علوم کشاورزی ایران
سال:1380 | دوره:32 | شماره:1 |تعداد مقالات:20

کشاورزی به عنوان یکی از بخش های عمده اقتصادی کشور تحت تاثیر سیاست ها و تصمیم گیری های کلان اقتصادی قرار می گیرد. یکی از مشکلات اقتصادی ایران به خصوص در سال های بعد از انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی افزایش حجم نقدینگی می باشد. این نقدینگی خود یکی از عوامل مهم و عمده افزایش شاخص قیمت ها و ایجاد تورم بوده است. از آنجاییکه شاخص قیمت محصولات کشاورزی وغیرکشاورزی با افزایش حجم نقدینگی به یک اندازه تحت تاثیر قرار نمی گیرد و ممکن است این تغییرات شاخص قیمت به نفع یا زیان بخش کشاورزی باشد و در نتیجه بر تخصیص منابع در بخش کشاورزی و تولیدات این بخش اثرات مثبت یا منفی داشته باشد. دراین راستا تاثیر افزایش نقدینگی بر تولید در بخش مذکور برای سال های 1344 تا 1374 بررسی شده است. براساس نتایج به دست آمده رشد پیش بینی شده و پیش بینی نشده حجم نقدینگی بر تولید واقعی بخش کشاورزی در بلند مدت به ترتیب با 0.9 و 0.11 تاثیر مثبت دارد، اما این تاثیرات به طور معنی داری غیر صفر نمی باشد. براین اساس خنثی بودن حجم نقدینگی در مورد بخش کشاورزی را نمی توان رد کرد. نتایج به دست آمده همچنین مبین بی تاثیر بودن سیاست آزادسازی قیمت محصولات صنعتی بر تولید واقعی در بخش کشاورزی می باشد.

در این آزمایش پاسخ به کشت بساک 20 رقم گندم هگزاپلوئید (Triticum aestivum L.) بهاره ایرانی مورد مطالعه قرار گرفته است. گیاهان دهنده بساک در یک طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در داخل گلخانه کشت شدند. بساک های گیاهان بخشنده بر روی محیط کشت مایع CHB حاوی 90 گرم در لیتر مالتوز، 0.5 میلی گرم در لیتر هورمون 2,4-D و 0.5 میلی گرم در لیتر هورمون کینیتین کشت شدند. تمام ژنوتیپ های مورد بررسی تولید جنین و گیاه سبز نمودند. تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ ها در تمامی صفات مورد مطالعه (جنین تولید شده به ازای 100 بساک، باززایی کل (گیاه سبز+آلبینو)، باززایی گیاه سبز و باززایی گیاه آلبینو به ازای 100 بساک) وجود دارد. رقم مغان (1) بالاترین درصد مربوط به صفات باززایی کل و باززایی گیاه سبز رادارا بود (به ترتیب %29.71 و %14.46) و کمترین درصد مربوط به ژنوتیپ %2.85) M-75-13 و (%0.85 بود. رقم اترک بیشترین درصد تولید جنین (%114.6) و ارقام پاستور و البرز کمترین درصد جنین زایی (به ترتیب %11.8 و 11.15) را داشتند. ارقام اترک و رسول بیشترین تعداد گیاه آلبینو راتولید کردند. این آزمایش وابستگی قوی ژنتیکی صفات آندروژنیک و مستقل بودن صفات را از یکدیگر مورد تایید قرار داده است.

برای تشویق وترویج توسعه دامپروری و مدرنیزه کردن دامپروری در ایران، نیازمند انتقال آخرین فن آوری های دامپروری در میان کشاورزان هستیم. نظام تحقیق وظیفه تولید اطلاعات و فن آوریهای لازم برای افزایش تولید را به عهده دارد، لیکن این اطلاعات و فن آوری ها باید به طور مستقیم یا غیر مستقیم به دست مصرف کنندگان آنها یعنی کشاورزان برسد. توسعه امور دام نیازمند تولید فن آوری های متناسب با نیازها، مشکلات و شرایط محیطی کشاورزان است و کشاورزان نیاز دارند که آن اطلاعات و فن آوری ها را از طریق کانال های مختلف دریافت دارند. مطالعه حاضر به منظور بررسی جریان انتقال اطلاعات در خصوص فن آوری های دامپروری در میان محققین و بین محققین و مروجین و کشاورزان استان آذربایجان شرقی طراحی و اجرا گردید. تحقیق حاضر این که محققین به چه میزان و چگونه اطلاعات در خصوص فن آوری ها، اطلاعات و مشکلات کشاورزان را دریافت می دارند (درونداد اطلاعات) و به چه میزان و چگونه توصیه های علمی و اطلاعات از طرف محققین به مروجین و کشاورزان انتقال می یابد (برونداد اطلاعات) را مورد بررسی قرار می دهد. در این راستا جریان انتقال اطلاعات از محققین به مروجین و کشاورزان (ارتباطات بین سیستمی) نیز مورد مطالعه قرار گرفت. میزان، روش ها و رسانه های مهمی که در فرآیندهای درونداد اطلاعات، برونداد اطلاعات و ارتباطات بین سیستمی مورد استفاده محققین قرار گرفته است، از اهداف مورد بررسی در این تحقیق است.

