P<0.05).بحث: با توجه به اینکه میزان آگاهی بیماران نقش بسزایی در میزان رضایت آنها دارد، مطلع کردن آنان از حقوقشان و رعایت این حقوق توسط کارکنان بیمارستان موجب ارتقای اثربخشی خدمات بیمارستانی خواهد شد.

مطالعه حاضر پژوهشی است توصیفی- تحلیلی که با هدف بررسی رابطه میان سلامت عمومی، افسردگی و ویژگیهای شخصیتی با موفقیت تحصیلی دانشجویان پرستاری دانشکده پرستاری حضرت فاطمه (س) شیراز انجام شد. 307 دانشجوی پرستاری پیوسته (کل جامعه پژوهش) در این پژوهش شرکت داشتند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه های اطلاعات جمعیت شناختی، سلامت عمومی، سنجش افسردگی بک و شخصیت آیزنک بود. معادل پایان ترم نیز بعنوان شاخص موفقیت تحصیلی در نظر گرفته شد. داده ها با استفاده از آزمون t، توکی، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که 24.8 درصد واحدها از سلامت عمومی خوبی برخوردار نبوده و 59.8 درصد آن ها به نوعی از افسردگی رنج می برند. همبستگی معکوس و معنی داری بین نمرات سلامت عمومی، افسردگی و روان نژندی با موفقیت تحصیلی وجود داشت اما با انجام رگرسیون چند متغیره تنها افسردگی با موفقیت تحصیلی رابطه معنی داری نشان داد.

این پژوهش یک کارآزمایی بالینی است که بر روی 45 بیمار دچار سکته قلبی که برای اولین بار در بخشهای ویژه قلبی بیمارستانهای وابسته به وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی شهر تهران بستری بوده اند، انجام شد. این بیماران به طور تصادفی در گروههای تلقین، تجسم و صحبت تقسیم شدند. میانگین سن آنان بطور کلی 51.16 سال بوده است و اکثریت زیر دیپلم سواد داشته اند و کمتر از یکسال دچار بیماری قلبی بوده اند. اکثر آنها داروی آرام بخش استفاده می کردند که میانگین دفعات مصرف آنها 3 بار در روز بوده است. بیشترین تعداد نمونه های پژوهش به مدت 2 روز و یا بیش از سه روز بوده که هنگام پژوهش در بخشهای ویژه بستری بوده اند. روش گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه ای مشتمل بر دو بخش: 1- مشخصات دموگرافیک و 2- تعیین سطح اضطراب بوده است.قبل از بکارگیری سه تکنیک تلقین، تجسم و صحبت با بیماران، اضطراب آنان از طریق پرسشنامه استاندارد اسپیل برگر (بخش دوم) سنجیده شد و بعد از سه نوبت بکارگیری تکنیکهای آرامسازی فوق در گروههای تعیین شده مجددا میزان اضطراب آنان تعیین شد که بعد از مقایسه اضطراب قبل و بعد از بکارگیری تلقین، تجسم و صحبت با استفاده از آنالیز آماری مشخص گردید هر سه تکنیک بر کاهش اضطراب بیماران موثر بوده است ولی صحبت کردن تاثیر بیشتری نسبت به سایر تکنیکها داشته است. همچنین علایم حیاتی مثل فشار خون، نبض و تنفس بیماران نیز قبل و بعد از آرامسازی اندازه گیری شد که در مقایسه این علایم قبل و بعد از آرامسازی مشخص گردید که این تکنیکها بر علایم حیاتی نیز موثر و موجب کاهش آن شده است.

