روان شناسی تربیتی (روانشناسی و علوم تربیتی)
سال:1387 | دوره:4 | شماره:12 |تعداد مقالات:7

هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی پرورش تفکر انتقادی بر مهارت های حل مساله و عزت نفس دانش آموزان و ارائه پیشنهادهایی بر اساس یافته های پژوهش به روان درمانگران، مشاوران، برنامه ریزان و کارشناسان آموزش و پرورش جهت پرورش تفکر انتقادی در دانش آموزان می باشد.این پژوهش که به روش آزمایشی انجام شده است و سوال اصلی آن این است که آیا آموزش تفکر انتقادی به افراد گروه آزمایش، باعث افزایش مهارت های حل مساله و عزت نفس در آنان می گردد. جامعه آماری پژوهش دانش آموزان دختر دبیرستانی شهرستان کلاله می باشند که روی 80 نفر از کسانی که مایل به شرکت در گروه بودند آزمون های عزت نفس، حل مساله و تفکر انتقادی اجرا گردید و از بین افرادی که نمره پایینی در این سه آزمون کسب کرده بودند (تعداد 30 نفر)، تعداد 22 نفر، به صورت تصادفی انتخاب گردیدند و در دو گروه آزمایش (11 نفر) و کنترل (11 نفر) قرارداده شدند.افراد گروه آزمایش در 10 جلسه 2 ساعتی (هر هفته یک جلسه)، جهت آموزش تفکر انتقادی شرکت نمودند، سپس از هر دو گروه (آزمایش و کنترل) پس آزمون گرفته شد و با استفاده از آزمون t تفاوت میانگین های پیش آزمون و پس آزمون از لحاظ آماری مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشانگر کارایی و اثربخشی عمل آزمایشی بوده است. از مجموع یافته های بدست آمده ازآزمودنی ها و اجرای t همبسته و مستقل نتیجه می شود که فرضیه های پژوهش تایید شده و به نظر می رسدکه آموزش تفکر انتقادی به افرادگروه آزمایش موجب افزایش میزان عزت نفس و مهارت های حل مساله آنان شده است.

پژوهش حاضر با هدف مقایس ه اثربخشی تدریس مبتنی بر نظریه طرح واره و روش سنتی در درس زبان انگلیسی انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش عبارت بود از کلی ه دانش آموزان دختر سال اول دبیرستان منطق ه 5 شهر تهران که در سال تحصیلی 1386- 1385 مشغول به تحصیل بوده اند. به منظور انتخاب نمون ه آماری پژوهش، یک دبیرستان از بین نوزده دبیرستان دخترانه منطق ه 5 شهر تهران به صورت تصادفی انتخاب شد. دبیرستان انتخاب شده شامل دو کلاس سال اول بود که مجموع دانش آموزان این دو کلاس (56 نفر) نمونه آماری پژوهش حاضر را تشکیل می دادند. با توجه به آزمایشی بودن روش پژوهش، ابتدا از دانش آموزان دو کلاس، یک پیش آزمون از درس دوم کتاب زبان انگلیسی سال اول دبیرستان به عمل آمد. تحلیل آماری، تفاوت معناداری را بین نمرات دانش آموزان دو کلاس نشان نداد. لذا، به صورت تصادفی، یک کلاس به عنوان گروه آزمایش و کلاس دیگر به عنوان گروه گواه انتخاب شدند. سپس، به گروه آزمایش بر اساس نظریه طرح واره و گروه گواه به روش سنتی، درس دوم کتاب زبان انگلیسی سال اول دبیرستان تدریس شد. در پایان تدریس، از دانش آموزان هر دو گروه، پس آزمون یکسانی گرفته شد. داده ها با استفاده از آزمون آماری t مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین میانگین نمرات پس آزمون دو گروه آزمایش و گواه در سطح a=0.05 تفاوت معناداری وجود داشت. دانش آموزانی که بر اساس نظریه طرح واره آموزش دیده بودند، در مقایسه با دانش آموزانی که به روش سنتی آموزش دیده بودند، در پس آزمون، نمرات بالاتری کسب کردند. این نتایج می تواند کاربردهایی برای تدریس و یادگیری اثربخش داشته باشد که در مقاله حاضر به آن پرداخته می شود.

