Iranian Journal of Sociology
Year:2013 | Volume: | Issue: |Papers Count:6

مساله این مقاله درجه تفاوت پذیری نمره پولیتی به عنوان شاخص دموکراسی در بین کشورها است. سوال تحقیق به صورت زیر بیان شده است: درجه تفاوت پذیری شاخص دموکراسی در بین کشورها چگونه قابل تبیین است؟ بر اساس چارچوب نظری تحقیق، سرمایه اجتماعی شرط علی لازم برای دموکراسی است. رویکرد مقاله تحلیل تطبیقی بین کشوری است. تکنیک جمع آوری داده ها، تحلیل داده های موجود (ثانویه) است. جمعیت آماری تحقیق را کشورهایی تشکیل می دهند که در سال های 1990 تا 2010 میلادی برای مفاهیم مورد بررسی داده های معتبر داشته اند. روش داوری فرضیات مقاله، فازی است و نرم افزار مورد استفاده spss، Exel و Fs/QCAf می باشد. یافته های تجربی دلالت بر آن دارند که با حذف کشورهای بلوک شرق، اعتماد اجتماعی در بیشتر موارد شرط لازم برای دموکراسی است. مشارکت مدنی و نفع جمعی معمولا شرط لازم برای دموکراسی است. همچنین یافته ها نشان داد حاکمیت استبدادی در یک کشور اثرات نامطلوب بلندمدتی بر سرمایه اجتماعی دارد.

در دوران تحولات پرشتاب، خودتاملی و واکاوی خود، برای تداوم فرهنگی یک ضرورت است. بدون چنین بازاندیش هایی یک فرهنگ و سنت امکان مواجه فعال با وضعیت های جدید اجتماعی را از دست می دهد. فرهنگ ایرانی نیز دارای امکان ها و موانع خاص خویش است که بازشناسی آنان البته از منظر گاهی به لحاظ وجودشناسانه درونی، می تواند به توان این سنت در مواجه با امر نو و تعامل با دیگر سنت ها بیفزاید. از جمله مسائل فرهنگ امروز ایران آن چیزی است که در این مقاله «عطش منزلت» مطرح شده است. در هر جامعه ای کسب منزلت و شان از جمله مهم ترین امتیازهای اجتماعی است که برانگیزاننده کنش فردی و جمعی است اما این وضعیت در ایران امروز و از رهگذر چندین تحول تاریخی، وضعیتی بیمارگونه یافته است که جلوه های آن را در ساحت های مختلف زندگی اجتماعی می توان بازشناخت. این مقاله تاملی است انتقادی بر این ویژگی فرهنگی که البته در نسبت با شرایط ساختاری است. از این رو این مقاله ضمن تشریح و نشان دادن چیستی «عطش منزلت» و تمایز آن با فرایند عادی منزلت جویی، پنج مورد ویژگی عطش منزلتی را برشمرده و برخی قلمروهای کلیدی فرهنگ معاصر ایران را که درگیر این امر است نشان می دهد. سپس به اختصار به تشریح شش فرایند تاریخی شکل گیری این مساله فرهنگی و پیامدهای آن می پردازد.

