علوم کشاورزی
سال:1382 | دوره:9 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

جهت سرخ کردن عمیق مواد غذایی مقادیر قابل توجهی روغن طی دوره های طولانی حرارت داده می شود و در نتیجه عواملی چون رطوبت، حرارت و اکسیژن تغییرات فیزیکی و شیمیایی مختلفی چون هیدرولیز، اکسیداسیون و پلیمریزاسیون در روغن سرخ کردنی روی می دهد که سبب تنزل کیفیت روغن و محصول می گردد. در این پژوهش جهت ارزیابی کیفی روغن سرخ کردنی از روغن مصرفی 2 کارخانه تولید چیپس سیب زمینی از ابتدای تولید تا زمان تعویض کامل روغن نمونه برداری شد و آزمونهای فیزیکی و شیمیایی مختلفی بر روی آنها انجام شد. نتایج حاصل از آزمونهای انجام شده افزایش در صد اسید چرب آزاد و عدد پراکسید، افزایش درصد ترکیبات قطبی، کاهش درصد اسیدهای چرب غیر اشباع همراه با افزایش ایزومرهای ترانس، کاهش عدد یدی، کاهش زمان مقاومت به اکسید شدن و افزایش ویسکوزیته و رنگ روغن را با افزایش زمان حرارت دهی نشان می دهد که همگی دلالت بر افت کیفی روغن می نمایند.

هدف اصلی این تحقیق شناسایی مشکلات و نیازهای ترویجی مرتعداران شهرستان دماوند بوده و سپس با آگاهی از این عوامل، بر حل و رفع آنها اقدام گردد. این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی بوده و به روش همبستگی و علی قیاسی انجام گرفته است. متغیرهای مستقل این تحقیق شامل: سن، سواد، میزان درآمد، تعداد دام، سابقه کار مرتعداری، مقدار مرتع، استفاده از وسایل ارتباط جمعی، دسترسی به مناطق شهری، شرکت در کلاس های ترویجی، ارتباط با مروجان منابع طبیعی، ارتباط با تشکل های روستایی و میزان استفاده از تسهیلات بانکی، و متغیر وابسته؛ نیازهای ترویجی 600 نفر مجریان طرح های مرتعداری شهرستان دماوند را شامل می شود. تعداد 132 نفر حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی - طبقه ای و فرمول کوکران تعیین گردید، که در نهایت تعداد 122 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه ها مشخص نمود که بین میزان درآمد مجریان طرح های مرتعداری و نیازهای ترویجی آنها رابطه منفی و معنی داری وجود دارد. همچنین بین تعداد دام مجریان طرحها و نیازهای ترویجی آنها رابطه معکوس و معنی داری مشاهده می گردد. سابقه کار مرتعداری مجریان بر نیازهای ترویجی آنان نیز دارای تاثیر منفی و معنی داری می باشد. همچنین بین مقدار مرتع در اختیار مرتعداران و نیازهای ترویجی آنها رابطه منفی و معنی داری وجود دارد. در نهایت این تحقیق نشان داد که بین میزان دسترسی مجریان طرح های مرتعداری به مناطق شهری و نیازهای ترویجی آنها رابطه منفی و معنی داری وجود دارد. در این رابطه توصیه می گردد که:1- برنامه ریزی اصولی و صحیحی برای تعیین مناسبترین روشهای آموزشی - تفریحی در جهت ارتقا سطح معلومات و مهارت های بهره برداران از مراتع صورت گیرد. 2- آموزش های عمومی و سوادآموزی مرتعداران به طور جدی در برنامه ریزی ها مورد توجه قرار گیرد، چرا که هر چه دانش و مهارتهای آنان افزایش یابد به طور مستقیم روی عملکرد تولیدشان و همچنین حفظ، احیا و توسعه مراتع تاثیر مثبت باقی خواهد گذاشت.