این پژوهش به منظور بررسی اثر شوری ناشی از کلرور سدیم بر روی جذب و انتقال عناصر در پنج رقم خربزه بومی ایرانی (Cucumis melo L.) به نام های عباس شوری، سوسکی، زرد کرج، خاقانی و تاشکندی صورت پذیرفت. در این آزمون دانهال های ارقام یاد شده با غلظت نهایی صفر، 5.2, 5 و 5.7 گرم در لیتر کلرور سدیم همراه با محلول غذایی هوگلند با غلظت 1/2 به مدت 75 روز تیمار شدند. افزایش شوری مقدار عناصر سدیم، کلر و نسبت سدیم به پتاسیم را در بافت های برگ و ریشه کلیه ارقام افزایش داد ولی همزمان، مقدار پتاسیم، کلسیم و منیزیم را در بافت ها کاهش داد. مقادیر عناصر کلر (بجز در رقم تاشکندی)، پتاسیم، کلسیم و منیزیم در برگ کلیه ارقام نسبت به ریشه بیشتر بوده ولی برعکس مقادیرسدیم و نسبت سدیم به پتاسیم موجود در برگ کمتر از مقدار آن در ریشه بوده ولی برعکس، مقادیرسدیم و نسبت سدیم به پتاسیم موجود در برگ کمتر از مقدار آن در ریشه بود. بیشترین مقدار نسبت سدیم به پتاسیم در برگ، به ترتیب به ارقام عباس شوری و خاقانی و کمترین مقدار این نسبت به ارقام تاکشندی، زردکرج و سوسکی تعلق داشت. با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می رسد که رقم سوسکی تحمل بیشتری را نسبت به شوری در مقایسه با سایر ارقام دارد.

طی بررسی های انجام شده و نتایج کاربرد آنتی سرم های مختلف، وجود دو ویروس موزاییک چغندر قند (BMV) و موزاییک خیار (CMV) را به عنوان عامل بیماری موزاییک چغندر قند در منطقه کرج مشخص کرد. طیف جذبی هر دو ویروس بررسی گردید، که به ترتیب 240-260 و 220-260 نانومتر تعیین شد و غلظت آنها برابر با 0.35 و 0.98 میلی گرم در میلی لیتر آموده خالص شده نهایی بود. در آزمون رسوب در قطرات کوچک تیتر آنتی سرم های تهیه شده برعلیه ویروس موزاییک چغندر قند برابر256 و برای ویروس موزاییک خیار معادل 512 تعیین گردید. تحقیقات انجام شده پیرامون پراکندگی ویروس های جدا شده از چغندر قند در کرج و اطراف آن نشان داد که میزان پراکندگی (BMV) در تمام مناطق مورد بررسی به مراتب بیشتر از CMV می باشد. به دلیل انتشار و پراکندگی وسیع ویروس موزاییک چغندر قند، تاثیر آن در شرایط گلخانه روی میزان تولید بذر، قوه نامیه و امکان بذرزاد بودن مورد مطالعه قرار گرفت و ملاحظه شد که میزان بذر تولیدی کاهش قابل توجه داشته ولی تاثیری در قوه نامیه و بذرزاد بودن نداشت.

از روغن حاصل از دانه های کتان روغنی برای درمان اگزما، مرطوب کردن پوست های خشک و معالجه تورم های پوست استفاده می شود. این روغن همچنین حاوی مقادیر مناسبی ویتامین اف بوده و از آن به عنوان ملین نیز استفاده می شود. هدف از انجام این تحقیق مطالعه تاثیر برخی عوامل مانند نیتروژن و میزان آبیاری بررشد، عملکرد و میزان ماده موثره (روغن و اسیدهای چرب) این گیاه است. بذر لازم برای این تحقیق از کشور مجارستان (رقم اولای اوزون) تهیه شده است. این تحقیق در قالب طرح کرت های خردشده بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. در کرت های اصلی تیمار آبیاری و در کرت های فرعی تیمار نیتروژن اعمال شد. طبق نتایج حاصل از این تحقیق افزیش نیتروژن تا سطح 150 کیلوگرم در هکتار بر ارتفاع گیاه، تعداد شاخه، تعداد میوه و عملکرد دانه اثر افزایشی معنی داری داشته است. در این تحقیق همچنین میزان مطلوب اسیدهای چرب با کود نیتروژن کم و آبیاری پایین به دست آمده است. افزایش آبیاری سبب افزایش ارتفاع گیاه، تعداد شاخه، تعداد میوه وعملکرد دانه شده است، در حالی که آبیاری بر مقدار روغن کتان و اسیدهای چرب آن اثر کاهشی معنی داری داشت.

