تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه)
سال:1397 | دوره:24 | شماره:1 (پیاپی 92) |تعداد مقالات:11

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناخت میزان تأثیر استفاده از شبکه های اجتماعی بر وضعیت مطالعه ی دانش آموزان مقطع متوسطه ی مدارس سما درشهر تهران انجام شده است. روش: روش پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ی محقق ساخته بوده است. جامعه ی آماری شامل دانش آموزان مدارس دخترانه ی مقطع متوسطه ی سما در شهر تهران در سال تحصیلی 94-1393 بود که از بین آن ها نمونه ای به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شد. تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران 250 دانش آموز تعیین گردید. روایی ابزار توسط اساتید راهنما و مشاور و پایایی با ضریب مورد قبول آلفای کرونباخ (896/0) تأیید شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که میزان مطالعه ی درسی روزانه ی دانش آموزان در حد متوسط (05/3 = μ ) و میزان مطالعه ی غیردرسی دانش آموزان در روز، کم است (52/2 = μ ). میزان حضور روزانه ی دانش آموزان در اینترنت زیاد (66/4 = μ ) و میزان استفاده روزانه دانش آموزان از شبکه های اجتماعی متوسط (92/2 = μ ) است. بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی و وضعیت مطالعه ی درسی رابطه ی معکوس (512/0-= ρ ) و بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی و وضعیت مطالعه غیر درسی رابطه ی مستقیم (482/0 = ρ ) وجود داشت. همچنین، بیشتر دانش آموزان حضور در شبکه های اجتماعی را عامل بازدارنده از مطالعه می دانستند. اصالت/ارزش: ارزش پژوهش حاضر در نشان دادن این است که با افزایش استفاده از شبکه های اجتماعی توسط دانش آموزان، میزان مطالعه ی درسی آنها کاهش و میزان مطالعه ی غیردرسی آنها افزایش می یابد.

هدف: آموزش علم اطلاعات و دانش شناسی در ایران همواره در کانون توجه پژوهشگران این حوزه قرار داشته است. از این رو، مطالعه ی حاضر با هدف ارائه تصویری از موضوعات اساسی آموزش علم اطلاعات و دانش شناسی ایران انجام شده است. روش: این مطالعه با استفاده از روش های مرور سیستماتیک و تحلیل محتوا انجام شده است. در مجموع 194 مقاله بازیابی و مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: مقالات تحلیل شده در هفده مقوله ی موضوعی تحت عناوین آسیب شناسی، الگویی برای آموزش، نظریه ای برای برنامه ریزی آموزش، برنامه های درسی، تاریخچه ی آموزش، نام گذاری رشته و مشاغل آن، دانشکده ی علم اطلاعات و دانش شناسی، تخصص گرایی، آینده پژوهی، نگرش به رشته، اشتغال و بازار کار، آموزش ضمن خدمت و نیازهای آموزشی کتابداران، ارزیابی کیفیت و اعتبارسنجی، آموزش از راه دور، فناوری اطلاعات و آموزش رشته، منابع درسی و دیگر موضوعات مرتبط با آموزش علم اطلاعات و دانش شناسی طبقه بندی شدند. اصالت/ارزش: پویایی آموزش علم اطلاعات و دانش شناسی مستلزم توجه همزمان به نیروهای پیشران کلیدی درونی و بیرونی است. یافته های این پژوهش بیان گر کم توجهی پژوهشگران به نیروهای پیشران کلیدی بیرونی اثرگذار بر آموزش علم اطلاعات و دانش شناسی است. همچنین، تاکنون تصویری از مهم ترین موضوعات پژوهشی درباره ی آموزش علم اطلاعات و دانش شناسی در ایران ارائه نشده است.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی تأثیر بازاریابی داخلی بر رفتار مشتری محور با میانجی گری دلبستگی شغلی و تعهد عاطفی کتابداران کتابخانه های عمومی استان کرمان طراحی و اجرا گردید. روش: در این پژوهش پیمایشی، از روش آماری همبستگی از نوع معادلات ساختاری استفاده شد. جامعه ی مورد بررسی کل کتابداران استان کرمان بود. نمونه ی مورد بررسی بر اساس فرمول کوکران 135 مشارکت کننده برآورد شد که به شیوه ی خوشه ای انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور گردآوری اطلاعات از چهار پرسشنامه ی استاندارد بازاریابی داخلی، رفتار مشتری محور، دلبستگی شغلی و تعهد عاطفی استفاده گردید. داده های به دست آمده به روش معادله یابی ساختاری با کمک نرم افزارهای AMOS و PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های به دست آمده نشان داد که اولاً مدل از برازش خوبی برخوردار است. نتایج نشان داد که بازاریابی داخلی بر رفتار مشتری محور تأثیر معناداری دارد و بر دلبستگی شغلی و تعهد عاطفی نیز تأثیر دارد. دلبستگی شغلی و تعهد عاطفی نیز بر رفتار مشتری محور تأثیر معناداری دارد و در نهایت دلبستگی شغلی بر تعهد عاطفی تأثیر مثبت و معنادار دارد. اصالت/ارزش: ارزش مقاله ی حاضر نشان دادن این نکته است که با برآورده شدن نیازهای کارکنان در سازمان (بازاریابی داخلی)، دلبستگی شغلی و تعهد عاطفی، کتابداران مشتری محور می شوند و ارتباط بهتر و مؤثرتری با مراجعان برقرار می کنند.

