مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی
سال:1382 | دوره:2 | شماره:4 (پیاپی 8) |تعداد مقالات:9

با توجه به این که انتخاب و حفظ رفتارهای تغذیه ای سالم، یکی از عوامل مهم در پیشگیری از بیماریهای قلبی و عروقی می باشد، این پژوهش به منظور بررسی عوامل خطر تغذیه ای و ارتباط آنها با بیماری ایسکمی قلبی انجام شد. مطالعه به صورت مورد - شاهدی، در پاییز 1382 و در مرکز قلب تهران و بیمارستان قلب شهید رجایی تهران انجام گردید. تعداد 100 نفر بیمار ایسکمی قلبی و 100 نفر از افراد سالم، به تایید متخصصن قلب به عنوان شاهد وارد مطالعه شدند. اطلاعات تغذیه ای از طریق پرسشنامه تکرر مواد غذایی گردآوری شد و برخی عوامل خطرساز مهم مثل فشار خون، هایپر لیپیدمی (چربی خون بالا)، دیابت، شاخص توده بدنی و فعالیت فیزیکی نیز بررسی شدند. بیماری ایسکمی قلب با مصرف چربی، روغنهای جامد و هیدروژنه رابطه مستقیم و با مصرف میوه و سبزی رابطه معکوس داشت  (P<0.001) عوامل خطر تغذیه ای در گروه بیماران مصرف کم ماهی و استفاده زیاد از غذاهای سرخ شده بود، که به ترتیب خطر بیماری را 13.96 و 54.65 بار افزایش می دادند. داشتن رژیم غذایی پر چرب و کم فیبر در گروه بیماران، خطر بیماری قلبی را در حدود 20 برابر افزایش داد. عوامل خطر تغذیه ای عمده در این مطالعه عبارت بودند از: مصرف کم میوه، سبزی و ماهی و مصرف کمتر روغنهای مایع، در حالی که روغنهای هیدروژنه که حاوی اسیدهای چرب نامطلوبند، منبع اصلی چربی در رژیم غذایی بیماران بودند. بنابراین اجرای برنامه های آموزشی جامعه محور برای ارتقای تغذیه سالم و بهداشتی ضروری به نظر می رسد.

با توجه به اهمیت عملیات بسیج همگانی واکسیناسیون سرخک - سرخجه در حذف بیماریهای سرخک و سندرم سرخجه مادرزادی و همچنین لزوم ارزیابی دقیق نحوه اجرای این برنامه از نظر کمی و کیفی و پوشش اطلاع رسانی با توجه به غیرفعال بودن اجرای برنامه با استفاده از یک روش استاندارد این مطالعه در جمعیت تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران صورت گرفت. این بررسی یک مطالعه توصیفی تحلیلی بود. حجم نمونه مورد نیاز به منظور برآورد پوشش ایمن سازی 390 نفر، اطلاع رسانی در سه نوبت و در هر مرحله 190 نفر (جمعا 570 نفر) و بالاخره برای بررسی کیفیت خدمات 24 تیم عملیاتی تعیین گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش Lot Quality Assurance Sampling بر اساس سطح آستانه بالا 80% و پایین 30% صورت گرفت. بر اساس وضعیت پوشش ایمن سازی و کیفیت انجام واکسیناسیون، زنجیره سرد، کفایت نیروی انسانی، وسایل و مواد لازم در هر lot آن lot به عنوان قابل قبول یا غیرقابل قبول تعیین گردید. برای تحلیل از آزمونهای کای دو و دقیق فیشر استفاده شد. 96.4 درصد (فاصله اطمینان 95% 94.6 الی 98.2) افراد 5 تا 25 ساله مورد بررسی واکسن MR تلقیح کرده بودند. 