هویت ملی افراد بالاترین سطح تعهد به یک جامعه و کشور و در واقع کانون ارزش های ملی هر فرد محسوب می شود. هویت ملی افراد تحت تاثیر تاریخ، فرهنگ، جغرافیا، مذهب و... قرار دارد و بدین جهت لزوم و وجود آن برای ساخت و بقای یک ملت - دولت ضروری است. در دهه های اخیر به دلیل افزایش رفاه عمومی و گسترش فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی امکان ارتباط و سفر در میان افراد بسیار بیشتر از پیش شده است. در این میان سفر و تجربه گردشگری و آشنایی با دیگر کانون های ارزشی ممکن است موجب تضعیف و یا تقویت کانون ارزش های ملی افراد گردد. درنتیجه تحقیق حاضر در پی بررسی تجربه گردشگری و هویت ملی افراد برآمده است. در این مسیر از نظریه اریک کوهن برای پیکربندی چارچوب نظری استفاده شده است. تحقیق حاضر با رویکرد کمی، تکنیک پیمایش و با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته در مصاحبه با 378 نفر از شهروندان شهر شیراز از طریق نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انجام شده است. اعتبار پرسش نامه تحقیق از طریق اعتبار صوری و اعتبار سازه و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ تایید گشت. داده های جمع آوری شده در دو بخش توصیفی و استنباطی ارایه گردید و فرضیه های تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند. از میان متغیرهای مورد بررسی متغیرهای سن، سفر خارجی، سفر مذهبی، سطح تحصیلات، وضعیت تاهل، خاطره انگیزبودن سفر، کیفیت سفر، رضایت، تجربه تجربی و تجربه وجودی دارای رابطه معناداری با متغیر وابسته (هویت ملی) بوده اند و متغیرهای سفر داخلی، تجربه تفریحی، جنسیت و قومیت رابطه معناداری با متغیر وابسته (هویت ملی) نداشته اند. نتایج رگرسیون چندمتغیره به شیوه گام به گام نیز حاکی از این بود که شش متغیرتجربه وجودی (15 درصد)، خاطره انگیز بودن سفر (5.1 درصد)، سفر مذهبی (3.5 درصد)، سفر خارجی (1.7 درصد)، کیفیت سفر (1.4 درصد) و سن (1.4 درصد) در مجموع 28.7 درصد از تغییرات متغیر وابسته تحقیق (هویت ملی) را تبیین کرده اند.

در پژوهش حاضر با اتخاذ یک رویکرد پدیدارشناسانه، استقرایی و اکتشافی، ادراکات و تجربیات زیسته زنان تهرانی از کنش های انقیاد آور و یا برعکس کنش های قدرت زا در زندگی روزمره مطالعه شده است. کنش هایی که زنان با استفاده از آن ها تلاش می کنند از موقعیت های زندگی روزمره به عنوان منبع قدرت برای افزایش عاملیت خود در محیط استفاده کنند. روش پژوهش، کیفی و از نوع نظریه پردازی مبنایی بوده است. تکنیک گردآوری اطلاعات مصاحبه عمیق بوده که در کنار آن از مشاهده مشارکتی نیز استفاده شده است. مصاحبه شونده ها عبارتند از 28 نفر از زنان 20 تا 60 ساله تهرانی که بر اساس نمونه گیری نظری و مطابق با منطق اشباع نظری در نمونه تحقیق قرار گرفته اند. نتایج پژوهش حاکی از تاثیر دو الگوی هویت ساز متضاد (الگوی پدر در مقابل الگوی مادر) در ادراک و تفسیر سیال و همزمان از لحظات و کنش های انقیادآور و قدرت زا در زندگی روزمره زنان است. بسته به میزان تضاد تجربه شده بین دو الگوی ذکر شده از سوی زنان، میزان تجربه بحران معنا در آنان نیز متغیر خواهد بود و این نیز به نوبه خود به دستیازی متناوب زنان به دو منبع اعمال قدرت یعنی قدرت نمایشی و قدرت غیرنمایشی در موقعیت های مختلف اجتماعی منجر می شود. هر یک از این دو منبع اعمال قدرت، خود را در زندگی روزمره زنان باز تولید می کنند.