مصرف الکل، سیگار و سایر مواد در میان نوجوانان یکی از مهمترین مشکلات بهداشتی جوامع است. پژوهش حاضر به منظور بررسی عوامل خطر ساز و حفاظت کننده مرتبط با مصرف الکل، سیگار و سایر مواد در نوجوانان 18-13 کشور انجام شد. 2538 نفر از دانش آموزان راهنمایی و متوسطه و پیش دانشگاهی مشغول به تحصیل در (85-1384) از ده استان کشور (1255 دختر و 1283 پسر) با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و با استفاده از دو پرسشنامه بررسی وضعیت مصرف مواد و پرسشنامه عوامل خطر ساز و حفاظت کننده مصرف مواد (RAPI) مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از روش تحلیل همبستگی و رگرسیون چندگانه تجزیه و تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که مجموعه ای از عوامل خطر ساز و حفاظت کننده در چند حیطه مختلف با مصرف الکل، سیگار و سایر مواد در نوجوانان مرتبط است. در حیطه خانواده عوامل پیوند ضعیف با خانواده و تعارض های خانوادگی و در حیطه فردی عواملی مانند هیجان خواهی بالا، نگرش مثبت به مواد، سطح پایین جراتمندی، خودپنداره منفی و خلق افسرده از مهمترین پیش بینی کننده های مصرف مواد در نوجوانان بودند. در حیطه اجتماعی و مدرسه داشتن همسالان مصرف کننده و دارای رفتارهای ضد اجتماعی و عدم تعهد به مدرسه و فضای روانی اجتماعی نامناسب مدرسه به طور معنی داری با مصرف مواد رابطه داشتند. با توجه به اینکه مصرف مواد در نوجوانان پدیده ای چندعاملی است، برنامه های پیشگیرانه باید چند سطحی بوده و عوامل خطر ساز و حفاظت کننده را در حیطه های مختلف هدف قرار دهند. طراحی مداخلات آموزشی برای والدین، کارکنان مدارس و نوجوانان باید بخش مهم برنامه های پیشگیرانه باشد. آموزش مهارت های زندگی برای ایجاد تغییر در دانش، نگرش و مهارت های فردی و اجتماعی نوجوانان می تواند در پیشگیری از مصرف مواد موثر واقع باشد.

هدف پژوهش بررسی اثربخشی مولفه های راهبردهای یادگیری خودگردان بر خودکارآمدی دانش آموزان پسر پایه سوم دبیرستان بوده است. جامعه آماری شامل تعداد 1093 دانش آموز پایه سوم دبیرستان بود که از این تعداد، 60 نفر به صورت نمونه گیری خوشه ای و تصادفی ساده انتخاب، و به صورت تصادفی در سطوح مختلف متغیر مستقل (چهار سطح) و کنترل قرار داده شدند. به گروه یک راهبردهای شناختی، گروه دو راهبردهای فراشناختی، گروه سه راهبردهای انگیزشی و به گروه چهار راهبردهای مدیریت منابع آموزش داده شد. ابزار به کار رفته در پژوهش، آزمون خودکارآمدی شرر بوده است که به صورت پیش آزمون و پس آزمون بر روی آزمودنی ها اجرا گردید. نتیجه پژوهش نشان داد که آموزش مولفه های راهبردهای یادگیری خودگردان بر خودکارآمدی موثر بوده و آن را افزایش داده است.