7 نفر (1.8%) از افراد واکسینه شده از گروه هدف برنامه واکسیناسیون نبودند. در مجموع 20 نفر (5.3%) از افراد واکسینه شده دچار عوارض جانبی ناشی از تزریق واکسن شده اند. از مجموع 190 فرد مورد بررسی از نظر پوشش اطلاع رسانی در هر یک از مراحل اول، دوم و سوم به ترتیب 152 نفر (80.9%)، 184 نفر (96.8%) و 190 نفر (100%) از اجرای بسیج همگانی واکسیناسیون سرخک - سرخجه مطلع بودند. بیش از 80% مردم از طریق صدا و سیما از اجرای برنامه مطلع شده بودند. کیفیت انجام واکسیناسیون در 19 تیم عملیاتی (79.1%) مورد قبول  و در 5 تیم عملیاتی (20.9%) غیرقابل قبول تعیین شد. در این مطالعه کیفیت زنجیره سرد در 23 تیم عملیاتی (95.8%) مورد قبول و در 1 تیم عملیاتی (4.2%) غیرقابل قبول تعیین شد. کفایت نیروی انسانی، وسایل و مواد لازم برای واکسیناسیون MR در کلیه 24 تیم عملیاتی مورد بررسی (100%) مورد قبول تعیین شد. اجرای واکسیناسیون همگانی در این مدت کوتاه در مقایسه با برنامه های مشابه که در سایر کشورها انجام گرفته است بیان گر موفقیت دست اندرکاران در اجرای این برنامه است. در مجموع به نظر می رسد در زمینه کیفیت اجرای واکسیناسیون، عرصه اطلاع رسانی، تدارک لوازم و تجهیزات مراکز بهداشت شهرستان ها در حوزه تحت مطالعه مناسب عمل کرده و به پوشش هدف رسیده اند.

مدیریت مواد زاید جامد و توسعه و بهبود کیفیت عملکردی آن در گرو پرداختن به عناصری چون کنترل تولید، نگهداری، جمع آوری، حمل و نقل، پردازش و دفع می باشد. هنگامی که این مجموعه در قالب یک سری دستورالعملها و مقررات منسجم و هماهنگ با یکدیگر و بر پایه شناخت و اطلاع کافی از وضع موجود در منطقه مورد نظر عمل نماید، قادر است در جهت ارتقای سطح بهداشتی جامعه موثر و مفید واقع شود. با توجه به ضرورت شناخت وضع موجود به منظور استفاده در برنامه ریزی مدیریت مواد زاید جامد شهری، بررسی همه جانبه ای با هدف اطلاع از چگونگی  آگاهی، نگرش و عملکرد مردم شهر کرمان در مورد مدیریت مواد زاید جامد شهری و مسایل مرتبط با آن انجام گرفت. مطالعه مستند به اصول علمی آماری و از نوع مقطعی و توصیفی است که طی سه ماهه دوم و سوم سال 1382 انجام گرفت. برای سنجش آگاهی، نگرش، عملکرد مردم، اطلاعات لازم با توزیع پرسشنامه بین شهروندان جمع آوری گردید. به منظور شناخت وضع موجود چک لیست لازم تنظیم و با روش مشاهده ای تکمیل شده جامعه آماری مورد مطالعه را 56.7% زنان و 43.3% مردان تشکیل داده اند. نتایج این بررسی نشان می دهد که اکثریت مردم شهر کرمان در زمینه مواد زاید و جامد از اطلاعات کافی و نسبتا مناسبی برخوردار بوده و در مجموع درجه آگاهی، نگرش و عملکرد بسیار بالایی را دارا می باشند، به ترتیبی که این آگاهی تا 94.3% افراد جامعه و نگرش مثبت آن در حد 84.3% جامعه را پوشش داده و بالاخره عملکرد خوب جامعه به سطح 72.4% می رسد. بررسی وضعیت موجود مدیریت مواد زاید و جامد حکایت از بازیافت غیرمجاز، آب بند نبودن اکثر کامیونهای حمل و نقل زباله، حمل زباله های عفونی توام با زباله های شهری و مواردی متعدد از اقدامات غیر بهداشتی در محل دفن زباله ها دارد. نتایج هماهنگ و سیستماتیک به دست آمده از بررسی آگاهی، نگرش و عملکرد مردم شهر بازگو کننده این حقیقت است که جامعه آمادگی پذیرش اصلاحات و اعمال مدیریت جامع مواد زاید جامد شهری را در حد بسیار مطلوبی دارد. توصیه می شود از این توان بالقوه در جهت ارتقای سطح سلامتی افراد جامعه، با به کارگیری عوامل اصلی مدیریت مواد زاید جامد شهری حداکثر استفاده به عمل آید تا وضعیت فعلی مدیریت جمع آوری و دفع مواد زاید جامد اصلاح، بهبود و ارتقا یابد.