به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی لاین های نخود، غربال کردن شاخص های کمی مقاومت به خشکی و شناسایی لاین های مقاوم به خشکی، تعداد 21 لاین نخود در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبی و دیم در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی مورد آزمایش قرار گرفتند. برمبنای عملکرد آبی (YP) و دیم (YS)، شاخص های کمی مقاومت به خشکی از قبیل: میانگین بهره وری (MP)، شاخص تحمل (TOL)، میانگین هندسی بهره وری (GMP)، میانگین هارمونیک (HM)، شاخص حساسیت به تنش (SSI) و شاخص تحمل تنش (STI) محاسبه شدند. اختلاف بسیار معنی داری بین لاین ها از نظر کلیه شاخص ها و عملکردهای آبی و دیم وجود داشت، که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی، امکان انتخاب برای مقاومت به خشکی و دورگ گیری برای مطالعات ژنتیکی و اصلاحی بعدی می باشد. در شرایط آبی و دیم بیشترین عملکرد و نیز بیشترین MP،GMP  و HM متعلق به لاین FLIP 92-60C بود. تحلیل همبستگی بین عملکرد درشرایط آبی و دیم و شاخص های مقاومت به خشکی نشان داد که STI،GMP،MP و HM مناسبترین شاخص ها برای غربال کردن لاین های نخود می باشند. با توجه به این چهار شاخص و عملکرد بالا در دو محیط آبی و دیم، بهترین لاین های مقاوم به خشکی لاین های 14,11, 8, 7, 4 و 20 تشخیص داده شدند. نمودار چند متغیره بای پلات نشان داد که لاین های 11, 8, 7, 4 و 14 در مجاورت بردارهای مربوط به شاخص های مقاومت به خشکی یعنی HM, GMP, MP و STI قرار دارند، همچنین توزیع لاین ها در فضای بای پلات وجود تنوع ژنتیکی بین لاین ها نسبت به تنش خشکی را نشان داد. تجزیه خوشه ای نشان داد که بیشترین فاصله ژنتیکی بین لاین های مقاوم 14, 11, 8, 6, 4 و 20 و لاین های حساس 18, 13, 9, 5, 1 و 21 می باشد.

در بسیاری از مناطق خشک جهان فاضلاب های پالایش شده شاید تنها منبع آب آبیاری برای بخش کشاورزی باشد. برای بررسی پیامد هفت سال آبیاری با پسآب پالایشگاه فاضلاب شمال اصفهان بر برخی از ویژگی های شیمیایی خاک های ناحیه برخوار این شهر، دو کشتزار یونجه و دو زمین آبیاری نشده در نزدیکی هم انتخاب شد و از لایه های گوناگون نیمرخ آنها، در سه تکرار نمونه برداری شد. میانگین داده های بدست آمده از آزمایش های شیمیایی خاک های آبیاری شده و آبیاری نشده به روش آزمون چند دامنه ای دانکن در پایه آماری %5 مقایسه شد. نتایج نشان داد که با کارفرمایی کشاورزان منطقه، هفت سال آبیاری کرتی با پسآب توانسته است خاک های شور و سدیمی منطقه را به یک خاک مناسب برای کشاورزی تبدیل کند. از سوی دیگر توانسته است مواد آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی نیتروژن کل، فسفر کل، فسفر قابل جذب لایه های بالایی (40-0 سانتی متری) خاک را به اندازه چشمگیری افزایش دهد. ولی نیتروژن آمونیاکی، سینروژن نیتراتی + نیتریتی و پتاسیم قابل جذب خاک های آبیاری شده تغییر چشمگیری نداشته است. اگرچه pH لایه های بالایی خاک های آبیاری شده و آبیاری نشده نزدیک هم بوده است، ولی نابرابری چشمگیر شوری نیمرخ خاک ها و نیز دوگانگی چشمگیر pH لایه های پایین (100-40 سانتی متری )، گواه کاهش pH لایه های بالایی در خاک های آبیاری شده می باشد. آبیاری با پسآب نتوانسته است تغییر چشمگیری در اندازه عناصر سنگین خاک ایجاد کند و برداشت گیاهی عناصر آهن و روی از لایه های بالایی خاک های آبیاری شده بیش از آن چیزی بوده است که به وسیله پسآب به خاک افزوده شده است. به استثنای اهن، خاکهای بررسی شده در منطقه برخوار اصفهان غنی از عناصر سنگین به ویژه سرب و نیکل بوده و نیکل آنها به مرز بحرانی این عنصر در خاکها رسیده است.

