مهندسی صنایع
سال:1389 | دوره:44 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

روشهای بسیاری جهت انجام آنالیز ریسک در صنایع فرآیندی وجود دارد و تلاش هایی نیز جهت مقایسه این روش ها با یکدیگر صورت گرفته است. اما متفاوت بودن مشخصات و عملکرد هر یک از این روشها، فرایند تصمیم گیری برای انتخاب روش مناسب را با دشواریهایی مواجه کرده است. این مقاله با بکارگیری یک مدل تصمیم گیری چند معیاره فازی، به بهبود فرایند تصمیم گیری در مساله انتخاب روش آنالیز ریسک در صنایع فرایندی می پردازد. ایجاد مدل تصمیم گیری در محیط فازی این امکان را برای تصمیم گیرندگان فراهم می آورد تا بتوانند با سهولت بیشتری در خصوص ارزیابی گزینه ها و تعیین اهمیت معیارهای تصمیم گیری اظهار نظر نمایند. مقاله از روش تصمیم گیری TOPSIS فازی جهت مدل کردن مساله انتخاب روش آنالیز ریسک در صنایع فرایندی استفاده نموده و برای ارزیابی نتایج حاصل از مدل پیشنهادی، یک نمونه مساله در دنیای واقعی را حل و نتایج آن ارایه می کند.

بسیاری از سازمان ها در پیاده سازی پروژه های مهندسی مجدد فرآیندها(BPR)  به فعالیت ها و توانمندی هایی که سازمان آنها از دیگر پروژه های بهبود کسب کرده اند کمتر توجه کرده و این موضوع گاهی هزینه های دوباره برای انجام آن تلاش ها و فعالیت ها را به دنبال خواهد داشت. از طرف دیگر همه فعالیت ها و تلاش های بهبودی قبلی در سازمان ها، باعث ایجاد قابلیت هایی در سازمان ها خواهد شد که آگاهی از آن قابلیت ها و استفاده آگاهانه از آنها، سبب موفقیت سازمان ها در دیگر پروژه های در حال انجام در سازمان از جمله BPR خواهد شد. بنابراین در این تحقیق مشخص خواهد شد که برای آمادگی سازمان ها برای اجرای یک پروژه مهندسی مجدد چه قابلیت هایی باید مورد توجه باشد و در ضمن یک سیستم مدیریت کیفیت (QMS) چه کمکی می تواند به تقویت قابلیت های سازمانی مطلوب پروژه های BPR در مرحله آمادگی برای شروع به پیاده سازی این پروژه ها داشته باشد. برای این منظور در ابتدا بیست و یک قابلیت مطلوب پروژه های BPR معرفی و سپس نوزده قابلیتی را که به طور مشخص یک QMS می تواند برای سازمان ها به دنبال داشته باشد، تعریف می شود. سپس با بهره گیری از مفاهیم قابلیت سازی در چارچوب دیدگاه منبع محور (RBVF) و قابلیت های پویا، رویکردی ارائه خواهد شد که بر اساس آن توسط چرخه هایی مشخص می شود که هر تجربه کاری یا قابلیت ایجاد شده توسط یک QMS، کدامیک از قابلیت های مطلوب پروژه های BPR را ایجاد یا تقویت خواهد کرد. در ادامه بر اساس مفاهیم قابلیت سازی و قابلیت های پویا، روابط بین این دو دسته قابلیت مشخص و ارائه خواهد شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که هر سازمانی باید قبل از اجرای BPR وضعیت سازمان را نسبت به قابلیت های «پایش و تدوین برنامه ریزی کسب و کار»، «توانمندبودن کارکنان در شناسایی و درک نیازهای مشتریان و ذی نفعان»، «انتقال تجارب و دانش مدیریتی و کاری در سازمان»، «تیمی کارکردن کارکنان با همدیگر»، «درگیرشدن مدیریت در مقوله تغییر در سازمان» و «وفاداری به رشد کل سازمان در مدیران و کارکنان» مورد بررسی قرار دهد که در این راستا نیز تجربه های کاری و قابلیت های ایجادشده توسط یک QMS می توانند به ایجاد یا تقویت آنها کمک کنند.