همه ساله دولت، مردم و سازمانهای بیمه گر هزینه های بسیاری را در بخش بهداشت و درمان جامعه متقبل می شوند و انتظار دارند که در مقابل این سرمایه گذاری عظیم، بازده خدمات و فعالیتهای بیمارستانی مطلوب و موثر باشد و منابع و امکانات این بخش به بهترین نحو مورد بهره برداری قرار گیرد.هدف این مطالعه بررسی تاثیر روشهای مدیریت روسای بیمارستانهای عمومی - دولتی ایران بر روی شاخصهای عملکردی آن بیمارستان می باشد. این مطالعه به صورت توصیفی - تحلیلی انجام گردیده و اطلاعات به صورت مقطعی جمع آوری شده است. جامعه پژوهش شامل کلیه بیمارستانهای عمومی - دولتی ایران بوده که تعداد آنان 355 بیمارستان می باشد. با توجه به یکسان بودن ساختار سازمانی بیمارستانهایی که از نظر تخت بیمارستانی مشابه هستند بیمارستانهای مذکور بر حسب تعداد تخت به 3 رده بزرگ (بالاتر از 400 تخت) متوسط (بین 200 تا 400 تخت) و کوچک (کمتر از 200 تخت) تقسیم شده است.روش جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه و با استفاده از پرسشنامه انجام شده است. پرسشنامه شامل سوالات مربوط به شاخصهای عملکردی و سوالات اختصاصی پیرامون روشهای مدیریت می باشد. در این پژوهش از شیوه های چهارگانه مدیریت پیشنهادی توسط رنسیس لایکرت استفاده شده است.یافته های پژوهش تاثیر شیوه های مدیریتی اعمال شده از طرف روسای بیمارستانهای عمومی - دولتی بر روی میزان افزایش یا کاهش هر یک از شاخصهای عملکردی بیمارستانهای مذکور را نشان می دهد. نتیجه مطالعه حاکی است که شیوه مدیریت مشارکتی بیش از 3 شیوه دیگر مورد استفاده قرار گرفته و در بهبود شاخصهای بیمارستانی اثر مثبت داشته است.

زمینه و هدف: براساس آمار و اطلاعات موجود 44% از ضایعات ناشی از کار، ابتلای سیستم عضلانی - اسکلتی است که حدود 60% از آن مربوط به کمردرد است. فعالیت جسمی سنگین، بلند کردن اجسام سنگین، خم شدن، ایستادن طولانی مدت، پوسچر غیرطبیعی، حرکات ناگهانی و سریع حین انجام کار و ساختار بدنی کارگر از جمله عواملی هستند که ارتباط آنها با بروز کمردرد نشان داده شده است. هدف پژوهش حاضر، تعیین درصد شیوع کمردرد در کارگران شاغل در سالنهای تولید و مونتاژ یکی از کارخانجات خودروسازی تهران و تبیین تاثیر تعدادی از عوامل فردی و شغلی بر آن می باشد. این تحقیق به روش توصیفی - تحلیلی بر روی 132 کارگر با دامنه سنی 60-21 سال ( 7.2±32.3) انجام گرفت. این افراد به روش تصادفی و سیستماتیک و با استفاده از لیست استخدامی کارخانه انتخاب شدند و تکنیک اجرای تحقیق مصاحبه و پرسشنامه بود. برای طراحی پرسشنامه، از پرسشنامه استاندارد NORDIC و همچنین پرسشنامه بین المللی بررسی سطح فعالیت فیزیکی (IPAQ) استفاده شد.