مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی
سال:1397 | دوره:16 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت لیشمانیوز پوستی در ایران، در این مقاله خصوصیات اپیدمیولوژیک مبتلایان به لیشمانیوز و روند زمانی و نقشه سازی بیماری در شهرستانهای تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شیراز به منظور فراهم شدن زمینه تحقیقات بیشتر و ارائه راهکارهای موثر در جهت پیشگیری و کنترل بیماری مورد بررسی قرار گرفت. روش کار: داده ها به روش سرشماری با استفاده از آمارهای موجود در معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز و شبکه بهداشت و درمان شهرستان ها از سال 1384 تا 1393 جمع آوری شد و با استفاده از نرم افزارهای اکسل و SPSS نسخه 19 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای مقایسه ها از آزمون کای مربع و رگرسیون پوآسون استفاده شد. نتایج: میزان بروز بیماری از 109 مورد در صد هزار نفر در سال84 به 218 مورد در سال 87 افزایش و در سال 93 به 110مورد کاهش داشت. گروه سنی 9- 0 سال بیشترین گروه سنی آسیب پذیر و زنان خانه دار بیشترین گروه شغلی درگیر بود. بیشتر مبتلایان زخم مرطوب داشتند. دست ها بیشترین عضو مبتلا بود. بیشترین بروز بیماری در فصل پاییز بود. لیشمانیوز پوستی روستایی نوع غالب بود. سهم بیماری در سالهای انتهایی مطالعه در مناطق شمالی استان بیشتر از مناطق جنوبی بود. نتیجه گیری: در سال های انتهایی مطالعه برعکس سال های ابتدایی، سهم بیماری در مناطق شمالی استان بیشتر از مناطق جنوبی بوده است. این یافته می تواند زنگ خطری مبنی بر احتمال جابجایی بیماری و گسترش آن در مناطقی که بیماری قبلا اندمیک نبوده است، باشد.

زمینه و هدف: ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ غفلت از ارﺗﻘﺎی ﺳﻼﻣﺖ دانش آموزان بر آن ﺷﺪﻳﻢ ﺗﺎﺑﺎ اﻧﺠﺎم اﻳﻦﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ارزﻳﺎﺑﻲ پیش بینی کننده های سبک زندگی ارتقادهنده سلامت آنان از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺤﻠﻴﻞﻣﺴﻴﺮ ﺑﺮ اﺳﺎس الگوی اطلاعات، انگیزش و مهارت رفتاری بپردازیم. روش کار : یک مطالعه مقطعی از نوع توصیفی - تحلیلی بر روی 400 نفر از دانش آموزان شهرستان اندیمشک صورت گرفت. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به دست آمد. روش نمونه گیری، طبقه بندی تصادفی شده بود. در این مطالعه اطلاعات دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴکی، اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ سازه های الگوی اطلاعات، انگیزش و مهارت رفتاری و میزان پیروی دانش آموزان از سبک زندگی سالم در 4 حوزه تغذیه، فعالیت جسمانی، کنترل استرس و مسوولیت پذیری جمع آوری شدند. ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲﺑﻴﻦ ﻛﻞ سازه ها با استفاده از نرم افزارهای آماری 23 SPSS ﻣﻮرد تجزیه و تحلیل ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. سپس رواﺑﻂ ﺑﻴﻦﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ در ﻗﺎﻟﺐ ﺗﺤﻠﻴﻞ مسیر توسط نرم افزار 8.8 Lisrel سنجیده شد. ﻧﺘﺎﻳﺞ: الگوی اطلاعات، انگیزش و مهارت رفتاری توانست، 71% از واریانس رفتار پیروی از سبک زندگی دانش آموزان را تبیین نماید. میانگین نمره سبک زندگی ارتقادهنده سلامت در این مطالعه 60.41 به دست آمد. کلیه سازه های الگو ارﺗﺒﺎط معنی داری ﺑﺎ سبک زندگی ﻧﻮﺟﻮانان داﺷﺘﻨﺪ. به طور کلی متغیرهای مهارت رفتاری با 75%، انگیزش با 66% و دانش با 50% بیشترین نقش را بر روی سبک زندگی آنان داشتند. نتیجه گیری: یافته های ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ این الگو، ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮای ﺗﺒﻴﻴﻦ و پیش بینی ﻛﻨﻨﺪﮔﻲ سبک زندگی سالم دانش آموزان داشت. براین اﺳﺎس، ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰان ﺳﻼﻣﺖ به کارگیری الگوی اطلاعات، انگیزش و مهارت رفتاری، به منظور ارﺗﻘﺎی سبک زندگی ﻧﻮﺟﻮانان در اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖﭘﻴﺸﻨﻬﺎد می شود.