مقدمه: ارزشیابی عبارتست از بخش سیستماتیک و منظم کار افراد در رابطه با هدف و وظیفه آنها، بنابراین ارزشیابی خود یک نوع کنترل است که طی آن فعالیتها با معیارهای تعیین شده مقایسه و انحراف شناخته شده و پیشنهادات اصلاحی تدوین، پیگیری و اصلاحات انجام می شود.روش کار: نگرش 542 نفر از کارکنان دانشگاه علوم پزشکی سمنان، که حداقل یک نوبت در طول خدمت از طرف مسوول مستقیم خود مورد ارزشیابی قرار گرفتند، مورد بررسی قرار گرفت. پرسشنامه ای که حاوی 28 سوال (5 سوال دموگرافیک، 7 سوال مربوط به نگرش نسبت به ضرورت انجام ارزشیابی و 16 سوال مربوط به نگرش نسبت به ارزشیابی جاری دانشگاه) بود توسط پرسنل تکمیل شد. در واحدهای با بیش از 20 پرسنل 1.3 افراد بطور تصادفی و در واحدهای کمتر از 20 نفر کلیه افراد پرسشنامه را تکمیل کردند. پاسخ به سوالات نگرش در مقیاس درجه بندی «زیاد» «نسبتا» و «اصلا» بوده است که به ترتیب امتیازهای 3 و 2 و 1 به آنها داده شد. تجزیه و تحلیل داده ها نمرات مربوط به 7 سوال مربوط به نگرش نسبت به ضرورت ارزشیابی با هم جمع شدند و نمرات 11-7 معادل نگرش منفی، نمرات 16-12 بی تفاوت و 21-17 نگرش مثبت و برای 16 سوال مربوط به ارزشیابی جاری دانشگاه نمرات 26-16 نگرش منفی، 37-27 بی تفاوت و 48-38 نگرش مثبت تلقی شده است. از آزمون های کای اسکویر و ضریب همبستگی تاوکندال، برای تجزیه و تحلیل داده ها در سطح 5% استفاده شده است.یافته ها: یافته ها نشان داد که حدود 40% کارکنان نگرش مثبت نسبت به ضرورت انجام ارزشیابی داشتند و این در حالی است که فقط 9.3% آنان نگرش مثبت نسبت به ارزشیابی جاری دانشگاه داشته اند. همبستگی معکوسی بین سابقه خدمت و نگرش نسبت به ضرورت انجام ارزشیابی دیده شده است. (P=0.041) ارتباط بین جنس، محل خدمت و سطح تحصیلات با ضرورت ارزشیابی و ارزشیابی جاری دانشگاه دیده نشده است.نتیجه گیری: از آنجاییکه ارزشیابی راهی برای رشد و شکوفایی فردی کارکنان است نگرش منفی کارکنان نسبت به آن، بر رشد و شکوفایی سازمانی که کارمند در آن کار می کند اثری منفی دارد لذا تغییر در شیوه ارزشیابی جاری کارکنان دانشگاه ضروری به نظر می رسد.

استرس مزمن در ایجاد بیماریها نقش دارد. گرچه ماهیت فشار روانی، عوامل روانشناختی زمینه ای و استعداد ارثی موضوعات بحث برانگیزی بوده اند. با این وجود نقش استرس در فرسودگی شغلی نیز مشاهده شده است. پزشکی از جمله مشاغل پر استرس است که با استرس حرفه ای زیادی ناشی از حجم زیاد کار، کم خوابی و بیخوابی، استرس ناشی از برخورد با بیماران بدحال و احیانا فوت آنها و ... همراه است و احتمالا میزان آن در رشته های گوناگون تخصصی متفاوت باشد.در این مطالعه که به روش توصیفی، مقطعی انجام شده میزان استرس ادراک شده با کمک پرسشنامه خودسنجی استرس که در ایران هنجاریابی شده است (2) در 202 نفر از متخصصین و دستیاران رشته های مختلف پزشکی اندازه گیری شد. انتخاب افراد بصورت نمونه گیری آسان و بر اساس دسترسی به پزشکان در بیمارستان های مورد مطالعه بوده است.نتایج بدست آمده نشان میدهد میزان استرس ادراک شده در پزشکان در سطح بالایی است و 73.4% پزشکان استرسی از حد خفیف تا شدید را تحمل میکنند که این میزان در دستیاران 75.5% و در متخصصین 65% بود. میزان استرس ادراک شده در رشته های مختلف و بین دستیاران و متخصصین تفاوت معنی داری ندارد منتهی میزان استرس (از خفیف تا شدید) در دستیاران رشته های جراحی و بیهوشی تمایلی برای معنی دار شدن در مقایسه با رشته های غیر جراحی دارد (P=%59) و نیز استرس در پزشکان خانم نسبت به آقایان تمایلی برای معنی دار شدن نشان داد (P=%57). ارتباط معنی داری بین استرس و سن، ساعات کاری وضعیت تاهل یافت نشد.الگوی منابع استرس ابراز شده در متخصصین و دستیاران متفاوت بود. در متخصصین استرس شغلی، ترافیک و رفت و آمد در راس بوده در حالیکه در دستیاران استرس به امتحان و درس و بعد مشکل اقتصادی مهمتر بودند.