پس از جمع آوری اطلاعات و تکمیل پرسشنامه ها، از نرم افزار آماری SPSS Win/11 و روشهای آمار توصیفی و آزمون مجذور کای برای تحلیل داده ها استفاده شد. شیوع کمردرد در یک سال گذشته 51.5% بود. 45% از افراد اولین بار حین کار دچار کمردرد شده بودند. 81.8% از کارگران در حین کار مجبور به بلند کردن اجسام بودند.افزایش سن و سابقه کار و همچنین داشتن سابقه گردن درد مزمن و فعالیت فیزیکی سنگین سبب افزایش میزان ابتلای به کمردرد شده بود. علاوه بر این میزان شیوع کمردرد با عوامل شغلی چون هل دادن و کشیدن اجسام و چرخش و خم شدن ستون فقرات حین کار ارتباط معنادار آماری نشان داد.با توجه به اینکه بیش از نیمی از افراد جامعه مورد مطالعه در تحقیق حاضر یعنی 51.5% در یک سال گذشته، دچار کمردرد و عوارض ناشی از آن شده بودند، لزوم توجه مسوولین واحدهای بهداشت کار کارخانه ها در جهت شناخت عوامل موثر و آموزش کارگران، همچنین بهبود شرایط انجام کار و ارتقا شاخصهای روانی - اجتماعی کارگران توصیه می شود.

آگاهی از اطلاعات مربوط به مرگ و میر در بیمارستانها به عنوان یک شاخص کیفیت درمان از اهمیت به سزایی برخوردار است. مرگ به عنوان یک حادثه غیر تکراری پس از هر عمل جراحی ممکن است روی دهد. این مساله از چند جهت می تواند برای جراحان مفید واقع شود. جراح می تواند خطر واقعی را برای بیماران خود برآورد نماید، خط مشی های لازم برای محدود کردن یا کاهش این حوادث طراحی و به مرحله اجرا درآورد و در نهایت ارزیابی موارد مرگ می تواند گامی در بهبود عملکرد اعمال جراحی یا مراقبتهای پس از آن تلقی گردد. در این بررسی گذشته نگر موارد مرگ در بیمارانی که طی سالهای 1377 لغایت 1380 در بیمارستان امام خمینی تهران در بخشهای جراحی عمومی تحت عمل جراحی قرار گرفتند بررسی شد. اطلاعات بیماران شامل نوع عمل جراحی، طول مدت بستری، تابلوی فوت و نوع عمل جراحی منجر به فوت از پرونده بیماران استخراج و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در مجموع 13282 بیمار در بخشهای جراحی عمومی و اورژانس تحت عمل جراحی قرار گرفته بودند که 210 نفر (1.58%) از آنها فوت کرده بودند. بیشترین موارد مرگ در سال 1377 برابر با 2.09% بوده است و طی دو سال 1379 و 1380 این مقدار کاهش یافته و به 1.44% رسیده است. از بین موارد مورد بررسی، 121 نفر (57.6%) به دلیل مشکلاتی به غیر از تروما و 74 نفر (35.2%) به دلیل بدخیمی و بقیه بیماران نیز بدلیل تروما فوت شده بودند. این مطالعه نشان داد که علی رغم افزایش موارد مرگ در بخشهای جراحی در سطح جهانی این میزان در بیمارستان امام خمینی تهران طی سالهای بررسی کاهش نسبی داشته است. از سوی دیگر موارد فوت در مقایسه با سایر مطالعات نسبتا اندک بوده است. با این وجود به دلیل تفاوت در تعریف مرگ پس از عمل جراحی در مطالعات انجام شده قبلی، اعتبار مقایسه ها مورد سوال می باشد.  