برای تداوم حیات و حفظ مزیت رقابتی در بازارهایی با رقابت روزافزون و فزاینده، بسیاری از سازمان ها به سمت بازاریابی رابطه ای با تمرکز بر حداکثر کردن ارزش دوره عمر مشتریان خود و مدیریت رویگردانی مشتریان روی آورده اند. در واقع تعداد بیشتری از سازمان ها متوجه شده اند که گرانبهاترین سرمایه آن ها پایگاه مشتریان فعلی شان است. نگهداری مشتریان یک استراتژی ارزشمند است که سودآوری بلندمدت و موفقیت سازمان ها را تضمین می کند. در این پژوهش، با کاربرد تکنیک های جنگل تصادفی و درخت های فزاینده، در متن صنایع غیرقراردادی با استفاده از داده های واقعی، یکی از بزرگ ترین شرکت های تولیدکننده ماشین آلات سنگین در ایران، به طراحی و پیاده سازی یک مدل پیش بینی کننده رفتار رویگردانی مشتریان، به عنوان مرحله آغازین فرایند مدیریت رویگردانی پرداخته شده است. با کاربرد این مدل، مشتریانی که مایلند تامین کننده فعلی خود را تغییر داده و به تامین کننده دیگری روی آورند، شناسایی شده تا برای جلوگیری از رویگردانی این مشتریان و نگهداری آن ها، گروه مذکور مورد هدف فعالیت های بازاریابی پیشرو قرار گیرند. نتایج حاصل نشان می دهد رفتار خرید مشتری در گذشته به ویژه طول ارتباط مشتری با سازمان، واریانس فاصله زمانی بین خرید، تناوب نسبی و ارزش پولی، بهترین پیش بینی کنندگان رویگردانی مشتریان محسوب می شوند. نتایج این مطالعه برای مدیران بازاریابی در زمینه مدیریت رویگردانی و تدوین استرتژی های بازار مفید خواهد بود.

در این مقاله نشان داده شده است که چگونه می توان برای هدفی خاص، از فناوری های معنایی در مدیریت دانش و محتوای سازمانی شرکت های مشاوره ای بهره گرفت. بدین منظور ابتدا پیکره اصلی مستندات شرکت های مشاوره ای بر اساس زنجیره ارزش آنها در تولید دانش شناسایی شده است؛ آنگاه بر اساس مدل جدید معنایی مبتنی بر هستان شناسی، محتوای این مستندات بر بستر اینترانت داخلی یک سازمان نمونه بازنمایی شده است. به این ترتیب به کمک سامانه های مدیریت محتوا، علاوه بر داشتن تصویری روشن تر و خواناتر از مستندات، با بازیابی و ترکیب محتویات مستندات سازمانی، تولید گزارش سامان یافته انجام می پذیرد. این راه حل علاوه بر در برگرفتن معماری و مدل جدیدی از سامانه های مدیریت، محتوای سازمانی مبتنی بر هستان شناسی، شیوه بازیابی و ترکیب محتویات مستندات سازمانی را نیز به منظور تولید گزارش در شرکت های مشاوره ای در بر می گیرد.