با توجه به اهمیت جاده در مدیریت جنگل و حمل و نقل چوب، بررسی آن در چهار سری از جنگل تحقیقاتی «واز» به مساحت 4081 هکتار به مرحله اجرا در آمده است. شبکه بندی جنگل بر اساس فاکتورهایی مانند طول جاده ها، تراکم جاده ها، فاصله چوبکشی، درصد شبکه بندی، شیب، مکانیک خاک، استحکام خاک، حجم چوب تولید شده و عوامل جوی طراحی شد. این مطالعه در دو مرحله جهت رسیدن به اهداف فوق اجرا گردید. در مرحله اول جاده های موجود مورد بررسی و محاسبه قرار گرفته نتایج حاصله به شرح زیر بود: طول جاده های موجود 21770 مترتراکم طولی جاده ها 7.8 R.D= متر در هکتار درصد شبکه بندی 37% در مرحله دوم به دلیل نا مناسب بودن شبکه بندی موجود، جاده های جنگلی (اصلی و فرعی) بر اساس فاکتورهایی مانند تراکم طولی جاده، فاصله چوبکشی، درصد شبکه بندی، شیب، مکانیک خاک، حجم تولیدات جنگل، و عوامل جوی برای پوشش مناسب و کاهش خسارت به جنگل طراحی گردید. مشخصات شبکه بندی جاده های جدید به شرح زیر به دست آمده است: طول جاده ها 52459 متر تراکم طولی جاده ها R.D=14.1  متر در هکتار درصد شبکه بندی 61%نتایج حاصل نشان می دهد با وجود افزایش تراکم طولی، درصد شبکه بندی با توجه به شیب جنگل خوب نبوده زیرا شیب عامل محدود کننده برای شبکه بندی اصلی می باشد. به این دلیل برای تکمیل پوشش جاده شبکه بندی فرعی طراحی شد. در نتیجه مجموع طول و تراکم جاده های طراحی شده 74459 متر و 19.5 متر در هکتار به دست آمده است. تراکم و درصد شبکه بندی در سری های 1 و 2 و 3 مناسب و سطح خوبی از جنگل را پوشش می دهد. شیب عامل مهمی در طراحی جاده های اصلی و فرعی بوده است. فقط 43% از جاده های موجود در شیب مناسب (0-30%) واقع شده اند. 62% از جاده های چوبکشی در خاک های دارای وضعیت مکانیکی متوسط قرار گرفته اند. استحکام خاک و عوامل جوی نقش مهمی در طراحی جاده های چوبکشی داشته اند. در سری 2 شیب مناسب بوده ولی وضعیت استحکام خاک عامل محدود کننده برای احداث مسیرهای چوبکشی می باشد. در نتیجه سیستم کابل هوایی برای خروج گردیینه ها از جنگل لازم است.

در این مطالعه با توجه به اهمیت اقتصادی حشره Spodoptera exigua بعنوان یک آفت پلی فاژ و در جهت افزایش هر چه بیشتر کاراییBacillus thuringiensis ، اثر سینرژیستی ترکیب شیمیایی کاربراندوم و کاربراندوم به اضافه پودر حنا در اختلاط با B.t، بطور جداگانه روی لاروهای سن سوم کارادرینا در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی مورد بررسی قرار داده شده است. نتایج حاصل از این آزمایش نشان دهنده اثر افزاینده تلفات لاروها با مخلوط های فوق بوده است. بطوریکه تلفات حاصله در کمترین مدت از 18 درصد با غلظت  1000 ppm باکتری به 82.5 درصد مخلوط با کاربراندوم 90 درصد مخلوط کاربراندوم و پودر حنا افزایش پیدا کرده است. از طرفی کمون بیماری در حالت مخلوط با ترکیبات فوق به کمترین مقدار خود یعنی از 3 روز کاهش پیدا کرد که این کاهش دوره کمون در مورد مخلوط کاربراندوم و پودر حنا محسوس تر بود و بدین ترتیب می توان میزان مصرف B.t. و کاربراندوم را که هر دو گران قیمت می باشند بوسیله پودر حنا کاهش داد.

به دنبال رشد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور طی برنامه های توسعه، نیاز به فرآورده های کاغذی رو به افزایش است. بررسی ها نشان می دهد با توجه به پروژه های کشت و صنعت در دست اقدام مربوط به شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی آن در جنوب کشور، باگاس می تواند یکی از مناسب ترین مواد اولیه غیر چوبی در راستای اهداف احداث کارخانه های جدید تولید خمیر و کاغذ چاپ و تحریر محسوب شود. به منظور امکان سنجی طرح های مذکور، هر یک به ظرفیت 88500 تن در سال، جزئیات مربوط به اقلام مخارج سرمایه گذاری و بهره برداری از طریق مطالعه پروپوزالهای پیشنهادی، بررسی پروژه های مشابه و مراجعه به نهادهای مربوط به امر سرمایه گذاری، استخراج گردید. سپس برای ارزیابی مالی و اقتصادی پروژه مورد نظر، از روش استاندارد یونیدو استفاده شد. بدین ترتیب حجم کل سرمایه گذاری بالغ بر1713.7 میلیارد ریال پیش بینی شده است. نتایج مربوط به شاخص های ارزیابی اقتصادی طرح از قبیل نرخ بازده داخلی، دوره بازگشت سرمایه، نقطه سر به سر تولید، صرفه جویی ارزی و ارزش افزوده خالص داخلی حاکی از آن است که احداث کارخانه مورد نظر از توجیه اقتصادی و مالی مناسبی برخوردار می باشد. همچنین، تحلیل حساسیت نرخ بازده داخلی سرمایه گذاری نسبت به تغییرات برخی از پارامترهای اساسی طرح مد نظر بوده است.

