مطالعات راهبردی زنان (کتاب زنان)
سال:1391 | دوره:14 | شماره:56 (گروه اجتماعی) |تعداد مقالات:7

چکیده فارسی:مقاله حاضر، حجاب را به عنوان نوعی کنش در نظر گرفته و به بررسی آن در قالب 4 نوع سبک کنشی مطابق با نظریه وبر می پردازد. امروزه، به ویژه تحت تاثیر اینترنت و ماهواره، در نگرش سنتی نسبت به حجاب، تغییراتی رخ داده است. بر این اساس سوال اصلی این تحقیق این است که آیا در نتیجه این تغییرات، انگیزه اصلی زنان و دختران در رد و یا قبول حجاب مطابق با نظریه وبر، بر چه سبک کنش اجتماعی استوار است؟ جامعه آماری تحقیق حاضر را دختران و زنان ساکن در سه منطقه تهران (2، 10 و 18) تشکیل می دهد که 358 نفر به عنوان نمونه تحقیق با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد مهمترین سبک کنش اجتماعی موثر در رعایت حجاب، کنش ارزشی دینی بوده و سبک موثر در رد آن، کنش ارزشی سکولار است. همچنین نتایج نشان می دهند که مصرف ماهواره و اینترنت در سبک کنش ارزشی (دینی و سکولار) موثرند؛ بدین ترتیب که با افزایش ساعات مصرف با هدف تفریح و سرگرمی، کنش دینی نسبت به حجاب، کاهش و کنش ارزشی سکولار نسبت به آن افزایش می یابد.   چکیده عربی:یهدف هذا المقال لاستعراض الحجاب کتفاعل وفقا لنظریة ویبر یوفر، فی اطار 4 أنواع من أسالیب ال تفاعل. و قد حدثت الیوم، و خاصة فی ظل تأثیر الإنترنت والمحطات التلفزیونیة الفضائیة، بعض التغییرات فی الموقف التقلیدی تجاه الحجاب. وفقا لذلک، فإن السؤال الرئیسی الذی یطرح نفسه فی هذاالبحث هو: إذا کانت النساء والفتیات قد تأثرت بهذه التغیرات، فعلی أی نوع من أسالیب التفاعل الاجتماعی یستند دافعهن الرئیسی فی رفض الحجاب أو قبوله وفقا لنظریة ویبر؟ تم اختیار دراسة السکان من النساء والفتیات اللاتی یعشن فی طهران (2، 10، 18)، الذی یضم 358 الموضوعات البحثیة باستخدام العینة الطبقیة. تبین النتائج أن الحجاب عند مستویات معتدلة هو (50.3). اسلوب التفاعل الاجتماعی الأهم التی تؤثر علی اعتبار الحجاب، هو التفاعل القیمی الدینی والأسلوب المؤثر فی الرفض هو االتفاعل لقیم العلمانی. أظهرت النتائج أیضا أن لاستخدام الأقمار الصناعیة و الإنترنت تأثیر علی اسلوب التفاعل القیمی (دینیا کان أو علمانیا)، حیث أن الزیادة فی ساعات الترفیه، و الأنشطة فی الفضائیات تؤدی إلی انخفاض التفاعل الدینی و ارتفاع التفاعل العلمانیة تجاه الحجاب.