هدف: با استفاده از تحلیل مآخذ استنادی با تأکید بر سال انتشار این مآخذ، می توان اهمیت آثار پیشین را برشمرد و خاستگاه های تاریخی یک حوزه ی پژوهشی را آشکار نمود. در این پژوهش، با روش طیف سنجی سال انتشار مآخذ، مهم ترین آثار تاریخی در حوزه خدمات مرجع مشخص شده است. روش: با استفاده از روش های رایج در حوزه ی علم سنجی و برای بررسی منابع تاریخی حوزه خدمات مرجع، داده های اولیه ی این پژوهش از پایگاه استنادی اسکاپوس استخراج گشته اند. استفاده از یک راهبرد جستجوی جامع، منجر به بازیابی تعداد 5007 رکورد گردید. سپس داده-های اصلاح شده با استفاده از نرم افزارهای RPYS. EXE و RPYSi/o که مختص طیف سنجی سال انتشار مآخذ است، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: توزیع تعداد مآخذ موجود در رکوردهای حوزه ی خدمات مرجع بر اساس سال انتشار آنها نشان می دهد که این حوزه در قرن نوزدهم شاهد جهش مهم در سال 1876 مربوط به اثر ساموئل گرین تحت عنوان «روابط فردی بین کتابداران و خوانندگان» بوده است. این حوزه در قرن بیستم شاهد سه جهش بوده است که به ترتیب در سال های 1964 برای اثر «سنجش و ارزیابی خدمات مرجع» تألیف روتشتاین، 1982 برای کتاب «مقدمه ای بر کار مرجع» اثر ویلیام کتس، و 1986 اثر «اضطراب کتابخانه ای» تألیف ملون روی داده است. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در نشان دادن آثار مهم حوزه ی خدمات مرجع است که از قرن نوزده به این سو بیشترین استنادات را به خود جلب کرده اند.

هدف: پژوهش حاضر در راستای بررسی شخصیت پردازی و محتوایی رمان های پرفروش نوجوانان ایران بین سال های 1380-1389 صورت گرفته است. روش: این تحقیق، از نوع تحقیق های کاربردی است که با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی صورت گرفته است. جامعه ی آماری آن را 14 رمان نوجوان پرفروش دهه ی 80 که بر اساس آمارهای خانه ی کتاب ایران بیش از ده بار تجدید چاپ شده اند تشکیل می دهند. یافته ها: یافته ها نشان داد که شخصیت های اصلی اکثر این رمان ها با مسائل و مشکلات مشابهی نظیر فقر، بیماری، خودکشی، مرگ عزیزان و بیماری های روحی و. . . . روبه رو بودند و پایان تلخی داشتند؛ فقط زندگی 40 درصد شخصیت ها تا آخر ادامه یافت و 22 درصد در طول داستان مجبور به ترک زندگی مشترک خود شدند. 11 درصد از رمان ها نیز در خلال داستان به حیات قهرمان خاتمه دادند. قهرمانان 11 درصد از رمان ها، در انتهای داستان به جنون و سایر بیماری های روانی مبتلا شده اند. تشویق خوانندگان جوان به تحصیل و اتخاذ رویکرد مثبت در مواجه با مشکلات به عنوان نکات مثبت و فضای غم آلود، سیاه، و متفاوت با واقعیت جامعه از نکات منفی داستان ها شناسایی شدند. شخصیت های رمان ها شخصیت هایی بودند که از نظر موقعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی با اکثریت جامعه همخوانی نداشته و به دور از واقعیت جامعه ی امروزی است. اصالت/ارزش: رمان های پرفروش آثاری هستند که با اقبال خوانندگان روبه رو می شوند و معمولاً تأثیرپذیری بالایی دارند؛ لذا لازم است ارزیابی های دقیقی از آنها به عمل آید. مقاله ی حاضر با نگاه متفاوت به بررسی رمان های پرفروش پرداخته و سعی کرده روشن سازد که شخصیت پردازی به گونه ای بوده که از نظر موقعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی با اکثریت جامعه همخوانی نداشته و به دور از واقعیت جامعه ی امروزی است.