زمینه و هدف: اعتباربخشی یکی از روش های ارزشیابی خارجی بیمارستان ها است. این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین اعتباربخشی و عملکرد بیمارستان های استان تهران انجام شد. علاوه براین، مهم ترین محورهای اعتباربخشی موثر بر عملکرد بیمارستان ها شناسایی و رتبه بندی شدند. روش کار: این پژوهش توصیفی و همبستگی به صورت مقطعی با استفاده از داده های عملکردی 121 بیمارستان در سال 1393 و 123 بیمارستان در سال 1394 در استان تهران انجام شد. اطلاعات مرتبط با امتیاز اعتباربخشی و 9 شاخص عملکردی بیمارستان ها در سال های 1393 و 1394 جمع آوری شد. از روش آنتروپی شانون برای سنجش وزن شاخص های عملکردی بیمارستان ها و از روش انتخاب ویژگی داده کاوی برای تعیین ارتباط بین امتیاز اعتباربخشی و شاخص های عملکردی بیمارستان ها استفاده شد. سپس، محورهای اعتباربخشی بیمارستانی بر اساس میزان اهمیت رتبه بندی شدند. داده ها با استفاده از نرم افزار IBM SPSS Modeler تحلیل شدند. نتایج: میانگین امتیاز اعتباربخشی بیمارستان های استان تهران در سال های 1393 و 1394 به ترتیب 61.98 و 69.56 از 100 امتیاز بود. کلیه شاخص های عملکردی به غیر از شاخص تعداد مراجعین سرپایی بیمارستان در سال 1394 نسبت به سال قبل افزایش داشته است. این اختلاف از نظر آماری معنی دار نبود. ارتباطی بین امتیاز اعتباربخشی بیمارستان ها و شاخص های عملکردی آنها مشاهده نشد. با این وجود، محورهای مدیریت و رهبری، اورژانس و مدیریت تدارکات اعتباربخشی به ترتیب بیشترین و محورهای تغذیه، بهداشت محیط و فیزیوتراپی کمترین تاثیر را بر عملکرد بیمارستان ها داشتند. نتیجه گیری: رابطه ای بین اعتباربخشی و عملکرد بیمارستان های استان تهران وجود نداشت. بنابراین، ارتقای سیستم اعتباربخشی بیمارستان ها شامل استانداردها، روش و ارزیابان اعتباربخشی و تعهد مدیران بیمارستان ها برای استفاده از سیستم های مدیریت کیفیت برای بهبود شاخص های عملکردی ضروری است.

زمینه و هدف: مدل معادلات ساختاری تعمیم یافته (Generalized Structure Equation Modeling) خانواده ای از تکنیک های آماری در تجزیه و تحلیل داده های چند متغیره، طبقه بندی شده و ترتیبی است که به اندازه گیری متغیرهای پنهان و روابط میان آن ها می پردازد. هدف از این مطالعه توجه برنوع ساختار داده ها و معرفی مدل GSEM به محققان علوم پزشکی و ارائه مثالی کاربردی در پژوهش های پزشکی است. روش کار: ابتدا مقدمه ای از مدل معادلات ساختاری (Structure Equation Modeling) و نقاط ضعف و قوت آن بیان و سپس به تعریف GSEM و انواع آن پرداخته شد. با ارائه مثالی در بررسی عوامل خطر وضعیت پرفشاری خون در میان افراد مبتلا به دیابت، روش استفاده از GSEM برای متغیرهای پاسخ برنولی توضیح داده شد. داده های این مطالعه نمونه ای تصادفی به حجم 2716 نفر از افراد مبتلا به دیابت در مطالعه کوهورت استان گلستان است. نتایج: متغیرهای سن، شاخص توده بدنی، چاقی شکمی، محل سکونت، وضعیت اقتصادی-اجتماعی، میزان مصرف نمک اثر مستقیمی بر فشار خون بالا داشتند و متغیرهای نژاد، تحصیلات، میزان ویتامین دی و فعالیت بدنی اثر مستقیم و معکوسی بر فشارخون بالا داشتند (P<0.05). نتیجه گیری: این مدل برخلاف مدل SEM نیاز به فرض محدودکننده نرمال بودن داده ها ندارد و ابزاری قدرتمند در تجزیه و تحلیل داده های طبقه بندی شده است. با این حال استفاده از این روش دارای محدودیت هایی است. در حال حاضر در این روش امکان انجام آزمون نیکویی برازش و برآورد اثرات مستقیم و غیرمستقیم و روش اصلاح و تعدیل مدل به طور مستقیم وجود ندارد.