فراوانی و پراکنش قارچ های میکوریزآربوسکولار در خاک های شور دشت تبریز با محدوده شوری 1.6-162 دسی زیمنس بر متر مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه های خاک و ریشه از ریزوسفر برخی گیاهان زراعی (پیاز، یونجه، گندم و جو) و برخی گیاهان شورپسند (سالسولا و سالیکورنیا) تهیه شدند. تعداد اسپور در خاک شمارش گردید و نیز درصد کلنیزاسیون ریشه با قارچ های میکوریزی و برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک مورد اندازه گیری قرار گرفت. تعداد اسپور در خاک همبستگی معنی داری با میزان شوری آن نشان نداد. ولی تجمع برخی آنیونها و کاتیونها در خاک، آثار منفی بر تعداد اسپور داشتند. تجزیه کلاستر برروی ماتریس ضرایب همبستگی نشان داد که درصد کلنیزاسیون ریشه ، pH خاک، درصد شن و رس و مقدار فسفر قابل جذب خاک نسبت به شوری خاک و غلظت یونها، رابطه نزدیکتری با تعداد اسپور در خاک دارند. درصد کلنیزاسیون ریشه در گیاهان زراعی (غیرشورپسند) با افزایش شوری خاک، به طور معنی داری کاهش پیدا کرد. با وجود این، ریشه های جو و یونجه، حتی در شوری زیاد (تقریبا 40 دسی زیمنس برمتر) نیز حدود 5-10 درصد کلنیزاسیون با قارچ های میکوریزی نشان دادند. شاید بتوان چنین نتیجه گیری کرد که لااقل برخی از گیاهان زراعی (غیرشورپسند) می توانند حتی در خاک های شور نیز از همزیستی با قارچ های میکوریز آربوسکولاربهره مند گردند. ریشه گیاهان شورپسند کاملا فاقد میکوریز بودند ولی جالب است که تعداد اسپور در ریزوسفر آنها حدودا دوبار بیشتر از خاک غیر ریزوسفری شمارش گردید. بنابراین می توان گفت که گیاهان شورپسند آثار مثبتی برتعداد اسپور و بقای آنها در شرایط تنش شدید شوری دارند.

به منظور بررسی اثر غلظت های مختلف اکسین ها، نوع حلقه برداری و نوع کپه در ریشه زایی تنه جوش های حاصل از نهال های 5 ساله گردوی ایرانی آزمایشی در قالب طرح آماری فاکتوریل در پایه کاملا تصادفی انجام شد. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که مخلوط هورمونی IBA+IAA+NAA درغلظت های 5000 و ppm 7500، ایجاد تپه با استفاده از مخلوط پرلیت و ماسه و انجام حلقه برداری با استفاده از بستن سیم فلزی در قاعده تنه جوشها می تواند منجر به ایجاد بیشترین تعداد و طویل ترین ریشه ها در خوابانیدن کپه ای شاخه های گردوی ایرانی شود. شاخه های ریشه دار شده حاصل از این آزمایش از تنه درخت مادری جدا شده و به طور مستقل در خزانه دیگری کاشته شدند.