چکیده فارسی:در این پژوهش رابطه میزان و نوع استفاده از شبکه های ماهواره ای فارسی زبان و مناسبات خانوادگی در بین شهروندان تهرانی با استفاده از نظریات کاشت و برجسته سازی، یادگیری اجتماعی و امپریالیسم فرهنگی بررسی شده است. این پژوهش از نوع تحقیقات همبستگی و مقایسه ای است که به روش پیمایشی با نمونه ای 384 نفره از زنان متاهل پنج منطقه شهر تهران (یک، پنج، نه، سیزده و هفده) به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انجام شد. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد در خصوص مناسبات خانوادگی و ابعاد آن (روابط زناشویی، روابط والدین و فرزندان و اعتماد زناشویی)، در شاخص روابط والدین و فرزندان و روابط زناشویی به نسبت وضعیتی بینابینی وجود دارد، اما در خصوص شاخص اعتماد زناشویی، وضعیت نامطلوبی وجود دارد. همچنین رابطه بین نوع استفاده از شبکه های ماهواره ای با مناسبات خانوادگی و ابعاد آن نشان داد که خانواده هایی که از شبکه های ماهواره ای استفاده نمی کنند در قیاس با خانواده هایی که از شبکه های ماهواره ای استفاده می کنند به مراتب مناسبات خانوادگی بهتری دارند و در نهایت دو متغیر «میزان استفاده» و «نوع استفاده» از شبکه های ماهواره ای 26 درصد از تغییرات مناسبات خانوادگی را تبیین می کنند. به این ترتیب می توان گفت، هر قدر میزان استفاده از شبکه های ماهواره ای بالاتر باشد و هر چه خانواده ها به صورت منظم تر از برنامه های شبکه های ماهواره ای استفاده کنند، مطلوبیت مناسبات خانوادگی به طور کلی و نیز مطلوبیت روابط والدین و فرزندان و روابط زناشویی و اعتماد زناشویی آنها کمتر خواهد شد.   چکیده عربی:فی هذه الدراسة، دارس العلاغة للکمیت و کیفیت استخدام من الفضائیات الناطقة بالفارسیة والعلاقات الاسریة فی بین أهالی المدینة بالطهران مع استخدام آراء الذرع و الممرمقة والتعلم الاجتماعیة، و الامبریالیه الثقافیة. و هذه الدراسة تکون من الدراسات التضامن و المقارنة الذی تتحقق بطریقة اعدادی مع المنحنی متکون 384 من النساء المحصنات، خمس المنطقات بمدینة الطهران (1, 5, 9, 13, 17) بطریقة المنحنی العنقودیة فی عدة المراحل. یکشف نتائج الدراسة الحالیة للعلاقات الاسریة و زوایائه (العلاقات للحیاة الزوجیة، العلاقة بین الوالدین و الثقة الحیاة الزوجیه) فی مؤشرة العلاقات بین الوالدین والأولاد و العلاقات للحیاة الزوجیة، یوجد الموقف الوسیط. ولکن یوجد الظروف غیر جید فی مؤشرة الثقة للحیاة الزوجیة. بین العلاقة بین استخدام من الفضائیات مع العلاقات الاسریة و زوایاها ان الأسرة التی لم یستخدم هذه الفضائیات فی القیاس مع الأسرة التی استخدم هذه فضائیات. لدیهم أحسن العلاقات الاسریة طبعا. و فی الختام کلا متغیران «کمیت الاستخدام» و «کیفیت الاستخدام» من فضائیات القمر الصناعیة تدلان 26% من التقلبات العقالات الاسریة بنا علی ذلک ان قال: مهما یکون استخدام من الفضائیات أکثر فأکثر وکلما استخدم الاسرة البرمجة للفضائیات متواصلا، غایة الصلات الاسریة عاما و ایضا غایة العلاقات بین الوالدین والاولاد و العلاقات للحیاة الزوجیة و الثقة الحیاة الزوجیة، سیکون اقلا لهم.

چکیده فارسی:مقاله حاضر به بررسی طلاق عاطفی و عوامل جامعه شناختی موثر در آن در شهر تهران می پردازد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه خانواده های ساکن در شهر تهران و حجم نمونه برابر با 500 نفر می باشد. روش نمونه گیری به صورت دو مرحله ای خوشه ای و تصادفی انجام شده و چارچوب نظری تحقیق، نظریه کارکردگرایی / ساختی است. فرض نظری این است که برهم خوردن تعادل ساختار خانواده و تغییر در کارکردهای قوام بخش آن، زمینه ساز طلاق عاطفی می باشد. روش تحقیق، پیمایش و داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته، احصا شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که متغیرهای نظم درون خانواده، ساختار قدرت خانواده و سرمایه اجتماعی درون خانواده بیشترین رابطه معنادار با میزان طلاق عاطفی را دارند. همچنین نتایج رگرسیونی بیانگر آن است که متغیرهای مستقل تحقیق، حدود 0.665 از واریانس ها و تغییرات طلاق عاطفی را تبیین می کنند. از یافته های تحقیق استنباط می شود که هر گاه تعادل ساختار خانواده تحت تاثیر شرایط درونی و بیرونی بر هم می خورد، کارکردهای قوام دهنده تاثیرگذار آن مانند سرمایه اجتماعی درون خانواده، نظم درون خانواده، ساختار قدرت و ... با چالش مواجه می شود که می تواند زمینه ساز طلاق عاطفی باشد.   