خوانش دانش آموزان دختر از کدهای اخلاقی مربوط به پوشش در مدارس یا کدهای پوشش مدرسه ای، موضوع اصلی این تجقیق است. دو الگوی نظری استوارت هال و پی یر بوردیو مبنای نظری این تحقیق اند. مدل هال به ما کمک می کند تا اول، کدها و ارزش های جاری مدرسه ای درباره پوشش را بررسی کنیم. دوم، با تکیه بر این مدل، مقبولیت این کدها در نزد دانش آموزان را از رهگذر مطالعه خوانش آن ها از این کدها مورد بررسی و سنجش قرار دهیم. اما، مدل هال قادر نیست درکی از چرایی خوانش های متنوع ارائه کند. خوانش امری اجتماعی است که متغیرهای اجتماعی آن را تعیین می کند. نظریه بوردیو ابزار نظری مناسبی برای توضیح این خوانش هاست. تکیه بر مفهوم سرمایه فرهنگی بوردیو و نقش آن در تعیین «دسترسی گفتمانی» راهگشاست. فرض اولیه ما این بود که بسته به میزان انواع سرمایه های دانش آموزان خوانش آن ها از کدها هم متفاوت است. با تکیه بر مصاحبه های فردی عمیق، در شش مدرسه دخترانه از سه منطقه 1، 6 و 12 تهران در مقطع دبیرستان، داده های لازم گردآوری و با تکیه بر روش تحلیل تماتیک تجزیه و بررسی شدند. بر اساس نتایج به دست آمده، خوانش مجادله ای (مذاکره ای) در میان دانش آموزان مسلط است. دو سویه از چنین خوانشی وجود دارد: دسته ای از دانش آموزان کلیت قوانین پوشش و آرایش موجود در مدارس را نمی پسندند، با وجود این، برای سر کردن اوضاع و اتمام دوره با آن کنار می آیند. هر چند این دسته از دانش آموزان مشارکتی جدی در امور مدرسه ندارند. دسته دوم خوانش مجادله ای از آن دانش آموزانی است که کلیت قوانین در مدرسه را می پذیرند اما در شیوه اجرا مخالف اند. آن ها فضای مدرسه را به دلیل اصرار بر اجرای سخت گیرانه و بدون انعطاف قوانین، ملال آور ارزیابی می کنند.

با وجود افزایش آگاهی زنان و دسترسی آسان آن ها به وسایل پیشگیری از حاملگی، زنانی هستند که از این وسایل استفاده نمی کنند. عدم استفاده از روش های پیشگیری، از طریق تاثیر بر حاملگی های برنامه ریزی نشده و سقط جنین بر سلامت مادر و کودک تاثیر می گذارد. هدف از این مقاله، بررسی میزان شیوع استفاده از وسایل پیشگیری از حاملگی در میان زنان کرد همسردار 49 - 15 ساله شهر مهاباد است. داده ها حاصل یک پیمایش مقطعی است که در فروردین ماه 1391 بر روی نمونه ای بالغ بر 700 خانوار انجام شد. یافته ها از شیوع گسترده استفاده از وسایل پیشگیری از حاملگی در نمونه مورد بررسی حکایت دارد، به طوری که 74.3 درصد زنان در زمان مطالعه از یکی از وسایل پیشگیری از حاملگی استفاده می کردند. بر پایه این بررسی، سهم روش های مدرن و سنتی پیشگیری از حاملگی به ترتیب 71.2 و 28.8 درصد است. نتایج تحلیل تمایز نشان داد که عواملی چون هزینه های مرتبط با مخالفت های فرهنگی و اجتماعی و شمار فرزندان در حال حاضر زنده از بیشترین تاثیر در استفاده زنان از وسایل پیشگیری از حاملگی برخوردارند. استقلال زنان و نگرش آن ها نسبت به هزینه ها و منافع فرزندان از جمله متغیرهای فرهنگی تاثیرگذار در این زمینه می باشند. نتایج گویای آن است که کاهش هزینه های درک شده برای وسایل پیشگیری، بهبود دانش و آگاهی زنان درباره روش های مدرن پیشگیری و تثبیت مشروعیت های اجتماعی و فرهنگی استفاده از این وسایل، نقش مهمی در اعمال استفاده از وسایل پیشگیری از حاملگی و ارتقاء سلامت مادران و نوزادان دارد.