سیاستگذاری مناسب در زمینه قیمت می تواند باعث افزایش رشد تولید محصولاتی خاص گردد. از آنجا که سیاست دولت جمهوری اسلامی ایران متکی بر رشد درآمدهای ارزی حاصل از صادرات غیر نفتی است، لذا افزایش تولید و صادرات محصولاتی نظیر گوجه فرنگی که کشور در تولید آنها دارای مزیت نسبی است. می تواند دستیابی به درآمدهای ارزشی بیشتر را امکان پذیر سازد.در حال حاضر سهم صادرات رب گوجه فرنگی ایران در بازارهای جهانی ناچیز است و کارشناسان معتقدند که به دلیل پایین بودن هزینه های تولید در ایران، با برطرف نمودن مشکلات و محدودیت های مربوط به بخش تولید در سطح مزرعه و صنعت و نیز تجارت، می توان سهم کشور را در بازارهای جهانی رب گوجه فرنگی افزایش داد. در این میان استان خراسان با توجه به دارا بودن پتانسیل های بالقوه و بالفعل در زمینه کشاورزی و صنایع تبدیلی گوجه فرنگی، نقش عمده ای را در افزایش تولید صادرات گوجه فرنگی و فرآورده های آن دارا می باشد. هدف تحقیق حاضر تجزیه و تحلیل اثرات قیمت بر عرضه گوجه فرنگی در استان خراسان است. برای نیل به اهداف تحقیق از داده های سری زمانی در سال های 78- 1360 استفاده گردید. نتایج حاصل از برآورد الگوی عرضه گوجه فرنگی نشان می دهد که قیمت محصول گوجه فرنگی و قیمت محصول رقیب آن یعنی چغندر قند، اثر معنی داری در میزان سطح زیر کشت و عرضه گوجه فرنگی دارد. بنابراین اتخاذ سیستم قیمت گذاری مناسب می تواند افزایش عرضه گوجه فرنگی و در نتیجه فرآورده های آن یعنی رب گوجه فرنگی را بدنبال داشته باشد.

یکی از مهمترین مراحل فرآوری پسته برای انبارمانی مناسب، مرحله خشک کردن می باشد. به دست آوردن شرایط بهینه برای کاهش زمان فرایند خشک شدن پسته می تواند اثر مهمی در کوتاه کردن زمان فرآوری این محصول داشته باشد. پارامترهای دما، سرعت جا به جایی هوای گرم و ضخامت لایه محصول، عوامل اصلی اثر گذار بر فرآیند خشک شدن پسته محسوب می شوند. در این تحقیق اثرات تغییرات دما در سه سطح 60، 75، 90 درجه سانتی گراد، سرعت جا به جا یی هوای گرم در سه سطح 5/1، 2، 5/2 متر بر ثانیه و ضخامت لایه محصول در دوسطح 5 و 10 سانتی متر بر روی زمان و آهنگ خشک شدن پسته رقم کله قوچی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که تغییرات دما، سرعت جا به جایی هوا و ضخامت محصول اثر بسیار معنی داری بر روی دو شاخص زمان و آهنگ خشک شدن پسته دارند. مقایسه میانگین نشان داد که افزایش دما تا 90 درجه سانتیگراد باعث بیش از 50 درصد کاهش زمان و افزایش آهنگ خشک شدن می شود. این افزایش دما موجب برشتگی طعم پسته های خشک شده می گردد. لیکن از نظر ظاهری، پسته های خشک شده در این دما، مشابه پسته های خشک شده در دماهای پایین تر می باشند. افزایش سرعت جابه جایی هوای گرم تا 5/2 متر بر ثانیه در دماهای بالا، می تواند تا حدود 5/17 درصد از زمان خشک شدن محصول بکاهد. بیشتر شدن ضخامت محصول باعث افزایش زمان و کاهش آهنگ خشک شدن پسته می گردد، ولی مقدار محصول خشک شده به طور قابل ملاحظه ای در مقایسه با زمان صرف شده افزایش می یابد.