چکیده عربی:الورقه هذه محاولة لدراسة قضیة الطلاق العاطفی و عناصر الاجتماعیة التی تؤثر فیها فی مدینة الطهران. المجموعة الاحصائیة لهذه الدراسة هی جمیع العائلات الساکنه فی مدینة الطهران و تساوی حجم العینة خمسمئة شخصا. اسلوب الدراسة یتم فی المرحلتین، الاولی العنقویة و الثانی عشوائیة. و الاطار النظری لهذه الدراسة هی نظریة الوظیفی/البنائی. و الفرض النظری الذی تبتنی علیها الدراسة هو أن اضطراب توازن فی بناء العائلة و تغییر قی وظائفها المرتکز علیها یعتبر الاساس الرئیسی للطلاق العاطفی.اسلوب الدارسة هو التقییم و تحصی المعلومات من خلال الاستمارات التی حصلنا عیها فی اثناء الدراسة. نتائج الدراسة تشیر الی أن المتغیرات فی العائله نفسها، و بناء السلطة فیها و رأسمال الاجتماعی لها، تحظی من اکثر دلالة احصائیة و مدی الطلاق العاطفی. و کذلک نتائج.. تدل علی أن المتغیرات المستقلة الدراسة تبین تقریبا 0.665 من الفوارق و تغییرات فی مجال الطلاق العاطفی. نتائج الدراسة تدل علی أن کلما اضطرب التوازن فی نظام العائلة بسبب شرائط الداخلیة و الخارجیة، المؤثرات الوظیفیة کالراسمال الاجتماعی فی داخل العائله، و النظم الموجود فیها، و بنیة السلطة و ...، تواجه مضالق من شأنها أن یفضی الی الطلاق العاطفی.

چکیده فارسی:ناباروری به عنوان پدیده ای با ماهیت زیستی، هم زمان ابعادی روانی - اجتماعی نیز دارد. از این رو، بروز پیامدهای روانی - اجتماعی به دنبال تشخیص ناباروری، پدیده ای قابل انتظار خواهد بود. لذا؛ پژوهش حاضر قصد دارد تا به بررسی برخی از پیامدهای روانی - اجتماعی منفی ناباروری در بین نمونه ای از زنان و مردان نابارور شهر یزد پرداخته و تفاوت های جنسیتی در این زمینه را شناسایی کند. پژوهش حاضر با به کارگیری روش پیمایش، از پرسشنامه همراه با مصاحبه جهت گردآوری داده ها، بهره برده است. حجم نمونه شامل 360 نفر (180 زوج نابارور) مراجعه کننده به مرکز ناباروری شهر یزد می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. نتایج تحقیق حاکی است که تفاوت جنسیتی معناداری در گزارش کردن پیامدهای منفی ناباروری در بین مردان و زنان نابارور وجود ندارد؛ با این حال، مردان و زنان در شیوه های مقابله با داغ ناباروری، میزان انزوای ناشی از ناباروری، نوع تصور از خویشتن به علت ناباروری، و نیز تصور از نوع نگاه دیگران مهم نسبت به خود، تفاوت های معناداری با یکدیگر داشتند.   چکیده عربی:العقم کظاهرة ذات الطبیعة البیولوجیة لها أبعاد نفسیة و اجتماعیة فی نفس الوقت. لهذا یتوقع منها ظهور نتائج نفسیة و اجتماعیة بعد تمییز مرض العقم. تهدف هذه الدراسة إلی أن تدرس بعض النتائج النفسیة و الاجتماعیة السلبیة بین فئة عقیمة من الرجال و النساء فی مدینة یزد کما تهدف أن تعین الاختلافات بین الجنسیین فی هذا المجال. هذه الدراسة وظفت الاستطلاع والمقابلة لجمع المعلومات کما استعانت بأسلوب المسح. هذه الفئة تشمل 360 زوجا عقیما الذین أحیلوا إلی مرکز العقم فی مدینة یزد و انتخبوا بأسلوب عشوائی. نتائج الدراسة تشیر إلی أن هناک لیس اختلافات عمیقة بین الجنسین فی ابلاغ النتائج السلبیة للعقم بین الرجال و النساء. مع هذا هناک اختلافات عمیقة بین الرجال و النساء فی المواحهة مع عار العقم و مقدار العزلة الناتجة عن العقم و نوع تصور کل شخص عن نفسه بسبب العقم و التصور عن نوع حکم الشخصیات الکبار علی نفسه.