تراکم و گونه علف هرز تاثیر بسزایی بر روی دوره بحرانی کنترل آن دارد. به همین جهت آزمایشی در سال زراعی 1376 در مزرعه تحقیقاتی عراقی محله وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی استان گلستان بر روی سویا در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار و 14 تیمار اجرا گردید. در این مطالعه ترکیب گونه ای، تراکم و وزن خشک علف های هرز و رابطه آنها با میزان کاهش عملکرد مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها در دوگروه، یکی کنترل کامل علف های هرز و دیگری عدم کنترل کامل علف های هرز تا مراحل مشخصی از نمو گیاه اعمال گردیدند. در تیمارهای آلوده به علف های هرز در ابتدای فصل تاج خروس ریشه قرمز گونه غالب موجود در مزرعه بود ولی در پایان فصل رشد گاو پنبه گونه غالب را تشکیل می داد. تراکم کل علف های هرز نیز در طول دوره آلودگی روند کاهش نامنظمی را از خود نشان داد. همچنین با طولانی شدن دوره رقابت علف های هرز از آغاز فصل رشد، وزن زیست توده آنها افزایش معنی داری پیدا کرد.ولی تراکم آنها کاهش یافت. علت این عوامل را می توان به شرایط محیطی، خاک و رقابت گیاهان مجاور (علف های هرز با یکدیگر و با گیاه زراعی) باهم نسبت داد. در مقابل با افزایش زمان وجین تراکم و وزن خشک علف های هرز به طور معنی داری کاهش یافت. عملکرد سویا نیز با افزایش دوره رقابت کاهش معنی داری پیدا کرد به طوریکه رابطه آن با وزن خشک علف های هرز از تابع نمایی تبعیت کرد. در پایان این مطالعه مشخص گردید که زمان اوج رقابت علف های هرز از مرحله تولید سومین گره (V3) تا مرحله تولید هفتمین گروه (V7) بوده و کنترل آنها در این دوره کافی است تا از کاهش معنی دار عملکرد جلوگیری کند .

سرخرطومی حنایی خرما، Rhyncophorus ferrugineus. (Col.:curculionidae) ، از مهمترین آفات نخیلات در آسیا، شمال آفریقا و اسپانیا بوده و در حال حاضر یکی از آفات قرنطینه ای مهم ایران درشهرستان سراوان (استان سیستان و بلوچستان) به شمار می رود. در طی سال های 77-1376 مطالعات مختلفی در زمینه ترجیح میزبانی این آفت برروی 5 رقم خرما شامل مضافتی، ربی، هلیله، زردان و پیمازو و گیاه نخل وحشی Nannorhops ritchiana. Aitch در سراوان انجام شد. براساس اطلاعات حاصله از نقشه برداری نخلستان های آلوده منطقه، بیشترین میزان آلودگی دربین درختان خرما مربوط به رقم مضافتی بود. همچنین حساس ترین گروه سنی درختان خرما به آفت، درختان 20-5 ساله بوده و علاوه براین مقدار آلودگی با تراکم درختان خرما به طور معنی داری ارتباط مستقیم داشت. میزان جلب کنندگی مواد شیمیایی فرار کایرومونهای نخل وحشی به صورت معنی داری کمتر از ارقام مختلف خرما بوده در حالی که در مضافتی و پیمازو بیشتر از سایر ارقام بوده است. حداکثر و حداقل طول دوره زندگی آفت در شرایط صحرایی به ترتیب در زردان و مضافتی بوده و در نخل وحشی هیچ حشره ای کامل ظاهر نگردید با توجه به گروه بندی بیماری های آزمایش نخل وحشی به عنوان گیاه مقاوم به آفت معرفی شده و ارقام خرما به ترتیب افزایش حساسیت به آفت شامل زردان، ربی، هلیله، پیمازو و مضافتی می باشند، به طوری که حساس ترین رقم به سرخرطومی حنایی خرما درختان رقم مضافتی می باشند.

درمطالعه جاری، اثرات عوامل نوع موتور پمپ، روش های آبیاری و اندازه زمین برهزینه های آبیاری گندم آبی با استفاده از روش تحلیل واریانس عاملی، بررسی شده است. داده های مورد نیاز با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای چند مرحله ای و به صورت مقطعی در سال 1376 از 97 گندم کار استفاده کننده از موتورهای دیزلی یا الکتریکی در شهرستان شیراز از استان فارس جمع آوری گردید و مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که اختلاف معنی داری بین هزینه آبیاری استفاده کنندگان از دو نوع موتور پمپ با توجه به عوامل روش های آبیاری و اندازه زمین وجود دارد که هر یک از این عوامل به صورت اثرهای ثابت و یا متقابل بر هزینه های آبیاری تاثیر دارند. همچنین نسبت منفعت به هزینه تبدیل موتورهای دیزلی به الکتریکی برای اندازه های زمین کوچک، متوسط و بزرگ در مواردی که فاصله زیادی بین منبع تامین انرژی الکتریکی و منبع تامین آب وجود ندارد بزرگتر از یک و در نتیجه این تبدیل کاملا اقتصادی است. ولی در مواردی که بین این دو منبع فاصله وجود داشته باشد، در صورتی که میانگین هزینه ی تیرگذاری و سیم کشی برای فاصله های دور و نزدیک برای زمین های با اندازه های کوچک، متوسط و بزرگ به ترتیب حداکثربرابر با 12404260, 6074030 و 21607800 ریال باشد، تبدیل موتورهای دیزلی به الکتریکی اقتصادی خواهد بود.