این پژوهش با عنوان «رابطه بین عملکرد خانواده با سرسختی روان شناختی دانش آموزان دوره سه ساله متوسطه شهر کنگاور در سال تحصیلی 86-1385» انجام شده که شامل 3 هدف کلی و جزیی بوده و از دسته پژوهش های توصیفی و از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری آن کلیه دانش آموزان دختر و پسر دوره سه ساله متوسطه در سال تحصیلی 86-1385 در دبیرستان های روزانه شهر کنگاور است که آمار کل این جامعه 5253 نفر (شامل 2428 نفر دختر و 2825 پسر) بوده و به شیوه نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای تعداد 350 تفر از دانش آموزان به عنوان نمونه انتخاب گردیده اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کورکان 358 نفر برآورد شده و به دلیل نقصان اطلاعات به 350 عدد تقلیل یافت. ابزار گردآوری اطلاعات شامل 2 پرسشنامه: مقیاس عملکرد خانواده (FFS) و مقیاس سرسختی نوجوانان (AHS) بوده است. پس از گردآوری اطلاعات، جهت تجزیه و تحلیل آنها، اطلاعات کدبندی شده و سپس وارد برنامه رایانه ای SPSS گردیده و به مقتضای نوع متغیرها و نوع ارتباط آنها با یکدیگر توسط آزمون های همبستگی گشتاوری پیرسون، t گروه های مستقل و رگرسیون خطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و سپس اطلاعات به دست آمده تفسیر گردیدند. یافته های پژوهش حاکی از رابطه مثبت و معنادار بین عملکرد خانواده و سرسختی روان شناختی در کل نمونه و گروه های پسران و دختران می باشد. همچنین ابعادی از عملکرد خانواده در تحلیل رگرسیون به عنوان پیش بینی کننده نمرات سرسختی، تعهد، کنترل و مبارزه جویی ظاهر شدند، اما تفاوت دو جنس در سرسختی معنادار نبود. به این ترتیب از هشت فرضیه این پژوهش، هفت فرضیه اول تایید و فرضیه هشتم رد شد. نتایج این پژوهش با نظریات و فرض های صاحب نظران و نتیجه گیری های به عمل آمده از آنها همسو بوده و مورد تایید قرار گرفت.

هدف اصلی این پژوهش، ساخت و اعتباریابی یک آزمون فرافکن تصویری برای سنجش دلبستگی کودکان 12-6 ساله بود. روش نمونه گیری تصادفی از یک جامعه در دسترس بود که برای این منظور ابتدا 500 کودک دانش آموز پایه های اول تا پنجم مقطع ابتدایی شهرستان کرج بزرگ توسط «مقیاس دلبستگی کودکان 12-6 ساله» مورد سنجش قرار گرفتند. سپس بر اساس نتایج حاصله از میان 90 کودک ناایمن در دسترس 30 کودک (15 دختر و 15 پسر) تصادفی انتخاب شدند از میان 410 کودک ایمن 30 کودک از نظر جنس، سن، کلاس و منطقه تحصیلی با آنها همتراز گردیدند. آزمون فرافکن روی این 60 کودک اجرا شد. برای ساخت آزمون فرافکن مراحل زیر دنبال شدند: 1- نظرسنجی از کودکان و بزرگسالان 2- تعیین موقعیت های اضطراب زا 3-تعیین حیوانات نقاشی ها و تهیه نقاشی ها 4- تهیه ملاک های محتوایی داستان ها بر اساس تحلیل محتوا 5- اجرای مقدماتی و اصلی. سه مولفه اصلی ایمنی، اضطراب و اجتناب برای بررسی نوع دلبستگی در نظر گرفته شده و 6 موقعیت اضطراب زا تعیین گردید. هر موقعیت در سه مرحله پیوند، جدایی و بازپیوند کودک- والد ترسیم گردید. در مجموع 18 نقاشی تهیه شد.اعتبار محتوایی آزمون توسط بررسی منابع موجود و نظر متخصصین تایید شد. آزمون t مستقل برای بررسی تفاوت میانگین نمرات مولفه ها بین دو گروه ایمن و ناایمن در تمام موارد معنی دار بود و روایی افتراقی آزمون را تایید کرد. یک آزمون محقق ساخته در مورد مشکلات سازگاری و رفتاری کودکان دو گروه اجرا شد و ضرایب همبستگی بین نتایج این آزمون و آزمون اصلی وجود روایی همگرا را تایید کردند. ضریب همسانی درونی آزمون (آلفای کرونباخ) برای مولفه های ایمنی= 0.816، اجتناب=0.78 و اضطراب 0.619 می باشد که پایایی آزمون را اثبات می کند.طبق نتایج بدست آمده «آزمون فرافکن دلبستگی در کودکان 12-6 ساله» از پایایی و اعتبار کافی برخوردار می باشد.

