تازه های علوم شناختی
سال:1394 | دوره:17 | شماره:4 (مسلسل 68) |تعداد مقالات:9

هدف: پیشرفت های اخیر در علوم اعصاب نشان داده اند که افراد می توانند از طریق آموزش شناختی مغز شان را جهت بهبود توانایی های شناختی نظیر حافظه کاری و توجه آموزش دهند. از سویی دیگر، مبتنی بر مدل دروازه توجه، درک زمان نتیجه فرایندهای شناختی مثل توجه و حافظه کاری است.روش: با در نظر گرفتن موارد بالا، ابزار تقویت بازتولید زمان در قالب بازی به منظور بهبود این فرایند شناختی طراحی و ساخته شد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی اولیه تاثیر بازی ساخته شده روی عملکرد بازتولید زمان بود. بدین منظور، در چهارچوب طرح تک آزمودنی(A-B) تعداد 4 آزمودنی (6-12 ساله) مورد بررسی قرار گرفتند. عملکرد آزمودنی ها در تکلیف بازتولید زمان در چهار مرحله ارزیابی شد: 1- مرحله خط پایه، 2- حین جلسه های آموزش، 3- بلافاصله پس از اتمام جلسه های آموزش به عنوان پس آزمون و 4- سی روز پس از مرحله پس آزمون به عنوان مرحله پیگیری. برای همه ی آزمودنی ها اندازه اثر با روش d کوهن و PND محاسبه شد.یافته ها: باوجود تاثیر مداخله برای برخی آزمودنی ها، نتایج کلی تغییرپذیری زیادی نشان داد. علاوه بر این، عملکرد آزمودنی ها در تکلیف بازتولید زمان با عملکرد آن ها در جلسه های آموزش مقایسه شدند تا انتقال اثر بهبود در بازی به تکلیف ارزیابی بررسی شود و نتایج این مقایسه نیز نشان داد که تاثیر آموزش متغیر است.نتیجه گیری: احتمالا تغییرپذیری برای انتقال اثر به دلیل تفاوت در ماهیت ابزار ارزیابی و آموزش بود. این یک مطالعه اولیه برای بررسی نحوه اثر آموزش ادراک زمان از طریق بازی بوده و مطالعه های بیشتری برای نتیجه گیری نیاز است.

هدف: پژوهشگران با مطالعه ی جنبه های مختلف شناخت اجتماعی، به عنوان یکی از علل عملکردهای نامناسب اجتماعی در افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا، دریافته اند که توانایی این افراد در ادراک هیجان کمتر از افراد بهنجار است. همچنین تحقیقات نشان داده اند که پردازش هیجان چهره ای منشا ژنتیکی دارد و احتمالا وابستگان ژنتیکی این بیماران نیز از آن متاثرند؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر، مقایسه ی عملکرد افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا، بستگان سالم آنها و افراد بهنجار در بازشناسی هیجان های چهره ای است.روش: این پژوهش در قالب یک طرح علی-مقایسه ای پس رویدادی برای 78 آزمودنی اجرا و بازشناسی هیجان در این افراد با استفاده از آزمایه ی کامپیوتری بازشناسی هیجان چهره ای در تصاویر استاندارد اکمن بررسی شد.یافته ها: بهترین عملکرد کلی را گروه بهنجار و ضعیف ترین آن را گروه اسکیزوفرنیا نشان داد. یافته ها همچنین حاکی از آن بودند که در بازشناسی غم، بستگان عملکردی شبیه بیماران دارند و به شکل معناداری ضعیف تر از افراد بهنجار هستند. در بازشناسی خشم عملکرد بستگان بیماران بهتر از گروه بیماران بود و با گروه بهنجار تفاوتی نداشت. عملکرد هر سه گروه در بازشناسی چهره های بدون هیجان (خنثی) به شکل معناداری متفاوت بود و گروه بهنجار و اسکیزوفرنیا به ترتیب بهترین و ضعیف ترین عملکرد را داشتند.نتیجه گیری: نتایج نشان می دهند که نوع هیجان بر عملکرد افراد در بازشناسی هیجان موثر بوده و بازشناسی هیجان های چهره ای هم در افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا و هم در بستگان سالم آنها از افراد بهنجار جامعه ضعیف تر است.