با توجه به اینکه زارعین رفتار اقتصادی دارند، قیمت و درآمد محصولات زراعی در انتخاب محصولات و الگوی کشت نقش عمده ای را دارا می باشد. از آنجا که زارعین در تصمیم گیری خود سابقه قیمتی محصول را در نظر می گیرند، در این مطالعه برای بررسی اثر قیمت محصولات و نوسانات آن برانتخاب الگوی کشت استان خراسان با استفاده از روش برنامه ریزی خطی MOTAD، یک الگوی کلی برای استان خراسان تنظیم گردید. تاثیر تغییر درآمد مورد انتظار بر الگوی کشت با استفاده از برنامه ریزی خطی پارامتری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان دادند که عامل قیمت به تنهایی نمی تواند جایگاه یک محصول را در الگوی کشت تعیین کند. دلیل عمده این مساله خروج محصولات زراعی دارای قیمت تضمینی (گندم) از الگوی کشت همراه با کاهش درآمد مورد انتظار می باشد. بنابراین به نظر می رسد برای افزایش سطح زیر کشت و تولید محصولات خاص علاوه بر اتخاذ سیاست های قیمتی بایستی به مسایل غیر قیمتی از قبیل فناوری، آموزش، تحقیقات و زیرساخت ها نیز توجه کافی مبذول گردد.

برای افزایش پاسخ به گزینش، دراصلاح صفات کمی، یکی از راههایی که امروزه پیشنهاد شده است، تئوری انتخاب براساس نشانگرهاست، که این امر مستلزم اثبات رابطه بین نشانگرها (مارکرها) و صفات کمی و به نقشه درآوردن این صفات می باشد. به منظور به نقشه در آوردن صفات مقاومت به سرما و تاریخ خوشه دهی در گندم، 95 هاپلوئید دوبل شده، حاصل از تلاقی دو رقم چاینیز اسپرینگ و SQ1 با استفاده از 345 نشانگر ملکولی و نقشه لینکاژی نیمه اشباع مورد تجزیه QTL قرار گرفت. دریک آزمایش این جمعیت در یک طرح کاملا تصادفی، با سه تکرار در گلخانه کشت و تاریخ خوشه دهی گیاهان یادداشت گردید. در آزمایش دیگری گیاهان در گلدان های کوچک در چهار تکرار و در هر گلدان 10 بذر کشت و 7 روز پس از سبز شدن به سردخانه منتقل شد و تحت دمای 3-4 درجه سانتی گراد به مدت 5 هفته قرار گرفت تا عمل سازگاری به سرما در آنها انجام شود. وسپس برای اندازه گیری صفات LT50 و پایداری غشای گیاهان، به اتاقک رشد منتقل و بقای هر ژنوتیپ در دماهای -11, -8, -6 و -13 درجه سانتی گراد اندازه گیری شد. پایداری غشای در سه تکرار فقط در دمای -11oC در طرح آماری بلوک های کامل تصادفی تعیین شد. نتایج نشان داد که چاینیز سپرنیگ دیررس تر و SQ1 از نظر مقاومت به سرما نسبت به چاینیز سپرنیگ مقاوم تر بود. تجزیه QTL نشان داد، که تاریخ خوشه دهی دارای یکQTL با اثر زیاد روی کروموزوم 5A و یک QTL با اثر کمتر روی کروموزوم 5B است که مجموعا %52 از کل واریانس فنوتیپی موجود در جمعیت را توجیه می کنند. یک QTL نیز برای صفات مقاومت به سرما (LT50 و پایداری غشا) روی کروموزوم 7A تشخیص داده شد. که %22 از واریانس فنوتیپی پایداری غشا و %12 از واریانس فنوتیپی LT50 را توجیه کرد.