هدف مطالعه حاضر بررسی رابطه استرس ادراک شده با سبک های مقابله ای و نقش این متغیرها در پیش بینی عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه بود. به همین منظور 402 نفر از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و مقیاس های استرس ادارک شده کوهن و همکاران (1983) و سبک های مقابله ای موس (1993) را تکمیل کردند. همچنین برای ارزیابی عملکرد تحصیل از معدل تحصیلی دانشجویان استفاده شد. نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که در میان دانشجویان دختر و پسر بین استرس ادارک شده مثبت با سبک های مقابله تجزیه و تحلیل منطقی، جستجوی راهنمایی و حمایت، ارزیابی نوین و مثبت و حل مساله همبستگی مثبت و بین استرس ادراک شده منفی با تجزیه و تحلیل منطقی، جستجوی راهنمایی وحمایت، ارزیابی نوین و مثبت و حل مساله همبستگی منفی وجود داشت. همچنین در میان دانشجویان دختر بین استرس ادراک شده مثبت با اجتناب شناختی، جستجوی پاسخ های اجتنابی و کناره گیری، همبستگی منفی و بین استرس ادراک شده منفی با اجتناب شناختی و کناره گیری همبستگی مثبت و معنی دار بدست آمد و در میان دانشجویان پسر بین استرس ادراک شده مثبت با اجتناب شناختی، جستجوی پاسخ های اجتنابی، و تخلیه هیجانی، همبستگی منفی و بین استرس ادراک شده منفی با اجتناب شناختی، جستجوی پاسخ های اجتنابی، کناره گیری و تخلیه هیجانی همبستگی مثبت بدست آمد. نتایج همبستگی نشان داد که در دانشجویان دختر و پسر بین استرس ادراک شده مثبت با عملکرد تحصیلی همبستگی مثبت و فقط در دانشجویان دختر بین استرس ادراک شده منفی با عملکرد تحصیلی همستگی منفی وجود داشت. همچنین در میان دانشجویان دختر بین راهبردهای مقابله ای تجزیه و تحلیل منطقی و جستجوی راهنمایی و حمایت با عملکرد تحصیلی رابطه مثبت و معنی دار و بین راهبرد مقابله ای جستجوی پاسخ های اجتنابی و کناره گیری با عملکرد تحصیلی رابطه منفی و معنی دار و در دانشجویان پسر بین راهبردهای مقابله ای تجزیه و تحلیل منطقی، ارزیابی نوین مثبت و حل مساله با عملکرد تحصیلی رابطه مثبت و بین راهبردهای مقابله ای اجتناب شناختی و تخلیه هیجانی با عملکرد تحصیلی رابطه منفی وجود داشت. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیری نشان داد که هم در دانشجویان دختر و هم در دانشجویان پسر استرس ادراک شده مثبت به صورت مثبت، قوی ترین متغیر برای پیش بینی عملکرد تحصیلی بوده است. همچنین قوی ترین متغیرها برای پیش بینی عملکرد تحصیلی دانشجویان دختر به ترتیب سبک های مقابله ای کناره گیری، جستجوی راهنمایی و حمایت، جستجوی پاسخ های اجتنابی و تجزیه و تحلیل منطقی و در دانشجویان پسر به ترتیب سبک های مقابله ای حل مساله، تجزیه و تحلیل منطقی، ارزیابی نوین و مثبت و تخلیه هیجانی بوده اند.