هدف: بررسی اثر بازتوانی شناختی مبتنی بر رایانه بر نقایص شناختی سالمندان مبتلا به آلزایمر بود.روش: در این مطالعه که با طرح پیش آزمون - پس آزمون و گروه کنترل اجرا شد، 16 سالمند مبتلا به آلزایمر ساکن خانه ی سالمندان کرمان با داشتن ملاک های ورود به مطالعه با روش نمونه گیری دردسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جای داده شدند. شرکت کنندگان پرسش نامه ی معاینه ی مختصر وضعیت روانی و آزمون های حافظه ی وکسلر، برج لندن، برو- نرو و بندر گشتالت را تکمیل کردند. برنامه ی بازتوانی شناختی با استفاده از نرم افزار آموزش مغز و اعصاب Neurotraining، در 24 جلسه ی یک ساعته، طی هشت هفته و دو تا سه بار در هفته اجرا و نتایج پس از دو ماه پیگیری شد. داده ها با مدل تحلیل واریانس چندمتغیره اندازه گیری های مکرر تحلیل شدند.یافته ها: یافته ها حاکی از آن بود که گروه آزمایش پس از دریافت مداخله ی بازتوانی شناختی رایانه ای، درمقایسه با گروه کنترل، براساس نمرات معاینه ی وضعیت روانی (h2=0.94)، به طور معنادار آسیب مغزی کمتر؛ براساس نمرات برج لندن (h2=0.68)، عملکردهای اجرایی کارآمدتر؛ براساس نمرات برو- نرو (h2=0.93)، عملکرد توجه کارآمدتر؛ براساس نمرات حافظه ی وکسلر (h2=0.89)، عملکرد حافظه ی کارآمدتر؛ وبرپایه ی نمرات بندر گشتالت (h2=0.88)، آسیب مغزی کمتر نشان داده است. یافته ها همچنین نشان دادند که اثر مداخله بر همه ی متغیرها در مرحله ی پیگیری ثبات داشتند.نتیجه گیری: نتایج مطالعه، تاثیر مداخله ی بازتوانی شناختی رایانه ای را بر بهبود عملکرد شناختی سالمندان مبتلا به آلزایمر خفیف نشان داد؛ لذا توصیه می شوداین مداخله در مراکز درمانی و نگهداری سالمندان به کار گرفته شود.

هدف: عملکرد متفاوت گروه های مبتلا به اختلالات هیجانی در انجام تکالیف شناختی ادغام شده با مولفه های هیجانی و همچنین تفاوت در مسیر بازنمایی های داده های مختلف کلامی و غیرکلامی، ضرورت بررسی ظرفیت حافظه ی کاری دیداری هیجانی دو گروه بیماران مبتلا به افسردگی و اختلال استرس پس از سانحه را نشان می دهد.روش: تعداد شرکت کنندگان هر یک از گروه های این مطالعه ی پس رویدادی، 14 نفر (گروه مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه، بدون علایم اختلال استرس پس از سانحه، افسردگی اساسی و کنترل) بودکه به شیوه ی نمونه گیری دردسترس انتخاب شده بودند. آزمودنی ها با استفاده از مصاحبه ی نیمه ساختاریافته برای اختلال استرس پس از سانحه و افسردگی اساسی و آزمون ظرفیت حافظه ی کاری دیداری هیجانی، مقیاس تجدیدنظر شده ی تاثیر رویدادها وپرسش نامه ی افسردگی بک ارزیابی و داده ها با روش های تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی تحلیل شدند.یافته ها: در مطالعه ی حاضر بین ظرفیت حافظه ی کاری دیداری مبتلایان به اختلال استرس پس از سانحه، بدون اختلال استرس پس از سانحه و کنترل، تفاوت معنادار به دست آمد. تفاوت ظرفیت حافظه ی کاری دیداری گروه های مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه، بدون اختلال استرس پس از سانحه و افسردگی اساسی با استفاده از تصاویر مرتبط با تروما معنادار بود. تفاوت گروه مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه و گروه کنترل در اندازه ی کوشش دو تصویر نیز معنادار شد.نتیجه گیری: یکی از عوامل موثر بر بروز نشانه های مرتبط با تجربه ی مجدد در مبتلایان به اختلال استرس پس از سانحه، ظرفیت پایین حافظه ی کاری دیداری آنهاست. همچنین ضعف کلی کنترل شناختی دو گروه مبتلایان به اختلال استرس پس از سانحه و افسردگی اساسی می تواند به عنوان عامل پیش-مرضی در هر دو گروه در نظر گرفته شود.

هدف: در این مطالعه، برای هم جوشی سیگنال های احساسی چندگانه، به منظور بهبود عملکرد سیستم تشخیص احساس، روش تطبیقی جدیدی پیشنهاد شد.روش: به عنوان معیارهای عاطفی، سه کانال سیگنال های بیوالکتریک پیشانی، به همراه معیارهای فیزیولوژیکی (فشارحجم خون، هدایت پوست و فاصله ی زمانی ضربان ها) به کار رفت. با نمایش قطعات تصویری از پیش انتخاب شده برای هر کدام از 25 شرکت کننده در آزمایش، شش حالت احساسی پایه شامل خشم، غم، ترس، تنفر، خوشحالی و تعجب ایجاد شدند. در سیستم پیشنهادی تشخیص احساس، سیگنال های ثبت شده با ایجاد سه واحد طبقه بندی حالت های احساسی را به طور مستقل شناسایی کردند. سپس نتایج با اعمال مدل خطی وزن دار تطبیقی با هم ادغام شدند. به هر یک از واحدهای طبقه بندی، وزنی نسبت داده می شود؛ به طوری که این وزن ها مربعات خطای سیستم ترکیبی را کمینه می کنند.یافته ها: نتایج بیانگر مطلوب تر بودن عملکرد روش هم-جوشی پیشنهادی نسبت به هر یک از واحدهای طبقه بندی منفرد و همچنین سیستم های دیگری است که با هم جوشی ویژگی ها و هم جوشی واحدهای طبقه-بندی با استفاده از روش بیشترین آرا طراحی شدند. با استفاده از روش طبقه بندی SVM، دقت شناسایی حالت های احساسی موردنظر 88 درصد به دست آمد. همچنین صرف اعمال سیگنال های پیشانی و یا سیگنال های فیزیولوژیکی در ساختار هم جوشی پیشنهادی نشان داد که طراحی یک سیستم قابل اعتماد تشخیص احساس، بدون نیاز به معیارهای عاطفی دیگر ممکن است.نتیجه گیری: بر اساس نتایج، پیشنهاد می شود تا در طراحی سیستم تشخیص احساس، از روش هم جوشی تطبیقی واحدهای طبقه بندی استفاده شود.