به منظور انتخاب روش برتر برای طراحی صافی های شنی شبکه لوله های زهکش زیرزمینی روش های سازمان حفاظت خاک آمریکا 1971 S.C.S و روش اداره اصلاح اراضی آمریکا U.S.B.R 1988 در آزمایشگاه گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران با استفاده از نفوذ سنج عمودی (مدل دلتالب) با جریان رو به پایین در چهار نوع خاک به شرح زیر مورد آزمایش و مقایسه قرار گرفت. مرحله اول- انسداد صافی های شنی زهکش (انسداد ثانویه) با اندازه گیری دبی خروجی در طی زمان ts بررسی و مشکل موجود مشخص گردید. مرحله دوم- با طراحی و ساخت یک دستگاه نفوذ سنج عمودی با جریان رو به بالا نقایص دستگاه قبلی برطرف و آزمایش های فوق تکرار و با اندازه گیری دبی خروجی Qs و بار هیدرولیکی H در پیزومترهای تعبیه شده در دستگاه آزمایش ها تا نقطه شکست هیدرولیکی خاک ادامه یافت. سپس با اندازه گیری گرادیان هیدرولیکی: در خاک، در صافی و در کل نمونه "خاک و صافی" و نیز اندازه گیری دبی خروجی QS هدایت هیدرولیکی K محاسبه گردید. این مطالعه روشن نمود که صافی های اداره اصلاح اراضی در مقایسه با پوشش های S.C.S عکس العمل بهتری نشان می دهند: به طوری که : اولا- از نظر رعایت ضابطه نسبت دو هدایت هیدرولیکی صافی به خاک Ke/Ks در پوشش U.S.B.R همواره بزرگتر از یک است. ثانیا- پوشش های U.S.B.R در مقایسه با پوشش های S.C.S در رابطه با پدیده انسداد ثانویه، نسبتIe/Is، دبی خروجی وگرادیان هیدرولیکی در ناحیه صافی واکنش بهتری از خود نشان می دهند.

تداوم شیردهی در گاوهای شیرده یک صفت اقتصادی توارث پذیر و یک مشخصه مهم منحنی شیردهی می باشد. تغییرات این صفت تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله ژنتیک دام قرار می گیرد. دراین تحقیق از 218920 رکورد روزانه (روز در ماه) برروی 23794 گاو استفاده گردید. برآورد پارامترهای ژنتیکی و ارزش اصلاحی حیوانات با استفاده از مدل تک صفتی حیوانی تابعیت تصادفی و روش نمونه گیری گیبس انجام گردید. از معیارهای میزان اختلاف تولید شیر بین روزهای 60 و 280 شیردهی، میزان اختلاف تولید شیر بین مقاطع 60-160 و 205-305 و جمع تغییرات ارزش های اصلاحی برآوردی روزانه برای اندازه گیری و توصیف تداوم شیردهی استفاده گردید. وراثت پذیری معیارهای تداوم شیردهی برای مقدار شیر 0.28-0.34 و برای مقدار چربی 0.18-0.26 براورد گردید و همبستگی ژنتیکی بین معیارهای تداوم شیردهی و محصول شیر 305 روز از 0.15 تا 0.89 در تغییر بود، و همبستگی بین ارزش های اصلاحی برآوردی مقدار شیر 305 روز و معیارهای تداوم شیردهی 0.05-0.95 براورد گردید. رتبه حیوانات بر اساس ارزش اصلاحی مقدار شیر تولیدی 305 روز متفاوت از رتبه آنها براساس ارزش اصلاحی تداوم شیردهی بود، واین امر بیانگر تغییرات متفاوت تداوم شیردهی و مقدار شیر 305 روز در گاوهای شیرده و در نتیجه انتخاب برای این صفت امکان پذیر می باشد.

در این تحقیق با هدف ارزیابی کارایی مدل های EPM وMPSIAC در براورد رسوب، حوزه آبخیز طالقان با مساحتی بالغ بر 948.5 کیلومترمربع، توپوگرافی کمپلکس و تنوع شرایط اقلیمی، سنگ مادر و پوشش گیاهی به عنوان منطقه مطالعه انتخاب شد. بخشی از داده های موردنیاز مدل ها از طریق مطالعات آزمایشگاهی، صحرایی و بخش دیگر از نتایج (نقشه ها و گزارش های ) مطالعه جامع آبخیزداری حوزه که قبلا انجام شده بود، تامین شد، نقشه ها به وسیله میز رقومی ساز و سایر داده ها از طریق صفحه کلید وارد رایانه شده و کلیه، اصلاحات و تغییرات و تبدیلات لازم (تبدیل سیستم مختصاتی به سیستم UTM ) به کمک GIS انجام شد. براساس روشی که در شرح مدل های مذکور آمده است، همه لایه های اطلاعاتی مورد نیاز آنها از داده های رقومی شده موجود در رایانه و به کمک GIS تهیه گردید. در این تحقیق پس از رقومی سازی خطوط تراز 100 متری، مدل رقومی ارتفاع (DEM) تهیه و از آن برای تهیه نقشه شیب و انجام برخی محاسبات، استفاده شده است. در ادامه با استفاده از توانایی GIS و براساس ساختار هرمدل، عملیات محاسباتی و پردازشی مورد نیاز جهت تعیین رسوب و تهیه نقشه های مربوطه انجام پذیرفت. نتیجه تحقیق در مورد مدل MPSIAC نشان می دهد که این مدل شدت متوسط تولید رسوب را 871 m3/km2/yr و میزان رسوب سالیانه حوزه را با دقت 98.31 درصد رسوب مشاهده ای براورد نموده است. این درحالی است که مدل EPM تنها 74.96 درصد رسوب مشاهده ای حوزه را با متوسط شدت تولید رسوب 666 m3/km2/yr محاسبه نموده است. براساس نتایج مدل ها، طبقه چهار وضعیت فرسایش بیشترین و طبقه یک، کمترین سطح حوزه را می پوشاند.