زمینه و هدف: سرطان پستان یکی از شایع ترین سرطان ها و همچنین دومین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در میان زنان پس از سرطان ریه می باشد. روش کار: در این مطالعه کلیه بیمارانی که در استان های آذربایجان غربی و شرقی در سال 1388 تا 1389 به سرطان پستان مبتلا شده و به مراکز درمانی مراجعه نموده اند به مدت 5 سال پیگیری شدند. از آنالیز بقا شفا یافته برای به دست آوردن بقای این بیماران استفاده شده است و تاثیر متغیرها بر روی میزان بقا با استفاده از مدل کاکس شفایافته چندمتغیره ارزیابی شده است. نتایج: در این مطالعه میانگین سنی 171 بیمار مبتلا به سرطان پستان در زمان تشخیص برابر 55.9±12.9 سال و دامنه سنی ایشان از 23 تا 89 سال بود. در مجموع 52 مرگ اتفاق افتاد و میزان بقا 5 ساله بیماران 60.6% برآورده شد. در نهایت دو متغیر وضعیت اقتصادی و بستری اورژانسی به عنوان دو عامل پیش آگهی دهنده در بقای بلند مدت بیماران مبتلا به سرطان پستان یافت شدند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می رسد که استفاده از مدل شفایافته در بیماران مبتلا به سرطان پستان بهتر از مدلهای بقای کلاسیک می باشد.

زمینه و هدف: رعایت اصول کنترل عفونت در دندانپزشکی اساس پیشگیری از انتقال بیماری های خطرناکی مانند ایدز و هپاتیت و جلوگیری از گسترش بیماری ها در جامعه می باشد و با توجه به اهمیت آموزش دانشجویان دندانپزشکی در زمینه رعایت اصول کنترل عفونت، این پژوهش با هدف تعیین تاثیر مداخله آموزشی برارتقای کنترل عفونت توسط دانشجویان دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام گردید. روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه مداخله ای از نوع قبل و بعد می باشد که تعداد نمونه ها 75 نفر از دانشجویان دندانپزشکی که به بخش اندو دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی جهت درمان اندو و تهیه رادیوگرافی از دندان حین درمان در سال تحصیلی96-95 مراجعه می کردند می باشند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و پس از تعیین حجم نمونه پرسشنامه محقق ساخته ای بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی تهیه شد و از نظر روایی و پایایی بررسی گردید و در دو مرحله قبل و بعد از آموزش با فاصله زمانی 3 ماه توسط افراد مورد مطالعه تکمیل گردید. سه جلسه آموزشی در این مطالعه به مدت 15الی 30 دقیقه در طی مدت یک ماه به صورت آموزش گروهی و پرسش و پاسخ برگزار گردید پس از جمع آوری داده ها از نرم افزار spss21 برای تجزیه تحلیل آنها استفاده شد. برای بررسی و مقایسه قبل و بعد آگاهیها و سازه های مدل اعتقاد بهداشتی از آزمون های ناپارامتری کلموگروف اسمیرونوف و آزمون پارامتری تی زوجی و آزمون ناپارامتری ویل کاکسون استفاده شد. سطح معنی داری 0.05 در نظر گرفته شد. نتایج: نتایج به دست آمده در این تحقیق نشان داد که میانگین و انحراف معیار نمرات آگاهی و عملکرد دانشجویان نسبت به کنترل عفونت قبل از آموزش به ترتیب از 11.48±2.23 و 5.48±0.93 به نمرات بعد از آموزش 14.75±0.57 و 9.36±0.91 ارتقا پیدا کرد که با انجام آزمون تی زوجی این اختلاف از جهت آماری معنی دار می باشد (p<0.001). مقایسه میانگین و انحراف معیار نمرات سایر ابعاد مدل اعتقاد بهداشتی در مورد کنترل عفونت دانشجویان دندانپزشکی نیز همین افزایش معنی دار را نشان داد. نتیجه گیری : با توجه به نتایج حاصل شده می توان چنین استنتاج کرد که آموزش بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی در ارتقا کنترل عفونت در دانشجویان دندانپزشکی موثر بوده است.