چکیده فارسی:با مروری بر دیدگاه ها و گزارش های پژوهشی خارجی و داخلی درباره شادمانی و تاهل، به تناقضاتی برمی خوریم که بیانگر پیچیده بودن موضوع، سوگیری های قومیتی برخی فمینیست های لیبرال و رویکردهای پوزیتیویستی صرف در آزمون، و تحمیل نظریه های غیر بومی بر واقعیات اجتماعی است؛ ضمن آنکه اکثر مطالعات نیز به حوزه روان شناسی اختصاص دارد. به منظور بومی سازی یا به عبارتی دیگر، برای شناسایی مرزهای مفهومی و تعیین انطباق و تناسب مقوله ها با واقعیات اجتماعی جامعه ما که مستلزم طی کردن روند فرضیه یابی است، پژوهش حاضر در صدد بررسی عمیق تر پدیده شادمانی از دیدگاه خود پاسخگویان زن متاهل با رویکردی جامعه شناختی است. پارادایم یا مدل الگویی پژوهش حاضر پدیده شادمانی برگرفته از رویکرد روشی استراوس و کوربین تحت عنوان نظریه بازکاوی بوده است. بر این اساس، با استفاده از نمونه گیری نظری و تعیین حجم بر اساس اشباع نظری، دیدگاه 22 زن متاهل دانشجو از طریق مصاحبه عمیق و مصاحبه نیمه استاندارد نمونه تحلیل مقایسه ای شده است. یافته ها بیانگر آن است که تعمیم فرضیه جسی برنارد مبنی بر اینکه تاهل بیشتر از تجرد در زنان موجب ناشادمانی است، در نمونه مورد نظر به شدت مورد چالش قرار گرفته است. در روند فرضیه یابی در نمونه ها، متغیر مستقل دوگانگی نظر و عمل شوهر تاثیر منفی و قوی بر شادمانی زنان و تاثیر مستقیم بر شادمانی وانمودی آنان داشته است. همچنین رابطه ازدواج ترکیبی و متجانس با شادمانی زنان مثبت و رابطه منفی از آن ازدواج مدرن بوده است.   چکیده عربی:لدی مراجعتنا الآراء و تقاریر البحوث حول الشعور بالسعادة و الزواج داخل البلاد و خارجها، نواجه بعض تناقضات تبین وجود تعقیدات فی الموضوع ونزعات قومیة لبعض النسویین اللیبرالیین و نزعات الوضعیین البحت فی اختبار و فرض النظریات غیر المحلیة علی الواقع الإجتماعی، مع أن أکثر الدراسات تختص بالمجال السیکولوجی. فمن أجل توطین الموضوع و بعبارة أخری لغرض استکشاف حدود المفاهیم و تحدید تلاؤم تلک المقولات مع الواقع الاجتماعی لمجتمعنا والذی یستلزم اجتیاز مسار استکشاف الفرضیات، یهتم هذا البحث بدراسة أدق و أعمق حول الشعور بالسعادة برأی نفس المجیبات المتزوجات و ذلک عبر نزعة سوسیولوجیة. اتخذ المنهج النموذجی لهذا البحث من نظریة الشعور بالسعادة متجها إلی منهج إستراوس و کوربین تحت عنوان نظریة إعادة البحث. فعلی ذلک، تم اختیار نموذج التحلیل المقارن باستخدام أخذ العینات النظریة و تحدید الإطار وفقا للتشبع النظری لوجهة نظر 22 طالبة متزوجة عبر المقابلة الاستقصائیة و المقابلة شبه القیاسیة. و نتائج البحث تدل علی أن الحکم العام الذی أعلنته «جسی برنارد» بأن الزواج یؤدی إلی عدم الشعور بالسعادة فی النساء أکثر من العزوبة، یواجه هذا الحکم فی تحدیات و تناقضات بالنظر إلی دراستنا هذه. کذلک فی عملیة استکشاف الفرضیات فی النماذج، تم الحصول علی أن ازدواجیة رأی الزوج و تصرفا تهتؤثر کعامل مستقل سلبی و بشکل قوی علی شعور النساء بالسعادة و لها تأثیرها المباشر علی تظاهرهن بالسعادة. ثم استکشفنا علاقة إیجابیة بین الشعور بالسعادة و بین الزواج الترکیبی و المتجانس و علاقة سلبیة بینهذا الشعور و بین الزواج بالأشکال الحدیثة.