هدف: در این پژوهش، کارکردهای اجرایی کودکان پرورشگاهی و کودکان دارای شرایط عادی بررسی و مقایسه شدند.روش: در سال 1390، در پژوهش پس رویدادی پیش رو، 90 کودک پرورشگاهی شهر گرگان و 90 کودک عادی در سه گروه سنی پنج تا هفت، نه تا 11 و 13-15 ساله بررسی شدند. از بین کودکان پرورشگاهی، از هر گروه سنی،30 کودک با روش نمونه گیری در-دسترس و کودکان عادی نیز در مرحله ی اول با روش نمونه گیری خوشه ای و سپس نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. برای به دست آوردن داده ها از پرسش نامه ی عصبی- روان شناختی و شخصیتی کولیج (2002) استفاده شد. داده ها با آزمون t مستقل، آنواو آزمون تعقیبی شفه تحلیل شدند.یافته ها: تحلیل داده ها نشان داد که کارکردهای اجرایی کودکان پرورشگاهی در تمام دوره های سنی با کودکان عادی تفاوت معنادار دارد.نتیجه گیری: دلیل ضعف کارکردهای اجرایی در کودکان پرورشگاهی می تواند ناشی از محرومیت های محیطی، موقعیت های اقتصادی-اجتماعی و فقدان والدین باشد.

هدف: بعد از آسیب مغزی تروماتیک، شیوع اختلالات حافظه مشکلات زیادی در زندگی روزمره ی بیماران مبتلا ایجاد می کند. پژوهش ها نشان داده اند که بهبود حافظه ی فعال با آموزش ممکن است. هدف این پژوهش، بررسی اثرتوان بخشی شناختی رایانه ای بر عملکرد حافظه ی فعال بیماران دچار آسیب مغزی تروماتیک است.روش: 52 بیمار16 تا 40 ساله ی دچار آسیب مغزی تروماتیک که ملاک های ورود به پژوهش را داشتند، به صورت تصادفی به گروه های آزمایش و انتظار تقسیم شدند. افراد گروه آزمایش، با استفاده از نرم افزار توان بخشی حافظه، هشت جلسه آموزش دیدند و افراد گروه انتظار در آن دوره هیچ گونه مداخله ای دریافت نکردند و آموزش آنها به بعد از اجرای پژوهش موکول شد. برای ارزیابی حافظه ی فعال در پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری، نمایه ی حافظه ی فعال وکسلر به کار رفت.یافته ها: تحلیل کوواریانس نشان داد که میانگین نمرات حافظه ی فعال دو گروه آزمایش و انتظار در پس آزمون تفاوت معناداری داشت، اما نمرات پس آزمون و پیگیری گروه آزمایش تفاوت معناداری نشان نداد.نتیجه گیری: توان بخشی شناختی رایانه ای اثر قابل ملاحظه ای بر بهبود عملکرد حافظه ی فعال بیماران دچار آسیب مغزی تروماتیک داشت و این اثر تا زمان پیگیری باقی ماند.

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه ی ذهن آگاهی و راهبردهای فراشناختی با سبک های یادگیری دانشجویان کارشناسی دانشگاه شیراز است.روش: پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی است که برای انجام آن،280 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه شیراز با روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزار این تحقیق، پرسش نامه هایی فراشناخت الشوت-موهر (2004)، ذهن آگاهی تورنتو (2006) و پرسش نامه ی سبک های یادگیری کلب (1985) بود. ضریب پایایی پرسش نامه ها به ترتیب 0.97, 0.85 و 0.98 به دست آمد. روش های آماری مورد استفاده شامل آمار توصیفی (میانگین، درصد فراوانی، روش همبستگی پیرسون) و آمار استنباطی (رگرسیون لوجستیک) بود.یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که رابطه ی ذهن آگاهی با سبک یادگیری هم گرا معکوس و با سبک یادگیری واگرا مثبت است. همچنین رابطه ی راهبردهای فراشناختی با سبک واگرا مثبت و با سبک انطباقی هم مثبت و هم معکوس است و با سبک یادگیری جذب کننده نیز رابطه ی منفی دارد.نتیجه گیری: بنابراین افرادی که ذهن آگاهی و فراشناخت زیادی دارند، بیشتر از سبک یادگیری واگرا استفاده می کنند.