امروزه توجه به منافع تامین کنندگان در استراتژی های مدیریت زنجیره تامین، یکی از عوامل کلیدی موفقیت برای ارتباط بلندمدت و راهبردی با تامین کنندگان است. بدین سبب محققان، مدل های هماهنگی زنجیره تامین را در پاسخ به این نیاز توسعه داده و راهبرد برنده- برنده را به عنوان یکی از اهداف این نوع مدل ها مطرح کرده اند. با تعمیم این راهبرد به یک مساله انتخاب تامین کننده، تغییر نگرشی صورت خواهد گرفت که در آن تولیدکنندگان (خریداران) به جای اینکه فقط به افزایش سود خود توجه داشته باشند، منافع تامین کنندگان را نیز مد نظر قرار می دهند. در این مقاله برای ایجاد هماهنگی بین خریدار و تامین کنندگان در یک مساله انتخاب تامین کننده، یک مدل چندهدفه با سه هدف از جنس هزینه، کیفیت و تحویل به موقع پیشنهاد شده است. «حداکثر کردن تعداد محصولات سالم دریافت شده» به عنوان هدف کیفیت و «حداقل کردن تعداد تاخیرات» به عنوان هدف تحویل به موقع در نظر گرفته شده است. هزینه زنجیره تامین در برگیرنده هزینه های خریدار و تامین کنندگان است و در آن هزینه سفارش دهی، خرید، نگهداری موجودی، جبران تاخیرات و جبران خرابی ها مورد توجه قرار گرفته است. مدل ارائه شده، یک مدل برنامه ریزی غیرخطی عدد صحیح آمیخته است که برای به دست آوردن مجموعه جواب های موثر آن، یک روش ابتکاری توسعه داده شده است. نتایج حل مدل نشان می دهد که در یک مساله انتخاب تامین کننده، استفاده از مدل هماهنگی بین خریدار و تامین کننده نسبت به حالتی که از این مدل استفاده نمی شود، منافع بیشتری را عاید زنجیره تامین می کند.

شبیه سازی مونت کارلو، یکی از ابزارهای مدل سازی اثر عدم قطعیت های موجود در زمانبندی و هزینه پروژه است. اما این روش فرضیه هایی دارد که در عمل قابل توجیه نیستند. هنگامی که عملکرد پروژه از برنامه عقب می افتد، مدیر پروژه با اقدامات کنترلی درصدد اصلاح عملکرد بر خواهد آمد. در حالی که در اکثر مدل های مونت کارلو چنین عکس العملی در نظر گرفته نشده است. این موضوع سبب می شود که توزیع های احتمال به دست آمده از شبیه سازی مونت کارلو محدوده ای بزرگ و غیر منطقی یا در مواقعی خوشبینانه دارند. مدل های پویایی های سیستم (SD) می توانند اثرات مستقیم و غیر مستقیم اقدامات کنترلی را در بستری از حلقه های بازخور و روابط علی ارزیابی کنند. در این مقاله یک مدل SD برای اجرای شبیه سازی مونت کارلو ارائه شده و نتایج مدل SD و تحلیل مونت کارلو مورد مقایسه قرار گرفته اند.

دقت پیش بینی ها از مهمترین فاکتورهای موثر در انتخاب روش های پیش بینی می باشند. امروزه علی رغم وجود روش های متعدد پیش بینی، هنوز پیش بینی های دقیق، بویژه در بازارهای مالی کار چندان ساده ای نبوده و اکثر محققان درصدد بکارگیری و ترکیب روش های متفاوت به منظور حصول نتایج دقیق تر می باشند. در سال های اخیر تلاش های فراوانی به منظور بهبود روش های پیش بینی سری های زمانی صورت گرفته است. مدل های ترکیبی میانگین متحرک خودرگرسیون انباشته (ARIMA) با شبکه های عصبی مصنوعی(ANNs)  از این جمله مدل های بهبود یافته می باشند. این گونه از مدل ها با بهره گیری از مزایای منحصر به فرد هر یک از روش های مدل سازی خطی و غیرخطی، نتایج حاصله را بهبود بخشیده اند. در این مقاله با استفاده از شبکه های عصبی احتمالی(PNNs)  روند تغییرات باقیمانده های سری زمانی مورد مطالعه تشخیص و دقت روش ترکیبی بهبود داده شده است. نتایج حاصله از بکارگیری روش پیشنهادی در پیش بینی نرخ ارز موجب 10 % بهبود نسبت به مدل ترکیبی میانگین متحرک خودرگرسیون انباشته با شبکه های عصبی مصنوعی در میانگین قدرمطلق خطا گردیده است.