چکیده فارسی:عشق رمانتیک به عنوان یکی از معیارهای انتخاب همسر در جامعه امروزی، ناظر به معیارهای فردی و ذهنی و همچنین معیارهای ظاهری است. از آنجا که عشق رمانتیک ریشه در فرهنگ غربی داشته و با معیارهای سنتی جامعه ما مطابق نیست، بررسی رابطه آن با تحقق ارزش های زوجیت ضروری به نظر رسید. برای بررسی این پدیده از نظریه زبان جهانی عشق هندریکس و نظریه استرنبرگ استفاده شده است. داده های تحقیق با روش پیمایش جمع آوری شده است. جامعه آماری تحقیق، زوجین ساکن شهر تهران بودند که 180 نفر از آنها زندگی زناشویی طبیعی داشته و 120 نفر از آنها در نیمه اول سال 89 طلاق گرفته بودند. یافته های تحقیق نشان می دهد زوجین در آستانه طلاق، بر اساس معیار عشق رمانتیک ازدواج کرده اند ولی زندگی آنها با مشکل مواجه شده است و همین امر حاکی است که عشق رمانتیک متضمن زندگی موفقیت آمیز نیست. همچنین یافته های تحقیق نشان می دهد در میان افراد جدا شده از همسر، عشق رمانتیک قوی ترین همبستگی را با کشش جنسی داشته است، در حالی که بین افراد با زندگی زناشویی رضایت بخش، عشق رمانتیک در بستر ارزش های اخلاقی زوجیت جریان دارد. این مقاله بیان می کند چنانچه بین احساسات و عواطف، خودآگاهی فردی و همراه نمودن آن با اصول اخلاقی تلفیق مناسبی صورت گیرد، می توان در ازدواج ترکیب متعادلی از عقل و احساس را ایجاد و به ازدواج های موفقیت آمیزی در جامعه دست یافت.   چکیده عربی:یهدف هذا المقال الی دراسة العلاقة بین الحب الرومانسی (العاطفی) و تحقق القیم الزوجیة. و قد اعتمادنا فی تناول ظاهرة الحب الرومانسی نظریة لغة الحب العالمیة لهندریکس و نظریة سترنبرج و تم جمع البیانات بطریقة البحث الاستقصائی فی مجتمع إحصائی فی طهران شمل 180 فردآ ممن یعیشون حیاة زوجیة طبیعیة و 120 فردآ من مراجعی محاکم الآسرة فی طهران ممن کانت قد آغلقت ملفات طلاقهم فی عام 2010 م. و تشیر المعطیات إلی آن الآزواج الذین آوشکت حیاتهم الزوجیة علی الطلاق کانت لهم تجربة حب الرومانسی دفعهم للإقدام علی الزواج لکن حیاتهم و اجهت مشاکل لاحقآ و بالتالی یمکن القول ان الحب الرومانسی لایضمن حیاة ناجحة. و فی الحصیلة و علی ضوء معطیات البحث یمکننا القول انه کان هناک آشد الترابط بین الحب الرومانسی و الدوافع الجنسیة لدی الآزواج المنفصلین بینما الحب الرومانسی لدی اصحاب الحیاة الزوجیة المرضیة یسیر علی أرضیة من القیم الآخلاقیة الزوجیة مثل طیبة الخلق و الصدق و الشعور بالمسؤولیة و تحمل المشاکل و النبل و القبول و اللذة و الجاذبیات الجنسیة و الطاعة و الوفاء. و علی اساس معطیات هذا البحث یبدو آن توفیقآ مناسبآ بین المشاعر و العواطف و الوعی تجاه الذات و إتباعهما بالمباد‍ی الآخلاقیة یمکننا من إیجاد مزیج متوازن و متناسق من العقل و المشاعر و العاطفة و تحقیق زیجات ناجحة فی المجتمع.