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان استفاده از شبکه های اجتماعی توسط کاربران کتابخانه های عمومی شهرستان تنکابن است تا با مشخص شدن میزان استفاده از این شبکه ها، خدمات متناسب با ویژگی های مربوط به هر شبکه به کاربران ارائه شود. روش: پژوهش کاربردی و توصیفی است و به روش پیمایشی انجام گردید. جامعه ی آماری پژوهش عبارتند ازکاربران کتابخانه های عمومی شهرستان تنکابن که تعداد 234 نفر براساس نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه و برای تجزیه و تحلیل داده هااز آزمون های آماری کولموگروف اسمیرنوف، فریدمن و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش بیانگر آن است که از لحاظ اولویت میزان استفاده کاربران از انواع شبکه های اجتماعی، به طور کلی گروه سایت-های شبکه های اجتماعی با میانگین (57/6) بیشترین وگروه ابزارهای کتاب وکتاب خوانی با میانگین (24/5) کمترین میزان استفاده در بین کاربران را به خود اختصاص داده اند. همچنین از لحاظ استفاده ی هرگروه از شبکه های اجتماعی، در بین گروه سایت های شبکه های اجتماعی، فیس بوک با میانگین 68/2؛ از بین گروه ابزارهای تلفیقی وب– موبایل، تلگرام با میانگین 88/3؛ درمیان گروه ابزارهای چندرسانه ای، اسکایپ با میانگین 32/2 و از میان گروه ابزارهای کتاب و کتاب خوانی، شبکه ی کتاب خوانان حرفه ای با میانگین 45/2، بیشترین استفاده را به خود اختصاص دادند. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در آگاه سازی کتابداران کتابخانه های عمومی نسبت به بهره گیری از انواع ابزارهای شبکه های اجتماعی بوده و مبین این نکته است که هرگروه از شبکه های اجتماعی در تسریع ارائه خدمات به کاربران، عملکردهای متنوعی دارند.

هدف: پژوهش حاضر در صدد شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر به کارگیری سیستم های RFID بر مبنای نظریه ی اشاعه ی نوآوری در کتابخانه های عمومی است. روش: در راستای هدف این پژوهش، 13 مؤلفه در 3 دسته عوامل فنی، سازمانی و محیطی به عنوان عوامل تأثیرگذار بر به کارگیری فناوری RFID در کتابخانه های عمومی شناخته شد که بر اساس آنها فرضیه های پژوهش تدوین و با پرسشنامه ای محقق ساخته با سی گویه سنجش شد. روایی پرسشنامه با نظر 10 تن از متخصصان تأیید شد و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ (89/0) مورد قبول قرار گرفت. جامعه ی آماری شامل کتابداران کتابخانه های عمومی شهرهای شیراز و کرمان بود که از تعداد 68 کتابخانه ی عمومی و جمعیت 320 نفری کتابداران بر اساس نمونه گیری تصادفی ساده، 193 نفر انتخاب شد. پس از توزیع پرسشنامه و جمع آوری همه ی آنها، داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون تی، مدل معادلات ساختاری و تاپسیس) تحلیل شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که کلیه ی مؤلفه های شناسایی شده، روی به کارگیری فناوری RFID در کتابخانه های عمومی اثر دارند. همچنین تمامی عوامل تأثیرگذار بر به کارگیری فناوری RFID، به عنوان یک ساختار کلی از همبستگی لازم برخوردارند و مدل از نظر شاخص های برازش در وضعیت مطلوبی است. در نهایت، با رتبه بندی عوامل مشخص شد که مهمترین عامل تأثیرگذار بر به کارگیری فناوری RFIDدر کتابخانه های عمومی هزینه فناوری است. اصالت/ارزش: ارزش پژوهش حاضر در شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر به کارگیری فناوری RFID در کتابخانه های عمومی است که طبق آن، نشان داده شد که عوامل فنی و از میان این عوامل، عامل هزینه مهمترین عامل اثرگذار بر به کارگیری این فناوری است.

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی مهم ترین عوامل مؤثر بر تأخیر بازگشت منابع اطلاعاتی امانتی در کتابخانه های عمومی استان آذربایجان شرقی است. روش: در این پژوهش از فنون داده کاوی استفاده شده است. داده ها از سامانه ی مدیریت کتابخانه های عمومی ایران (نرم افزار سامان) استخراج شد. بعد از آماده سازی در نرم افزارهای اکسس و اکسل، برای تحلیل داده ها از SPSS نسخه ی 21 و نسخه ی 12 نرم افزار کلمنتاین استفاده شد. یافته ها: نتایج داده کاوی با الگوریتم چاید در نرم افزار کلمنتاین نشان داد که به ترتیب عامل های سقف مجاز تعداد امانت، سن، نحوه عضویت، و جنسیت مهم ترین متغیرهای دخیل در تأخیر بازگشت کتاب های امانتی برای اعضای فعال کتابخانه های استان آذربایجان شرقی هستند. همچنین اعضایی که دارای ظرفیت فوق العاده هستند، بیشترین تأخیر را داشتند. این عامل به لحاظ سن به سه گروه تقسیم شده اند: افراد زیر 15 سال دارای 33 درصد تأخیر، افراد بین 15 تا 26 سال دارای 41 درصد تأخیر و افراد بالای 26 سال دارای 44 درصد تأخیر هستند. اصالت/ارزش: طبقه بندی و توصیف داده های بزرگ دید روشنی از وضعیت یک پدیده را برای ما به وجود می آورد. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، می توان برنامه های خاصی برای هر یک از گروه های هدف در جهت کاهش تأخیر در بازگشت کتاب های امانتی در کتابخانه های عمومی کشور در نظر گرفت.