به منظور ارزیابی واکنش رشد چغندر قند (رقم (IC1 به تاریخ و آرایش های متفاوت کاشت، آزمایشی در سال زراعی 1378 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مشهد، بصورت طرح کرت های دوبار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. کرت های اصلی شامل دو تاریخ کاشت (15 اردیبهشت بعنوان کاشت معمولی و 20 خرداد پس از آخرین آبیاری جو) کرت های فرعی شامل دو فاصله بین ردیف (50 و 60 سانتیمتر) و کرت های فرعی فرعی شامل سه تراکم کاشت (8، 10 و 12 بوته در متر مربع) بودند. تاخیر در کاشت، افزایش فاصله بین ردیف و کاهش تراکم بوته موجب کاهش حداکثر شاخص سطح برگ، حداکثر عملکرد ماده خشک کل و سرعت رشد محصول گردید. سرعت اسیمیلاسیون خالص در اثر تاخیر در کاشت کاهش یافت، اما به طور قابل ملاحظه ای تحت تاثیر فاصله ردیف و تراکم بوته قرار نگرفت. تراکم 8 بوته در متر مربع، در هر دو تاریخ کاشت و فاصله ردیف، کمترین شاخص سطح برگ، وزن خشک کل بوته و سرعت رشد محصول را تولید نمود. اما به دلیل راندمان بهره وری بالاتر سطح برگ محدود آن از نور، سرعت اسیمیلاسیون خالص بالایی داشت. بر اساس نتایج این مطالعه ممکن است فاصله ردیف کاشت 50 سانتی متر و تراکم 10 بوته در متر مربع برای تاریخ کاشت معمول دیر هنگام در شرایط مشابه با مطالعه، حاضر مناسب باشد.

آموزشگران در نظام آموزش عالی کشاورزی، تاثیر فراوانی بر اثر بخشی سایر اجزا و عملکرد مجموعه نظام دارند. نگرشی به تنگناها و مسایل عمده نظام آموزش کشاورزی کشور نشان می دهد که حرفه ای نبودن غالب مدرسان و نقصان قابلیت های معلمی آنان، از جمله معضلات گریبانگیر نظام آموزش کشاورزی محسوب می گردد. تحلیل این موضوع بیانگر مشخص نبودن استراتژی های تحقق قابلیت های حرفه ای و تامین نیاز های آموزشی و حرفه ای آموزشگران مراکز و موسسات آموزش عالی کشاورزی و عدم توجه به کار گیری متناسب و مستمر آنها است. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف تدوین استراتژی های تحقق قابلیت های حرفه ای و رفع نیازهای آموزشی و حرفه ای آموزشگران مذکور صورت پذیرفت. چهارچوب نظری تحقیق، بر اساس نتایج بررسی شده و انجام یک مطالعه الگویی طراحی گردید. در این تحقیق از طریق روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه، دیدگاه 191 نفر آموزشگر کشاورزی در زمینه 2 موضوع "میزان تاثیر" و "میزان توجه" به هر یک از استراتژی های فوق مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفت. اعضای جامعه تحقیق به روش تمام شماری از کل مراکز و موسسات آموزش عالی علمی - کاربردی کشاورزی گزینش شدند. اعتبار وسیله تحقیق بوسیله هشت نفر از متخصصان آموزشی و پایایی آن نیز با تعیین ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. بر اساس یافته های بدست آمده موثرترین استراتژی های تحقق قابلیت های حرفه ای و تامین نیازهای آموزشی و حرفه ای آموزشگران موسسات آموزش عالی کشاورزی، استفاده مستمر از جدیدترین کتب علمی (مرتبط با تخصص کشاورزی خویش)، آشنایی با نحوه استفاده از اینترنت برای دسترسی به یافته های تحقیقات کشاورزی (مرتبط با تخصص کشاورزی خویش)، می باشد. تحقیقات و آموزش کشاورزی می باشد. ولی با توجه به سطح توجه برنامه ریزان و متولیان به هر یک از استراتژی ها، در پایان تحقیق پیشنهادهای مهمی برای ارتقا کیفیت و کمیت قابلیت های حرفه ای آموزشگران کشاورزی و تامین نیازهای آموزشی و حرفه ای آنان از طریق به کار گیری شیوه های بازدید و مسافرت علمی - تفریحی از مراکز آموزش کشاورزی خارجی به منظور کسب تجربه، استفاده از اینترنت برای دسترسی به آخرین نتایج تحقیقات کشاورزی (مرتبط با مسایل تخصص کشاورزی خویش)، استفاده از اینترنت برای دسترسی به آخرین نتایج تحقیقات آموزش کشاورزی و ارایه خدمات اقتصادی ویژه به آموزشگران کشاورزی، ارایه شده است.