بسیاری از بررسیها و مطالعات نشان می دهند که آگاهی و عملکرد تغذیه ای دختران نوجوان ناکافی است. مطالعات اندکی در زمینه تاثیر آموزش تغذیه بر آگاهی، نگرش و عملکرد این گروه آسیب پذیر انجام گرفته است. با این وجود، کارایی روشهای مختلف در این مطالعات مقایسه نشده است. مطالعه حاضر با هدف مقایسه تاثیر دو روش آموزش تغذیه (جزوه آموزشی و بحث گروهی) بر آگاهی، نگرش و عملکرد تغذیه ای دانش آموزان دختر سال اول راهنمایی منطقه 8 آموزش و پرورش شهر تهران در سال تحصیلی 83-1382 انجام گرفت. در این مطالعه، 300 نفر دانش آموز به شکل سه گروه 100 نفری (آموزش از راه جزوه، آموزش از راه بحث گروهی و کنترل) از 11 مدرسه به طور تصادفی ساده انتخاب شدند. با استفاده از آزمون اولیه و ثانویه، قبل و چهار هفته بعد از اجرای آموزش که از طریق تکمیل سه پرسشنامه آگاهی، نگرش و عملکرد صورت گرفت، اطلاعات جمع آوری شد. آموزش به صورت ارایه جزوه و جلسات بحث گروهی طی 4 جلسه یک ساعت و نیمه در دو گروه اجرا و به گروه کنترل نیز آموزشی داده نشد. نتایج بررسی نشان داد، قبل از اجرای آموزش، سطح نمرات آگاهی، نگرش و عملکرد در سه گروه، تفاوت آماری معنی داری با یکدیگر نداشت. پس از اجرای آموزش، سطح نمرات آگاهی، نگرش و عملکرد در دو گروه تحت آموزش نسبت به قبل از آن دارای ارتقای معنی دار بود0.001)  (P<. میزان افزایش ایجاد شده در نمرات آگاهی و نگرش در بین گروهها با یکدیگر دارای تفاوت آماری معنی دار بود 0.001)  (P< و افزایش در سطح نمرات عملکرد در بین گروهها با یکدیگر تفاوت قابل ملاحظه ای نداشت0.900)  (P=.  و به طور کلی مشخص گردید که هر دو روش جزوه و بحث گروهی، موجب افزایش سطح نمرات آگاهی و نگرش در گروههای تحت آموزش نسبت به قبل و نسبت به گروه کنترل و افزایش سطح عملکرد در گروههای تحت آموزش نسبت به قبل از اجرای آموزش گردید و روش بحث گروهی به دلیل مشارکت بیشتر دانش آموزان نسبت به روش جزوه آموزشی اثر بخشی بیشتری در ارتقای سطح آگاهی داشت.

عارضه میازیس همواره در نتیجه تخم گذاری و لاروگذاری مگسهای گروه سیکلوراف و رشد متعاقب آنها در انساج بدن ایجاد می شود. با آنکه بقای لارو این مگسها در طبیعت متکی به حضور دامهای اهلی و حیات وحش می باشد ولی بالغین این گونه مگسها در محوطه های دامداری، پارکها و همچنین بر روی زباله ها و شاخ و برگ برخی از گیاهان و درختچه هایی که از نظر شهد و گرده برای این گروه از حشرات مناسب می باشند، یافت می شوند و در جستجوی میزبان مناسب هستند.مطالعه حاضر در شهرستان تهران و حومه آن به انجام رسیده است. در این بررسی مگسهای بالغ با استفاده از توری حشره گیری از مناطق و مکانهای مختلف از قبیل باغها، پارکها، دامداریها، محلهای جمع آوری زباله و مناطق مسکونی داخل شهر تهران و نیز شهر و روستاهای اطراف آن صید گردید.جمعا 22 گونه مگس از 5 خانواده مگسهای سیکلوراف با استفاده از کلیدهای تشخیص معتبر مورد شناسایی قرار گرفت که از مجموع آنها 13 گونه جز گروه مگسهای دارای اهمیت پزشکی بودند و نهایتا از میان گروه اخیر چهار گونه peregrina, Sarcophaga fertoni Sarcophaga ،vomitoria Calliphora و Lucilia richardsi برای اولین بار از ایران گزارش می گردد.