یکی از موثرترین روش های انتخاب غیر مستقیم جهت افزایش عملکرد دانه استفاده از شاخص های انتخاب می باشد. پژوهشی در سال زراعی 77-1376 در دو مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز واقع در باجگاه و کوشکک انجام گرفت. درهر مزرعه 25 رقم گندم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کشت و مورد ارزیابی قرار گرفت. 41 صفت در 5 مرحله نمونه برداری اندازه گیری شد. نمونه برداری ها در مراحل پنجه زنی (SI)، رشد طولی ساقه (S2)، ظهور خوشه و گلدهی (S3)، خمیری شدن دانه (S4) و رسیدن کامل دانه (S5) انجام شد. پس از انجام تجزیه واریانس صفاتی که دارای اثر معنی داری بودند از نظرهمبستگی ژنوتیپی با عملکرد، وراثت پذیری، ضریب تغییرات ژنوتیپی، ضریب تغییرات فنوتیپی و پیشرفت ژنتیکی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت 23 صفت برگزیده شد. روی این صفات تجزیه علیت انجام گردید و 14 صفت: تعداد دانه در سنبله ساقه اصلی، تعداد در سنبله ساقه های فرعی، تعداد سنبلک در سنبله ساقه اصلی، تعداد سنبلک در سنبله ساقه فرعی، تعداد سنبله درمترمربع، درصد پنجه های نابارور، طول سنبله بدون ریشک، نسبت وزنی سنبله به ساقه در S5، شاخص برداشت، ارتفاع بوته، NAR2, LAD4, LAD3, NAR3 انتخاب شد و در تشکیل شاخص های انتخاب بکار گرفته شد. در اولین نوع شاخص از روش رابینسون استفاده گردید. برترین شاخص حاصل از این روش دارای صفات عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله اصلی، تعداد دانه در سنبله فرعی، نسبت وزنی سنبله به ساقه فرعی در S5، شاخص برداشت، NAR3,NAR2 بود. دومین نوع شاخص بکار گرفته شده، شاخ پیشرفت مطلوب بود. در این حالت نیز برترین شاخص دارای صفات عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله ساقه اصلی، تعداد دانه درسنبله ساقه فرعی، نسبت وزنی سنبله به ساقه فرعی در S5، شاخص برداشت NAR3, NAR2 بود و کاملا با برترین شاخص حاصل از روش اول یکسان بود. سومین و چهارمین نوع شاخص از نوع شاخص های اپتیمم بودند که در شاخص نوع سوم، ارزش اقتصادی، وراثت پذیری صفات و در شاخص نوع چهارم، ارزش اقتصادی، حاصل ضرب وراثت پذیری در پیشرفت مطلوب صفات در نظر گرفته شد. درهردونوع شاخص سوم و چهارم شاخصی با صفات عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله اصلی، تعداد دانه در سنبله فرعی، تعداد سنبلک در سنبله اصلی و تعداد سنبلک در سنبله فرعی برتر بود. به طور کلی با توجه به سادگی محاسبات و امکان استنتاج ساده تر به دلیل وارد شدن تنها صفت عملکرد دانه درارزش ارثی، کاربرد عملی شاخص نوع اول یعنی شاخص رابینسون پیشنهاد می گردد.

در تحقیق حاضر 58 رقم گندم، یک رقم چاودار و یک رقم ترتیکاله در گلخانه به روش غربالی در مرحله گیاهچه از نظر مقاومت به شته روسی مورد بررسی قرار گرفتند. برحسب درجه مقاومت یا درصد زنده ماندن ارقام گندم پس ازآلوده شدن به شته روسی به شش گروه تقسیم بندی شدند. سپس پنج رقم از ارقام مقاوم و 5 رقم حساس در دو تکرار آلوده و شاهد، مورد آزمایش مجدد غربال قرار داده شدند. نتایج حاصله نشان می دهد که ارقام یاواراس اروند موتانت، بزوستایا، قرمز بافقی و الموت، قدرت زنده ماندن قابل توجهی تحت شرایط آلودگی مصنوعی (تغذیه دو پوره به ازای هر گیاهچه به مدت چهار هفته) در مرحله گیاهچه ای از خود نشان داده اند.