زمینه و هدف: امروزه لزوم آگاهی دادن به کودکان و نوجوانان در سنین مختلف، درباره مسائل جنسی، بیشتر از زمان های گذشته احساس می شود. آموزش و مراقبت جنسی، مانند هر آموزش اصیل دیگر، باید به جا و به موقع انجام گیرد. از طرف دیگر، این آموزش بایستی بر اساس برنامه نظام مند و مدل های آموزشی صورت پذیرد تا نتایج مطلوب حاصل گردد. پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر مداخله آموزشی بر اساس مدل بزنف بر مهارت مادران در خصوص مراقبت جنسی از کودکانشان، تهران 96 – 1395 انجام گردید. روش کا ر: در این مطالعه که به صورت مداخله ای- نیمه تجربی با گروه غیر مداخله انجام شد 96 مادر دارای کودک پیش دبستانی(6-5 ساله) از پیش دبستانی های شهر تهران انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. مادران به صورت تصادفی، به دوگروه مداخله و گروه غیر مداخله تقسیم شدند.ابزار بررسی پرسشنامه ای محقق ساخته بر اساس مدل بزنف شامل دو بخش (سوالات دموگرافیک) و سازه های (نگرش، هنجارهای انتزاعی، عوامل قادرکننده، قصد رفتاری و رفتار) بود که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت. پس از انجام پیش آزمون بر اساس نیازهای آموزشی، برنامه و محتوای آموزشی مبتنی بر مدل بزنف تهیه و در گروه مداخله به اجرا در آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با کمک نرم افزار SPSS 23 و آزمون های پارامتری t و آزمون ناپارامتری من-ویتنی وآزمون کای-دو صورت گرفت. نتایج: میانگین نمره نگرش، هنجارهای انتزاعی، قصد رفتاری و رفتار در هر دو گروه قبل از مداخله اختلاف معنی داری نداشت. اما نتایج بعد از آموزش اختلاف معنی داری را در میانگین نمره نگرش، هنجارهای انتزاعی، قصد رفتاری و رفتار نشان داد (p<0.001). عوامل قادر کننده در هر دو گروه قبل و بعد از مداخله تفاوت معنی داری را نشان نداد. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه بیانگر آن است که مداخله آموزشی بر اساس مدل بزنف بر مهارت مادران در خصوص مراقبت جنسی از کودکانشان می تواند بر نگرش، هنجارهای انتزاعی، قصد رفتاری و رفتار مادران تاثیرگذار باشد.

زمینه و هدف: توجه به بهداشت و ایمنی مواد غذایی، توفیق شگرفی در جهان به همراه دارد. اخیرا به دلایلی چون تولید انبوه، پردازش مواد غذایی، جهانی شدن تجارت مواد غذایی و صنعتی شدن شیوع بیماری های مرتبط با آب و غذای آلوده رو به افزایش است. لذا بررسی آگاهی و عملکرد افراد یک ضرورت بوده و این پژوهش با هدف بررسی آگاهی و عملکرد مردم شهر کرمانشاه در ارتباط با بهداشت و ایمنی مواد غذایی انجام شد. روش کار: پژوهش یک مطالعه مقطعی در سال 1396-1395 بود که جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه انجام گرفت. نمونه مورد بررسی 252 نفر از ساکنین شهر کرمانشاه بودند که به صورت تصادفی با نمونه برداری خوشه ای انتخاب شدند. اطلاعات بدست آمده با نرم افزار SPSS 17 و آزمون X2 و اسپیرمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: اغلب افراد مورد مطالعه از آگاهی و یا عملکرد مناسبی در مورد برخی فاکتورهای مرتبط با مسمومیت غذایی برخوردار نبودند. 54% افراد، به غلط تصور می کردند غذاهایی که بطور کامل پخته می شوند هم دارای میکروب هستند. همچنین، 68.3% افراد، عملکرد بهداشتی مناسبی در خصوص مصرف میوه و سبزی تازه نداشتند، بطوریکه فقط به پاک کردن آن قبل از مصرف اکتفا می کردند. در نهایت میانگین امتیاز آگاهی و عملکرد به ترتیب 11.62±2.27 و 17.69±1.59 بدست آمد. نتیجه گیری: باتوجه به ارتباط معنی دار بین آگاهی و عملکرد افراد در خصوص ایمنی و بهداشت مواد غذایی، لزوم اجرای برنامه های آموزشی مناسب جهت افزایش بیشتر آگاهی و متعاقبا افزایش بهبود عملکرد توسط ارگان های زیربط می تواند ارتقاء دهنده وضع موجود باشد.