سیستم های اطلاعاتی مانند MRP II و ERP در روان سازی جریان اطلاعات و افزایش کنترل بر داده ها، به سازمان ها کمک شایانی می کنند. مزیت اصلی این سیستم ها، بهبود هماهنگی بین بخش های مختلف سازمان و افزایش کارآیی در فرآیندها است. با وجود محاسن بسیار زیاد، بسیاری از سازمان ها در فرآیند پیاده سازی این سیستم ها با مشکلات فراوانی رو به رو می شوند. با توجه به این واقعیت این تحقیق ضمن تعریف و دسته بندی عوامل بحرانی موفقیت و شکست این سیستم ها، روش نوینی را به کمک ترکیب نتایج فرآیند تحلیل شبکه ای و DEMATEL در شرایط فازی برای رتبه بندی و ارزیابی روابط علی و معلولی بین عوامل به کار برده است. روش پیشنهادی ذکر شده در کارخانه امرسان به صورت مطالعه موردی مرور شده و نتایج نشان دهنده اهمیت عوامل تیم پروژه، حمایت مدیر ارشد، انتخاب تامین کننده به عنوان عوامل مهم در فرآیند پیاده سازی سیستم اطلاعاتی سازمانی است.

امروزه نظام بانکداری کشور با توجه به موضوع پیوستن به سازمان تجارت جهانی با چالش های جدیدی همچون ورود بانک های خارجی، شروع به کار بانک های خصوصی و افزایش فعالیت های موسسه های مالی و اعتباری رو به روست، بنابراین بانک های کشور برای بقا و رقابت در این محیط پویا، نیاز دارند که به وضعیت منابع انسانی خود که از ارکان اصلی آنها است، توجه بیشتری کنند؛ چرا که عملکرد منابع انسانی هر سازمان است که می تواند باعث بقا و یا نابودی آن سازمان شود. بنابراین در این مقاله به بررسی عوامل موثر بر ارزیابی عملکرد منابع انسانی پرداخته شده است و سپس با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها (DEA) که از روش های متداول ارزیابی عملکرد در زمینه های مختلف است، کارآیی، رتبه، مقادیر مازاد شاخص های ورودی، مقادیر کمبود شاخص های خروجی و شاخص های بحرانی شعب بانک مورد مطالعه مشخص شده است. با توجه به این مطلب که بسیاری از شاخص های ارزیابی عملکرد کارکنان بر پایه داده های کیفی هستند، با استفاده از روش DEA Fuzzy عدم قطعیتی که در مورد شاخص های کیفی وجود دارد، در مدل وارد شده و سپس کارآیی و رتبه بندی شعب مشخص شده است. برای مقایسه نتایج رتبه بندی واحدها از دو روش DEA (قطعی) و) DEA Fuzzy فازی) از مقادیر همبستگی اسپیرمن استفاده شده است که این مقادیر در مورد شعب بانک مورد مطالعه، حاکی از تصدیق و تعیین اعتبار نتایج روش) DEA قطعی) بر اساس روش DEA Fuzzy (فازی) است.الگوهای ارائه شده در این مقاله، می تواند برای رتبه بندی، بررسی نقاط ضعف و قوت عملکرد منابع انسانی و ارائه راهکارهای بهینه در زمینه عملکرد منابع انسانی در همه شعب بانک ها مورد استفاده قرار گیرد.

در این مقاله مساله کمینه سازی مجموع بیشینه زودکرد و دیرکرد بر ماشین های موازی یکسان مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقاله نشان داده شده است که این مساله NP-hard است. با استفاده از حدود بالا و پایین و اصول غلبه مناسبی که برای مساله توسعه داده شده است، یک رویه شاخه و کران برای دستیابی به زمان بندی های بهینه ارائه شده است. در ادامه برای حل این مساله، از دو روش فراابتکاری شامل الگوریتم ژنتیک و بهینه سازی گروه ذرات برای یافتن توالی مناسب مساله در زمان کوتاه استفاده شده است. با تولید 1920 نمونه به طور تصادفی، کارآیی روش شاخه وکران و با 4480 نمونه، کارآیی الگوریتم های ابتکاری و فراابتکاری مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهند که الگوریتم شاخه وکران در اندازه های کوچک و متوسط و الگوریتم ژنتیک پیشنهادی در اندازه های بزرگ به طور موثری عمل می کنند.