در پژوهشهای کمی مهمترین راه جمع آوری داده های مناسب برای تجزیه و تحلیل، استفاده از ابزارهای معتبر و پایا است. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه، چک لیست، مشاهده، ابزارهای بیولوژیک و ... می باشند. ابزار پژوهش از هر نوع که باشد، بایستی دارای ویژگیهای نظیر اعتبار 1 و پایایی 2 باشند.اعتبار ابزار یکی از معیارهای مهم در ارزشیابی پژوهشهای کمی 3 است و پایه ای را برای تصمیم گیری در مورد مفید بودن کاربرد یافته ها در عمل فراهم می کند. انواع مختلف بررسی اعتبار ابزار وجود دارد که از آن میان روش تحلیل عاملی 4 در بررسی اعتبار ساختار 5، از ویژگی و اهمیت خاصی برخوردار است. این مقاله در صدد است با بررسی مقالات منتشر شده در نشریه پژوهش پرستاری، ابزارهای مورد استفاده و نیز روش تحلیل عاملی را در اعتبار ساختار مورد بحث قرار دهد. به این منظور کلیه مقالات پژوهشی منتشر شده در نشریه «پژوهش پرستاری 6» در سال 2003 میلادی مورد بررسی قرار گرفت. در میان 55 مقاله منتشر شده، 40 مقاله (73 درصد) از نظر نوع پژوهش، کمی بودند. که در بین آنها، 8 مقاله (20 درصد) مربوط به ابزارسازی و یک مقاله فراتحلیلی 7 بدلیل ماهیت خاص خود حذف گردیدند. از 31 مقاله باقیمانده تنها 4 مقاله (12.9 درصد) از یکی از روشهای اعتبار ساختار استفاده نموده بودند که 2 مقاله (6.5 درصد) به روش تحلیل عالی در تعیین اعتبار ساختار ابزار خود اشاره کرده اند.نویسندگان این مقاله امیدوارند بدین وسیله نظر پژوهشگران محترم را به اهمیت اندازه گیری اعتبار ساختاری ابزار و نقش تحلیل عاملی در این مورد بیشتر جلب کرده باشند.

مطالعات گسترده و فزاینده پیرامون سلول های بنیادی به طور عمده به منظور درک دقایق ایجاد یک ارگانیسم پیچیده از یک سلول زنده و نیز چگونگی جایگزینی سلول های سالم با سلول های آسیب دیده در یک موجود بالغ متمرکز می باشد. این حوزه از پژوهش های هیجان انگیز به دلایل فراوان، پژوهشگران بی شماری را به سوی پژوهش در مورد امکان سلول درمانی برای درمان شمار زیادی از بیماری های مهم انسانی نیز سوق داده است. سلول های بنیادی، سلول های پرتوانی هستند که قادر به تمایز و تولید انواع دیگر سلول ها می باشند. این سلول ها همچنین قادر به تجدید و ابقا خود می باشند. برای مدت های طولانی، سلول های بنیادی در زیست شناسی پستانداران مطرح بودند. اگر چه دانشمندان قادر به تولید و مطالعه آنها در محیط آزمایشگاه نبوده اند تا این که در سال 1981، سرانجام دانشمندان موفق به تولید کشت سلول های بنیادی جنین موش در آزمایشگاه گردیدند. امروزه به موجب مطالعات بسیار و پیشرفت فزاینده دانش درباره سلول های بنیادی بالغ، قادر به جداسازی انواع سلول های بنیادی، به طور مثال سلول های بنیادی عصبی، سلول های تولید کننده بافت اندوتلیال رگ ها، سلول های مخروطی شکل بافت کبدی، از بافت های بالغ می باشیم. در آغاز، این اندیشه وجود داشت که سلول های بنیادی تنها قادر به تولید سلول های بافتی هستند که از آن منشا می گیرند. امروزه به نظر می رسد که سلول های بنیادی بالغ بسیار انعطاف پذیرتر از آنچه که در گذشته تصور می شد می باشند و قادر می باشند به انواع مختلفی از سلول ها تبدیل شوند. به طور مثال، سلول های بنیادی خونی به سلول های مغزی و کبدی، سلول های بنیادی مغزی به سلول های خونی و سلول های بنیادی کبدی قادر به تبدیل به سلول های خونی می باشند. این یافته های جدید پژوهشگران را قادر به یافتن راههایی برای مبارزه با بیماری های تهدید کننده حیات از جمله پارکینسون، آلزایمر، سکته مغزی و آسیب نخاعی، دیابت ملیتوس وابسته به انسولین و نارسایی های قلبی و عروقی خواهد ساخت. شایان تاکید است که مطالعه سلول های بنیادی در فهم فرایند پیری و درمان بیماری های وابسته به سن نیز بسیار ارزشمند است. در دهه آینده، بیشتر پژوهش ها بر روی سلول های بنیادی به منظور سلول درمانی یا ترکیبی از ژن درمانی و سلول درمانی متمرکز خواهد بود. در این مقاله مروری با استفاده از منابع معتبر و روزآمد فراوان، انواع، ویژگی ها، اهمیت و جایگاه راهبردی، کاربردها و چشم انداز سلول های بنیادی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و به ویژه جایگاه حال و آینده تحقیقات بر روی سلول های بنیادی چه در سلول های بنیادی جنینی و چه در سلول های بنیادی بالغ بررسی شده است. به اضافه، ویژگی انعطاف پذیری این سلول ها نیز آورده شده است. در پایان مقاله استفاده از این سلول ها، پرسش های کلیدی در مورد آنها و کاربرد آن ها در پزشکی در آینده مورد بحث قرار گرفته است.