به منظور بررسی اثر گیاهان خانواده بقولات (Fabaceae) به عنوان کشت ماقبل و همچنین اثر آرایش و مقادیر مختلف کود دامی بر عملکرد پاییزه، در سال 1377-1373 در منطقه قزوین (ارتفاع از سطح دریا 1350 متر، میزان متوسط بارندگی سالیانه 370 میلی متر و متوسط دمای سالیانه 13.6 درجه سانتیگراد)، آزمایشی اجرا شد. زمین آزمایش در سال های 1371 و 1372 به صورت آیش بود، در سال های 1373 تا 1375 کرت های اصلی زیر کشت گندم پاییزه، یونجه یکساله، سویا و تیمار آیش قرار گرفت و در کرت های فرعی، مقادیر صفر و 5 تن کود دامی پوسیده به کار برده شد. در سال 1376 در زمین هایی که تناوب زراعی مذکور اجرا گردیده بود، آزمایش مورد نظر به صورت تک کشتی گندم پاییزه به صورت یک آزمایش فاکتوریل دو عاملی (4´2) در سه تکرار اجرا شد. کود دامی و تناوب هر دو اثر معنی دار و مثبتی در بازده عملکرد گندم زمستانی و اجزای عملکرد آن داشتند. در تناوب زارعی مرسوم: گندم پاییزه، آیش، سویا و یونجه، میزان عملکرد گندم در زمین هایی که کود آلی به کار برده شده بود به ترتیب 4080, 2570, 1860 و 4830 و در زمین های بدون کود دامی 3130, 2090, 1490 و 4100 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج نشان داد که عملکرد گندم پاییزه در تناوب زارعی پس از یونجه یکساله و سویا و با کاربرد کود دامی، افزایش قابل توجهی داشت. معادلات رگرسیونی حاکی از افزایش عملکرد دانه با افزایش ازت نیتراتی خاک بود.